U zou die twee eens
moeten horen over duidelijkheid
in de politiek...
i„KERK-ZIJN IETS ANDERS DAN SPELLETJES"
Ondergrondse kerk
een feit in Amerika
perfekt
tot de
laatste
Derk
de Vries
HARDE STRIJD BIJ
Moller VC-RHBS
Jongeren
en leken
meer
aan bod
Dinteloord heeft tegen
Sleeuwijk winstkansen
DOE MEE AAN DE SPAR
MARGARINE - WEDSTRIJD
Maar over Voortrekker Pijptabak
zijn ze het eens. Voortreffelijk!
Aan geen generatie gebonden.
Die twee roken er best van!
NIEUW!
Amsterdamse post uit de brand
ZATERDAGVOETBAL
Revolte
Sjaloom
Vaticaanse politu
in nieuiv jasje
In Bredaas diocesaan
pastoraal beraad
Waarnemers
Kardinaal Felice:
kerk geen
democratie"
Zebra-weclstrij den
in Kapelle
N.K. turnen
in Tilburg
Volleybal
Programma
11
DE STEM VAN DONDERDAG 14 NOVEMBER 1968
13
(ADVERTENTIE)
Voortrekker Naturel.
Licht en geurig. Eerlijke tabak.
Puur natuur. Recht op de man af.
f 1.25 per pakje.
Een creatie apart:
Voortrekker Aromatic! Dezelfde
eerlijke tabak, iets
aromatischer van geur. Ook f 1.25,
U kunt zich gratis abonneren op „Het Nieuwsblad voor Pijprokers". TLJ P^inOPI IC NIICM Q/rn
Briefkaartje aan Postbus 41 N-Groningen, is voldoende. I I lLwL/WI\UJ IMI CIVI CI iZlv
(ADVERTENTIE)
.Heldere, vroege morgenzon straalt door de grondnevel en de ramen
van de huiskamer en omspeelt met een zacht licht de hoofden van de
mensen die daar staan. Een blanke zakenman leest het epistel; een zwarte
huisvrouw leest het evangelie; een ogenblik is de groep stil en dan heel
langzaam en zacht zet iemand het Credo in.
Een Luthers predikant in overhemd en das, geassisteerd door een
Episcopale priester-arbeider, gekleed in korte broek en sporthemd, viert
de eucharistie aan de hand van een experimenteel anglicaans ritueel.
Beiden reiken de communie uit aan een rooms-kathollek priester en ver
scheidene katholieke leken, een presbyteriaanse dominee, twee leken-
methodisten, twee Black Power agnostici, een hippie uit Harvard, een
oudere dame die van huis uit Quaker is en aan een non van de Franse
hervormde kerk uit Zwitserland. De drie aanwezige joden bidden mee,
voor zover hun persoonlijke theologieën dat toestaan; zij weigeren de
communie maar knielen (één staat er) gedurende de gehele dienst.
Daarna een haastige maaltijd, bestaande uit wat iedereen meegebracht
heeft: jus d'orange, koude ham voor degenen die het aankunnen en een
overvloed aan thermosfleskoffie. Er is helemaal geen agenda, enkel een
gesprek dat langzaam cirkelt rond een of twee onmiddellijke en gemeen
schappelijke noden. Op een natuurlijke wijze rondt het gesprek zich af:
de problemen die zich voordeden, onderzoek van reacties en antwoorden,
haatgevoelens waarmee men geconfronteerd was, het plezier om de humor.
En dan moeten er een paar naar hun werk of naar huls om het eten
klaar te maken voor de kinderen. De groep wordt langzaam kleiner
en verspreidt zich."
Dat is het nu wat de Ondergrond
se kerk is, schrijft Layton P. Zim-
mer, een van de medewerkers aan
een boek over „nieuwe vormen van
christelijke gemeenschap in Ame
rika". Het boek heet kortweg: „On
dergrondse Kerk" en behandelt een
verschijnsel, dat zich overal ter
wereld voordoet, maar dat vooral
in de Verenigde Staten de aandacht
trekt: de vorming van groepen ge
lovigen die over alle kerkelijke
grenzen heen en.... buiten de
kerkmuren op een nieuwe wijze
ernst willen maken met datgene
wat het evangelie van hen eist.
Twaalf Amerikanen hebben in
„Ondergrondse Kerk" over hun be
vindingen met die „nieuwe" kerk
geschreven. Het zijn, veel meer dan
wetenschappelijke, theologische en/
of sociologische studies, getuige
nissen.
De schrijvers variëren van fer
vente antimilitaristen tot nog steeds
fungerende of niet meer in het
ambt zijnde priesters, van studen
tenpredikanten tot jeugdwerkers
en van hoogleraren tot een leider
van het Amerikaanse Vredeskorps.
Zjj zien in hun ondergrondse kerk-
groeperingen, die plaatselijk vaak
verschillen, maar die ten diepste
uit dezelfde inspiratie geboren wer
den, evenzovele tekenen van chris
telijke vernieuwing. Een vernieu
wing dam die zich niet allereerst
negatief tegen de oude gevestigde
kerken afzet (al doet zij dat óók)
doch die primair positief wil han
delen, experimenteren, strijden en
„zijn".
De Ondergrondse Kerk acht zich
vrij van „de pressie die door de
maatschappelijk gevestigde orde op
de Gevestigde Kerk wordt uitge
oefend."
Kerk-zijn is volgens haar nog
jets anders dan „spelletjes doen met
gedurende één uur per week".
Zij willen vooral daar waar de
officiële kerk met haar officiële
leiders door afwezigheid schittert
(inde rassestrijd, in maatschappe-
}!)ke conflictsituaties enz.) wel en
juist present zijn.
De Ondergrondse Kerk telt veel
geestelijken uit de gevestigde ker-
fen m "aar rijen, katholieke pries-
5s .vooral„priesters, die in het
seneim meedoen, vieren eucharistie
(ADVERTENTIE)
voor de groep (in Philadelphia) en
helpen met de begeleiding van dis
cussies en instructies".
Hier en daar hoort men gelui
den die aan de óók zo actuele „theo
logie der revolutie" herinneren.
Zo bijv. deze getuigenis: „De
functie van de Ondergrondse Kerk
bestaat in het erkennen van de vre-
des. en vrijheidsbewegingen als
zijnde de ware Kerk".
Men wil tenslotte bepaald niet
sectariseh zijn en is als de dood
voor nieuwe zelfgenoegzaamheid:
„wij hebben geen enkele bedoeling
een nieuwe Kerk te stichten".
De mentaliteit waaruit de men
sen van de ondergrondse kerk den
ken en proberen te leven, wordt
misschien het best gekarakteriseerd
door enkele uitspraken van John
Pairman Brown, hoogleraar in
christelijke ethiek en het nieuwe
testament aan de Church Divinity
School, Berkeley, Californië: „Ik
zei", schrijft hij in het boek onder
meer, „dat de bonafide revolutie
ook moet voortkomen uit een radi
cale nood in het heden. En ik ge
loof dat we allemaal wel weten
waar het vandaag aan de dag wer
kelijk om gaat: dat de onderdruk
ten van vier continenten besloten
hebben zich niet langer te laten
vertrappen.erderop zegt hij:
„De les der geschiedenis doet ons
plotseling inzien dat sommige re
voluties uit onze tijd. zullen slagen,
en er komt een d:ag dat de mens
zal worden bestuurd vanuit Har
lem, Havanna of Hanoi."
En de les die een christen uit
deze nieuwe wereld moet trekken:
„Als God bekommerd is om ge
rechtigheid, dan wordt het duide
lijk dat de vredes- en vrijheidsbe
wegingen zeker voorzover ge
weldloos een incognito deel van
de kerk zijn. Maar het diepste we
zen van Christus Is zijn incognito:
„Wanneer zagen we u hongerig en
hebben we u te eten gegeven?"
Tot zover Brown.
Hier speelt zich een soort intern-
christelijke revolte af, die wellicht
ééns even belangrijk zal blijken als
de zestiende-eeuwse Reformatie.
In dit boek wordt ronduit gecon
stateerd, dat het met het gezag
der Gevestigde Kerken wel eens
gedaan kon zijn.
En „ergens" wordt hier de op
roep van de assemblee van de We
reldraad van kerken te New Delhi
(1963) extreem-ernstig genomen:
de eenheid der christenen moet
van onderop beginnen, overal en
te allen tijde waar mensen bijeen
zijn die het, samen het brood bre
kend, qpet die eenheid willen wa
gen.
En het gebeurt terwijl men de
heroverde eenheid meteen en van
meet af aan in praktische „mense
lijke dienstbaarheid" in praktijk
brengt, midden tussen de mensen
en solidair met alles wat zich tegen
het jstablishment" verzet.
Het gaat in dit boek over Ameri
ka. Maar merkwaardig is het dat
ergens van de verwante Neder
lands* „Sjaloom"-groep gewaagd
wordt en dat elders de naam van
de Nederlandse, naar dit Amerika
uitgeweken prof. Hoekendijk ge
noemd wordt.
Er zijn niet alleen ginds, maar
ook elders tot in ons eigen land
soortgelijke dingen gaande. Aar-
zelender misschien dan in de grote
Amerikaanse steden, maar toch:
gaande.
VATICAANSTAD (AP) Na
172 jaar in de hitte van de Romein
se zomer zware wollen uniformen
te hebben gedragen, krijgen de
gendarmes van de Vaticaanse poli
tiemacht m.i.v. de komende zomer
in plaats van de zware donker
blauwe tuniek een wit jasje, dat op
een blauwe broek wordt gedragen.
Onder de jasjes zal een lichtblauw
hemd worden gedragen. De kepi
blijft hetzelfde.
De Vaticaanse gendarmerie werd
in 1816 opgericht.
Wellicht behalve aarzelender ook
ietwat geremder, omdat (men mag
dit gelukkig stellen en toegeven)
onze kerken zich gelukkig meer
dan in Amerika, ervan bewust zijn,
dat haar roeping meer in de rich
ting van een zich voortdurend ver
nieuwende beweging ligt dan in die
van de conservatieve handhaving
van hun status van gevestigde in
stituten.
J. W./J. L.
(„Ondergrondse Kerk" ver
scheen by uitg. Ambo te
Utrecht)
(Van een onzer redacteuren)
BREDA De jeugd en de leek
komen volgende week woensdag,
tijdens de zesde vergadering van
het diocesaan pastoraal beraad, bis
dom Breda, belangrijk meer aan
bod dan tot nog toe het geval is
geweest. Dit komt enerzijds omdat
voor de eerste maal een aantal jon
geren als officiële afgevaardigden
in het beraad zijn gekozen, ander
zijds omdat de dekenale afvaardi
gingen niet meer hoeven te bestaan
vijf dames en negen heren, die ge
uit twee priesters en twee leken,
maar rustig met drie of zelfs vier
leken kunnen komen.
in de jongerenafvaardiging zitten
vijf dames en negen heren, die ge
kozen zijn uit bestaande georgani
seerde jeugdgroeperingen. Metter
tijd hoopt men echter ook de „on
georganiseerde" jongeren hierbij te
betrekken om een meer democra
tische vertegenwoordiging van dè
jeugd in het diocesaan beraad te
krijgen.
Met dit eerste „optreden" van
de jongeren in het beraad wordt
bewust de mogelijkheid geschapen,
op zijn minst opengelaten, dat zich
hieruit een zelfstandig „diocesaan
jongerenberaad" vormt, dat dan
ook zelfstandig kan vergaderen en
actie nemen. Het zal echter van de
betrokken jongeren zelf in belang
rijke mate afhangen of en wan
neer het zover komt
Als waarnemers zullen woens
dag aanstaande bij het diocesaan
pastoraal beraad dat op Bouvigne
te Breda wordt gehouden, aanwe
zig zijn: voor de Evangelisch Lu
therse kerk: ds, W. F. ten Rouwe-
laar uit Breda, voor de Doopsgezin
de Broederschap: ir. A. S. de Clercq
uit Gcertruidenberg, voor de Re
monstrantse Broederschap: ds. A.
M. van Peski uit Ulvenhout, voor
het Humanistisch Verbond: A. P.
J. Verbist uit Baarle-Nassau, voor
de Ned. Herv. kerk: ds. E. F. Ver
baas uit Fijnaart, voor de Prov.
Kerkvergadering van de Ned. Herv.
kerk in Zeeland: ds. P. J. Pen-
nings uit Axel.
Zoals gemeld vormt de encycliek
„Humanae Vitae" het belangrijkste
gespreksthema tijdens de vergade
ring van woensdag.
VATICAANSTAD (AP) Kar
dinaal Felice heeft in een lang
hoofdartikel in l'Osservatore Ro
mano gewaarschuwd, dat rooms
katholieken die het gezag van de
kerkelijke hiërarchie in twijfel
trekken zich aan ketterij dreigen
schuldig te maken.
De kardinaal, één van de nauw
ste medewerkers van de paus, stel
de dat de kerk geen democratie is
Hij vroeg alle katholieken om de
„eerbied en verering welke een
onderdaan moet hebben voor de
gene die zijn wettige meerdere is.''
Hij keerde zich tegen de ontmytho-
logering van het gezag en tegen de
pogingen dit te ontdoen van elk
bovennatuurlijk aspect.
„Helaas gehoorzamen velen niet
meer of zij gehoorzamen althans
niet aan het leergezag van de kerk
met die geest des geloofs welke
noodzakelijk is. Democratie in de
kerk te willen invoeren alsof zij
een wereldse vereniging was, bete
kent ingaan tegen het plan van
Christusbetekent de deur te
openen voor eindeloze ongeregeld
heden en insubordinatie."
(Van een onzer verslaggevers)
AMSTERDAM „Een maatpak
voor de mechanisatie" en „het meest
moderne op dit gebied ter wereld".
Zo kenschetst postdistricts-directeur
J. Meijer het 60 miljoen dure post
kantoor naast het Centraal Station in
Amsterdam, dat prins Claus vandaag
ten aanschouwe van 200 genodigden
in gebruik zal stellen.
Het nieuwe gebouw, waaraan tien
jaar is gewerkt, was nodig, omdat
de verwerking van brief- en pakket-
post in de hoofdstad tot dusver over
13 verschillende plaatsen was ver
deeld. Dit anachronisme is thans ver
vangen door een futuristisch systeem,
waarbij postzakken even geruis- als
feilloos aan kilometers-lange trans
portbanden door de ruimte zeilen
(zie foto).
Binnenkort komt ei nog een com
puter bij, die het geheel automatisch
gaat besturen. Alleen in deze appa
ratuur al is 20 miljoen geïnvesteerd-
„Maar het was nodig", zegt directeur
Meijer. „Per dag komen hier 1,8 mil
joen poststukken binnen en gaan er
een miljoen uit. Dat is 22 procent van
de totale post, die in Nederland wordt
verzonden."
Ondanks de verregaande mechani
satie werken er in het door 4000 pa
len geschraagde gebouw (vloerop
pervlak 63.000 vierkante meter) 2200
mensen.
(Van onze turrmiedewerker)
KAPELLE Onder auspiciën van
de Zeeuws-Brabantse Turnkring or
ganiseert de gymnastiekvereniging
Olympia te Kapelle zaterdag 16 no
vember in de gymnastiekzaal aan de
Vroonlandseweg in Kapelle huisvrou
wenwedstrijden.
Voor deze wedstrijden bestaande
uit een driekamp, knotsoefening,
lage brag en evenwichtsbalk en on
derverdeeld in een wedstrijd met
moeilijke en minder moeilijke oefen
stof hebben 11 wedstrijdploegen in
geschreven. Daarnaast doen 2 ploe
gen mee aan de keuzewedstrijd.
Wedstrijdleider is C. van Weele uit
Krabbendijke.
geacht van Heerjansdam te winnen,
al moet men nog gehavend aantre
den, zonder Pauw Paulides en A.
Vos. Huizen blijft nog lijstaanvoer
der, of Geinoord zou voor een dave
rende verrassing moeten zorgen.
Kozakken Boys en 's-Gravenzande
S.V. staan op gelijke hoogte op de
ranglijst; mogelijk dat het terrein
voordeel voor de Werkendammers
de doorslag kan geven. In de vierde
klasse A is voor de streekderby Bra-
kel Altena moeilijk te voorspellen
wie aan het langste eind zal trek
ken. De pupillen van trainer Van
Strien doen het de laatste tijd steeds
beter en daarom zit er wellicht winst
in voor de Nieuwendijkers.
Wit Zwart, dat wispelturig speelt
zal de handen vol hebben aan Zwa-
luwse Boys, zeker nu het de punten
hard nodig gaat hebben om niet als
rode lantaarndrager te moeten fun
geren. Bij verlies van de Zwaluwen
en winst van Wilhelmina op Nivo
Sparta is dat een feit. In de vierde
klasse B kan V.V.N. weer tot de
kopgroep gaan behoren. Aan de
Schans moet dan gewonnen kunnen
worden van hekkesluiter Wolphaarts-
dijk. Buurtgenoot Chrislandia zal de
mooie positie ook niet prijsgeven nu
men bij Kapelle o.p bezoek gaat, al
blijft het oppassen. Kloetinge is de
mindere in het duel tegen Nieuwland
en Krabbendijke mag geen fout ma
ken op eigen veid tegen Wissekerke.
Als Seolito de goede prestatie van
vorigfe week kan herhalen (bij Smei--
diek) tót het in de middenmoot.
2e klasse C: Kozakken Boys
's-Gravenzande S.V.; Sprang Heer
jansdam Geinoord Huizen; 3e klas
se Zuid: Yerseke Temeuzense
Boys; Roda Boys 8 Woudrichem;
Dinteloord Sleeuwijk; 4e klasse
A: Brakel Altena (14.30 uur); Ni
vo Sparta Wilhelmina; Wit Zwart
Zwaluwse Boys; 4e klasse B: V.
V.N. Wolphaartsdijk; Kapelle
Chrislandia; Kloetinge Nieuw
land 14.30 uur; Krabbendijke
Wissenkerke; Smerdiek Seolto.
De wedstrijden vangen aan te
14.45 uur, tenzij anders aangegeven.
(Van onze gymnastiekmedewerker)
BREDA Zondag om 12 uur zul
len in de gemeentelijke sporthal te
Tilburg de wedstrijden om het natio
naal verenigingskampioenschap van
de Ned. Kath. Gymnastiek Bond be
ginnen.
De dames turnen: vrije oefening,
evenwichtsbalk, brug ongelijk en
paardspringen: de heren: vrije oefe
ning, paardvoltige, paardspringen,
ringen, rek en brug; de meisjes: de
zelfde onderdelen als de dames; de
jongens: lange mat, paardspringen,
ringen, brug en rek.
Deelgenomen wordt door: A.D.O.
(Heemskerk); St.-Dionysius, Tilburg,
D.V.V., Nrd. Scharwoude, Een
dracht, Kerkrade; F.I.T., Amstelveen;
Gracht, Kerkrade; Kunst en Kracht,
Tilburg; Olympia, Blerick; St.-Pan-
cratius, Amsterdam; Prinsenbeek,
S.D.O., Bussum; S.S.S., Helden;
Swift, Bilthoven: Wivos, Arnhem;
Wilskracht, Amsterdam; Victorie,
Leiden.
(Van een onzer voetbalmedewerkcrs)
BREDA In de derde klasse
Zuid van het zaterdagvoetbal kan
Dinteloord een aantal plaalsen op de
ranglijst stijgen, aannemende dat het
in eigen huis Sleeuwijk beide pun
ten weet te onthouden. leeuwijk zal
zich wel niet zonder verweer naar
de nederlaag laten leiden, maar het
gaat er donker uitzien voor de man
nen van voorzitter Molhoek. Opmer
kelijk is dat Sleeuwijk in vriend
schappelijke lichtwedstrijden tegen
sterke amatcursclubs wei goede re
sultaten boekt.
Roda Boys Woudrichem is
waarschijnlijk goed voor een gelijk
spel en Yerseke, dat ook in de ge
varenzone verkeert zal daar na za
terdag wel blijven nu Temeuzense
Boys op bezoek komt. In de hoogste
klas moet Sprang in staat worden
(Van onze volleybalmedewerker)
BREDA In de eredivisie volley
bal lieren krijgt Valuas de kans om
historie te schrijven. Na zes prach
tige overwinningen moet het bij A.-
M.V.J. in Amsterdam „examen" af
leggen. Wie er in het spoor van de
grote drie mag blijven wordt beslist
bij Hevok Tornado in Heerlen.
Een topper is ook Libanon Ora-
wi. Beide teams hebben tot nu toe
een teleurstellende rol gespeeld. Bij
de dames is er de grote zuidelijke
derby Rapid-Maastricht Karanoi.
In de hoofdklasse zuid, heren is E.
V.V. Rapid de belangrijkste wed
strijd. D.O.S., Bekkerveld en Odul-
phus zullen weinig moeite hebben
met P.S.V., Were Di en Hajraa.
Een gelijkwaardige strijd is te ver
wachten in de „klassieker" Sarto
Bermi. Bij de dames zaj het pro
gramma van deze week het verschil
tussen kop en staart op de ranglijst
zeker groter maken. Lyceum ont
vangt Orawi, een der koplopers en
staat dus voor een zware opgave.
L.V.C. ontvangt zaterdag in de
overgangsklasse 7 Flamingos dat met
één nederlaag de grootste concur
rent is van de Bredase koploper. Een
nieuwe zege bezorgt L.V.C. een „flu
welen" leidersplaats. Een misver
stand tussen drie competitieleiders
bracht voor de vier velden van de
Bredase sporthal, vijf wedstrijden.
Vermoedelijk zal de damesontmoe
ting L.V.C. Sarto worden omgezet.
Geen bezwaar voor de Bredase da
mes om toch de overwinning te be
halen. In deze Middenbrabantse af
deling is Atak weer op het zegepad.
Een bezoek aan Ever Ready 2 kan
nieuwe lauweren opleveren.
In afdeling 8 een kort maar hevig
herenprogramma. In Bergen op Zoom
ontvangt Moller VC ex-hoofdklas
ser RHBS Beide teams zijn weer in
goede vorm, zodat er vuurwerk te
verwachten valt. Sifrak
goed te maken en kan
door koploper Orawi 2 in 't
Sportcentrum te laten struikelen.
Vlissingen moet Matador ook
eens wat laten tóen. Tegen 't Rotter
damse C.V.V. is er een goede gele
genheid. Bij de dames krijgen Ma
rathon en M.O.C. '17 hoog bezoek.
In Vlissingen het hoog geplaatste
A.M.V.J. 2 en in Bergen op Zoom
het ongeslagen St.-Paul. In Breda
de derby V.V.O. - E.B.V.C., met
voor beide teamg de eerste winst
als inzet.
Eredivisie: dames: Rapid-M
Karanoi: S.F.C. Vredestein; H.-
M.L. Valbovol; Boemerang
Haag '68: Armada Bekkerveld;
P.S.V. Isala; heren: Hevok
Tornado: S.F.C. A.M.J.V.-R: H.-
M.L. Cito; U.S. Blokkeer;
A.M.V.J.-A Valuas; Libanon
Orawi.
Hoofdklasse Zuid: dames: D.O.S.
'58 Valuas: Shot A.M.V.J.;
Hevok Theresia: Lyceum Ora
wi; Swift Jong Pendrecht; V.C.T.
Bekkerveld 2: heren: Were Di
Bekkerveld; Odulphus Hajraa:
Sarto Bermi; E.V.V. Rapid;
D.O.S. '58 P.S.V.; Mavok Ka
ranoi.
Overgangsklasse 7: dames: Ener-
go Gevok; Ovoco Den Dungen;
L.V.C. Sarto; Karanoi 2 Set
Up; Heijendaal W.V.C.; heren:
Quos Ergo Odulphus 2; Ever
Ready Atak; Tamas Willem
2 H.B.S.; Sarto 2 V.V.C.; L.V.C.
Flamingos.
Overgangsklasse 8: dames: S.V.C.
Sarto 2; Marathon A.M.V.J. 2;
M.V.C. '17 St.-Paul; V.V.O.
E.B.V.C.; heren: Sifrak Orawi 2;
Moller V.C. R.H.B.S.; Matador
C.V.V.
