Veel kerken in en rond
Breda zijn „onrendabel"
Beter met Boter
Veringa vormt
adviesgroep
medische studie
25 ct M
Derk
de Vries
teruggang
kerkbezoek
hernieuwing
„Dag des Heren" nu
het vrije weekeinde
DAALDEROP
CONCLUSIES
UIT
FRANKRIJK
RAPPORT OP KORTE TERMIJN
Meer dan 1000
woningen
minder dan '67
Drie gevangenen
ontsnapt
uit Durham
WD en D'66
zijn niet
enthousiast
Dorothé
„Binding R«chts'* ook in
Utrechtse .stilten
Barnard uit ziekenhuis
Nik
I® i I
RENDABILITEIT
GEMIDDELDEN
VAN ZONDAGSMIS NAAR .RECREATIE'
GEEN SFEER
DS. VISSER ZIEK
Vrag'
en
Overleg
In september '68
„Koppelrede" Joekes
>i 3
(ADVERTENTIE)
iil li» S
T~
(Van een onzer redacteuren)
BREDA In de „agglome
ratie" Breda zijn vier katholie
ke kerken, die als de be
zoekers van de drie drukstbe-
zochte diensten in een week
einde in één mis zouden ko
men nog niet vol zouden
n. Op enkele uitzonderingen
komen bovendien binnen
ze agglomeratie bijna alle
kerken in de drie drukstbe-
zochte diensten slechts voor
ongeveer de helft vol. Dit
gt nauw samen met een
Iverdere daling van het aantal
kerkbezoekers. In de loop van
1 bedroeg deze daling 5,1
Iprocent, een forser percentage
Jan de 2 tot 3 procent van
Dit blijkt uit de „Parochiesta
tistiek voor de dekenaten Breda
ra Princenhage 1967-1968". Hier
in zijn de resultaten van tellingen
linhet weekeinde van 20 en 21 ja-
«ari 1968 vergeleken met die
Iran tellingen in januari 1967. Het
percentage katholieken, dat in ge-
Inoemd weekeinde een kerkdienst
Itezocht, bedroeg voor het eerst'
■minder dan de helft, nl. 49,3 pro-
put (Voor het dekenaat Princen-
was dit 46,6 procent, daling
|I3 proeent, voor het dekenaat
l 50,7 procent, daling 5,2 pro-
Icent).
De geestelijken van het railieu-
«tolaat voor de beide dekenaten,
He statistiek uit KASKI-enquête-
Ws hebben samengesteld, zijn er
M van ondersteboven. Ze verhe-
echter niet dat de klap voor een
antal parochies wel hard zal zijn
nagekomen. Zo bedraagt de terug-
'fflg van het kerkbezoek in de loop
in 1967 in de Jozefkerk 14.9 procent
j« de Sacramentskerk 13,6 procent,
de St.-Jan de Doper IJpelaar 12
procent, in de H. Ilaitkerk 10,9 pro-
Jffl 1967 in de Jozefkerk 14.9 procent,
»i de Joh. M. Vianneykerk (Lies-
te) 10,1 procent In de kerk van
IBivel 9,9 procent, in die van Gin-
itken (Laurentius) 8,6 procent.
I Opmerkelijk is dat de meeste van
•ovengenoemde parochies een mid-
fastandskarakter heiben. Na de gro
te klap die al jaren terug in de z.g.
Psparochies is gevallen zijn nu dui-
®lijk ook d<eze, meer „burgerlijk"
((oriënteerde parochies aan de beurt.
is de mening vatn het milieu-
ipostolaat Breda - Princenhage, zo-
J15 deze in een gesprek met drie
wrm werkzame geestelijken, pas-
'"t J. Ooms, en de paters K. Kap-
- en J. Munsters, naar voren
«am.
2®»? (KNP) Voor het eerst
o wken en oversten van zes
'"««congregaties worden toegela-
e® '(et woord voeren op de
tanMsschoppenvergadering, die
itnrf 9 november in Lourdes zal
"""en gehouden.
li? ,z,u?en voor de gezamenlijke
archie hun gedachten kenbaar
voor e° maken, °ver de vragen, waar-
Oratif6? ,cbristen in deze wereld
sch komt te staan en deelne-
smt<.aan de debatten over de drie
"„uappo,rten- ziJ zullen ook hun
'eiï. ^u,®en uitspreken over
;*k „Humanae Vitae". De-
ajLv'aiI-e franse bisschoppenver-
tiCht;„„ ls een nieuwe stap in de
t£emo,-LVa!I de Post-conciliaire v
ïrankrüt u e -de- kathoüeke kerk
BoiadL 'S ls 'e realiseren.
1 vin e beslissingen zullen o.
-oia MVer enke'e zeer actuele
s. ba de tweede door Rome
ver
in
ter"C?® Proefperiode met de pries-
dtifi1, IIs' dient dit instituut thans
fat B«hSleve-V0lrni te krijgen, na-
i-etkt Ti r6U,.ls dat het succescol
vc vorm zal ook wor-
i! vwlr" ai!n reeds ingeburger-
tlte. dat vele kapelaans
dienen" h6i. s kun onderhoud ver-
"triin i ..Schuwde diaconaat is
iprankrrkIIUtlef ingang le vinden
Tussen het verleden en een dreigende toekomst ligt een taak voor de zielzorgers
aH| m -
Zij zien do hier gesignaleerde te
ruggang in het kerkbezoek als het
verblijven van langzamerhand de
laatste groep die voor kort nog uit
traditionele motiveringen zondags
naar de lcerk ging. Twee belangrij
ke motieven waren: de dwang van
thuis (de buurt etc.) en de sancties
van de kerk (miet-gaan betekende
een doodzonde). Het eerste motief
de morele dwang van b.v de buren,
is eerder omgeslagen in het tegen
deel: het is vaak een reden om niet
te gaan. Het motief van de doodzon
de is iets, waarin nog zeer weinigen
werkelijk geloven.
Het milieu-apostolaat verwacht ove
rigens dat in de naaste toekomst
deze cijfers van het kerkbezoek nog
wel iets zullen dalen, maar niet meer
in de mate zoals in 1967 is gebeurd.
In de afgelopen twee weken zijn
er in de Bredase en Princenhaagse
kerken opnieuw tellingen gehouden.
Door dit in oktober te doen, hoopte
men eventuele ongunstige invloeden
als slecht weer, die bij de januari-
tellingen meegespeeld kunnen heb
ben, weg te nemen.
De reden van hun optimisme vi-n-
dn de heren Ooms, Kaptein en Mun
sters in 't feit, dat ondanks het prak
tisch weggevallen zijn van sociale
dwang en kerkelijke sancties, toch
maar 50,7 procent wèl in het week
einde n-aar de kerk gaat. Zouden al
leen deze dwangmotieven tot kerk
bezoek aanzetten, dan zou volgens
hen het percentage kerkbezoekers
al veel lager liggen.
De vier kerken die zelfs als de
bezoekers van de drukst bezochte
diensten per weekeinde in één mis
kwamen, nog niet gevuld zouden
zijn, zijn behalve de twee gesloten
kerken Barbara en Teresia de kerk
aan de Oranjeboomstraat en die van
het Liesbos en de twee centrumker-
kerken Gerardus Majella en Anto-
nius.
Het aantal beschikbare plaatsen in
de Oranjeboomstraatkerk is 1200,
terwijl er (jam. 1968) gemiddeld Der
dienst 455 bezoekers en in de drie
drukste diensten samen 909 bezoe
kers kwamen. Liesbos heeft 530 be
schikbare plaatsen, terwijl de gemid
delde bezetting 244 is en in de twee
drukste diensten samen 488 bezoe
kers kwamen. De Ger. Majella be
schikt over 775 plaatsen, gemiddeld
kwamen er 139 mensen en in de
twee diensten die het drukst be
zocht werden, kwamen er in totaal
278. De Antoinuskerk heeft 550
plaatsen, er kwamen gemiddeld 182
bezoekers en in de drie meest be
zochte diensten samen 545.
De gemiddelde bezetting van de
overige kerken (steeds 'n de drie
meest bezochte diensten per week
einde) is echter evenens het bekij
ken waard. Dekenaat Princenhage:
Martinus 508 (beschikbaar 720), An
na 409 (beschikb. 1085). Effen 290
(beschikb. 560), Rozenkrans 476 (be
schikb. 906), Heuvel 499 (beschikb.
800).
Dekenaat Breda: Bavel 368 (be
schikb. 500), Laurentius 477 (besch
baar 826), Jozef 307 (beschikb. 635),
H. Hart 369 (beschikb. 797), Drie
sprong 502 (beschikb. 638), Sacra
ment 590 (beschikb. 1000), Chr. Ko
ning 444 (beschikb. 1000), Maria 419
(Van een onzer redacteuren)
BREDA De zondagsmis is de laatste jaren veel meer dan het vroe
gere hoogtepunt van de „Dag des Heren" een element geworden van
het vrije weekeinde. Daarmee is ook de kijk van de meeste katholieken
op de zondagsmis veranderd. Dit is een van de belangrijkste con
clusies die het milieu-apostolaat Breda/Princenliage wil trekken uit
het veranderde beeld dat het kerkbezoek te zien geeft.
De factoren die op het ogenblik het vrije weekeinde van de meeste
mensen bepalen, staan in het teken van „Doe-het-zelf". Er wordt voort
durend een appèl gedaan op de besteding naar eigen vrije keuze van
het weekeinde, zodat de discrepantie tussen de werkweek en het week
einde steeds groter wordt. De individuele vrijheid is het kenmerk ge
worden van het vrije weekeinde.
De kerk, zo menen de heren Ooms, Kaptein en Munsters, moet haar
pastorale taak hierbij aanpassen. Ervan uitgaande dat de kerk veel
meer dienstverlener is geworden, en de gelovige in zekere zin consu
ment, zal de kerkdienst in het weekeinde ook meer een uitnodigend
dan een dwingend karakter moeten krijgen.
Sancties als: „Anders doe je een doodzonde" worden niet meer ge
accepteerd, wat niet wil zeggen dat men de kerk en haar diensten
niet meer accepteert. Beslissingen die vroeger van buitenaf werden
gemotiveerd, vinden nu hun motief van buitenuit. In vrijheid.
Een belangrijke overweging hierbij is ook volgens het milieu-apos
tolaat, dat de pluriformiteit meer kansen krijgt. De kerk zal haar
diensten (letterlijk) gevarieerd moeten aanbieden, omdat kerkelijke
en liturgische beleving nu eenmaal in sterke mate een zaak van het
hart zijn, en dus individueel kunnen verschillen.
Op grond van hun ervaring durven zij te stellen dat méér dan
90 procent van de katholieken in de dekenaten Breda en Princenhage
wel een beroep doen op de kerk op de diep-ingrijpende momenten
van hun leven, zoals geboorten, huwelijk en sterfgevallen. Het aantal
niet-kerkeiijk bevestigde huwelijken is hier in de laatste 7 a 8 jaar
bijvoorbeeld nauwelijks verminderd. Zeer veel van deze mensen doet
echter de wekelijkse zondagsmis niets. De lieren Ooms, Kaptein en
Munsters waren er unaniem van overtuigd dat hier op de eerste plaats
een grote taak voor de pastoraal ligt.
De eucharistieviering in het weekeinde moet nog veel meer gaan
aansluiten op de dagelijkse leefwereld van de mensen, is hun con
clusie. Het is een uitgemaakte zaak dat men zich in zijn vrije tijd,
in het weekeinde, vermaakt, aan recreatie doet. Het is een opgave
van de zielzorgers, zo menen zij, om de weekendkerkdienst acceptabel
te maken als een even noodzakelijke vorm van „recreatie". En in dat
opzicht zijn zij optimistisch.
(beschikb. 800), Fatima 404 (be
schikb. 930), Michael 493 (beschik
baar 1000), P. en Paulus (excl. jon-
gerendienst) 603 (beschikb. 1164), G.
Herder 417 (beschikb. 807), H. Kruis
356 (beeschikb. 832), J. de Doper 403
(bschikb. 805), Franciscus 328 (be
schikb. 380), Menswording 195 (be
schikbaar 400), Begijnhof 73 (be
schikb. 100), Terheijden 494 (beschik
baar 820), Teteringen 465 (beschik
baar 797), Ulvenhout 551 (beschik
baar 720), Galder 106 (beschikbaar
105!).
Het milieu-apostolaat is van me
ning dat hier iets aan gedaan moet
worden: als een kerk half leeg is.
is er geen sfeer, is het moeilijk tot
beleving van de liturgie te komen.
Heetzelfde geldt immers voor een
half lege schouwburg of receptie
zaal. Het apostolaat vraagt zich af
of er in samenspraak een bete
re verdeling van de diensten moet
komen, zodat het totaal aantal dien
sten vermindert. De kerken, die
meer bezoekers trekken, zouden dan
b.v. ook meer diensten moeten ge
ven.
Er zijn overigens wel een aantal
verklaringen voor .dit verschijnsel
van de onrendabillteit van zoveel
berken. Met name die parochies die
rond de binnenstad liggen, lijden aan
een zekere vergrijzing, hebben tot
voor kort veel meer gevallen van in
woning gehad en gaan nu steeds meer
de functie van city-kerk vervullen.
(Met verschijnselen als kamerbewo
ners die in de weekeinden de stad
uit gaan).
Bovendien zijn er over het alge
meen (en nog tot voor kort) zulke
grote kerken gebouwd, dat deze
voor en in de jaren direct na de oor
log wel 'wekelijks gevuld raakten,
maar nu, met een veel grotere sprei
ding van de missen (late en zater
dagavonddiensten) en de daling van
de bezoekcijfers in acht genomen,
met geen mogelijkheid ooit nog vol
komen.
Ds. Visser te Tilburg is wegens
ziekte de eerstkomende weken niet
in staat zijn bijdrage aan deze rubriek
te leveren.
V
i
Echte boter'"' 1
erop,
dat is het
eenvoudige,
alledaagse
geheimvande i
allerlekkerste boterham.
DEN HAAG (ANP) De
minister van Onderwijs en We
tenschappen, dr. G. H. Veringa,
heeft een bijzondere adviesgroep
gevormd, die hem zal rapporte
ren over maatregelen, die op kor
te termijn soelaas kunnen bieden
voor knelpunten bij de medische
opleiding in ons land. Voorzitter
is prof. mr. P. J. Verdam, oud
minister van Binnenlandse Za
ken, hoogleraar aan de vrije uni
versiteit te Amsterdam.
Overige leden van de adviesgroep
zijn: de heer J. J. A. Berger, burge
meester van Groningen, de heer P.
D. van Leeuwen, arts-directeur van
de G.G.G. in Utrecht, prof. dr. K.
Posthumus, reegringseommissaris
voor he<t wetenschappelijk onderwijs,
ir. L. Schepers, voorzitter van het
college van curatoren van de T.H.
te Delft en dr. L. B- J. Stuijt, voor
zitter van de Nederlandse internis
tenvereniging.
De bijzondere adviesgroep heeft
van dr. Arthur Engel, oud-voorzit
ter van de voormalige koninklijke
Zweedse raad voor gezondheidszorg
(ADVERTENTIES)
De
e Dorothé is de handigste
theepot die er bestaat. U hoeft
alleen maar kokend water op de
thee te schenken en verder niets.
Trekken en warmhoiiden doet de
Dorothé zelf omdat-ie dubbel
wandig is. Alleen de binnenkant
blijft heet, de buitenkant hoog
stens handwarm.
Een theemuts, theebeurs of thee
lichtje hebt u niet meer nodig.
Dat is handig theezetten met 'n
pot die een sieraad voor het oog
is en die u overal kunt neerzetten.
Dat mag ook wel, want als u 'm
koopt (ƒ33,50) Of krijgt (ƒ0,00)
dan hebt u 'm voor jaren.
Breken kan hij niet en barsten
evenmin. Er is 'n Dorothé voor
10 en voor 5 kopjes.
U kunt kiezen: 'n glanzend of
mat verchroomde
de toezegging ontvangen, dat h(j des
gewenst van advies zal dienen.
Minister Veringa heeft de bijzon
dere adviesgroep verzocht haar aan
dacht in het bijzonder te richten op
de volgende vier punten:
1. Welke is de uiterste opleidings
capaciteit van elk der medische fa
culteiten.
a. Bij de huidige materiële en per
sonele situatie.,
b. Na het treffen van incidentele
voorzieningen die bepaalde oneffen
heden elimineren.,
c. Na het treffen van andere,
meer fundamentele voorzieningen,
dit alles gezien tegen de achtergrond
van de noodzaak tot handhaving
van een verantwoord opleidingsni
veau en met behoud van de moge
lijkheid van wetenschapsbeoefening?
2. Volgt uit de beantwoording van
het voorgaande dat beperking van
het aantal studenten per faculteit
onvermijdelijk is?
3. Zo ja, welke mogelijkheden be
staan er dan om de thans studeren
den alsnog de gelegenheid te bieden
de studie zonder ernstige vertraging
voort te zetten?
4. Indien vraag twee bevestigend
wordt beantwoord en het totale aan
tal studenten groter is dan de be
schikbare gezamenlijke opleidings
capaciteit, op welk tijdstip van de stu
die en in welke vorm dient dan een
zodanige beperking plaats te heb
ben?
De adviesgroep zal haar rapport
niet later dan januari 1969 uitbren
gen. Zij is inmiddels met haar werk
zaamheden begonnen. De minister
heeft de adviesgroep gevraagd zich
bij de medische faculteiten en de
academische ziekenhuizen op de hoog
te te stellen en haar werkzaamheden
te verrichten in samenspraak met
de colleges van curatoren, de medi
sche faculteiten en de vertegenwoor
digers van wetenschappelijke staf en
studenten.
DEN HAAG (ANP) In septem
ber 1968 zijn volgens gegevens van
het C.B.S. 9.895 nieuwe woningen ge
reedgekomen.
Vorig jaar werden in september
11.027 nieuwe woningen opgeleverd.
In de jaren 1962 t.m. 1966 kwa
men in de maand september gemid
deld 9.019 woningen gereed. Het aan
tal in de eerste negen maanden van
1968 gereedgekomen woningen be
draagt 83.951 tegen 91.249 in de over
eenkomstige periode van 1967. Ge
middeld kwamen in de overeenkom
stige periode van de jaren 1962 t.m.
1966 66.518 woningen gereed.
Sedert juni 1945 zijn nu in totaal
1.642.715 nieuwe woningen gebouwd.
UTRECHT (ANP) De vier man
sterke fractie van de boerenpartij in
de Provinciale Staten van Utrecht is
in tweeën uiteengevallen.
De fractievoorzitter, de heer van
Yperen kondigde gisterochtend bij de
aanvang van de statenvergadering
aan, dat hij en zijn collega de Kievid
de Boerenpartij hebben verlaten en
voortaan als groep „Binding Rechts
(groep Harmsen) zullen optreden.
De heer van Yperen verklaarde
voorts zich niet langer te kunnen ver
enigen met de ondemocratische han
delwijze van de heer Koekoek en de
geringe inspraak in de Boerenpartij.
DURHAM (AP) Drie mannen
zijn dinsdagavond weten te ontsnap
pen uit de gevangenis van Durham,
waar enkele van de gevaarlijkste
misdadigers uit Engeland gevangen
worden gehouden.
Twee van hen zijn weer gevat, de
derde is ontkomen. De drie wisten te
ontsnappen uit het blok in de Dur-
hamgevangenis, dat in heel Engeland
bekend staat als volkomen „ontsnap-
pingsproof". In dit blok zitten onder
anderen Buster Edwards, de grote
treinrover, de bendenaanvoerders
Eddi en Charles Richardson, de kin
dermoordenaar John Striffen en de
spionnen William Vassall en Frank
Houghton gevangen.
(ADVERTENTIE)
(Van onze parlementaire redactie)
DEN HAAG De toenaderingspo
gingen tot D '66 die het V.V.D.-Twee-
de-Kamerlid drs. Th. Joekes vrijdag
avond j.I. op een bijeenkomst van de
liberale jongeren-organisatie J.O.V.D.
te Groningen ondernomen heeft, zijn
bij de V.V.D.-fractie en met name
bij fractieleider mr. Toxopeus slecht
ontvangen, evenals trouwens bij
D '66 zelf.
De heer Joekes heeft verklaard er
voorstander van te zijn dat D '66 in
1971 in de volgende regeringscombi
natie van liberalen en confessionelen
zou worden opgenomen. „Wat de
toon, sfeer en aanpak van hun toon
aangevende leden betreft staat D '66,
zoals ik ze als sympathieke maar nog
onervaren collega's heb leren ken
nen, veel dichter bij de V.V.D. dan
bij toonaangevende socialisten in de
P.v.d.A." Dit heeft drs. Joekes in
Groningen gezegd.
KAAPSTAD (Reuter) De Zuid-
afrikaanse hartchirurg prof. Chris
tian Barnard, die een bloeding in de
twaalfvingerige darm heeft gehad, is
woensdag uit het Groote-Schuurzie-
kenhuis in Kaapstad ontslagen. Hij
heeft er een week gelegen.
Plant nu hyacinten... voor kleur in kamer en tuin
