CSeat7ken>een §oed win-
dynamisch gebied
Landelijke rust in
Sas van
oudste
Zeeuwse
Geut
Inspraak voor Axel
industriestad
(E)MOTIE
BEDREIGD
MwtSföR
m.v^-,0
mm; w^r1
DE STEM VAN WOSNSDAG 18 DECEMBER 1968
varmwaterketels
-ng, elk 420.000
Ign radiatoren in
Ijntoren, konvek-
lluchtverhitters m
ling vol-aufoma-
Im2 voor stoom-
t.b v. de persen-
V
een onzer redacteuren)
zi?u Axel binnenkomt
hadH» Stigd wat de borden al
uw won®angekondigd»Axel -
vertoont fem-eente"- Het stadje
kekkrfi v Parkaanleg, aan-
graafl (waar ook de Belgen
van mak mft Xeel bussen gebruik
zwembadNatuurlijk is er een
folen, een ™imer .sPor^elden-
Centrum nieuw bejaar-
me? 'n een cuBureel cen-
steeds duider nUre' "Axel
^oongemel lyeer de functie van
ter M ente zegt burgemees-
van Dijke er van.
züEaanUv^rl,°f niet één gemeen-
!e co,i«ntrati^ ?et Temeuzen,
»Sgemeent?\v-? de functie van
Ping, Da( jtltt voor Axel van
'£ri,i 'ün n^d;_au eenmaal ver-
Het is een na-
uit
Zeeuwsch-Vlaanderen, tussen oost en
west, noord en zuid. Kijk maar naar
de wegen; kijk ook maar naar de
busverbindingen. Axel ligt voor de
Zeeuwsch-Vlaamse Tramwegmaat
schappij als een spin in het web."
vloeit. Het ligt echt centraal in
„Anderzijds ligt het toch ook weer
ver genoeg van de industrieën van
daan (er is een soort bufferzone),
zodat Axel nogal gevrijwaard blijft
van de hinderlijke kanten van de in
dustrialisatie. En zo is Axel ook door
het omringende krekengebied als
leefgemeente echt aantrekkelijk."
k ziin t nu
bWijlte fLJ-jrgl"S- Hex is een na-
n dl<? alleen al "it
statische situering voort-
De herindeling blijft ook hier geen
emotieloze kwestie te zijn. Onlangs
heeft de raad een motie aanvaard en
ter kennis gebracht van minister en
Kamer, waarin wordt gepleit voor
een andere herindeling dan de voor
gestelde. Men wil liever één gemeen
te vormen samen met Zuiddorpe,
Overslag en Koewacht dan (zoals
voorgesteld) met Terneuzen en de
andere kanaalgemeenten.
Axel, woon- en leefgemeente.
Bier is er in elk geval in Het gezel
lige centrumpje rond de markt ge
noeg te krijgen. En niet alleen de
jeugd is er goedlachs.
De concessie die men in de motie
deed was zeer opmerkelijk: Axel was
bereid zijn grondgebied langs het ka
naal af te staan aan de nieuwe ka
naalzonegemeente. „We deden dat
nolens volens", aldus de burgemees
ter. „Natuurlijk zouden we liever ons
grondgebied langs het kanaal behou
den en meedoen met de industrialisa
tie. Maar we hadden geen zin meer
om te vechten voor behoud van dit
grondgebied en het is ook veel beter,
dat de terreinen langs het kanaal in
één hand komen."
„Maar we blijven wel hevig geïn
teresseerd bij de industriële ontwik
keling. Als woongemeente zullen we
er alles aan doen om te proberen
schone, arbeidsintensieve bedrijven
naar de kanaalzone te trekken. Daar
om willen we net als Middelburg
dat in Vlissingen heeft altijd in
spraak blijven houden in het haven
schap dat voor de kanaalzone in op
richting is."
hoofdweg, die het dorp zijn speci
ale karakter verleent. Ingedijkt op
initiatief van Gentse kapittelhe
ren, kreeg het zijn eerste bewon-
ners uit het Asseneder ambacht.
Dat is aan de Westdorpers nog
steeds te horen: hun dialect lijkt
nog altijd op wat men rond As
senede spreekt.
Want eeuwenlang heeft het geïso
leerd gelegen, omgeven door water.
Maar nog altijd ligt het bezijden de
grote wegen. Burgemeester G. H. E.
M. van Waes heeft daarvan gezegd
„Zo beroerd als we nu zitten, zo goed
zitten we straks". En op de kaart kan
hij daarbij de ontworpen wegen aan
wijzen, die over enkele jaren zijn
gemeente een centrale plaats geven
in het Zeeuwsch-Vlaams-Belgische
wegennet.
(Van een onzer redacteuren)
WESTDOBPE De oude Land-
dijk of Graaf Jansdijk, die Vlaan
deren eeuwenlang heeft moeten
beschermen tegen het open water
van de Braakman, die immense
inham van de Westerschelde,
loopt nu dwars door Westdorpe.
De dijk vormt de kronkelige
Het zal wellicht weinig helpen, zo
min als het argument, dat er een (in
derdaad reëel) mentaliteitsverschil
bestaat tussen Sas en Terneuzen.
Maar dat men in Sas bang is, dat de
gemeenteraad van dat grote Terneu
zen van straks, het eeuwenoude Sas-
se carnaval zal bedreigen, vindt bur
gemeester J. C. Aschoff van Terneu
zen onzin. Die zegt: „Iedere kern van
de gemeente behoudt zijn eigen ka
rakter, wie zou dat willen verande
ren 1"
„Sas van Gent heeft bewezen dat
het zijn functie aan kan", vindt bur
gemeester Den Boer en hij wijst op
de goede voorzieningen, die de ge
meente getroffen heeft op velerlei ge
bied. De woningbouw vindt gestaag
doorgang ondanks de grote moeilijk
heid van Sas, dat het klem zit in een
hoek van de landsgrens. De scholen
mogen er zijn en al zou het plezierig
zijn om ook nog een eigen l.t.s. te
hebben, burgemeester Den Boer vindt
die vraag toch niet reëel, want de ge
meente heeft maar zo'n vijfduizend
inwoners. Dat geldt ook voor een
u.l.o. en voor een h-b.s. of gymnasium
en voor een m.t.s. Voor dat soort
scholen moet men in Terneuzen te
recht of in Hulst of Oostburg.
De heer H. J. P. Verschaffel. direc
teur van de Sasse meelfabriek en
Het oude en het nieuwe Sas van
Gent. Het oude, van poort voor
Vlaanderen tot Hollands bastion, h
gewonden een nieuwe Industriege
meente met glas en kunstmest an
heel veel suiker!
voorzitter van de kring van werkge
vers in de Nederlandse kanaalzone,
wijst de grootste belemmering aan
voor de ontwikkeling van de indus
trie: de staatsgrens. „Er zal tenmin
ste loyaal moeten worden samenge
werkt", zegt hij en noemt de man
co's: „Drinkwatervoorziening, elek
triciteitslevering, afvalwaterlozing,
aardgasdistributie, personen- en goe
derenvervoer, recreatiemogelijkhe
den, niets van dat alles is in de Bel
gisch-Nederlandse kanaalzone geco
ördineerd."
„En toch zal straks het kanaal rah
Gent naar Terneuzen, volgens de
overeenkomst tussen beide landen,
een weg zijn tussen België en Neder
land voor de grote scheepvaart. En
het gebied zal het karakter dragen
van economische eenheid. Zo is ook
het vraagstuk van de vaste oeverver
binding over de Westerschelde, niet
een Zeeuwsch-Vlaamse, noch een
Zeeuwse, maar een Benelux-zaak",
aldus de heer Verschaffel-
R. A. J. DEN BOER
burgemeester van Sas van Genti
oudste industriestad"
G. H. E. M. VAN WAES
burgemeester van Westdorpe:
,^traks bereikbaar"
M. K. VAN DIJKE,
burgemeester van Axel:
„uw woongemeente"
Tweehonderd vijftig meter ten zui
den van het Westdorpse uitbreidings
plan komt de grote verdragsweg van
Terneuzen naar Gent en die heeft een
rechtstreekse aansluiting op het Bel
gische wegennet. Dan ligt Westdorpe
niet meer dan anderhalve kilometer
(en via een goede weg) van de grote
baan, die van Antwerpen naar de
kust zal leiden. En met het gereed
komen van de nieuwe kanaalbrug
(nog altijd de grootste draaibrug van
Europa!) is ook de verbinding met
Sas van Gent verbeterd.
Volgens het wetsontwerp zal het
ook de toekomst van Westdorpe
zijn, evenals het dat is van Sas var
Gent en van Axel, om één grote ge
meente te vormen met Terneuzen
Maar ook Westdorpe zal dan nog we'
lang zijn eigen, landelijke karakter
dragen, een woonkern in een dyna
mische streek.
De charme van Westdorpe is de lang
gerekte middeleeuwse Graaf Jans
dijk, waarlangs het dorp Is ge
bouwd
(Van een onzer redacteuren)
SAS VAN GENT Zeelands
oudste industriegemeente dankt
niet alleen zijn bestaan aan Gent.
Toen Karei de Vijfde aan de in
woners van zijn geboortestad toe
stemming gaf om een kanaal te
graven naar de Braakman, bete
kende dat tevens de stichting van
Sas van Gent. Toen deze Gentse
nederzetting door de Tachtigjari
ge Oorlog afgescheiden werd van
de moederstad, kreeg het echter
pas de kans, uit te groeien tot een
zelfstandige gemeente.
En weer was het Gent, waaraan
Sas van Gent aan het eind van de vo
rige eeuw zijn nieuwe bestaan te dan
ken had. Van Gentse nederzetting
was het vestingstad voor Holland ge
worden dank zij Gent werd het Zee.
lands eerste geïndustrialiseerde ge
meente.
Elke „Hollander" toont zich daar
weer verbaasd over. Hij verwacht in
Zeeuwsch-Vlaanderen strand te vin
den, bieten en tuinbouw. Maar Sas
van Gent en Sluiskil vertonen zich
ais echte industriegebieden, waar de
rook zwaar over het kanaal kan han
gen, waar het kan stinken als in de
Randstad of als in West-Brabant,
want de suikerindustrie drukt duide
lijk zijn vaak lang niet reukloos
stempel op de streek.
In de hal van het Sasse stadhuis
heeft oud-Sassenaar pater de Caluwé
een wandschildering vervaardigd, die
de aandacht vasthoudt. Niet in het
minst om de tekst, die de oude functie
aangeeft van het stadje „Sas van
Gent, liggende aan de Gentse ofte
Sasse vaart, zynde een bolwerk voor
Gent, een burgt voor het land van
Waes en een poort voor Vlaanderen."
„Burcht" en „bolwerk" zijn niet de
juiste benamingen meer voor de in
dustriestad van thans, maar ongetwij
feld is het nog steeds een poort voor
Vlaanderen. De banden met de om
liggende Vlaamse steden en dorpen
zijn altijd hecht geweest. De laatste
jaren neemt het grensverkeer zelfs
op verschillende manieren toe. Niet
alleen stromen (ook na 1 januari?)
de zuiderburen naar de „goedkope"
Hollandse winkels, ook het perso
neelsbestand, niet alleen in de sei-
zoentijd van de suiker, maar ook in
de overige maanden van het jaar en
in de andere industrieën, bestaat
voor een groot deel uit Oostvlamin
gen, zo'n 1500 in totaal. Maar zo wer
den ook een serie woningen in het
nieuwe Sas gebouwd door een Vlaam
se aannemer, die met Vlaamse bouw
vakkers werkte aan het ontwerp van
een Vlaamse architect.
Sas van Gent voelt zich bedreigd
door de herindeling, die het oude
stadje zal samenvoegen met het nieu
we Terneuzen. Burgemeester R. A. J.
den Boer zegt ervan: ,,De aanzet tot
de industrialisatie kwam uit het zui
den, uit Gent, niet uit het noorden."
Het is een van de argumenten, die
men tegen herindeling hanteert.
