)BANK
De geïsoleerde gemeenschap
van Zuiddorpe breekt open
MORRESN.V. IN NIEUW COMPLEX
Wat zijn nu eigenlijk
„noodzakelijke"
aanschaffingen
Groot verschil van mening
over partijvernieuwing
in Nederland.
3 Bank
lieuw kantoor
beek:
g-
PROEFSCHRIFT ZET
TOT ACTIE AAN
Even uitblazen mevrouw
Bossche Hof
veroordeelt
nertsfokker
tot 7 jaar
Astma-actie
koppelen aan
kinderboeken
week 1969
Vanzelf
sprekend
Voordeel
Daarop
hebt u recht
DE STEM
IOTTERDAM BANK
„Die is naar het
zelfonderzoek
Waarom Zuiddorpe?
Groepen
Nieuw blad voor
creatieve vrouw
TUINKRUIDEN
Werkgelegenheid
Initiatief
Schoolbestuur vraagt zich af
Ruimte
Para thion-si naasappe Is
Schrijver J. hinders:
Mgr. Ernst voor t.v.
over priesterberaad
Maar over Voortrekker Pijptabak
zijn ze het eens. Voortreffelijk!
Aan geen generatie gebonden.
Die twee roken er best van!
NIEUW!
er-
iOO
ser
een
aar
an-
ties
uur
lijk
af-
zoekt u uw
voordeel!
van ob|ectief
en veelzijdig
nieuws
gepaard aan
vakkundige en
wetenswaardig®
achtergrond
informatie.
Dit recht op
voordeel
verwierven zidi
reeds meer dan
80.000
abonnees op
DE SfÊM VAN DONDERDAG 31 OKTOBER 1968
i het
UZEN
TELEFOON 01173 -509, na 6 uur 421
Uv' v
n „sta-caravan". in de loop
in Prinsenbeek een perma-
n. Voorlopig echter bent u
ons tijdelijk kantoor. Want
vijfhonderd andere AMRO"
d, biedt ook dit kantoor u
1 vertrouwelijke service bij
tl uw financiële zaken. Om
loemen: de AMRO Bank
e spaarmogelijkheden. Zij
j alle verzekeringen. Help
En niet te vergeten: de
le Betaalcheques waarmee
alen. Kortom, de AMRO
is van dienst zijn. Waarom
uik van maken?
maandag t/m vrijdag ge*
tot 15.00 uur en bovendien
17.30 uur tot 20.00 uur.
99
(Van een onzer redacteuren)
ZUIDDORP/MIDDELBURG -
Het was in het begin een beetje
verwarrend, maar het wende
gauw. Het kon je in Zuiddorpe
gebeuren, dat je vragend naar
ie postbode, de wijkverpleegster
of zomaar een gepensioneerde
te horen kreeg: „Die is er niet.
Die is naar het zelfonderzoek
toe!". Had Zuiddorpe de psycho
analyse ontdekt? Of was er een
krachtige opleving van het ge
bruik van een biechtspiegel, zo
als in de rijkste jaren van het
Roomse leven? Geen van beide.
Geen rFeud en geen frustratie.
Het zat hem in mejuffrouw Ca-
tharina Larsen, afgestudeerd aan
het Hoger Instituut voor Maat
schappelijk Werk te Antwerpen,
die in Zuiddorpe een stage-op-
dracht uitvoerde.
De bedoeling hiervan was meer
voudig. Mej. Larsen wilde graag een
proefschrift schrijven, dat enig hout
sneed en het gemeentebestuur van
Zuiddorpe wilde graag een inzicht
hebben in wat voor de toekomst van
deze kleine gemeenschap van rond
900 mensen het meest gewenst was
pit een oogpunt van welzijn. De Ka
tholieke Raad voor Maatschappelijk
Werk in Zeeland gaf mej. Larsen
die zich op een geheel nieuw ter-
rein van de wetenschap, namelijk
het maatschappelijk opbouwwerk,
fing bewegen, alle ruggesteun die
lij maar wenste en tenslotte was
Zuiddorpe zelf, dat graag aan
kt zelfonderzoek wilde meedoen.
Zo togen in het najaar van 1967 en
iet voorjaar van 1968 vogels van
leikleurige pluimage naar de ver-
aierruimtm die Zuiddorpe beschik
bar heeft, om in groepsgesprekken
sier leiding van de Belgische sta
pte, vast te stellen wat Zuiddorpe
jSties is en wat het worden kan
speciaal als leefgemeenschap. Het
lgd van deze groepsgesprekken
niet alken een knap proefschrift
''in mej. Larsen, maar ook de ont
plooiing van de eerste veelbeloven
de initiatieven om er in Zuiddorpe
vat van te maken,
Dit vroeg iedereen zich in het be-
jn af. Het antwoord ligt al besloten
in de veelgehoorde kritiek: „Hier
gebeurt nooit wat", „Het is hier een
dooie boel" en dergelijke. Maar mej.
larsen vond Zuiddorp sociologisch
daarom zo interessant, omdat het
ffii geïsoleerde gemeenschap is, die
ieleidelijk openbreekt. Bestaande
iadities worden vermengd met in
vloeden van buitenaf. De gemeente
kirijgt meer en meer de functie van
woonkern voor de Kanaalzone. Er
ontbreekt nog van alles, b.v. op het
gebied van verbindingen en ruimte
lijke accommodatie, hetgeen de zelf
onderzoekers overigens pijnlijk er
voeren tijdens hun gesprekken.
Zuiddorpe was dus, volgens mej.
Larsen, een ideaal project voor het
op gang brengen van een proces
van maatschappelijke opbouw door
middel van een zelfonderzoek.
Gewoonlijk is het zo, dat gemeen
schappen worden „doorgelicht" door
onderzoekers die daar neerstrijken
en een enquête gaan houden, waar
na zij hun rapport schrijven. Bij het
zelfonderzoek fungeert het „materi
eel" tevens als „werktuig" en dat
blijkt enorm verhelderend te zijn.
Want tenslotte is een gemeenschap
een levend organisme dat zichzelf
kan veranderen.
In Zuiddorpe dachten degenen die
in andere gevallen als „ondervraag
den" in de statistieken verschijnen,
zelf na over vragen als:
Welke factoren remmen de eco
nomische ontwikkeling van Oost-
Zeeuwsch-Vlaanderen-oost?
Wat verstaan wij onder pendel en
is daarvan in Zuiddorpe sprake?
Hebben meisjes en jongens gelij
ke kansen bij opleidings- en be
roepskeuze?
Zijn de oude burenplichten hier
nog geldig?
Hoe denken wij over het gezag?
Wie zijn hier de gangmakers?
Wordt hier samengewerkt tussen
organisaties e.d.?
Wie hebben de leiding in de
j eugd verenigingen?
Wat zijn taak en functie van een
oudercomité?
Hoe staat het met de vrijetijds
besteding?
Zijn er voldoende bad- en was-
voorzieningen in de huizen en wor.
den die gebruikt?
Het is maar een greep uit een lan
ge ceel vragen die Zuiddorpe als
het ware zichzelf ging stellen. Een
blik in de spiegel.
Natuurlijk kon niet heel Zuiddorpe
aan het zelfonderzoek deelnemen.
Er werden daarom groepen gevormd
die in hun samenstelling de gemeen
schap van Zuiddorpe duidelijk weer
spiegelen. Een ambtenaar naast een
gepensioneerde, 'n onderwijzer naast
een fabrieksarbeider, nieuwkomers
naast oude Zuiddorpers kortom
het was een Zuiddorpe-in-het-klein,
dat vele vrije avonden aan het zelf
onderzoek wijdde. Er kwam heel wat
te voorschijn. We stippen het slechts
puntsgewijze aan. Binnenkort ont
vangt elk gezin in Zuiddorpe een
goed hanteerbaar overzicht van wat
het zelfonderzoek heeft opgeleverd
in de bus. Hier volgen enkele con
clusies:
In samenwerking met de Stich
ting Goed Handwerk zal een
nieuw blad worden uitgegeven
onder de naam BIJ VOORBEELD
Tijdschrift voor Creatief Hand
werk, waarvan het eerste num
mer in november a.s. verschijnt.
Bij voorbeeld is gericht op een le
zerskring, die belangstelling heeft
voor het vele kunstzinnige, dat op
het gebied van handwerk bestaat .zo
wel in eigen land als daarbuiten.
Naast de artikelen over borduren
(borduurtechnieken en vrij borduur
werk), kantklossen en weven, zal in
voorkomende gevallen aandacht wor
den geschonken aan ceramiek, hout
bewerking, edele metalen enz.
Verschillende ontwerpsters en mu
sea hebben reeds hun medewerking
toegezegd. Het blad zal vier maal per
jaar verschijnen.
,'l'ï «voert een befaamd „huis"
hot ?zi£'10udt met make-up,
Ut"let. 'aten nog iets extra's
(«t „A"0'Schilt toe te voegen:
'ft krao ,0"e'-'es van bont als
onderV jCt haar <en n°S een"
Us com„„ de Paardestaart) ofwel
'Mlpn-iom de hals (maar dan
'tlssetip/<i ziiflen vlechtjes als
'biaf (|(1 iirjj?^uurzilde afhangend
'Kieren ?roemdheid bent in het
!,s' zoiets „O vrouw, kun je ge-
!°ept: ar,u YeJ®nnen want iedereen
lfUl 11 Wat PPn Env,p,t„-,l TT
ren vA j mcüleid °ent "et
- zoiet<? !L vrouw, kun je ge-
fept; .„u yep>nnen want iedereen
'Is leek !ü?i een kunstenaar! Kom
ït5er ie m? etzelfde idee dan pro-
K ^Seknutselde huisvlijt.
!e'iiser m' ,et, deskundige voor-
•da'nkte „oln" «f™* na„uit
,™r ie n,T "'™e idee dan pro-
K geknutselde huisvlijt.
<e^±\Aeskundige voor-
tfgeda'nt? nu Serust na uit
'ClTof konijn-Rest
;rj»hviern ,.n dat Pierre dit grap
hei Pa,Sr de Finse Kecia mo-
Poplairste fotomodel.
De Nederlandse huisvrouw
krijgt langzamerhand wat meer
belangstelling voor tuinkruiden.
Vele groentehandelaren kunnen
de verse kruiden thans leveren en
bovendien zijn diverse kruiden
gemakkelijk in een kruidenbak of
het balkon zelf te kweken,
's Winters kunnen de gedroogde
kruiden de verse vervangen. Zij
zijn in vele merken en prijzen te
koop. Allerlei boekjes over tuin
kruiden kunnen de geïnteres
seerde huisvrouw voorlichten en
ideeën aan de hand doen over
toepassing en gebruik ervan.
Meer en vooral latere busverbin
dingen in de regio zijn nodig.
—De Zuiddorpse huisvrouw kan niet,
zonder koelkast, omdat zij haar
spullen in voorraad moet inslaan.
Voor gasgebruik is men vooral
op flessengas aangewezen. Water
leiding is er slechts in de woon
kern.
Zuiddorpe voelt er weinig voor
om extra bij .te dragen in de kos
ten van moderne openbare voor
zieningen, zoals aardgas en uni
forme vuilnisemmers.
Economisch drijft Zuiddorpe op
35 landbouwbedrijven, die gemid
deld één arbeider in dienst heb
ben.
Op het gebied van de medische
hulpverlening ontbieekt er nogal
wat. Er is een Wit-Gele-Kruisge-
bouw, maar de 6 a 7 artsen die
Zuiddorpe bezoeken houden
spreekuur in het bejaardente
huis. Tot voor kort deden zij dat
iin een kamertje achter een win
kei. De wachtkamer bevond zich
op straat!
Aan het ontvangen van nieuwe
inwoners deed Zuiddonpe nooit
veel.
Lang niet iedereen weet dat de
gemeente kan bijdragen in de kos
ten van schoolbezoek in Hulst.
Aan ontspanningsmogelijkheden
is er weinig te vinden, behoudens
de schutterij en de tapkasten van
verscheidene welvoorziene proef
lokalen.
Zuiddorpe gaat naar België al
leen voor familiebezoek.
De jeugd ontbeert van alles, van
sportterreinen (nu in aanleg) tot
speeltuinen. Dat is vooral triest,
omdat de bevolkingspyramide
van Zuiddorpe er zo eigenaardig
uitziet. Ongeveer een kwart van
de bevolking is jonger dan 18
jaar. De middengroep (40 - 50
jaar) ontbreekt nagenoeg en dan
komt er een zware bovenbouw
van mensen boven de 65. Zuiddor
pe is dan ook zowel piepjong als
stokoud, wat zijn bevolkingsop
bouw betreft.
De werkgelegenheid, niet alleen in
de landbouw maar ook in de indu
strie, is gestadig gedaald. Alleen in
de periode 1960-1964 was er een ze
kere stijging van het aantal bezette
arbeidsplaatsen in de industrie. De
pendel is dan ook levendig, vooral
naar Terneuzen, Sas van Gent, Ant
werpen en Zeebrugge- Men hoopt nu
op nieuwe economische bedrijvigheid
als gevolg van het project voor een
kanaal van Baalhoek naar Antwer
pen, alsmede door toeneming van
die recreatie.
De Zuididiorpeiiairen spreken niet
vain „pendel", als zij elders
gaan werken. Interessant is het
rapport van mej. Larsen uiteraard
daar, waar de onderzoekster over
de schouders van de gespreksgroe
pen heen, de huiskamers kon binnen
kijken. In de meeste gezinnen ligt
het zo, dat moeder in het gezin re
geert, terwijl vader zich behou
dens in bijzondere gevallen inspant
om de kost te verdienen.
Andere gezinnen verkeren in een
overgangsfase. De taken worden ge
zamenlijk verricht, maar vrijwel
overal in Zuiddorpe is het zo, dat
moeder de financiën beheert. De ou
ders hebben nog heel wat te zeggen
in het gemiddelde Zuiddorpse gezin,
hoewel het er vrij kameraadschap
pelijk toegaat- De kinderen mogen
best nieuwe ideeën thuis lanceren,
maar met buitensporige dingen moe
ten zij niet aankomen. In de vrije
tijdsbesteding wordt de kinderen
meer dan voorheen de vrije hand
gelaten en het toestaan dat jongens
en meisjes samen op vakantie gaan
is dan echt geen uitzondering meer.
Typisch is ook, dat de oudere ge
zinnen meer op zichzelf staan, ter
wijl de gezinnen van nieuwkomers
minder geïsoleerd leven. Er is be
slist nog een stuk burenhulp aanwe
zig, al wordt het minder. Als be
devaartplaats is Zuiddorpe ter ziele
gegaan, maar er zijn nog wel Kruis
dagen voor de gewassen. Ten op
zichte van het gezag gaat het vrij
gemoedelijk toe in Zuiddorpe.
Alle aspecten van dit Zeeuwse
„Peyton Place" tesamen geven een
beeld waarmee te werken valt. Het
laat zien waar de aanzetten liggen
voor opbouw van een gemeenschap,
waarin het leven prettig kan zijn,
en het toont aan waar nog van ai-
les ontbreekt, éen van deze ontbre
kende dingen is de geringe invloed
van het grootste deel van de be
volking (de werknemers) in het
dorpsleven als gevolg van hun
onderlinge verdeeldheid, die ook in
de gemeenteraad tot uiting komt.
Het proefschrift van mej. Larsen
signaleert symptomen van maat
schappij-opbouw die mits men de
argwaan van veel Zuiddorpenaren
kan overwinnen veel voor de toe
komst beloven.
„De plaatselijke „jeugdraad"
die o.m. een groot aantal
nieuwkomers verenigt, is van plan
om nieuwe initiatieven op het ge
bied van het gemeenschapsleven te
nemen en daarin ook ouderen en de
autochtone Zuiddorpenaren te be
trekken. „Door de gesprekken zijn
de wil en het vertrouwen gegroeid
om de eigen situatie ter hand te ne
men en bronnen en wegen te vinden
om initiatieven uit te werken ter
bevordering van het gemeenschaps
leven", zo zegt mej. Larsen in haari
slotbeschouwing. Het klink; hoopvol
en het is aan Zuiddorpe om het waar
te maken. Op 16 november a.s. zal
men dit kunnen constateren, als het
werkstuk van mej Larsen formeel i
„in zee" gaat.
(Van een onzer redacteuren)
MIDDELBURG „Een beetje
pijnlijk dat wij hier met elkaar
kennis moeten maken, voor de ta
fel van G.S, en niet gewoon, ge
zellig in Terneuzen". Aldus een
conversatie tussen de voorzitter
en de secretaris van de vereniging
voor christelijk volksonderwijs te
Terneuzen en de nieuwe chef van
de afdeling onderwijs van de ge
meentesecretarie van die plaats,
de heer S. A. Hage.
De heren ontmoetten elkaar in
het provinciehuis te Middelburg
en hun komst betrof een door de
Terneuzense raad afgewezen aan
vrage voor het plaatsen van ban
ken op het schoolplein van de
school aan de Leeuwenstraat en
die aanleg van een speelplaats voor
de jongere kinderen van dezelfde
school.
De heer Hage, in september bij
de gemeente Terneuzen in functie
getreden, kende het schoolbestuur
nog niet. Trouwens: ook de strijd
vraag was van vóór zijn tijd. Het
schoolbestuur was van het raads
besluit waarbij de aanvrage werd
afgewezen, bij G.S. in beroep ge
gaan. De derde kamer van G.S.,
gepresideerd door mr. J. van Aart-
sen, die gesecondeerd werd door
de gedeputeerde A. Kaland en mr.
T. Schorer ging zich na de beide
partijen gehoord te hebben
grondig beraden over een vraag
die al zo oud is als de lager onder
wijswet van 1920: „Wat moeten wij
verstaan onder „normale eisen aan
de school en het onderwijs te stel
len" en wat onder het begrip „de
noodzaak van voorzieningen"?
Voorzitter J. H. Vertinden, die
samen met de secretaris, de heer
P. H. Lindenberg het schoolbe
stuur vertegenwoordigde, vond dat
banken op de immens grote speel
plaats doelmatig en zéér gewenst,
zo niet noodzakelijk zijn, onder
meer omdat de school geen per-
soneelskamer heeft, waardoor het
onderwijzend personeel, evenals
de „overblijvende" schooljeugd,
een riant zitje best kan gebruiken.
„Toch niet in januari, als het
vriest?", vroeg mr. Van Aartsen.
De aparte „kleine" speelplaats
vond de heer Verlinden beslist
functioneel.
De heer Hage was er niet van
onder de indruk. Hij bracht in zijn
pleitrede o.m. het criterium van
een tekort aan geldmiddelen bij
de gemeente naar voren, als ele
ment in de redenering die moest
voeren naar het antwoord op de
vraag: wat is „noodzaak"? Daar
op werd hij prompt bestreden door
gedeputeerde Kaland, die erop
wees dat de positie van de ge
meentelijke schatkist niet mag be
palen, wat in een gegeven geval
als een normale voorziening vol
gens artikel 72 van de LO-wet
kan worden aangemerkt.
De heer Hage voerde ook aan,
dat de ruimte, die de bestaande
speelplaats biedt (dit betreffende
het plan voor een „kleine" speel
plaats) voldoende is. In het bouw
besluit wordt 3,6 m2 per leerling
voorgeschreven. Als de school aan
de Leeuwenlaan vol bezet is, dan
heeft elke leerling nog altijd 3,6
m2 tot zijn beschikking.
„U rekent de kinderen die van
de gymnastiekzaal gebruik maken
niet mee", wierp het schoolbe
stuur hier tegenin.
De heer Hage: „Wat de banken
betreft: we zouden een precedent
in Terneuzen scheppen, want geen
enkele school heeft banken op de
speelplaats".
Schoolbestuur: „Dat is onjuist.
De openbare lagere school aan de
Walstraat heeft ze ook!"
Er werd nog even gediscussieerd
over de vraag of bepaalde moder
niseringen, die enkele jaren gele
den wellicht niet als „normaal"
werden aangemerkt, dat nu, bij de
gestegen eisen en mogelijkheden,
wèl kunnen zijn en daarna gingen
de partijen uiteen, om gezamen
lijk per veerboot de overtocht naar
Zeeuwsch-Vlaanderen te onder
nemen. Over onbepaalde tijd doet
de derde kamer van G.S. uit
spraak.
(Van een onzer verslaggevers)
HULST Morres N.V. Meubelbe
drijven een van de grootste in
ons land heeft vier van de vijf be
drijfsgebouwen, verspreid binnen de
stadswallen van Hulst, verlaten.
Overgebleven is alleen de grote show
room aan de Vismarkt.
Kantoren, magazijnen, expeditie
meubelmakerij, spuiterij en autowas
serij zijn overgebracht naar een ge
heel nieuw bedrijfscomplex ont
worpen door de Hulster architect Jos.
van Driessche dat een oppervlakte
heeft van 13.000 m2, op het industrie
terrein aan de Rondweg (richting
Belgische grens.
Morres N.V. heeft ongeveer 160
man personeel in dienst. Daarvan
werken er nu 125 in het nieuwe ge.
bouw.
Momenteel worden de laatste
werkzaamheden verricht aan een gro
te parkeerplaats van 20 meter breed
en 150 meter lang (zie foto). De
nieuwe vestiging is bereikbaar van
af de Absdaalseweg via een nieuw
aangelegde eigen weg. Wanneer de
officiële opening zal plaatsvinden is
nog niet bekend.
DEN BOSCH (ANP) De voor
malige nertzfokker J. H. uit Handel
is door het gerechtshof van Den
Bosch, wegens een poging om zijn
vrouw door het toedienen van ver
giftigde sinaasappels te doden, ver
oordeeld tot zeven jaar gevangenis
straf met aftrek van voorarrest.
Verdachte stond op 16 en 17 okto-
berber in hoger beroep terecht, nadat
hij door de Bossche rechtbank in de
ze zaak was vrijgesproken. De offi
cier van justitie had destijds tegen
hem dertien jaar en vier maanden
gevangenisstraf met aftrek van voor
arrest geëist. De advocaat-generaal
eiste tegen hem tien jaar gevangenis
straf met aftrek van voorarrest. Het
hof heeft de maximum straf voor dit
misdrijf niet willen opleggen, omdat
verdachte zich intussen met zijn
vrouw heeft verzoend.
(Van een onzer verslaggevers)
ROOSENDAAL De heer J. C. J.
D. Linders uit Roosendaal, logopedist
en ademtherapeut, die in zijn vrije
tijd kinderboeken schrijft, wil in de
kinderboekenweek van volgend jaar
het astmatische kind in het middel
punt van de belangstelling brengen.
Een gedeelte van de opbrengst is be
stemd voor de zorg en de behandeling
van astmatische kinderen.
In de actie werken samen de aiu-
teur Linders, de uitgeverij West
friesland in Hoorn (die dit jaar het
bekroonde kinderboek uitgaf) en de
Stichting het Nederdlaindse Asitma-
fondis.
De actie heeft de volgende opzet:
grote mensen schrijven een kinder
verhaal van maximaal vier blocnote-
kantjes. Dat sturen ze in naar die heer
Linders, Sweelincklaam 29, Roosen
daal.
De Roosendaalse kinderauteur
(schepper van Hankie en Ponkie en
de boeken van Piet en Tom) zal de
binnengekomen verhalen selecteren.
De beste worden gebundeld. De ver
halen worden in de Nederlandse scho
len voorgelezen en de kindieren mo
gen ze illustreren. De binnengekomen
tekeningen worden op hun beurt ge
selecteerd en de beste worden bij de
verhalen in het boekje afgedrukt.
Verhalen en tekeningen komen onder
naam van schrijvers en tekenaartjes
in het boekje.
Dit verhalenboek komt volgend jaar
tijdens de kinderboekenweek in de
boekhandel.
(Van een onzer verslaggevers)
BREDA Mgr. H. Ernst van
Breda zal vanavond voor de tv (Im-
kor Ned. 2 19.30 uur) een nabeschou
wing geven over het priesterberaad
te Noordwijkerhout Zondagavond zal
de bisschop over deze bijeenkomst
een gesprek hebben voor de KRO-
rubriek „Kruispunt" (22.00 uur).
(ADVERTENTIE)
U kunt zich gratis abonneren op „Het Nieuwsblad voor Pijprokers".
ri et ka 3111 o oon Drtcki*.»... j i ivi -
Voortrekker Naturel..
Licht en geurig. Eerlijke tabak.
Puur natuur. Recht op de man af.
f 1.25 per pakje.
Een creatie apart:
Voortrekker Aromaticl Dezelfde
eerlijke tabak, iets
aromatischer van geur. Ook 1.25.
