ALLEEN KINDEREN
BLIJVEN ZICHZELF
IK SCHRIJF ALS EEN SLAK
Ir. Lohmaiui gaat
weg ais president-
directeur van N.S.
hni:
Dampo
MEUWSEN
LEZEN EN D8EN
¥081 KINDEREN
uw horloger
Meuwsen houdt er
'n rare traditie
op nat
Hans Werner (met proppen in
zijn oren) over Mattijs Mooimuziek
Sini van Iterson leeft en schrijft in Columbia
Nouveauté'svindt u bij
Humor
Marcus
Bogota
Taal
Kardinaal Wyszynski
toch naar Rome
ZUID-NEDERLANDSE BEURS
Prof. dr. P. Thung:
Besmettelijke
ziekten bijna
overwonnen
Reorganisatie
Beleidsadviezen
Kunstnier-
centrum in
Den Haag
7
DE STEM VAN DONDERDAG 31 OKTOBER 1968
9
30 oktober t/m 9 november
(Van onze kunstredactie)
De hoofdfiguren uit Hans Werners „Modern sprookje voor kinderen" is
een jongen met een zilveren fluit, getooid met de fraaie naam Mattijs
Mooi-Muziek. Die naam is geen speels verzinsel van de door de Cyperse
zon intens gebronsde schrijver, maar de naam van zijn grootvader. Die
had namelijk een onderwijzer die gewapend met een gewone huis- tuin
en keukenfluit muziekles gaf. De man dweepte zo met zijn instrument
en zijn muziek, dat hij in het dorp de naam van Jan Mooimuziek verwierf.
De humor die er in die naam schuilt
en in de vele andere namen in
het boek komt ook tijdens een ge
sprek met de schrijver vaak om het
hoekje kijken. Werner lacht veel en
graag, houdt van woordspelingen en
observeert zijn medemensen met een
ironiserend welbehagen. De bekroon
de schrijver („Je kunt me beter
zwerver noemen") heeft al eerder
„Per ezel door Griekenland" gere
den en als „Onze man in Damas
cus" van zich doen spreken. Zijn der
de bundel reis (zwervers)-verhalen
is juist dezer dagen van de pers ge
komen.
Werner: „Ik heb altijd voorkeur
voor humor gehad, op welke manier
dan ook gebracht. Toen ik op school
zat wilde ik met alle geweld conferen
cier worden. Maar ik ben achteraf
gezien toch blij dat ik 't niet gewor
den ben. Ik heb een hekel aan her
halen en om nu een jaar achtereen
hetzelfde programma te brengen
nee. Daarom ben ik ook een zwer
ver, weet je." In de jaren voor hij
ging schrijven was hij ondermeer cen
tralist bij de Amerikaanse lucht
macht op Soesterberg, ladingklerk
bij de KNSM, verkoper van hoestbon-
bons, reisbureau-employé, (illegaal)
Engels docent in Athene, schoonma
ker in een brouwerij en nog wat. Hij
bracht 'n deel van zijn 36 jaren door
in een kibboets en zat drie maanden
onder de grond in een kopermijn van
Tinna bij Eliat.
„Wie verre reizen doet kan veel ver
halen", zegt Werner zelf.
„Hoe ik schrijf? Elke morgen van
acht tot één achter de schrijftafel
en dan maar worstelen. Elke morgen
zo'n 1000 tot 1500 woorden tikken.
Weer tikken, weer overtikken en dan
als klap op de vuurpijl een foutloos
manuscript inleveren. De hoeken
van m'n werkkamer liggen vol prop
pen waarop foute zinnen staan, met
doorhalingen etcetera. En dan heb
ik ook nog last van afleidende gelui
den. Eerst heb ik met wattenprop-
pen in m'n oren gezeten, maar nu
heb ik er wat anders op gevonden,
plasticine, waar m'n kinderen mee
spelen- Sluit lekker af. Maar ik kan
nu wel weer schrijven in een Grieks
café waar gezongen wordt, met gla
zen gerinkel enzovoorts. Maar het
loeien van een koe in de wei bij
Herpt, waar Mattijs Mooimuziek is
gemaakt, kan me we[ weer afleiden.
Werner woont (nog) op Cyprus.
„Er zijn daar niet veel Nederlanders.
Ér zijn er een paar die zich bezig
houden met bebossing en irrigatie
en daarmee heb je 't gehad." Hij
woont daar met vrouw en kinderen
een meisje van een half jaar en
een zoontje, Marcus, van drie jaar.
„Ik heb hem genoemd naar een boek
dat „Marcus Napoleon" heet. En 't
gekke is dat hjj precies op dat jonge
tje gaat lijken ook. M'n vrouw en ik
spelen dat helemaal mee. Ik vraag:
wat voor vader wil je dan hebben?
Meestal zegt-ie: net als de vader
van m'n vriendje Bobek.
Werners gevoel voor humor heeft in
zijn vroegere woonplaats Herpt zo de
aandacht getrokken, dat hij daar een
aantal malen prins carnaval is ge
weest. De wereld is toch een grote
komedie? vraagt hij.
Iedereen maakt een hoop komedie,
ministers, staatslieden, kerkelijke
functionarissen, alleen kinderen niet.
Zij blijven zichzelf. Mattijs Mooimu
ziek ook".
„ik ben een echte schrijfslak",
zegt Sini van Iterson. „Het duurt
bi\ mi\ minstens twee jaar voor ik
een boek afheb. Maar dat komt ook
doordat schrijven nu niet direct een
levensbehoefte voor me is. Het is
echt een hobby". Mevrouw van
iterson (gehuwd, vier kinderen)
lacht bescheiden. Ze is nog niet be
komen van de golf van publiciteit
sinds zij de kinderboeken-week-prijs
1968 kreeg toegekend.
Speciaal voor de uitreking van die
prijs is zij vanuit de Columbiaanse
hoofdstad Bogota naar Nederland ge
komen. „Wei leuk om hier weer eens
te zijn, maar ik heb het er wel druk
mee. Mijn tijd is mijn tijd niet, maar
die van mijn uitgever."
In de ruime kamer van het huis
van een Wassenaarse vriendin, waar
zij voor haar verblijf in Nederland
een onderdak gevonden heeft, praat
de schrijfster honderd uit over het
land waar zij nu al tien jaar woont
en dat ook de achtergrond vormt
voor haar bekroonde boek De Adju
dant: Columbia. Zij heeft het leren
kennen door reizen met haar echt
genoot die als civiel-ingenieur in de
hoofdstad Bogota werkt en door haar
sociaal werk onder de melaatsen.
Zij houdt van het land. Dat blijkt
duidelijk uit haar verhalen. Ze houdt
ervan zoals ze van Curasao heeft
gehouden en waar ook haar eerste
boek „Schaduw over Chocamata" zich
afspeelt.
Voor en tijdens het bezoek van de
paus aan Bogota, is er en niet
alleen in Nederland nogal wat ge
schreven over het leven in Columbia.
U woont er zelf. Merkt u veel van
die tegenstellingen? „Toen de paus
er was, was ik met vakantie. Maar
ik heb van vrienden gehoord dat de
sfeer in Bogota heel anders was, veel
prettiger. De Coumbiaan is nogal ge
reserveerd, maar dat was bij het
pauselijk bezoek helemaal niet zo.
Tja, u moet niet vergeten dat Co
lumbia zeker geen welvaartsstaat is;
het is wel een mooi land. En net
zoals je dat hier hebt, is er daar
ook die trek naar de stad, naar Bo
gota. En dat zijn natuurlijk allemaal
ongeschoolde mensen- Onze industrie
kan dat niet bijbenen, ze komen zo
maar op de bonnefooi naar die hoofd
stad toe, zonder geld, zonder werk.
En dan krijg je natuurlijk dat ze
zich rond Bogota een onderkomen
bouwen. Maar de laatste zestig jaar
is er heel veel verbeterd.
U schrijft ook in het Spaans?
„Uitsluitend in het Nederlands om
in een vreemde taal te schrijven
moet je die zo goed beheersen, dat
durf ik echt niet aan. Hoewel je
Nederlandse woordenschat gaat daar
niet vooruit, Ik mis het contact met
de Nederlandse literatuur wel erg.
Boeken en tijdschriften laten opstu
ren, dat kost bergen geld. Je moet
jezelf wel voeden met levende taal.
Dat dat uiet meer zo goed kan, zit
me wel een beetje dwars.
Hoe schrijft u?
Ik tók 't eerst, alles achter elkaar
door, goed of fout. Dan ga ik corrige
ren, wat een verduiveld moeilijk kar
wei is, want ik kan er soms zelf
geen wijs meer uit worden. Dan nog
een keer overtikken en daarna nog
een keer „in het net". En als ik
schrijf, schrijf ik op een eilandje. Dat
moet toch wel? Er zijn daar geen
schrijvers om mee van gedachten te
wisselen.
Dat gedachtenwisselen gebeurt wel
met de Columbianen. Door haar be
langstelling voor de mens legt me
vrouw Van Iterson nogal gemakkelijk
contact met de wat stugge Columbia
nen. Ze leeft mee met hun zeden,
gewoonten en leert van hun spraakge
bruik. „Dat specifieke Columbiaans
probeer ik in mijn boeken vast *-e
houden. Ik probeer het zo letterlijk
mogelijk te vertalen- Ik weet dat het
soms minder fraai Nederlands is,
maar het draagt we] bij tot een
authentieke sfeer.
(ADVERTENTIE)
De kinderboekenweek is be
gonnen en duurt tot en met 9 no
vember. Het thema van de week
is „Lezen en doen". Alle activi
teiten zullen in het teken staan
van de zelfwerkzaamheid van
het kind naar aanleiding van het
lezen van boeken, b.v. het spe
len van een verhaal, het tekenen
van illustraties erbij, het zelf re
censeren, figuren uit boeken
vereeuwigen in klei of ander ma
teriaal enz. Aangepast aan deze
doe-sfeer is het geschenk van de
Kinderboekenweek: het »»Vul-
boek". Hiervan kan het kind zijn
eigen boek maken, b.v. reisboek,
receptenboek, dagboek, fotoboek,
handtekeningenboek, strafwerk-
boek of gewoon een kladder-
boek.
Uitgebreide instructies en sug
gesties voor het vullen van dit
vulboek vindt het kind in het
„krantje" dat bij het boek wordt
uitgereikt, in een oplage van
800.000 ex. op de lagere scholen.
Als extra attractie is er een re
bus in opgenomen. Met de op
lossing hiervan krijgt het kind
bij de boekhandelaar een „tover-
leitje".
De commissie voor de Collec
tieve Propaganda van het Neder
landse Boek stelt jaarlijks twee
prijzen, elk van f 1500.-, beschik
baar als prijs voor de auteurs
van de Kinderboeken van het
Jaar.
Voor de prijs „Kinderboek van
het Jaar - 10 jaar en ouder"
werd door de jury eensgezind
voorgedragen het boek „De adju
dant van de vrachtwagen" van
Sini van Iterson, een uitgave van
H. P. Leopold N.V. te 's-Graven-
hage.
De jury toonde unaniem waar
dering voor de beeldende, sug
gestieve taal, de scherpe karak
tertekening en voor het fascine
rende beeld dat Sini van Iterson
(die reeds jaren in Bogota, Co
lumbia woont) van dit nog wei
nig geciviliseerde land geeft (zie
nevenstaand interview)
Voor de prijs „Kinderboek van
het Jaar - tot 16 jaar" is, na lang
durige beraadslagingen, met een
meerderheid van stemmen voor
gedragen het boek „Mattijs Mooi
muziek' van Hans Werner, een
uitgave van West-Friesland te
Hoorn.
De jury heeft gemeend dit hij
zonder originele jeugdboek door
bekroning in het volle licht te
moeten brengen.
Hans Werner vertelt de jeugd
het verhaal over Mattijs, klein
zoon van een oude vioolbouwer,
die met zijn fluitspel zichzelf en
iedereen gelukkig maakt (zie ne
venstaand interview).
Op initiatief van diverse om
roepen zal tijdens de Kinderboe
kenweek een radio-enquête ge
houden worden naar het meest
gewaardeerde kinderboek.
Tijdens de kinderuitzendingen
zullen de kinderen opgeroepen
worden een eigen werkstuk in
te sturen waarin zij tevens hun
fijnste boek verwerken. De re
sultaten hiervan zullen bekend
gemaakt worden tijdens de Kin
derboekenweek.
In samenwerking met de Com
missie voor de Collectieve Pro
paganda van het Nederlandse
Boek presenteert de A.V.R.O.-
Televisie op zaterdag 9 november
van 19.08 tot 20.06 uur via Ne
derland 2 de nationale finale van
de landelijke voorleeswedstrijd
voor de jeugd, onder de titel
„Voor lezen een tien".
WARSCHAU (DPA) Het secre
tariaat van kardinaal Wyszynski in
Warschau heeft gisteren bevestigd
dat de kardinaal maandag naar Rome
zal reizen.
In Warschau ziet men in de intrek
king van het reisverbod naar het bui
tenland, de kardinaal bijna drie jaar
geleden opgelegd, een bewijs voor de
tussen kerk en staat in Polen inge
treden ontspanning.
want alleen een specialist Is in
staat u steeds de nieuwste horloges
en klokken te tonen
(ADVERTENTIE)
fN
Ergens in de 30-er jaren heeft iemand bij Meuwsen de
„kostuumweek" bedacht. Niemand weet meer wie deze
fantast was, maar wees 'm dankbaar. Want nog altijd is
de 1e week van november bij Meuwsen „kostuumweek".
Met speciale prijzen! U koopt deze week voor f 179.50
een elegant 3-delig kostuum uit Frankrijk. Voor f 169.50
een gedistingeerd Engels kamgaren kostuum. Om maar
een paar voorbeelden te noemen. O ja, ook een flannel
pak in Madison Avenue stijl voor slechts f 1 S9.S0.
BREDA
(loop er eens binnen!)
EINDSTRAAT 19
TEL. 35673
Ir. J. LOHMANN
Ir. P. H. BOSBOOM
(ADVERTENTIE)
eindhoven
in de philips-jubileum-hallen
dagelijks Lm. zondag van 211 uur
...voor vriend en
vreemdeling4
UTRECHT (ANP) In I860 stier
ven 17.000 Nederlanders aan besmet
telijke ziekten. Ondanks de enorme
bevolkingsaanwas was dit sterftecij
fer in 1966 gedaald tot 650.
Prof. dr. P. J. Thung, hoogleraar in
de betrekkingen tussen natuurweten
schap en geneeskunde aan de rijks
universiteit in Leiden noemde deze
_cijfers gisteren in Utrecht op het con
gres van het Wit-Gele Kruis.
Hier staat tegenover, dat kanker in
1966 ruim zeven maal zo vaak als
doodsoorzaak werd geregistreerd als
in 1860, namelijk 22.000 keer. In een
periode van vijftien jaar (1950-1965)
werd het sterftecijfer voor verkeers
ongelukken 1,9, dat voor hartziekten
2,5 en dat voor longkanker 2,6 maal
zo hoog.
UTRECHT (ANP) De president
directeur van de N.V. Nederlandse
Spoorwegen, ir. J. Lohmann, heeft
de wens te kennen gegeven om met
ingang van 1 maart 1969 zijn func
tie neer te leggen. Hij zal door de
raad van commissarissen aan de aan
deelhouder (de staat) worden voor
gedragen als commissaris. De heer
Lohmann is 60 jaar. Ir. Lohmann is
38 jaar aan de NS verhonden ge
weest, waarvan tien jaren als presi
dent-directeur.
Mr. M. G. de Bruin, die sinds 1964
lid van de NS-directie is, zal worden
voorgedragen als president-directeur.
Ir. P. H. Bosboom, directeur van het
efficiencybureau Bosboom en Hege-
ner n.v. in Amsterdam zal met in
gang van 1 januari als directeur van
de spoorwegen worden voorgedragen.
De NS staat in toenemende mate
voor een zich fundamenteel wijzigen
de situatie, waarmee een interne re
organisatie gepaard zal gaan. De
plaats van het openbaar vervoer en
de plannen van de NS voor de naas
te toekomst vragen intensieve aan
dacht. Onder deze omstandigheden
is ir. Lohmann van mening, dat
thans het juiste moment is gekomen
om zijn taak aan een jongere kracht
over te dragen, teneinde de continuï
teit te bereiken tussen de Uitwerking
van de plannen en de reorganisatie
enerzijds en de uitvoering ander
zijds.
Geruchten over een mogelijk af
treden van ir. Lohmann deden al
enige tijd de ronde bij de spoorwe
gen. Zij werden vrij recent ten stel
ligste ontkend, zowel door de spoor
wegen zelf als door het ministerie
van verkeer en waterstaat.
Ir. Lohmann, die op 5 oktober 60
jaar is geworden, trad in 1930 in
dienst bij de dienst weg en werken
van de spoorwegen. Op 1 mei 1958
werd hij directeur van de NS en op
1 juni 1959 volgde hij ir. Den Hol
lander op als president-directeur.
Mr. de Bruin, die op 19 juli 1916
werd geboren in Utrecht, kwam op
1 april 1942 bij de commerciële dienst
van de spoorwegen. Op 1 januari
1964 werd hij benoemd tot directeur
van de NS.
Ir. Bosboom is sinds 1 september
1953 als directeur van een particulier
organisatiebureau in het bijzonder
ingeschakeld bij de spoorwegen. Te
zamen met de spoorwegen richtte
Bosboom en Hegener het centrum
vervoersplannen in Utrecht op. De
werkzaamheden van het efficiency
bureau Bosboom en Hegener bij de
spoorwegen veranderde in de loop
van de jaren van het introduceren
van nieuwe organisatietechnieken
tot het geven van beleidsadviezen.
DEN HAAG (ANP) In het
Haagse gemeenteziekenhuis Zuidwal
zal een kunstniercenrtum worden
ingericht. Het centrum zal vijf bed
den tellen, waar tien patiënten in
behandeling kunnen worden geno-
Om het de patiënten mogelijk te
maken hun maatschappelijke func
ties te blijven vervullen, zullen de
behandelingen (dialyses) 's avonds en
's nachts plaatsvinden.
Jaarlijks zullen op deze wijze rond
1.000 dialyses kunnen worden ver
richt. Later zal worden bezien of met
de beschikbare aparatuur meer pa
tiënten kunnen worden geholpen. Het
academisch ziekenhuis te Leiden zal
bij de inrichting van het centrum en
bij de opleiding van het personeel
zijn medewerking verlenen. Voor de
direct met het project verband hou
dende voorzieningen (inrichting,
bouwkundige werkzaamheden en
aanschaf van de aparatuur) is een
bedrag van f 250.000 vereist.
(ADVERTENTIE)
Bij VERKOUDHEDEN
De Gaulle is weer terug uit Tur
kije. En hij spreekt zelfs een beetje
Turks. Toen hij naar zijn vliegtui;
ging zei hij tot de wacht: „Allahais-
marladik asker". En dat betekent.
„Dag, soldaat".
Vijf jongelui, die in Nice in een
restaurant gegeten hadden, konden
het er na de maaltijd niet over eens
worden wie van hen moest lf talen.
Ze besloten er om te lopen, rond een
huizenblok. Dc eigenaar van het res
taurant vond het een prachtig idee.
Hij wilde zelf wel het startsein ge
ven. Onderweg zijn de jongelui hei
blijkbaar toch eens geworden, want
de restaurateur heeft ze niet terug
gezien.
Binding Rechts? Scheuring Rechts!
Nu de koningin gisteren eindelijk, de
IJtunnel geopend heeft, is voor de
Amsterdamse automobilisten de pont
ellende achter de rug. De fietsers en
bromfietsers niet. Die kunnen in de
komende jaren het rijmpje nog ci
teren, dat de situatie, met typisch
Amsterdamse slagvaardigheid, zo
treffend weergeeft:
„Met z'n allen in de rij
voor een tunnel onder het IJ,
maar voorlopig nog kont aan kont
met z'n allen op de pont".
In Nijmegen hebben de studenten
geprotesteerd tegen de post van
110.000 gulden, die de curatoren van
de universiteit hebben uitgetrokken
voor de viering van het negende lus
trum in april volgend jaar. Het geld
kan volgens de studenten beter ge
bruikt worden.
In een brief aan de curatoren win
den de studenten er geen doekjes
om hoe ze over hun bestuurders den
ken. Eén zin als voorbeeld: „Het fe
odale volksfeest van studenten en
hospita's, van universiteit en bevol
king komt voort uit de patriarchale
breinen van geblinddoekte regenten".
Er gebeuren nog steeds dingen,
die romantisch aangelegde mensen
zouden rangschikken onder „moder
ne sprookjes". Hier is er ene: een
meisje van 22 jaar uit Londen werk
te als secretaresse in het Royal Gar
den Hotel. Ze werd ten huwelijk ge
vraagd door een 27-jarige Ameri
kaanse jongen, Lee Calig, die in het
zelfde hotel op de receptie werkt.
Het meisje, Margarte McNamara,
zei „ja" tegen de jongen, Lee Calig.
En pas daarna onthulde Lee, dat hij
miljonair was, zoon van een van de
grootste staalkoningen van Pitts
burgh. Ze trouwen op 23 november
in Burnley. In dezelfde Rolls Royce,
waar in prinses Gracia van Monaco
getrouwd is.
De fractie van de Boerenpartij on
der leiding van Koekoek is nu weer
gescheurd. Uit het ene koekoeksnest
zijn nu al drie verschillende vogels
gekropen. Het wachten is nu op de
vierde. De schoppenboer.
Ja, inderdaad, het was Koekoek
zelf, die bij de scheuring van Harm-
sen als commentaar gaf: „Als je een
aap leert klimmen gaat ie met kokos
noten gooien".
In Assen werd een 28-jarige man zo
kwaad op het gemeentebestuur, om
dat hij al vijf maanden op een huis
wachtte, dat hij naar het stadhuis
ging en met zijn wandelstok drie rui
ten insloeg van de kamer, waarin de
sociale com missie zat te vergade
ren
MERIJN
(ADVERTENTIE)
