^an Gent jeugd is de grootste niet-betalende klant Winkeldiefstal kost ieder jaar rond twintig miljoen M12M DE „BOTERBUSSEN" RIJDEN IN OMGEKEERDE RICHTING combi's ;ing~ WINKELDIEF BLIJFT EEN RAADSEL nxxxxxxxxxxxx*^ /biedingen Prijs van 938,- 230,- ilt 708,- ARtSTONA nu 599,- BLAUPUNKT T.V. :UBELS >8,- 'RS en APPARATUUR TO eschenken DE STEM VAN ZATERDAG 30 NOVEMBER 1968 van een LOSSE CENTRI- met INRUILPREMIES Enkele voorbeelden 59 cm, geschikt voor le en 2e programma 59 cm, Torrino van 699,- nu voor 599,- 100,— meerprijs. - PHILIPS - LOEWE at 200,-. |eo 3/"~ swe Opfa ïnz. Sn van 15 tot 20% jig - Telefunken - Aristona 15 tot 20% korting. SCHE DIENST - -3120 - Middelburg - Tel. 01158-1247 .XXXXXXXX-XXXXXXX***^- BIJ Jt /AN GENT WV tl -»V. by BREDA De vrouw van een zakenman steelt een maat nylons die ze zelf nooit kan dragen. Een ande re vrouw wordt betrapt als ze een truitje voor haar klein kind meeneemt zonder te betalen. Een meisje pakt stie kem een paar oorbellen van een gulden, terwijl ze juist tien gulden zakgeld heeft gehad. Een hbs'er stopt een langspeelplaat onder zijn jas, omdat zijn vrienden die wél konden kopen en hij niet. Het zijn maar enkele voor beelden van tienduizenden winkel- en warenhuisdief stallen, die jaarlijks in ons land worden gepleegd. De drukte rond Sinf-Nicotaas en Kerstmis in de warenhuizen, de zelfbedieningszaken en in de win kels is koren op de molen van de gelegenheidsdieven. Het personeel heeft de handen vol met andere klanten. De verleiding blijkt vaak te groot. De waarde van het ge- - stolene is meestal erg gering, maar daarmee houdt de wet geen reke ning. ft De grootwinkelbedrijven, kleinere winkels en detailhandelzaken lijden Jaarlijks een verlies van een tot twee procent van hun omzet, door diefstal, en schade. Voor de zelfbediening*- zaken schat men dat op drie procent. De directies hebben dit verlies al te voren ingecalculeerd. Het meeste gaat verloren door diefstal. Dat betekent, dat ln ons land jaarlijks voor tussen de 17 en 20 miljoen gulden uit koop- kuizen wordt gestolen. De daders zijn maar zelden beroeps dien. Tien jaar geleden nog werd ket meest gestolen door oudere kin deren en vrouwen van rond de vijf tig. Vorig jaar werden in een groot Amsterdams warenhuis 1200 perso- nen aangehouden op verdenking van diefstal. Onder hen maar enkele eigen personeelsleden. Die 1200 waren ver deeld als volgt: 180 mannen, 180 vrouwen, 613 jongens en 184 meisjes. Meer dan tweederde onder de 21 jaar. Deskundigen in het bedryf bereken den, dat waarschijnlijk maar één op de tien daders gegrepen werd.,-Dat betekent in één groot warenhuis in één jaar 12.000 diefstallen, van een rolletje drop via een horloge naar een nertsmantel- Dat betekent ook dat in dat warenhuis zich per dag on- geveer 30 persöneb Schuldig maak ten aan .diefstal. Een onderzoek in drie grote Brus selse warenhuizen heeft uitgewezen, dat er vooral wordt gestolen tussen vier en zes uur 's middags. Dan is het er het drukst en dan zijn de verkoop sters en verkopers al doorgedraaid van een dag hard werken. Opvallend was, 'dat in Brus sel van de vrouwen die werden ge snapt 60 procent getrouwd was, ter wijl dat bü de mannen maar 36 pro cent was. 22 procent van de vrou wen was ongehuwd, van de mannen echter 45 procent. Men zou daaruit allerlei conclusies kunnen trekken, maar dat is uiterst gevaarlijk. Winkel- en - warenhuisdiefstallen vallen onder de specifieke stadscrimi- naliteit. In een dorp zijn geen waren huizen en in de winkels daar neem je niet het risico betrapt te warden door dé winkelier, die je zo goed kent. Het hele dorp zou het binnen een dag weten, In de grote stad zijn de warenhuizen en leef je meer in de onbekendheid, verkoopsters let ten nauwelijks op je giazacht en je voelt Jg heerlijk' Vrij. Tien jaar ge leden" schatte de Haagse" politie het percentage winkeldiefstallen dat door 'niet-bewoners van Den Haag in Den Haag werd gepleegd op ongeveer 30. De Bredase politie komt nu aan een veé| hoger getal. Over 1967 was on geveer de helft van alle aangehouden -winkel- jet} warenhuisdieven in Bre- dag-; afkomstig uit dorpen in .West- Brabant of uit België. Het exact berekenen van het aan- tal warenfiuisdiëfstallen in een stad is een onmogelijke zaait. Mén moet rekening houden met te veel onze kere factoren ten de opgegeven cij fers maar geloven). Politiedeskundi gen uit verschillende landen, die in het verledenover dit soort diefstal len publiceerden, komen er ook niet uit. De een stelt dat één op de vier daders aan de politie wordt overge geven, een ander dat dat maar in één op de dertig gevallen gebeurt. De directies van de grote warei. huizen en zelfbedieningszaken kijke, wel uit om met hun cijfers open kaar te spelen. Zij zijn veel te benauwt dat het publiek dit als een anti reclame zou kunnen opvatten. I Breda zijn warenhuizen waar jaar lijks vele honderden diefstallen woi den gepleegd. Met name in de grote warenhuizc voelt men de schade door diefstal tf genwoordig wel als een duidelijk vei lies- Er wordt jaarlijks voor enorm bedragen omgezet en een verlies va- één procent door diefstal vormt da- gauw een enorm bedrag. Daaror krijgt het personeel zo uitgebreid mo gelijke instructies, soms ook aan d hand van filmbeelden. Men leert di verkoopsters, dat accuratesse en eei vlotte bediening noodzakelijk zijr om te voorkomen, dat een klant weg loopt of dat hp zijn artikel maar mee neemt, omdat hij op dat moment geen verkoopster kan vinden. In een aan tal zaken mogen employees tijdens de stille uren niet met elkaar staan praten. De aandacht verslapt dan en een handige jongen maakt daarvan al gauw gebruik. Enkele warenhuizen hebben eigen rechercheurs in dienst. In andere werkt men niet een gesloten tv-cir- cuit en in weer andere krijgt de klant een dubbel prijskaartje, waarmee hij bij de regelmatige controles kan aan tonen, dat hjj de spullen die hy bij zich heeft ook heeft betaald. Ook zijn er supermarkets, waar men de ar tikelen in een ruime verpakking stopt, waardoor het moeilijker wordt ze ongezien mee te nemen. Niettemin slagen nog steeds hon derdduizenden erin om wel eens iets mee te pikken. Ze komen met twee tassen binnen, waarin zij de artike- Duizenden schuifelen dagelijks langs de verleidelijke vitrines; grijpgrage vingers wordt volop gelegenheid geboden. vice kan onmogelijk alle prijzen uit haar hoofd weten, dus ze betaalt rus tig- Dan zijn er nog klanten, die uit warenhuis A gestolen spullen met een stalen gezicht terugbrengen in warenhuis B met het verhaaltje „dat. het toch eigenlijk niet was wat ik zocht". Wat beweegt zoveel mensen om winkel- of warenhuisdief te worden? Niet de armoede, want het komt bij na nooit voor dat er echt bij ge brek aan gelid wordt gestolen? Wat is het dan wel? Bij jeugdige per sonen kan vaak sprake zijn van sport en jaloezie. „De vriendjes durven het dus ik ook" en „Hij heeft het dus moet ik het ook hebben, ook al heb ik nu geen geld." Volwassenen kun nen bijna nooit zeggen waarom ze erzoekingen hebben aangetoond, dat aak sprake is van „een op symboli- dei vaak sche wijze verkregen bevrediging van onbewuste verlangens van fetichis- tische trekken" of van personen die lijden aar) „neurastenie, paralysie, epilepsie of zware hysterie". Opmer kelijk is wel, dat veel vrouwen het bijzonder interessant vinden als ze worden aangehouden. Ze bekennen spontaan met groot genoegen een hele waslyst van eerder gepleegde en nog niet opgeloste winkeldiefstallen. Het gaat er bij deze mensen vaak om de aandacht te trekken. De directies van de warenhuizen zijn vaak zelf mede schuld aan de dief stallen. Steeds streven zij ernaar om de artikelen nog aaniokkeiyker op te stellen. De spullen moeten de klanten in de hand worden, gelegd als pap in de mond van een klein kind. De ver- SI» len ongezien laten verdwijnen, ze werken met tassen zonder bodem; ze werken in groepjes waarbij de een de verkoopster afleidt en de ander zijn slag slaat. Er zyn zoveel manie ren om van de geboden gelegenheid gebruik te maken. Men verwisselt prijskaartjes, zodat men voor een duur produkt een goedkope prijs be taalt; men komt met eerder gekoch te spullen terug, maar heeft er eerst een kaartje op bevestigd van een duurder artikel uit dezelfde winkel. En een juffrouw van de kiantenser- iets hebben gestolen. Het antwoord is nagenoeg altyd: „Ik weet het niet. Er was iets dat sterker was dan ik zelf en toen had ik het al gedaan". Veruit de meeste volwassenen ste len in warenhuizen door een bepaal de geestelijke druk, moeilijkheden in huwelijk of gezin of een tijdelijke geestelijke stoornis. Maar ook zwan gerschap, menstruatie of overgangs jaren kunnen als oorzaken gelden. Er zyn ook vrouwen of mannen die door hun diefstal eenzaamheids- of onlust gevoelens willen uitschreeuwen. On- kopers speculeren op de zwakke zij den van de mens. Dat spreekt de klant, die zich niet kan beheersen, echter niet vrij. De deskundigen constateren los hiervan een groeiende mentaliteit van „Ach, wat doe: het ertoe; het komt toch van de grote hoop?" Veel mensen voelen zelf niet meer, dat ze wel degelijk hebben gestolen. Dat is vooral het geval bij de jeugd, de grootste niet-betalende klant. De be hoefte van de jeugd wordt steeds gro ter door het ruime zakgeld en de on derlinge jaloezie. Daar komt bij, dat er nogal wat ouderparen zyn, die deze vorm van diefstal heel normaal vinden en eigenlijk bewondering hebben voor hun kroost, dat het hem toch maar weer heeft gelapt. Het komt maar weinig voor, dat de warenhuizen de politie inschakelen als 't om minderjarigen gaat. Meestal volstaat men ermee de ouders te la ten komen en het vergrijp van zoon of dochter mee te delen. Zelfs dan zyn er ouders, die tegen de betrok ken personeelschefs of directeuren een grote mond opentrekken. Een laatste oorzaak van warenhuis- en winkeldiefstallen werd al eerder even aangestipt: een deel van het publiek wil snel geholpen worden. Gebeur; dit niet, dan neemt men verontwaar digd het bedoelde artikel mee met het gezicht van „Dan had je me maar op tyd moeten helpen. Ik heb lang genoeg staan wachten. Ik ben toch zeker koning klant?" De gemiddelde Nederlander kent zpn Wetboek van Strafrecht nauwe- lyks.' Toch Wordt, men verondersteld het wel'te kermen. Voor diefstal staat erin als hoogste straf vier jaar hech tenis. By winkel- en warenhuisdief stallen wordt dat niet gegeven. Af hankelijk van de opvattingen per ar rondissement kan het openbaar mi nisterie echter behoorlijk zwaar straf fen. Breda staat bekend om zijn zwa re eisen tegen winkeldieven en -die veggen. Tot voor anderhalf jaar was Breda de enige plaats in Nederland waar personen die werden verdacht van een winkeldiefstal in voorlopige hechtenis werden geplaatst. Daarin is verandering gebracht. By een eerste veroordeling komt men er als de buit niet al te groot is geweest meestal wel af met een geldboete en in sommige gevallen een voorwaardeiy ke vrijheidsstraf. Is men al vaker voor hetzelfde vergrüp veroordeeld dan volgt een zware geldboete en soms een onvoorwaar delijke hechtenis, soms een voor waardelijke. Hierbij spelen huiselijke omstandigheden, zeker als het vrou wen betreft, een voorname rol. De winkel- of warenhuisdief blijft een raadsel. Betaalt hij of zij het verschuldigde, meestal erg lage, bedrag dan is hij of zij een gerespecteerd burger. Probeert hij of zij er tussenuit te gaan zon der die rijksdaalder of drie gul den voldaan te hebben en wordt hij of zij betrapt, dan is de ellende vaak niet te overzien. In de huise lijke kring ontstaan allerlei span ningen, 'de buurt kijkt hem of haar met de nek aan. De kinde ren worden op school uitgeschol den voor „dievekind", enz. enz. Beheersing kan de mens veel moeilijkheden besparen. Zeker als men die beheersing gelijke tred kan laten houden met de geraffi neerde reclame, die er op uit is om de menselijke zwakheden zo aangenaam mogelijk te voeden. WIPPEL HOUBEN (Van een onzer verslag gevers). Roermond. Er worden «eer „Butterfahrte" onder nomen in het Nederlands Duitse grensgebied. Alleen rij- den de extra bussen vol koop- '«sfigen thans niet vanuit Duitsland naar Nederland, nioar in omgekeerde richting, eroorgakers van deze trek de als paddestoelen uit e grond zijgende „Verbrau- onormarkte", die een effi ciënt antivoord geven op 'dfbedieningswinkels en SU' Per markten. Wie zin heeft in gratis uitstapje naar gene Vf*n e oostPrens'> kan Pdinsdag- of donderdag- li'1mee met de Vadah- "sdie uit Echt vertrekt en j® oermond en de tussen. 'Wende dorpen naar Heins- berg rijdt. Het sluimerende grensstadje geraakt dan vol kwetterende Ne derlandse huisvrouwen, zoals eens dei winkelstraten van Venlo, Roermond, Sittard- en 'Heerlen overstroomd werden door Duitse kopers. Donderdag een week geleden kondigde de „Grenzland Grosz- markt" in Heinsberg het vertrek der eerste bojerbus aan-. Zé zat half,vol. Dinsdagmiddag om twee uur vertrok de tweede bus met 80 comfortabele zitplaatsen. De ze keer hadden er best drie bus sen kunnen rijden. Uiterlijk half zeyen- was iedereen weer thuis, voorzien van uitpuilende bood schappentassen en een portemon nee, die enkele tientjes lichter was geworden. De Duitse douane aan de grens, post Posterholt-Karken is welwillend. Eigenlijk mogen enkel de zitplaatsen bezet zijn ais een bus de grens pas seert. „Hoeveel passagiers heb je meegebracht Een stuk of vijftig geeft de Zollbeambte de pap in de mond van de chauffeur, ostentatief voorbijziend aan het werkelüke be stand van ruim 100 reizigers. „Zo ongeveer. ik heb ze niet precies geteld", luidt het antwoord. „Fahren sie weiter bitte". De „Groszmarkt" in Heinsberg open sinds begin augustus is be paald niet het architectonisch mees terstuk van een fantasierijk bouw meester. In een weiland aan de rand van het stadje is een vierkant van een hectare voorzien van een asfalt- laag. In het midden daarvan staat een uit etemit-platen en board op getrokken hal met een dak van golf platen. Daar rondomheen is plaats voor enkele honderden auto's. Eta lages zijn er niet. De Nederlandse klanten worden in byna accentloos Nederlands welkom geheten door een heer met de al even vertrouwd klinkende naam Piuymae- kers. Ze worden vriendelijk verzocht hun boodschappen- en handtassen op te bergen in bagagekastjes, waarvan ze de sleutel bij zich kunnen steken- De Verbrauchermarkt-klant neemt dit biyk van wantrouwen terwille van de lage prijzen op de koop toe. De zelfbedieningswagentjes zijn tweemaal zo groot als die van onze vaderlandse supermarkten. Na een eenvoudige ingreep kunnen op de voorplecht zelfs twee niet al te grote kinderen worden meegevoerd langs de rekken. Nederlandse klanten kunnen bo vendien eerst nog een gang maken naar een lessenaar, waar een juf frouw aan de hand van de kassa- strook groene formuliertjes op naam van de klant uitschrijft. De formu liertjes worden bij het opnieuw pas seren van de grens afgestempeld door de Duitse douane ten teken, dat de bewuste goederen zijn uitgevoerd. Bij een volgend bezoek levert de klant het afgestempelde formulier weer in aan de lessenaar, waarop de Mehrwertsteuer de Duitse versie van onze komende b.t.w. wordt te rugbetaald. Deze varieert van 5,5 tot 11 procent van het totaalbedrag. Op zijn beurt vordert de Verbraucher- markt deze Mehrwertsteuer terug van de Duitse belastingdienst. In het kantoor van de „Grenzland Groszmarkt" vertelt directeur Simon hoe het mogelijk is, dat de Verbrau- chermarkte dat is de algemene be naming van dit nieuwste type zelfbe dieningszaken merkartikelen kun nen verkopen, ver beneden de in Duitsland geldende prijzen. Na de tweede wereldoorlog hebben wij in Europa allerlei nieuwe ver koopsystemen afgekeken van Ameri ka, zegt hij. De heer Simon noemt de zelfbedieningswinkels, supermarkten en discountzaken. „De Verbrauchermarkt is ontstaan in Zweden. Daar wordt thans 20 pro cent der levensmiddelen via deze aangeklede loodsen verkocht. Een Verbrauchermarkt is geen warenhuis geen supermarkt en geen discount zaak. Supermarkten verkopen in Duitsland praktisch uitsluitend ver pakte levensmiddelen, vlees en Vooral de vleesafdeling mag zich in een grote belangstelling verheugen. groenten. De Verbrauchermarkt ver koopt ook zogenaamde non-food-ar- tikelen zoals meubelen, elektrische apparaten, auto-onderdelen, textiel en dergelijke. De Verbrauchermarkt gaat meer in de richting van het warenhuis met dit verschil, dat 't elke luxe mist. „U ziet hier", aldus de heer Simon, „een eenvoudig, doelmatig gebouw met een vioer van asfalt. We hebben geen roltrappen, geen marmeren gevelbe kleding en geen edelhouten betim meringen. We volstaan met een mi nimum aan personeel. De verplich ting om meegebrachte tassen op te hergen in bagagekiuizen heeft tot gevolg, dat er maar heel weinig toe zicht nodig is op winkeldiefstallen. Een reep chocola laat zich nog weg stoppen maar dat loont de moeite niet. Grote artikelen stopt niemand in zijn binnenzak. Het succes der Zweedse Verbrau- chermarkte heeft sinds enkele maan den een rage veroorzaakt in Duits land. Tussen Aken en Mönchen-Glad- bach vindt men er op korte afstand van de Nederlandse grens wel een dozijn. Sommige zijn zeer Spartaans opgetrokken op een goedkoop per ceel, dat van alle kanten goed be reikbaar is. Andere zijn onderge bracht in bestaande loodsen, die met behulp van witkwast en plakkaat verf toch een acceptabel aanzien kra gen. De heer Simon weet best dat de EEG een einde heeft gemaakt aan de Nederlandse uitzonderingspositie als goedkoopte-eiland. In Duitsland zpn de prijzen gelijk gebleven, in Ne derland zijn ze gestegen. Als de b.t.w. na 1 januari in Nederland voor een aantal artikelen prijsstijgingen ver oorzaakt, wordt het verschil nog gro ter. Onder deze omstandigheden krygt de Verbrauchermarkt met zijn lage kosten een kans. Of deze toestand lang zal duren „Kijk eens", antwoordt Herr Simon, ,in Nederland is dit verkoopsysteem nog vrij onbekend. Er zijn er wel 'en paar maar de ondernemingsgeest der Nederlandse zakenlieden ken rende neem ik wel aan, dat ook in aw land binnen niet al te lange tijd neer zulke verkoopplaatsen zullen ontstaan. De heer Simon neemt de Neder landse klandizie op de koop toe. Zyn Grenzland Groszmarkt richt zich. evenals buurman Allkauf, allereerst naar het Duitse publiek. Of dat ook het geval is met het per 1 novembei geopende „Rhein-Maas-Zentrum' aan de oostzijde van Mönehen-Glad bach kan de heer Simon niet zeggen De naamgeving duidt erop dat dez< enorme Verbrauchermarkt we! uitgerust met roltrappen van meel af aan rekening houdt met een toe vloed van Nederlandse klanten. Van Herrn Simon's kantoor terur naar het Geschaft. Er is een apartr hoek voor „Schmuckwaren", waa' tientallen mensen zich verdringen rond de glazen kasten vol gouder en zilveren sieraden. Op het eerste gezicht ïykt de kwaliteit goed. Df prijzen verschillen niet veel met de Nederlandse, maar bij deze dure ar tikelen speelt het teruggeven dei Mehrwertsteuer een belangryke rol We noteren te hooi en te gras pry- zen, liefst van merkartikelen, die eer vergelijking mogelijk maken; eer Philips televisie staat geprijsd voor DM 475,een Imperial kleurentele visie voor DM 1650,Een Philips droogkap met statief die in Neder land 39,95 kost, staat hier geprijsd voor DM 43,90 en dat is nagenoeg geiyk. De door de fabriek vastgestelde prijs voor een pakje Wasa Knacke- bröd is DM 1,05, gelijk aan de Neder landse van 97 cent. In de Verbrau chermarkt kost een pakje echter DM 0,79 oftewel 71 cent. Tien kadetjes kosten 53 Pfennig, dat is 5 cent per stuk Een 3/4 liter fles Campari (Neder landse prijs 13,50) kost DM 12,51 oftewel 11,25; een liter Jagsmeis- ter staat geprijsd voor DM 12,15. Drie kilo Dash kosten DM 6,48 in Ne derland 10,75; Fri-Ki diepvriesha nen van 850 gram (verkoopkantoor in Roermond) kosten in DM even veel als bij ons in guldens namelijk f 2,90. Van de Duitse pryzen dient telkens de Mehrwertsteuer te wor den afgetrokken. Van sommige artikelen, met name vleeswaren, zijn de prijzen moeilijk vergelijkbaar met de Nederlandse omdat de kwaliteit hierbij een ro) speelt. Voor vers vlees lijken de prijzen over het algemeen onder de Nederlandse te liggen. De vleesafdc ling wordt althans bestormd, zowel door Duitse als door Nederlandse klanten. Dat is ook het geval met de speelgoedafdeling, waar een paar stevige rolschaatsen bijvoorbeeld 9 D-Mark kost. Margarine is afgeprijsd De prijzen liegen er niet om. van DM 1,46 tot 96 Pfennig per hal ve kilo. Suiker gaat in pakken van 5 en 10 kilo van de hand tegen 93 Pfennig per kilo. Onze medereizigsters keren be pakt en gezakt in de bus terug. Sommigen verkondigen luidkeels, dat ze voor tegen de 100 marken liebben ingeslagen, het maximale bedrag waarvoor consumptiegoe deren tolvrij in Nederland mogen worden ingevoerd. Ze vertellen er bij, dat ze deze dag twee a drie tientjes hebben verdiend. Het gemiddeld bestede bedrag der ruim 200 „Heimatganger" op plus minus 30 mark stellend leert een simpel rekensommetje, dat de Nederlandse busklanten deze middag voor zo'n 6000 D-Mark uit de Groszmarkt hebben weg gesleept. Daar kan Herr Simon best een paar gratis bussen voor uit Nederland laten komen.

Krantenbank Zeeland

de Stem | 1968 | | pagina 27