ïog iets
KERSTNUMMER DRUKKERSWEEKBLAD VOORPROEF VAN „MUSEMENT"
gevaarlijk speelgoed
Blijf ook in de
nieuwjaarsnach t
anderen het licht
in de ogen gunnen
Vakmanschap
is
meesterschap
Bierkenners
vragen
Boze geesten
Rotje
Toen al
Lol eraf
Bokshandschoen
Opblazen
{de bank voor U doet
de regelmatige toe-
do-overzicht toe.
óók nog op, door
tegoed. En als hou-
ekening kunt U ook
ling krijgen. Of einde
kopen.». met een
90% van de taxahe-
tank.de back met de
Waar U prettig
plezierig wcxdt ge-
>or iedereen.
1000
vestigingen
unt k. is een beetje vreemd gere-
;erd .Van den Hoek bedoelt ech-
terwijl wij weten dat onze dui-
van nature doorgaans goed en
ond zijn. Het zou inderdaad bene
de maat zijn hem op zo'n puntje
te vallen.
et is zelfs begrijpelijk dat hij één
naar de Gezondheidsdienst
urde, die daar naar hij toegeeft,
weken in zijn eentje behandeld
rd ten-wijl de andere ge-
d waren.
it is gewoon een uitzondering op
regel.
>f. Van Grembergen is er de man
t naar om slakjes zout te leggen
.dit allerminst in oen dispuut met
volslagen leek op het terrein
zijn ('s professors) specialiteit is.
[et gaat hem om niest minder dan
het algemeen principe.
folgens de formule Van den
ik (a/k.) wordt er ondertussen
eel water bij de wijn gfd8»®
;e drank ook vele van zijn teg
evers begint te smaken. Het is
.-orden: Graan water
»e naam Graan Water tout
,rt is niet alleen misleidend, mw
de voornaamste oorzaak v
jarenlange misbaar en de
armee deze theorie, die ftó
p vooruit, in welke vorm ook P«
indtie voorgoed onmogelijk P
maken, iliaerent is-
Vij besluiten met een P""*jeda"
betoog van Van .den.Hoek
gematigd als wq "Jii fce.
eelste slip of the pen will
ouwen: „Ik ben ervan xW
aldus Van d enHoe-k ge.
goed gedoceerde (bedoe.M3-ecn
eerde - den Br.) vi
f prijs en kop kunne
L. Pas echter op met de^^,,
reek er met uit. zehet
-i de sfeer van den Ho&
olijk te ervaren dat Van ort.reffe-
in vele opzichten een lfbeheer.
- mens is, zo weimg neer
toont, dat hij zulke dingen
schrijven.
DEN BRUINE'
DE STEM VAN ZATERDAG 21 DECEMBER 1968
Tientallen lopen oogletsel op.
Grossiers, die hun klaniten van de
nieuwe omstandigheden op de hoog
te brachten, hebben heel vaak te ho
ren gekregen: „Kom maar niet
meer. Ik stop er mee. Op die ma
nier is er niks meer aam".
Verheugende berichten voor be
strijders van vuurwerk, maar ze we
ten, dat het definitieve einde lang
niet in zacht is. Het is opmerkelijk,
dat het vuurwenkiaf steken in zo'n
korte tijd een diep ingewortelde ge
woonte is geworden. Vuurwerk af
steken van-oud-op-nieuw is van ori
gine een Chinees gebruik. Na de
oorlog, toen de Chinezen van de eet
huizen in groten getale naar Neder
land kwamen èn de Indische-Neder-
lamders zich hier vestigden, is het
gebruik er in gekomen.
De Nederlanders uit Indonesië
hadden het gebruik al eerder van
de Chinezen overgenomen. De Chi
nezen denken (of dachten) er de bo
ze geesten voor een heel jaar mee
te kunnen verdrijven. De Chinezen
uit de eetzaken maken ondanks
een wettelijk verbod zelf hun
veelkleurig vuurwerk.
De Nederlanders kunnen nog
steeds beschikken over een arse
naal (goed)gekeurid vuurwerk. Een
bloemlezinkje: Om klein te begin
nen: kloppertjes, knalstroken, ka
mervuurwerk (sterretjes, knalbom-
bons, knaierwten, won derkaars en,
knalïumken; onder het zwaardere
kaliber: hagelvuurpijlen, kamomsla-
gen, voetzoekers, zevenklappers,
vulkanen, rotjes, luohthuileirs (gil
lende keukenmeiden), zwemmers,
Bengaals vuurwerk. Een dermate
grote verscheidenheid, waardoor
vuurwerkaanbidders vast wel iets
naar hun gading kunnen vinden, zo
dat ze niet zelf stilletjes op het zol
derkamertje gaan experimenteren»
„Daar moet ontzettend tegen ge-
VUURWERK
BERGEN OP ZOOM DEN
HAAG Als de besteding
van geld ter sprake komt,
worden Nederlanders nogal
eens voor krentenwegers uit
gemaakt. leder jaar opnieuw
wil men alle goede voor
nemens ten spijt kennelijk
even dat etiket kwijt. Want
in het eerste half uur van het
nieuwe jaar laten we voor
miljoenen guldens de lucht
invliegen.
Wanneer het enige effect
ervan slechts het „verdrijven
van de boze geesten" zou
zijn, zou men de vuurwerk-
afstekers die lol kunnen la
ten. Maar dat is nu juist het
kritieke punt. Elke keer weer
begint, vooral voor kinderen,
liet nieuwe jaar uiterst on
gelukkig. In een soms wat te
ongecontroleerde uitgela
tenheid brengen vuurwerk-
afstekers anderen bijzonder
zwaar letsel toe.
«Het verhaal wordt langzamer
hand eentonig, maar het is nog he
lemaal niet zo ver, dat we onze
waarschuwingen achterwege kunnen
laten. We moeten absoluut doorgaan
met de voorlichting over de geva
ren van het vuurwerk".
Mevrouw dr. J. Schappert - Kim-
mijser uit Den Haag, secretaresse
'ft de Algemene Nederlandse Vere-
mfing ter Voorkoming van Blind-
"eid, wijst ad jaren achtereen met
we] elan op het alom aanwezige
Sevaar van „dat vuile vuurwerk".
De gegevens van oogartsen bewij
zen, dat er nog steeds griezelig non
chalant met vuurwerk wordt omge
sprongen. W. G. M. van der Valk,
oogarts in Bergen op Zoom, heeft
enige jaren geleden onder zijn colle
ga's in Brabant een enquête gehou
den over het aantal gevallen, waar
bij men in de nieuwjaarsnacht oog
letsel opliep.
„Voor steden als Bergen op Zoom,
Roosendaal, Breda en Tilburg met
hun omgeving geldt, dat daar ge
middeld zo'n drie tot vier patiënten
moeten worden behandeld.
In principe vloek je die vuurwerk-
afstekers uit, omdat er weer mensen
met oogletsel moeten worden be
handeld. Het werken 's nachts vin
den we niet erg. Ik blijf er extra
lang voor op."
„Normaal gebruik van vuurwerk,
dat gekeurd is, hoeft niet gevaarlijk
te zijn", zegt de politie, „maar al
dat gerommel er mee, dat geeft el
lende. In principe is het vuurwerk
overal te koop in snoepwinkels, bij
fietsenmakers tot in de gespeciali
seerde feestartikelenwinkels".
Al met al redenen genoeg om
toch maar weer te wijzen op die ge
varen. Het klapstuk van de vuur
werkhitlijst is nog altijd het doodior-
dinaire rotje. Het stukje vuurwerk
op zich is niet zo gevaarlijk, maar
de enorme hoeveelheden, die wor
den aangestoken geven de doorslag.
De ongecontroleerde manipulaties
er mee zijn legio. Daarom dertien
goede raadgevingen, waarmee men
een ander het licht in de o.gein kan
blijven gunnen.
Gooi de rotjes nooit weg. Zéker
niet in de richting van mensen en
dieren. Jaarlijks breken er honden
dol van angst los en zijn ze
wekenlang van slag. Over de ver
wondingen van mensen straks
meer.
Bind de rotjes niet met de lon
ten aan elkaar. De gevolgen daar
van kunnen catastrofaal zijn.
Leg of zet het vuurwerk op
straat neer. Steek de lont aan het
uiteinde aan. Loop een eindje bij
het vuurwerk vandaan.
Steek vuurwerk, waarvan die lont
is afgebroken, niet meer aan.
Laat schijnbaar niet-ontplofte
rotjes e.d. liggen. Vaak ziet men
te laait, dat de lonten nog smeu
len.
Steek kleine hoeveelheden vuwv
werk tegelijk op zak. Ieder jaar
komen er mensen in het zieken
huis terecht, bij wie al het vuur
werk tegelijk ontplofte, nadat een
verdwaald rotje tussen de kleding
was geraakt.
Verpak het vuurwerk dus goed.
Maak, hoe dan ook, nooit zelf
vuurwerk. Zelf experimenterende
jongens zijn totaal blind gewor
den.
Geef kinderen noodt of te nim
mer vuurwerk in handen. In hun
opwinding zullen zij er de domste
dingen mee uithalen. Kleine kin
deren, die het vuurwerk helemaal
niet op gevaarlijke waarde kunnen
schatten steken dat is bij her
haling gebleken gerust knal-
kurken en knaierwten in hun
mond. De gevolgen kunnen zeer
ernstig zijn.
Laat kleine kinderen niet alleen
met de (ongevaarlijke?) „sterre
tjes" spelen. Verschillende kinde
ren raakten aan één oog blind,
doordat ze zich in het vuur van
hun spel met het gloeiende ijzer-
tje in- het oog staken.
Laat bejaarde mensen met rust.
Steek ook geen rotjes e.d. af in
portieken en gooi ze niet dooir
brievenbussen of openstaande ra
men naar binnen. De harde knal
in beperkte ruimten als hal en
toilet heeft al menigeen de dood
schrik op het lijf gejaagd.
Sta noodt met open mond naar
het afsteken van vuurwerk te kij
ken, hoe adembenemend interes
sant het ook zijn mag. Tientallen
mensen hebben ernstig letsel aan
mond en kaken opgelopen, nadat
een rotje of iets dergelijks in hun
mond uit elkaar spatte. Theo
Eerdmans is een bekend slachtof
fer. Maandenlang is hij onder dok
tersbehandeling geweest.
Koop toch geen vuurwerk.
Deze richtlijnen blijken niet voor
niets te moeten worden gegeven.
Eind november al is het eerste
slachtoffertje een ziekenhuis binnen
gedragen. Het is statistisch vastge
steld, dat jongens in de leeftijd van
twaalf tot twintig jaar de grootste
vuurwerkklanten zijn. In deze cate
gorie „lekker branie trappen"
vallen overigens oerk de meeste
slachtoffers.
Oogarts mevrouw Schappert:
„Het is weer het oude liedje. De
jongens die de leeftijd nog niet heb
ben om ze zelf te mogen kopen, la
ten het anderen doen. Het is waar
schijnlijk een beetje de schuld van
de welvaartsstaat, dat er na de oor
log zoveel vuurwerk wordt afge
schoten. Die jongens hebben ook zo
veel zakgeld".
Mevrouw Schappert kan echter
enigszins geruster zijn. Vorig jaar
was het aantal vuurwerk-slachtof
fers geringer dan voorgaande ja
ren. Brigadier J. Schoone (Bijzonde
re wetten) van de Bredase gemeen
tepolitie voegt er nog wat aan toe:
„In juni van dit jaar is de nieuwe
wet op de gevaarlijke stoffen in
werking getreden. Eén voor deze
maand belangrijke maatregel is, dat
detaillisten niet langer vijf, maar
slechts nog twee kilo vuurwerk in
voorraad mogen hebben. Dat ge
wicht slaat niet op het kruitge-
wiohit, maar op het hele projec
tiel".
De winkeliers zeggen: „Voor mij
is de aantrekkelijkheid eraf'. „We
hebben inderdaad op onze controle-
tochten de afdeling Bijzondere
Wetten houdt in deze tijd vrijwel
dagelijks de vuui-werkwinkels in het
oog bemerkt dat nu nog maar
een enkeling het vuurwerk wil ver
kopen. Ik verwacht dit jaar niet
veel meer in de nieuwjaarsnacht.
Het zal stukken minder zijn", aidtis
brigadier Schoone.
De nieuwe wet heeft een prettige
sanering van vuurwerkverkooppun
ten in de hand gewerkt. Voorheen
hadden winkeliers, die meer dan de
maximum hoeveelheid in voorraad
wilden hebben, een hinderwetver
gunning nodig. Nu moeten ze boven
dien nog aparte toestemming van
b. en w. hebben die zonder opgaaf
van redenen clie toestemming kun
nen weigeren.
waarschuwt! warden", zegt me
vrouw Schappert.
Het geëxpenimjenteer kam bijzon
der veel leed veroorzSken. Niet zei-
dten zijn middelbare scholieren voor
hun leven lang ongelukkig gewor
den. Blind aan beidie ogen, afgeruk
te vingers, beenwonden, gezichte-
wonden, enz.
„Soms is men er een paar dagen
zoet mee. Ook wel enige weken of
zelfs maanden. Dat betreft dan de
meest voorkomende soort verwon
dingen. Het kruit in het hoornvlies
brengt in het lichtste geval een
flinke prikkeling teweeg. De uitwer
king kan men vergelijken met een
massa zand, die tegen een ruit
waait", zegt dokter Van der Valk uit
Bergen op Zoom uit.
Bloedingen in de voorste oogka
mer zijn op die eerste januari in de
diverse aogklinieken aan de orde
vain de nacht. „Ooigschuddingen",
noemt de oogarts dit. Ze worden
veroorzaakt door de kracht, waar
mee rotjes e.d. tegen het oog slaan,
„met het stompe' geweld van een
bokshaindischoen. Het zijn nogal zwa
re drukken die ontstaan".
Erger wordt het als er sprake is
van doorsnijding van het cog. Dan
moet er vaak operatief worden in
gegrepen. „Vo'Qr de oogarts is in
feite alleen het rotje belangrijk.
Vuurpijlen zijn duur, gelukkig", zegt
dokter Van der Valk.
Over de houding van de ouders,
die hun kind naar de oogarts moe
ten brengen, zegt hij: „De meesten
voelen zich een beetje schuldig, ze
hebben er de pest in, diat ze moe
ten komen. Vooral ingegeven door
de gedachte van „die stommerd".
Het blijkt, dat vuurwerkpatiëniten
het spul wel met rust laten. Je
hebt natuurlijk onverbeterlijke lie
den. Maaj- de ouders steken er
Mevrouw Schappert adviseert:
„Als de ouders hun hinderen de
knalpretjes niet willen ontzeg
gen, waarom kopen ze dan niet
wat papieren zakken, die ze de
kinderen laat opblazen en kapot-
slaan. Dat is meteen een goede
voorbereiding voor later. De hang
naar vuurwerk zou er minder
door kunnen worden".
Dokter Van der Valk: „Mijn kin
deren hebben er zwaar de pest in,
dat ze geen rotjes mogen kopen.
Ieder normaal kind vindt al dat
geknal prachtig, maar het is zo
gevaarlijk, hè".
PIM GAANDERSE
meestal een stokje voor".
De heer Van der Valk bene. sxt
ook, dat die patiënten zich duidelijk
schalmen voor een vuuinwerkangevai.
„Maar naar mijn gevoel springen de
mensen veel te losjes rond miert hun
ogen. Vooral aüs zij maar aan één
oog iets hebben, komen ze vaak pas
na enkele d'agen naar ons afzakken.
Dat is zoiets geks. Het wondt min
der, maar de mentaliteit van „Ik
heb toch zeker niet voor niets twee
ogen" heerst ncng steeds. Toch is
het ontzettend belangrijk, dat men
geen oog miist. In tal van beroepen
geeft het de grootste narigheid".
De Algemene Nederlandse Vere
niging ter Voorkoming van Blind
heid krijgt ieder jaar weer de droe
ve brieven van oogartsen uit heel
het land, die er om vragen de vol
gende keer meer ruchtbaarheid aan
de „rotjespreventie" te geven. Jaar
lijks een dikke tweehonderd, meest
jeugdige patiënten zijn het werk
van die vereniging dubbel en dwars
waard.
Ons land telt rond 450 musea
en die musea hebben gezamenlijk
zo'n twaalf miljoen voorwerpen
in hun collecties.
Dat is er dus voor elke bezoeker
der een. Elk jaar zijn er mil
joenen bezoekers, maar er zijn
toch nog teveel Nederlanders, die
nooit in een museum komen om
hun „eigen" object of dat van die
andere miljoenen te gaan zien.
Dat is jammer. Het gaat hier im
mers om hun eigen bezit, maar er
bestaat nu eenmaal een drempel-
vrees bij sommigen. Volgend jaar
wil men daar iets aan gaan doen.
Van 19 juni tot en met 13 juli
gaan alle musea een gezamenlij
ke manifestatie houden in de Ire-
nehal van de Utrechtse Jaarbeurs
onder de titel „Musement".
Een kostelijke voorproef op „Mu
sement" bied het Kerstnummer van
het Drukkersweekblad/Autolijn, het
vakorgaan voor boekdrukkers en
clichémakers dat 51 weken per jaar
voor buitenstaanders niets te zeg
gen heeft, maar dat rond Kerstmis
telkens een staal geeft van wat die
drukkers en clichémakers vermogen.
„Musement" was aanleiding om het
jongste Kerstnummer aan de Ne
derlandse musea te wijden. Het is
een prachtige uitgave geworden, die
in een fraaie lay-out en in tal van
afbeeldingen een doorsnee van het
Nederlandse museum geeft.
De makers hebben weer een top
prestatie geleverd, speciaal in de
kleurendrukken, die het origineel
in de meeste, soms ook heel dure,
veel dichter nabij komen dan helaas
kunstboeken het geval is.
De nadruk valt uiteraard op de
afbeeldingen, maar er zijn enkele
artikelen die de moeite waard blij
ken. Drs. H. J. Ronday wijst erop
dat de huidige musea zijn voort
gekomen uit particuliere verzame
lingen van vorsten, kardinalen, prin
sen en adel tijdens de renaissance,
hm beslotenheid kregen die col»
Ook dit is museaal: kastje met chirurgijnseinstrumenten uit De
Lakenhal te Leiden.
lecties een sfeer van intellectualisti
sche exclusiviteit, typerend voor de
bovenlaag van de bevolking. Het ver
zamelen werd een statussymbool.
Eerst in de 18e eeuw werd die ex
clusiviteit doorbroken. Het was de
tijd van de verlichting waarin men
zich de voorlichting van de massa
ten doel stelde. De vorstelijke col
lecties gingen open voor het gewo
ne publiek.
In ons land gebeurde dat in 1765
toen het kunst- en rariteitenkabi
net van Prins Willem V werd open
gesteld.
Ook anderen begrepen de geest van
hun tijd. Pieter Teyler van Hulst
zonderde in 1778 bij testamentaire
beschikking een kapitaal af voor da
bouw van een museum van kunsten
en wetenschappen, dat in 1798 te
Haarlem werd geopend en dat daar
mee het oudste museum van Neder
land is.
Musement zal straks aantonen dat
er in de musea meer leeft dan zelfs
een fervent museumbezoeker zou
durven vermoeden. Het kerstnum
mer van Drukkersweekblad/Autolijn
laat daar al iets van zien.
mi—i|'l|i|i|i |H i
t«lüerhiL!)ri'likerWeek,1)lad .Un' men zien,floe rond 1900 gedacht werd over een museumopstelling. Hier da afgietselcollectie in de
'binnenplaats van het Rijksmuseum, links portretten van directeuren yan het
