FOTOGRAFIE ALS w grafiek voor de melkboer SPROOKJE VAN DEURLE DAT WERKELIJKHEID WERD: MUSEUM DHONT-DHAENENS „we hebben een heel moeilijk en ook heel mooi leven gehad' 4GEN N.V. DIJK ZN. Ir ■m DE STEM VAN ZATERDAG 7 DECEMBER 1968 jedrijfsbrandweer- iet enige 1st zal worden ver tijdens hun dienst samengesteld uit en produktie. lijk zijn voor het de blusvoertuigen. irieken en bedrijfs- alsmede de adem- i hun zorg worden opleiding van het verzorgen. :e beschikken over Jnderbrandmeester een ruime brand- hemische industrie opleiding en erva- lasfoto, met in de tinnen 10 dagen te g Personeelszaken dus 65, Vlissingen. aan de Sloehaven lemische bedrijven, fosforzuur- en een ieds. Met de bouw i aanvang gemaakt, ndse medewerkers NAULT R4 Export INAULT R8 Major NAULT R16 if. 1500 S landen volledige garantie I AULT DEALER: TEL. 01148 - 41' firn Eesters, 25 jaar, een levendige ten gere donkere jonge man, is zo langzamerhand een meester in zijn vak ge worden. We gebruiken al leen het zwaar geladen woord „kunst" niet, omdat we hem dan een etiket op plakken waarop hij hele maal geen prijs stelt. Maar één ding staat wel vast. In die betrekkelijk kleine we reld van de Nederlandse reclame-fotografie, de gra fische fotografie, staat deze Tilburgse vakman hoog aangeschreven. Zo hoog zelfs dat de topmensen hem al herhaaldelijk heb ben aangeraden naar „het Westen" te komen. ]VIaar dat doet hij niet. „Ik voel me in Tilburg best thuis ei kan vandaar uit heel goed ver te werken" Wat voor hem wer ken is, illustreert hij letterlijk aan 4e hand van honderden foto's. Een indrukwekkende verzameling in de klassieke stijl die een grote beel dende ontvankelijkheid van de ma- ker demonstreren, en van verruk kelijke fotografieken en abstrac te fotogrammen. De laatste getui gen van een volstrekte beheersing van het materiaal Woor mij vormt de compositie hèt grote probleem. In mijn werk zoek ik naar vormen die niet voor de hand liggen. In die vor men. zwart en wit en in grijscon touren, ontdek ik de mens, poog ik structuren te vangen in een rit misch bewegen, in hun bijzondere sfeer." Een ding wordt onmiddellijk dui delijk, als men dit „fotografische" werk ziet. Het monumentale trekt hem. Keer op keer dwingt het hem tot een benadering, tot een worste ling met, de vormen, tot een vast leggen van het machtige spel van lijnen en schaduwen, van licht en donker. En in dat alles, wat verlo ren vaak de mens. Als het ware één geworden met de techniek die hij schiep en waarvan hij niet meer los kan komen. Zeer sterk vindt men dat in zijn fotografieken, waarin hij via 't ne gatief dt tinten omkeert of in ele mentaire tinten de sfeer vangt. En in zijn opzienbarende fotogrammen schept hij zich een geheel eigen we reld van bizarre vormen, een we reld van abstractie, zonder dat er een camera aan te pas komt. Daaruit ontstaat het beeldmate riaal voor zijn grafisch reclame- werk. Treffende impressies, die vaak meer „zeggen" dan de teksten die zij moeten illustreren Zoals, bijvoorbeeld, dat waarlijk adembe nemende beeld van chaos dat in een jaarverslag van een verzeke ringsmaatschappij het hoofdstukje over de stormschade onderstreep te. IVJisschien zie ik dat wel gra fisch, dank zij mijn opleiding." Hij studeerde vijf jaar grafische en fotografische publiciteitsvormge- ving aan de Koninklijke Akademie voer Kunst en Vormgeving in Den Bosch. „Ik werk daardoor gemak kelijker dan anderen in de reclame fotografie. Je zou kunnen zeggen iat ik onmiddellijk een beeld gra fisch plaats." Wat overigens niet wegneemt dat zijn huidige werk geboren is uit ex perimenteren in de donkere ka mer. Hij is daarover volkomen eerlijk. „Ik moest wat gaan doen, toen ik van school kwam. Nou ik trok de doka in en probeerde van alles. Wat ik nu maak, heb ik niet in Den Bosch geleerd. Het is ge groeid. En er blijkt behoefte aan te bestaan." Met een fotogram is hij vaak da gen bezig. „Daarmee ben ik heel kritisch Werken met papier, en negatief-gevoelig materiaal is een precies werkje. Ik bereken tussen fasen, grijstinten, lichtpartijen. En vaak valt het gewoon tegen. Dan begin ik opnieuw". h* merkwaardige bij Besters is dat hij door het monumentale wordt aangetrokken, maar dat zijn scheppend vermogen duidelijk op zijn best is als hij het. in de initimi- teit van zijn donkere kamer kan ontplooien. Hij is zich daarvan zelf bewust, maar kan het niet verkla ren. Het feit ligt er. Misschien is dat wel een gevolg van de omstandigheid dat hij ge woon overal speciale vormen ont dekt, bij verrassing Hij fotogra feert die vormen en gaat later de sfeer die hem trof „verbeelden". Dat eist rust, weken met een in nerlijke spanning die pas oplost als het stoffelijke materiaal is om gezet in een geestelijke affiniteit die hem bevredigt. Pottenkijkers kan hij daarbij niet om zich heen velen. Het scheppingsproces, de herschepping van sfeer en entoura ge is een zo persoonlijke beleving dat anderen er niet mee te maken hebben. gesters arrangeert weinig. Hij observeert werkende mensen in hun omgeving, structuren in een wereld van vormen. Dat legt hij vast. In fotografieken en traditio nele foto's. Die laatste zijn dan door hun compositie duidelijk e- pisch. In fotogrammen, waardoor hij abstract beeldmateriaal schept, impressies geeft, een innerlijke we reld vormt die duidelijk berust op de kenmerken van het scheppings proces zoals zich dat keer op keer in iedere kunstenaar voltrekt. Jacques Levlj P''" Hggefi hi de zon Ik hoor het Jicht het zonlicht pizzicato de warmte spreekt weer tegen m'jfl gezicht Ik Hg weer dot gaat zo maar nSet dat gaat zo Jk lig. weer monomaan w«er monodwaas ven Hebt Ik Mg languit g fn mijn huid te zingen Mg 2acht te zingen antwoord op hetUcfht lig dwaas zo- dwaas niet buiten mensen d'ngen te zingen van het licht dat om en op mij ligt Ik lig hier duidelijk zeer zuidelijk lig zonder te weten hoe of wat ik lig afhen maar sfcll y ik. weet alleen het licht van wonder boven wonder ik weet alleen maar alles wat Ik weten wil. „IK zie zo vaak mooie grafiek, maar kan ze niet kopen. Dan kan mijn melkboer deze zeker niet kopen. Er moet een goedkopere weg gevonden worden om meer mensen in de gelegenheid te stel len originele grafiek te kopen. Ik heb een weg gezocht en naar ik meen gevonden. Voor een tien tje komt men in bezit van een blad van 30,5 x 49 cm, voorzien van een gedicht met een originele ets, lino of litho; getekend door de desbetreffende kunstenaar." Frits Haans, leraar Nederlands aan de Newman-hbs te Breda („ik heb van alles gedaan") is nu aan de uit gave van het derde blad serie van tien toe. Hij heeft er dus al enige ervaring mee opgedaan. Dat de naam van de reeks „Pen en burijn" niet direct bij de melkboer aanslaat, is wel duidelijk. „Behal ve bij wat vrienden en kennissen in Breda en omgeving is de inte resse hier flauw", zegt hij. De reac ties komen vooral uit de rest van het land. Opvallend veel uit Gro ningen. Vooral de weerklank bij de Neerlandici valt me wat tegen. En deze bladen geven nu eindelijk de kans aan een leraar Nederlands om zoals zijn collega's in aard rijkskunde en geschiedenis bijv. ook eens wat literatuur aan de wand in de klas te hangen. Som migen doen het al met succes. £RITS Haans geeft toe, dat de eerste prent met een sonnet van Bredero en een houtsnede van Jan Michielsen niet zó geslaagd is. „Het is voor een kunstenaar ook een bijzondere opgave. Hij kan maar niet zo een plaatje bij een gedicht maken, maar moet zich ook ver diepen in het hele denk- en leef klimaat van de dichter en zijn tijd." Hoe moeizaam een dergelijk proces in zijn werk gaat illustreert hij met een aantal proefbladen voor de tweede en derde uitgave. Bij „Liggen in de zon" van Hans Andreus heeft de Apeldoomse kun stenaar Cees Andriessen werkelijk een magnifiek lijnenspel getekend, uitgevoerd als driekleurige lino. De oranje-rode tinten onderstrepen uitstekend de tekst. De derde prent is ook praktisch klaar. Het is een stukje knappe topografie (met oud-oorspronkelijk grafisch mate riaal; aangevuld met verdorde bla deren) van de Rotterdammer Emil Puettmann. Een spel van blokjes („dat duidt op de vokalen in het gedicht") groeit door de tekst van Engelmans gedicht (cantilene) „Vera Janacopoulos" heen, zodat er een samenklank tussen woord en grafisch spel ontstaat. TA, de keuze van de gedichten en de kunstenaars is zuiver per soonlijk. Als iemand een prent of een gedicht niet mooi vindt hoeft hij hem ook niet te nemen zegt Frits Haans. Op zijn kamer aan de Tuinzichtlaan, heeft hij een grote verzameling grafiek opgebouwd en weet dus waar de beste kunste naars zitten. „Ik heb zelf ook ge schilderd en heb dus nogal con tacten in deze kringen". En hij heeft nog veel meerEn dan groeit er een boeiend „historisch" verhaal over zijn trekken met een poppentheater door Brabant; zijn tijd in Bergen op Zoom (Etcetera, Aula, toneel met middelbare schooljeugd); het schrijven van kinderboeken en -spelletjes voor poppen; het plegen van gedichten voor het tijdschrift Roeping (voor een rijksdaalder per stuk) om uit eindelijk te belanden bij een re kensommetje dat zijn nieuwe reeks „Pen en Burijn" hem voorlopig nog geld kost. Duidelijk wordt in ieder geval, dat Haans een enthousiaste ling is, die in het „dorre Neder lands" zoveel aanknopingspunten vindt tot andere activiteiten, dat je met plezier zijn relaas beluis tert. Hij doet het allemaal zonder subsidies en dergelijken, louter als hobby en uit idealisme. „Dan ben je ook vrijer in het kiezen van je onderwerpen", zegt hij terecht. EN: „O ja, bij het gedicht van Engelman geeft mijn collega Cartens (je weet wel, die momen teel een studie schrijft over En gelman, in opdracht van het mini sterie) een uitleg; bijgevoegd op een inlegvel. Akke Sins gaat ook een prent maken. En Batterman, Frank Ivo Damme, de Tsjechische Jirincova en Lou Strik. Nog meer plannen heeft hij. Plannen, die de aandacht verdienen. Resultaten, die de aandacht verdienen, niet al leen omdat ze goed zijn, maar vooral ook omdat ze duidelijk ma ken, dat niet iedereen maar over hobby's praat in de roes vam het jaar 2000. HENK EGBERS E' was eens een textielfabrikant te Gent, die grote suecesssen boekte •n zijn zaken en in zijn vrije tijd schilderijen verzamelde Zijn vrouw die hem gedurende heel zijn leven in alles bijstond, deelde ook de Un a 9s,e"'n9 voor kaai man voor diens hobby. Samen reisden zij be^M belangrijkste Europese musea en leefden in vriendschap met Ia6 ande kunstenaars van dichtbij en ver. De schilderijen die zij ver- ,„me en boden hun dikwijls troost in de smart om het verlies van hun eniae zoon. Lat« verlegden zij hun woon. aai rlf'r Jan Gent naar Deurle Sim Mart Ihet zuster<iorp van ie kumf Laethem- De beken- W'inaarskolonie- Zv bouw vans .E10°t landhuis en geen N klehSV6"8 niet die van vin onder L h"ertje' of hi' was ie collprii ven met werk uit «aa en af behange"- Toen de z'ven krnkJr°UW de leeftÜd der den, kwanfpl overschreden had- een dat Z1J eendrachtig over- b^n zoU mC„0teCtie na hun dood die vorm aaTa ijven en in Schonken n gemeenschap ge- atehltec? ondp uVe gaven z« «e» omwerpen een museum te 0n wordpi. de eollectie boj» werd ,,-t rgebracht- De «um aan,io 0erd' het mu- ïetlragen «7 gemeenschap over- vrouw belp»foVerzamelaar en "kbig het n» ÜÏÏen ,ang en £e- le opening k van de offlcië- ^jeBdatet„SPï°0kje- Een sPro°k- P^rle aan werd te bet te„- de Leie od 30 n™«». -orle aan dé r - werd te toen J0 Eeie °P 3» novem- "tfjos Dhont nJHseu'o mevrouw st'jlvoUe biiee'nW? in een Ueenkomst van genodig den werd geopend met redevoe ringen van de heer Van Elslande, gewezen minister van de Neder landse cultuur, dr. W. van Bese- laze, hoofdconservator van het Koninklijk Museum voor Schone Kunsten te Antwerpen en de heer F. van Mechelen, minister van de Neuerlandse cultuur. Het is een sneeuwwit, in de beste zin van het woord modern gebouw, dat daai dicht aan de legendarische Leie verrees naar hef ontwerp van de jonge Brugse architect Van Biervliet, die nog onlangs een andere ontwerp van zijn hand, een cultureel centrum voor de provincie West-Vlaanderen, met een prijs bekroond zag. Het ge bouw met een geveloppervlak van 50 bij 25 m heeft de ruimte van uitgestrekte gazons om zich heen waaraan een ijzerplastiek een fraai accent verleent. Het interieur bestaande uit twee door een corri dor met daarin uitmondend ont- vangstvertrek gescheiden zalen, waarvan een de permanente col lectie bevat en de ander voor af zonderlijke tentoonstellingen van eigentijdse kunst is bedoeld, be schikt bij dag en bij avond tot in alle hoeken over een verlichting die eenvoudig voorbeeldig te noe men is. Dit alles dank zij binnen huisarchitect Mees uit Deurle, die de heer Dhont gedurende vele ja ren ook bij de aankoop van schil derijen als adviseur terzijde stond. £n daar hangt dan onder de beste condities de collectie van het echtpaar Dhont-Dhae- nens. Om er slechts een enkele greep uit te doen: een sublieme serie tekeningen en schilderijen van Albert Servaes uit verschil lende perioden, een paar sterke Permeke's maar evenzeer zijn Ja mes Ensor, Opsomer, Evenepe- oeh Jakob Smits, Henri Victor Woivens, Rik Wouters, George Minne, Constantin Meunier. Albert Savergs en zovele andere moderne Vlaamse meesters uitstekend ver tegenwoordigd. y/an dit ogenblik af behoort de ze boeiende collectie, die geen bepaalde lijn of richting vertoont dan die van de goede smaak al leen noch ook niet naar volledig heid streeft, toe aan de Vlaamse gemeenschap en verder aan allen, die er tegen een normaal entree- gtld kennis van willen nemen. Maai dat dit museum, waarvoor reeds de nodige uitbreidingsplan nen bestaan, onder leiding van mevrouw Servaes, die even char mant als actief als permanent conservatrice fungeert, een be langrijke rol in het Vlaamse cul turele leven zal gaan spelen lijkt wel zeker. En dit alles werd geboren uit een privé-initiatief. Hoewel ook wij In Noord-Nederland een museum bezitten dat oorspronke lijk uit privé-initiatief ontstond het Museum Kröller Müller op de Hoge Veluwe lijkt een herha ling ervan bij ons heden ten dage ondenkbaar. Daarom hebben wij lang gepraat met de merkwaardi ge man, die als Vlaming dit mo derne artistieke sprookje verwer kelijkte. Maar Jules Dhont (71) is allei minst een merkwaardige man, althans niet naar het uiter lijk Hij is een kleine vriendelijke oude heer met een kaal hoofd, een grijs snorretje en een bril. wiens hele wezen menselijkheid, harte lijkheid en eenvoud uitstraalt. Waarom heet het museum Mevrouw Jules Dhont - Dhae- nens? Och zegt hij, u moet weten, we hebben een heel moeilijk en ook heel mooi leven gehad, mijn vrouw en ik, mijn vrouw heeft me altijd in alles terzijde gestaan en zo heb ik het geheel aan haar wil len opdragen. En is het nu in uw eigen huis niet ontzettend leeg gewor den? Ja, geeft Jules Dhont toe, dat wel, ge moet er wel aan wennen en soms missen we be paalde schilderijen wel eens heel erg. Laatst nog zei mijn vrouw: dat die beide tekeningen van Ser vaes van onze slaapkamer weg zijn, dat geeft toch wel gaten in de wand. Ik zeg tegen mijn vrouw: zal ik ze weer ophalen? De oude heer Dhont lacht met zijn bruine ogen,we zouden daar natuurlijk wel het recht toe hebben, maar we hebben het maar niet gedaan. We hebben natuurlijk zelf nog wel iets hangen, een paar mooie Rik Woutersen en dergelijke en dan ik koop er nog wel eens iets bij. dat kan ik toch niet laten £r straalde op de openingsdag een stille vreugde uit van het echtpaar Dhont, de vreugde van in wijsheid en eendracht oud ge worden mensen die iets aan ande ren geschonken hebben. Welnu, de heer en mevrouw Dhont hebben iets groots geschonken, niet alleen aan de Vlaamse gemeenschap maar even goed aan de bewoners van zuidwest-Nederland en aan heel Nederland. £e Nederlander die dan ook een bezoek brengt aan Vlaan deren, met H'ame aan de prachti ge Leiestreek, waaraan de naam van Gezelle en van alle tot de Laethemse school behorende schil ders verbonden is, mogen niet na laten een bezoek te brengen aan het unieke museum Mevrouw Ju les Dhont - Dhaenens te Deurle. In deze wintertijd geopend op alle feestdagen, verder donderdags van 14 17 uur en zaterdags en zon dags van 10 - 12 en van 14 - 17 uur. WILLEM ENZINCK

Krantenbank Zeeland

de Stem | 1968 | | pagina 13