NOG: IN begi^^IUM
apathii
Wein
M0LERI
Verlegh hel
Duur
Gebreken
Vakmanschap
STER-geboden
Scheepsberic
DE STEM
(Van een onzer verslaggeefsters)
AMSTERDAM Zes dagen per week wordt ons op re
gelmatige tijden via radio en televisie voorgehouden, dat
we alles verkeerd doen. En mooier nogdat het allemaal
onze eigen schuld is.
We gebruiken het verkeerde wasmiddel, en missen
daardoor de witkracht van enzymen, witmakers, witte
reuzen, helioforen etc* We gebruiken de verkeerde tand
pasta en zitten nu zonder de zo hard nodige ring van zelf
vertrouwen. Als we luchtjes hebben in bad, gootsteen of
toilet komt dat omdat we net dat ene schoonmaakmiddel
niet in huis hebben. Als ons haar niet als een gedicht 0111
ons hoofd golft komt dat omdat we de verkeerde sham
poo gebruiken. Als het gezinshoofd niet glunderend aan
het ontbijt zit hebben we de verkeerde boter op tafel
staan. Als.#...'..»
Als we alles zonden doen wat vol
gens die reclamespots noodzakelijk
was, zon het leven ideaal moeten zijn.
Het vervelende is echter dat ons le
ven niet op slag verandert in die pla
tonische droomwereld, die de (abri
kanten ons voorspiegelen. Maar we
blijven hopen op het wonder, waar
van we 1 're avond een glimpje in
onze eigen huiskamer opvangen.
Daarop speculeren de (abrikanten,
die samen vele miljoenen per jaar
uitgeven om ons telkens opnieuw dat
wonder te beloven.
Het zijn niet meer de auto of de
wasautomaat van de buren, die bepa
lend zijn voor de mate van ons on
genoegen over onze tekorten, maar
het zijn de verworvenheden van de
reclame droommannen en -vrouwen,
de beloften van de fabrikanten.
Psychologen hebben daar al een
verklaring voor: mensen kopen geen
produkten; ze kopen psychologische
bevrediging. Ze kopen de belofte
van schoonheid, niet de cosmetische
produkten.
De reclame neemt, ook al wil men
dat niet, bij de televisiekijker een
belangrijke plaats in. Wereldomvat
tende problemen worden geredu
ceerd tot problemen, die ieder van
ons van nabij aangaan. Of wordt u
niet beïnvloed als u na de calamitei
ten van het N.T.S.-journaal in de
drie STER-minuten opeens leert dat
de allereerste oorzaak van luchtver
ontreiniging een slechte'adem is en
dat het werkelijk gele gevaar niet
Rood-China is, maar tandsteen?
Hoe het ook zij, de reclamespots
op t.v. zijn al nauwelijks meer weg te
denken. De Nederlandse reclametele
visie verkeert echter nog steeds in
een beginstadium. Zeker als we gaan
vergelyken met een land als Ameri
ka. Maar toch is er al een groot ver
schil met de eerste tijd van de STER-
reclame.
We praten daarover met fotograaf
cineast Paul Huf te Amsterdam, een
vooraanstaande persoonlijkheid op
het gebied van reclamefotografie en
-film.
In zijn Amsterdamse studio is hij
een hele dag bezig geweest voor een
30-secondenfilmpje, dat een zeep-
soort moet aanprijzen. Voor de kijker
is het straks bijna een flits, een korte
stroom van bewegingen en geluid,
maar tijdens de opnamen moet het
blote Engelse meisje elke beweging
vele malen herhalen voor het de
goedkeuring kan wegdragen van re
gisseur Paul Huf en de mensen van
het reclamebureau, van wie het Idee
afkomstig is.
Het is geen pretje voor het film
model om onafgebroken op dezelfde
plaats onder de gloeiende lampen te
zitten, maar ze volgt nauwgezet de
regie-aanwijzingen op, terwijl de an
deren het resultaat daarvan direct
op de monitor van de video-recorder
kritisch bekijken.
Anderhalf jaar geleden zou het
plan om een bloot meisje in een re
clamespot te laten optreden bjj de
meeste fabrikanten nog op grote be
zwaren hebben gestuit. Nu is dat
nauwelijks rneer het geval.
De filmer moest zich echter wel
strikt houden aan de door de STER
vastgestelde regels: de kijker mag
wel de indruk krijgen dat het meisje
helemaal bloot is, hij mag haar niet
helemaal bloot zien. Ook in ander
opzicht geeft de STER dwingende
richtlijnen, waaraan filmers zich
moeten houden, wil hun reclamespot
op de t.v. vertoond mogen worden.
Nu de reclamefilm zich meer ont
wikkeld heeft, blijken enkele van die
richtlijnen de vrije expressie van de
filmmaker soms nogal te beperken.
Steeds meer regisseurs proberen
van hun reclamespot film te maken.
In de begintijd van de reclametele
visie was dat anders.
De voorsprong van de Verenigde
Staten uit zich in de kwaliteit van
de commercials. Het maken van een
commercial is dan ook een vaa apart.
De televisie stelt heel andere eisen
dan de bioscoopreclame of een ge
wone film. Daarbij komt nog een
ander verschil: de kosten; nog los
van de prijs die de fabrikanten voor
de zendtijd moeten betalen.
Filmregisseur Stanley Kubrick, die
11 miljoen dollar uitgaf om de ruim
tevaart-Odyssee „2001" te maken,
merkte onlangs op dat een science
fictionfilm, die met dezelfde zorg ge
maakt werd als een reclamespot, vijf
tig miljoen dollar zou gaan kosten.
Paul Huf: „Bij de televisiereclame
moet je drie dingen goed in het oog
houden: het is duur om tijd te huren;
het is duur om een film te maken;
en je hebt maar 20 of 30 seconden,
waarin je moet vertellen wat je bood
schap is. De moeilijkheid is dat de
meeste fabrikanten in die paar se
conden zoveel mogelijk over hun pro-
dukt willen vertellen.
Maar reclame is juist de kunst van
het weglaten. Je hebt werkelijk by
de voorbereiding de meeste tijd no
dig om teksten uit de film te praten.
Hoe groot de invloed van de recla
mefilm is, merk je dagelijks in ge
sprekken. We krijgen dat gewoon
delen van conversatie uit de televisie
commercials worden overgenomen.
Wat het effect van die invloed is, is
nog moeilijk te zeggen. We zouden
eens moeten nagaan wat de waarde
is van een geweldige commercial,
die een paar keer uitgezonden wordt,
en die van een slechte commercial
die een jaar lang regelmatig op het
scherm verschijnt".
Los van het directe effect op de
kijker, namelijk dat hij de aangepre
zen produkten gaat kopen, hebben
reclamespots volgens het Amerikaan
se weekblad Time ook nog een die
pere en ernstiger invloed. Het in het
gewone leven uitblijven van het in
de reclamespots aangekondigde
•wonder, kan makkelijk tot frustra
ties leiden.
Zo werd bij een onderzoek naar de
oorzaken van relletjes in Amerikaan
se negergetto's o.a. gesteld, dat de
verlokkelijke schijnwereld, die de
ogen van de arme negerbevolking
en de werkloze gettojeugd verblind
de, belangrijk heeft bijgedragen tot
die onrustige toestand.
Paul Huf; „We groeien er hier wel naar toe...„"
Tijdens een ander onderzoek in de
V.S. wist 75 procent van de kijkers,
die geïnterviewd werden, zich niet
meer te herinneren welke produkten
ze enkele minuten eerder op de t.v.
gezien hadden. Het gevolg van kijk-
moeheid. Filmers moeten naar steeds
andere wegen zoeken.
Paul Huf: „Het gevolg daarvan is
het schokeffect in de reclamespots in
Amerika. Neem de mannenlotion Ka
rate. We kennen zo langzamerhand
de manier waarop die dingen gelan
ceerd worden. Maar met die Karate-
lotion gaat de man op bezoek bij zijn
meisje. Bij het binnenkomen van die
vent in de kamer wordt het meisje
hysterisch van die lucht en ze rent
het huis door. Het eindigt met een
karateslag en de naam Karate.
Werkbespreking tijdens opname van een spot over B.K.-pannen.
En dan heb je die serie voor een
badzeep. Je ziet een meisje een bad
nemen, maar het bad staat telkens
ergens anders, dan in een Rolls-Roy
ce, dan in een vliegtuig. Het publiek
wordt nieuwsgierig wat het de vol
gende keer zal zijn. Dat gaf een
enorme stijging te zien in de ver
koop.
Een van de beste commercials vind
ik die van een Australische lucht
vaartmaatschappij. Die toont een
koala-beertje in een boom midden op
een enorme vlakte. Daaroverheen
klinkt een perfect gevonden stem
van een commentator, die past bij de
beer. Die zegt vol afgrijzen: „Al die
vreemde mensen hier. En weet je
wie ze hier brengt? Quantas. Quan-
tas, wat een naam voor een lucht
vaartmaatschappij Hij klimt in
de boom, draait zijn kop en zegt:
„Ik haat Quantas".
Het is veel beter dan ik hier ver
tel. Het is geweldig. Maar daar zijn
wij hier in Nederland nog niet aan
toe.
Wat hier in Nederland ontbreekt is
het „Verfremdungseffekt", dat wil
zeggen de kijkers moeten in de ka
rakters van een commercial herken
ningspunten vinden. In ons land blijft
het vaak de studiosfeer houden, waar
'n meneer en 'n mevrouw gefilmd
worden.
De family-spot hier in Nederland
heeft nog veel gebreken. Die gezin
nen die je op de t.v. ziet, bestaan in
werkelijkheid niet. Om realiteit te
creëren is het samenspel van regis
seur, de casting en de behandeling
van het onderwerp nodig. Je hoeft
ook niet altijd terug te vallen op be
kende sterren. In een filmproduce
rend land loopt, naast wat werkelijk
filmt, een massa van honderden, die
te pas komen. Het gaat niet altijd om
een Raquel Welch. We zoeken ons
soms rot naar een opa, die er als opa
uitziet, een zakenman, die er als za
kenman uitziet en dat kan in een
rimpeltje zitten.
De casting, het zoeken wie ik voor
een film gebruik, is een kunst op
zich. Je kunt in bepaalde dingen dui
delijk maken wat je bedoelt. Bijvoor
beeld: ik zoek voor een commercial
een man waarvan ik weet dat ik, als
ik naar hem kijk in zijn dagelijkse
omstandigheden, kan zien dat hij een
clown is. Dan zie ik de basisexpres
sie, de basis-ogen. Die man is niet
humoristisch in werkelijkheid, maar
triest.
Dat wezenlijke van die clown wil
ik niet zien met al dat wit op zijn
gezicht, maar ik wil hem thuis zien,
ik wil zien dat onder dat masker zó'n
man heeft gezeten. Dat is dan het
„casten". Dat is de leuke kant van
de zaak. Je moet de realiteit benade
ren op een manier die iedereen kent,
maar die je als nieuw wordt voor
geschoteld. Kijk naar Wim Kan of
zo. Wat is de basis van een confe
rencier? Dat de mens in zijn tekst
zichzelf herkent.
Als ik een clown wil laten zien
heb ik nodig dat type en iets in zijn
omgevig. Voor mensen die dat heb
ben zit er goud in de reclame.
Je kunt op verschillende manieren
een televisiereclamefilm maken: bij
voorbeeld als tekenfilm en als life-
actionfilm. Die laatste onderscheidt
zich weer in drie manieren: de na
tuurlijke manier, de glamour (de
wensdroom), en de humor.
Het ligt aan de opdrachtgever op
welke manier het gedaan wordt. De
meeste opdrachtgevers zeggen: Je
mag met het produkt niet spelen.
Maar je hebt onderwerpen waarbij
het juiste de pointe is dat er met het
produkt grapjes uitgehaald worden.
Je kunt margarine aanpryzen op het
puntje van een mes, maar je kunt er
ook byvoorbeeld een braspartij mee
houden.
Aan a-commerciële spots, zoals in
Amerika, zijn we hier nog lang niet
toe. Maar de sofisticated manier gaat
meer terrein winnen.
Er zijn in Nederland wel veel fil
mers, maar de meesten hebben de
opvatting feature-filmer te zijn. Nau
welijks een van die massa is ge
ïnteresseerd in commerciële films.
Het zijn idealisten. Als ze wél inge
schakeld worden bij de reclamefilms,
blijkt een duidelijk gebrek aan ge
voel voor adverteren. Zelf heb ik het
pré, dat ik 20 jaar in de advertentie
fotografie heb gezeten".
De fout ligt bij de filmopleidingen,
vindt Paul Huf. Want welke jongen
die van de filmacademie komt heeft
geld om zelf een produktiemaat-
schappij te beginnen? Hij wordt dus
assistent. Paul Huf ziet veel meer
toekomstmogelijkheden in een ge
specialiseerde opleiding:
„Er moeten opleidingen komen
voor de absolute geluidsman, de ab
solute cameraman. Er moeten veel
meer gespecialiseerde vakmensen
van de filmopleidingen komen.
Filmen omvat een hele sociale we
reld. Iedereen werkt en vormt een
team. Elk onderdeel en iedereen die
werkt moet beschikken over uiterste
vakmanschap. Bij Huf vind je dat in
het klein. Ik zeg altijd dat een hele
stad zou kunnen leven als alles zou
filmen. Je hebt bij filmen alles no
dig. Er is geen vak dat er niet bij
nodig is.
Specifiek in mijn bedrijf is de leef
tijd van de medewerkers. Het zijn
allemaal jonge mensen. Dat scheelt
veel. Zij vinden televisie heel ge
woon. Een monitor ook."
De televisiereclamefilms en recla
mebioscoopfilms worden in team
verband gemaakt, en de foto's
maakt de heer Huf alleen. Inspraak
op het idee, de ontwikkeling en het
hele gedoe, dan ben je er vrijer in.
Je kunt meer film maken.
De t.v.-film eist een heleboel men
sen. Neem de drie C. en A.-commer-
cials van drie minuten, op het ogen
blik de enige commercials die drie
minuten duren. De K.L.M. was de
eerste hiermee.
Het leuke is, in de eerste twee
filmpjes maakte ik misbruik van het
medium televisie. Er kwam een tune,
en vervolgens de namen van mede
werkers, regisseur, tekstschrijver
etc., alsof het een gewone film be
trof.
Nu Is er weer een bepaling van de
STER, dat een reclamespot niet mag
lijken op een gewoon programma. Je
moet je strikt aan de bepalingen van
de STER houden. Dat is niet altijd
eenvoudig. De ene dag film je in een
ballentent op de kermis van Mon-
nikkendam, de andere dag maak je
een filmpje over korsetten.
Het belangrijkste is het idee. Alles
is al een keer gebracht. Maar je kunt
het technisch nieuw maken. Televi
sie bevrijdt, maakt bewust. Je moet
steeds andere dingen zoeken. Je
kunt niet twee dagen achtereen „De
dood van een handelsreiziger" bren
gen.
De mogelijkheden zyn hier nog
beperkt. Als je in Amerika of Enge
land roept: Nou heb ik toch een
idee, maar daarvoor heb Ik Me
leeuw nodig die op zijn achterste
poten staat, dan krijg je die. Hl»
niet. Maar daar wel. Dat zyn echte
filmproducerende landen.
Maar wij groeien er wel heen.
Ik krijg al brieven in de trant vant
„Mijnheer Huf, ik heb een hond, een
St.-Bernard. Misschien kunt u er
wat mee doen. Niet dat ik er geil
voor wil hebben, maar ik vind wel
dat u het moet weten. Ik loop ei
echt niet mee maar iedereen."
En laatst kreeg ik een brief)»
„Mijnheer Huf, ik heb uw film ge
zien over kinderen in de reclame, Ik
heb een zoontje van vier jaar. Ieder
een vindt hem leuk. Ik laat het u
alleen maar even weten."
Dat er de laatste twee jaar al veel
verbeterd is in de televisiereclame
komt ook door een duidelijke men-
taliteitverandering bij de opdracht
gevers.
Paul Huf: „Als de opdrachtgever
een film laat maken dan W
overheen een soort Hollywood
gevoel. Zo van: Nou ga ik wat te
leven. Tot nu toe maakte ik elf
kogellagers, maar nou ga ik
film maken.
Maar gelukkig gaat men
en meer erkennen, dat vakmensen
dit moeten doen. En die vakmen
sen hebben nog zoveel wensen. Ce
meeste kunnen nog niet worden
uitgevoerd. Hetzelfde geldt voor
advertenties. De mooiste dingen
liggen in de ijskast."
JOSé T0IRKEN5.
■35U3BEKA-3 p s Vlrssmgen r|
BPïrrnJS 4 te Bordeaux
!J$LA POLARIS 3 te Plymo
BITTON 4 550 n v St. Helen
niPLLUNA 4 te La Spezia
A p 4 Socotra n Gotenb
HOORN 5 te Punta Car.
KggoEKERK 4 360 nw V Luder
o^LLLOYD 4 verw teiTrini
j^KERK 4 130 z V Las Palma
nNPlNAP4en30 zzw v Dakar n L
PATRO 4 160 z v Dakar n Gen
pffiUPPIA 4 325 nw v Bermud
OlTKfoF SHEEBA 4 215 wnv
Freetown n R dam
CTEENKERK 4 V, Genua n Rda
STRAAT TOWA 4 te Kaapstad
„OELWIJK 6 te Zuetina
rmsiCIA 6 v Thameshaven n
jjLYKERK 6 dw Mozambique
maim LLOYD 6 te Timaru
TJRAIWAH 7 te Yokkaichi verw
AMERSKERK 6 te Antwerpen
amMON 6 V Geogetown n Paraar
ANGOLAKUST 5 v Salavery n
Matarani
BENINKUST 5 te Hamburg
CARTAGO 4 v Los Angeles n
GffiRTJEe'BUISMAN 5 te Iskeni
herMES 5 te Champerico
KABYLIA 6 v Bombay n Singa;
KATENDRECHT 6 te Lagos
JCENNEMERLAND 6 y Fortaiez
A'dam
KOSSMATELLA 6 te Gefle
KRYPTOS 6 te Oslo
LION of JUDAH 6 te Assab
IIONTFERLAND 5 v Santos n
NAESS COURIER 4 y Balboa
Wakayama
NAESS LION 5 v Belfast n IJmi
PERICLES 6 v Hamburg n R'dam
PRINSES EMILIA 6 te Patras
PRINSES MARGRIET 5 v Curai
La Guaira
SLOTERKERK 6 te Barcelona
SOLON 6 te Guanta
STAD ZWOLLE 5 t-a. Port Colbor
I AEGIS 5 v Cartagena n Port of S
ARCA 5 te Thameshaven
ATTIS 5 v Auxcayes n Port au
CAPILUNA 5 v La Spezia n
GABONKUST 6 te Antwerpen
GANYMEDES 5 te Balboa
GEESTLAND 5 dw Azoren n liver)
IKIELDRECHT 5 v Londen n Gen-
NEDER WESER 6 te New Orlean
PHHJPPIA 6 te Portland
PRINSES ANNA 6 te Skutskaer
SOCRATES 5 v Bremen n Hambui
ZU1DERKERK 5 x East London r
Durban
ALIOTH 5 te Salvador
ANCORSPRAY 9 te Houston verw
DORESTAD 5 v Teesport n Dongï
EEMLAND 6 te Recife
HEEMSKERK 5 y Lissabon n
Antwerpen
KORENDIJK 6 t« Tampico
KOUDEKERK 6 te Kaapstad
LOFPERSUM 6 te Bremen
PRINS MAURTTS 4 v Montreal n
Le Havre
RAiDJA 5 v Lourenco Marques n B<
SCHTEKERK 6 te Singapore
STREEFKERK 6 te Kaapstad
STRAAT FLORIDA 5 v Kobe n Dur'
VIANA 5 te Houston
ALDBRD 1 4 te Farby
ALI 4 v Oxelosund
ANTARTICA 4 te Frederiksund
BETA 3 te Goole
BORELLY 4 v Vestervik
CLARISSA 4 v Skutskaer
CLAUDIA 4 y Mantyluoto
DEO GLORIA p 4 Holtenau n Gdai»
GLORY 4 te Great Yarmouty
GRADA WESTERS 5 te Terneuzen
HINDE 4 te Colenaine
JALTA 6 v Beyrouth n Kimolos
JAN TAVENIER p 4 Kiel n Burea
JOHANCA 4 te Portsmouth
KAAP FALGA 5 te Rundv-ik
KON TIKI p 4 Skagen
MARS P 4 Holtenau n Karlskrona
MATHILDE p 4. Skagen n Kristinehari
NOORDSTER 4 te Nordmaling
hORA p 4 Gotenburg
ddX;0t,?®MBIjA P 5 Gotenburg
5 40 m no kp Vilano n R'c
(4d)
SANTA MARGHERITA 4 te Par
vrCTvL5^v»Z?andam n Delfeül
VISTOR Y 6 bij Cherbourg a.d.
gezet
vrvFP 5 v R'dam n Hamburg
ATYS 5 te R'dam
cattS'v 5 te A'dam
rwSSS GO-RINGHIEM 5 te R'dam
w?0? DELFZIJL 5 v R'dam n
tmrmngham
E»on^SCUST 6 R'dam
6 v A'dam n Felixstmfl
te R'dam
KRFRqta^5CJIT 5 te Vlaardingen
PAI Avrrr,üoV R'dam n Teesport
PA^MEDES 6 te A'dam
ÏÏH4m 5 te R'dam
DRO 6 te R'dam
ABIDA 6 te Mirt
CALTFY5»Ru,S??tlt n A'dam
Kenia» MADRID 8 te Savona veil
STRAAT urJ?VSleshaven n Hambul
h°BART 7 te Mauritius
verw
Sfefi te Kaa
I
n RrDN AMSTERDAM 6 v Tenerij
°KRJK®sSp 6 VI- Freetown
-Antwerpen Vlissmgen n
SAASTERDJK 6 F7m^tle n Em-J
AntwS£fnUK 6 v Havre
®P 6 Gibraltar
KORENIA fi - Aalborg
STAD GO^^PAM 6 te
ST|Ff«Ap66%rlt
Kaapstad
Genu
Filmopnamen op het dak van de Byenkorf te Amsterdam ten behoeve van een van de drie nlinuteI1 T'
commercials van C. en A*
IN RUSTIC,
C'NNEKBNWEG
