Neger leiders prefereren Humphrey GOLLOSSEUM IN GEVAAR België versterkt NA VO -aandeel Brits-katholieke vrijheid van meningsuiting in het gedrang GEHUWDE PRIESTER Spiro Agnew in conflict met New York Times m BIJZONDER ONDERWIJS FINANCIEEL BENADEELD George Brown op preekstoel Nlef overtuigd? Don betaalt Jovenda (wel wat verbaasd) uw geld terug. AGILON Praag vreest represailles Hanoi ontkent gesprek over bomstop Raketsmokkel VREES DAT VEGERS VAN STEMBUS WEGBLIJVEN Kath. Schoolraad: Jeugddienst VBV behulpzaam in verkeer COMPENSATIE HOOFDARTIKEL maagtabletten 'n blijvende uitkomst! Beloning £3.000.- voor tips in moordzaak-Rove WISKUNDIGE BERNSTEIN OVERLEDEN Élillll Kamer akkoord met hogere kijk en luistergelden OM SOVJETS IN TSJECHOSLOWAKIJE Kamer niet tegen sterkere NAVO Vertrouwen Zwartkruis DE STEM VAN WOENSDAG 30 OKTOBER 1968 (Van een onzer verslaggevers) DEN HAAG De Nederlandse Katholieke Schoolraad heeft de le den van de onderwijscommissie van de Tweede Kamer een nota gezon den met de opmerkingen en vragen over de onderwijsafdeling van de rijksbegroting voor 1969. In de nota maakt na schoolraad zich ernstig zorgen over de moge- .rikheden van de financiële gelijk stelling tussen bijzonder en open baar onderwijs. Voor de gemeenten schijnen, aldus de nota, overheids- n beschikbaar te zijn voor al lerlei noodzakelijke voorzieningen :en behoeve van het' onderwijs, zon der dat ook het bijzonder onderwijs u staat wordt gesteld die voorzie ningen te treffen. De schoolraad wijst verder op de hoge leerlinigenschalen, die een nmieuwing en democratisering van bit onderwijs bijna onmogelijk ma in. Ie raad is niet tevreden over de tiling van de scholenbouw. Het h'ige systeem van financiering a de scholenbouw houdt de reali sing zelfs van de in de rijksbe- Joting gevoteerde gelden ernstig ïgen en (jr-eigt straks ook de uit voering van elke planning van het onderwijs te gaan hinderen. Een plan, dat niet binnen de beoogde tijd gerealiseerd wordt, heeft im mers geen zin, aldus de schoolraad. Een bezinning op deze problematiek is hoogst urgent. Zo niet, dan zal zij èn de pogingen tot vernieuwing van het onderwijs èn die tot verho- ging van de efficiency in de weg zit ten, zo besluit de schoolraad. (Van een onzer verslagevers) DEN HAAG De Nederlandse lereniging Bescherming Voetgangers Jj bezig met de oprichting van een ^V-Jeugddienst. Doel van deze jeugddienst is be hulpzaam te zijn bij het oversteken «i bejaarden, invaliden en kinderen waar nodig: eventueel boodschappen voor bejaarden en invaliden of ff' vb ^ifnsten v00r hen verrichten. De VBV jeugddienst staat open voor tot 18-jarigen. De leden zullen «kenbaar zijn aan een duidelijk embleem. (Van onze redactie buitenland) WASHINGTON De vrees dat veel negers bij de komende presidentsverkiezingen thuis zullen blijven, omdat de keuze die hen geboden wordt niet aantrekkelijk is, heeft tot gevolg dat de leiders van de beweging voor gelijke burgerrechten alles op alles zetten om hen over te halen mee te stemmen. Zij doen dit in de hoop dat de negerstemmen dit keer tairijker dan ooit tevoren zullen zijn en een beslissende invloed zullen uit oefenen op de uitslag van de verkiezingen. het doen van deze onjuiste beschul digingen, zei gouverneur Agnew maandagavond. De New York Times had enkele dagen geleden o.a. geschreven dat Agnew eens met enkele andere za kenlui een stuk grond had aange kocht, waarover mogelijk een weg naar een brug zou komen te lopen. Als gouverneur had hij de route over dat land goedgekeurd, maar onder druk van de publieke opinie later zijn aandeel van de hand gedaan. Het blad verweet hem ook dat hij het gouverneurschap had gecombineerd met het directeurschap van de Chesa peake National Bank. Presidentskandidaat Richard Nixon heeft eerder al gezegd dat hij het blad een proces wegens smaad zou aandoen als het de beschuldigingen, die hij als „de laagste vorm van riool- politiek" betitelde, niet terugnam. De reacties van de New York Times: zij drukte het omstreden hoofdartikel gisteren in zijn geheel opnieuw af met een begeleidend commentaar. Het Russische communistische par tijorgaan „Pawda" heeft gisteren ge schreven dat handhaving van de wet en de openbare orde het be langrijkste thema in de redevoerin gen van de drie Amerikaanse presi dentskandidaten is. „Wordt in de Ver. Staten een pre sident of een sheriff gekozen"?, zo zo vraagt het blad zich af. De negerpredikant Ralph Aberna- thy, de opvolger van Luther King, heeft in Baltimore bekendgemaakt dat zijn organisatie voor gelijke bur gerrechten zich achter de kandida tuur voor het Amerikaanse presi dentschap van Hubert Humphrey zal stellen. Abernathy zei dat de demo craten de verkiezingen zouden kun nen winnen als „de armen" op grote schaal hun stem op deze partij uit brengen. Alleen reeds in de elf zuidelijke staten kunnen 30 procent meer ne gers stemmen dan in 1964 (3,1 mil joen tegen 2,1 miljoen), en vormen zij 16,5 procent van het totaal der kiesgerechtigden. Begin deze maand kwam de „Bur gers voor Nixon-Agnew"-organisatie in Washington, voor de teleurstellen de verrassing te staan dat opinie onderzoek in de negerwijken aan toonde, dat Nixon nog minder stem men zou krijgen dan de 6 procent die Barry Goldwater in de neger- wijken in 1964 op zich verenigde. Deze cijfers liggen echter waar schijnlijk aan de pessimistische kant. De meeste schattingen geven Nixon kans op 10 tot 30 procent van de negerstemmen. Maar zijn kansen da len naarmate de verkiezingsdag na derbij komt. Vooral de reacties van de negers op Nixons runningmate zijn negatief. „Als Agnew durft te praten van Jap pen en Polakken, dan kun je wel nagaan hoe hij over ons spreekt,'" verklaarde Jackie Robinson, een vooraanstaande neger, oud-basket- ball-speler. Een groot aantal negerleiders is van mening dat de negerstemmen een compensatie moeten vormen voor de aantrekkingskracht die George Wal lace op veel arbeiders uit de midden klassen in het noorden blijkt te heb ben. Zij zeggen dat als de negers thuis blijven, hun stemmen ook verloren gaan voor de 200 neger-kandidaten voor allerlei functies, waarover op 5 november ook gestemd wordt. „Zelfs al hebben we niets om voor te stemmen, we hebben in elk geval iets om tegen te stemmen," ver klaarde W. C. Patton, hoofd van de NAACP-organisatie ter bevordering van deelname van de negers aan de verkiezingen. De republikeinse kandidaat voor het Amerikaanse vice-presidentschap, gouverneur Spiro Agnew van Mary land, heeft verontwaardigd de be schuldigingen van de New York Times tegengesproken, volgens welke hij onfatsoenlijke financiële praktij ken zou hebben bedreven. Hij noem de het bewuste hoofdartikel, waarin werd gezegd dat hij ongeschikt was voor de op een na hoogste regerings post, „de grootste stommiteit uit de campagne". Het kwam neer op laster, dat bleek duidelijk uit het feit dat het blad tot een week voor de pre sidentsverkiezingen had gewacht met (ADVERTENTIE) De echte Amerikaanse, II 'i\ i" het rode busje lp ~fvl\ met gele opdruk. Importeur Rietbergen C.V. Rotterdam Tel. 010-2311,62 LONDEN (AP) George Brown, het enfant terrible van de Britse Labour partij, heeft gisteren tijdens de middagpauze kerkdienst in St.-Mary- M-Bow in het hartje van het Londense financiële district gepreekt over het «lalisme. Jk ben een christelijke socialist. Ik geloof dat het Britse volk op grond geschiedenis, traditie en bekwaamheden een leidende rol moet spelen Europa te verenigen en Oost en West nader tot elkaar te brengen", zo «klaarde Brown. j AMSTERDAM (A.N.P.) De hoofdcommissaris van politie heeft namens de officier van justitie in Amsterdam een beloning van 3000 gulden uitgeloofd voor degene die aanwijzingen kan geven die leiden tot aanhouding van de daders in de moordzaak-Roye. Bij het onderzoek naar de moord op de 78-jarige Amsterdamse melk handelaar R. Roye zijn tot dusver ca. 500 personen verhoord en tien tallen tips onderzocht. De politie is er evenwel nog niet in geslaagd ach ter de identiteit te komen van de kleurling en de blonde vrouw, die op de ochtend van de moord in de win kel van het slachtoffer zouden zijn geweest. MOSKOU (AFP) Professor Ser gei Bernstein, een der meest vooraan staande Russische wiskundigen, is op 26 oktober overleden. Hij is 89 jaar geworden, aldus meldt het communistische partij-orgaan „Pravda". Prof. Bernstein was drager van de Stalinprijs. Als u er niet van overtuigd bent dat Jovanda kousen van Agilon garen volkomen rimpelloos zitten vergeleken bij welke kous van een ander merk ook, dan betaalt Jovanda (wel wat verbaasd) uw geld terug. Postbus 41Hengelo (O) PRAAG (AP) - De Tsjechoslowaak- se leiders zijn gisteren en vandaag in Slowakije om de viering van de 50ste verjaardag van de republiek voort te zetten. Intussen vraagt men zich in Praag af, welke prijs de Sovjet-Unie zal eisen voor de uitbarsting van maandag van anti-Sovjet demonstra ties in Praag. Het Praagse dagblad Mlada Fronta schreef, dat „de westerse buitenland se persagentschappen de hele zaak schromelijk overdreven hebben". In een artikel in deze krant wordt toe gegeven dat de betogers „het vertrek van de Sovjettroepen eisten", maar 't maakte geen melding van hun leu zen en schreef dat bij het kasteel in Praag nooit „meer dan enige honder den jongelui waren". In dezelfde geest schreef het blad Svodbodne Slovo. Vs HK HANOI (AFP) „Nhan Dan", or gaan van de Noordvietnamese com munistische partij, heeft gisteren for meel tegengesproken dat de regering zou „marchanderen" met de Ver. Sta ten over voorwaarden voor een sta king der Amerikaanse bombardemen ten. Het blad noemde de bombardemen ten een uiterst ernstig geval van oor logsmisdaden, een schending van de Geneefse akkoorden van 1954 en een provocatie jegens het vooruitstreven de deel van de mensheid. „De Ver. Staten moeten hun vernietigingsoor log tegen Noord-Vietnam volledig staken, zonder dat zij daar voorwaar den voor mogen stellen", aldus Nhan Dan. Hoewel van officiële zijde in Ha noi nog geen enkel commentaar is ge leverd op het vermoede Amerikaanse aanbod tot staking van de bombarde menten, zijn al vier belangrijke, on officiële commentaren verschenen, waarin op twee punten gehamerd werd: een staking van de bombarde menten op Noord-Vietnam kan alleen onvoorwaardelijk zijn, en de Zuid- vietnamese regering vertegenwoor digt niemand, terwijl het Nationaal Bevrijdingsfront de enige ware ver tegenwoordiger van het Zuidvietna- mese volk is, waarmee de Ver. Sta ten dan ook de onderhandelingen moeten voeren. Een tankauto heeft meer dan 28.000 liter benzine verloren vlak hij het Romeinse Colosseum. De brandweer wist een ramp te voorkomen door het gebied te bedekken met een laag zand en chemisch schuim. Een enkele vonk of sigarettenpeuk had een enorme brand kunnen ver oorzaken in het Colosseum, het sta tion van de ondergrondse en de na burige huizen, aldus de brandweer. (Van onze parlementaire redactie) DEN HAAG De Tweede Kamer heeft gisteren nauwelijks overwegen de bezwaren laten horen tegen het voorstel tot verhoging van de kijk en luistergelden. Algemeen was de tegenzin om de wereldomroep uit het luister- en kijk geld te blijven financieren. De Kamer had ook bezwaren tegen het feit, dat iedereen bij de betaling van luister- en kijkgelden over één kam wordt geschoren. Er werd op aangedrongen op het voeren van een soepel uitzonderingsbeleid, zodat blinden vrijgesteld worden van kijk geld en doven van luistergeld. Als de Eerste Kamer de wet om roepbijdragen ook aanneemt wordt het kijk- en luistergeld tezamen met ingang van volgend jaar f 75.per jaar. Wie geen televisietoestel heeft betaalt alleen voor zijn radio f 24. per jaar maar er is geen aparte rege ling voor kijkgeld. (VERVOLG VAN PAGINA 1) Linowski en „X", die door hun suc cessen klaarblijkelijk steeds brutaler werflen, stalen dit jaar op klaarlichte dag op de voorjaarsbeurs van Hann over een nieuw model navigatieappa- raat, waarvan er op dat tijdstip maar twee bestonden. Ook dit werd als luchtvracht naar Moskou gestuurd. Naar mededeling van het bureau van de procureur-generaal is „Me neer X" geen diplomaat, maar West- duitse staatsburger. Procureur-generaSl Martin heeft opnieuw ontkend dat er verband zou bestaan tussen de zelfmoord van drie hooggeplaatste Westduitse officieren en de verdwijning van de raket. Volgens hem werd alleen de aan het NAVO-hofdkwartier verbonden admiraal Hermann Lüdke van schen ding van staatsveiligheid verdacht. BRUSSEL (AP) België heeft be sloten zijn strijdkrachten in West- Duitsland te versterken in verband met de aanwezigheid van de Sovjet troepen in Tsjechoslowakije. De minister van defensie, Paul Wil lem Segers, zei gisteren dat „de in vasie van Tsjechoslowakije niet al leen de doeltreffendheid van de troe pen van het pact van Warschau had aangetoond, maar ook het belangrijke krachtsverschil tussen zijn conven tionele troepen en die van de NAVO In tegenstelling tot een vroeger be sluit zullen alle Belgische troepen in West-Duitsland blijven en verder versterkt worden met nog een met Hawk-projectielen uitgeruste eenheid luchtafweer. België heeft nu 106.000 man onder de wapens. Dit zal binnen drie jaar verminderd worden tot 90.000 mili tairen, van wie tweederde beroeps zal zijn tegen nu de helft. (Van onze parlementaire redactie) DEN HAAG De meerderheid van de Tweede Kamer heeft zich gisteren niet willen uitspreken tegen verster king van de NAVO. Ook heeft zij de regering niet willen binden om vóór de vergadering van de NAVO-minis- ters eerst overleg met de kamer te voeren. Gesteund door de PvdA en D '66 had de radicaal Aarden voorgesteld, dat de kamer voor de bijeenkomst van NAVO-ministers gelegenheid krijgt zich over het standpunt van de regering uit te spreken. Een motie van de PSP-er H. J. Lankhorst, waarin de regering werd gevraagd een afwijzende houding aan te nemen tegenover plannen tot ver boging van de militaire inspanning van de NAVO, werd verworpen met 110 tegen 13 stemmen. (Van onze correspondent) LONDEN Het ultimatum van de Engelse hiërarchie aan priesters, die zich niet kunnen verenigen met Humanae Vitae, heeft tot onvermij delijke reacties geleid. Ook mensen, die het pauselijk verbod op alle anticonceptiemiddelen voor zichzelf wel kunnen aanvaarden, zijn diep verontwaardigd over de boodschap aan de betreffende priesters: zwij gen onder alle omstandigheden of het actieve priesterschap opgeven. En van verschillende zijden wordt nu aangedrongen op een juridisch onderzoek van de positie, waar een mens het recht van gewetensvrij heid en vrijheid van uiting wordt ontzegd met het uitsluiten van roeping, functie en bestaan als dwangmiddel. Daarbij spreekt men dan zowel over de toepasselijkheid van het Engelse recht als van het kerkelijk recht. Het katholieke parlementslid Norman St. John Stevas, een jurist, heeft verklaard dat de maatregel van de Engelse bisschoppen zon der enige twijfel in strijd is met beide. „Iedere Britse burger", be toogde hij, „heeft het onvervreemd bare morele en constitutionele recht tot vrijheid van meningsuiting". De parochianen van kapelaan Paul Weir, die nu definitief ontsla gen is, zullen morgen een speciale bijeenkomst beleggen. Formeel wil men verslag uitbren gen van een gesprek tussen een pa rochiedelegatie en de aartsbisschop van Southwark, dr. Cowderoy, die steeds vooraan heeft gestaan met harde en onverbiddelijke maatre gelen om het verzet tegen de en cycliek de kop in te drukken. Men heeft echter tevens een jezuïet uit genodigd om de kerkrechtelijke po sitie van de betreffende priesters toe te lichten Bovendien is de V.N.- commissie voor de rechten van de mens verzocht een waarnemer te zenden. Het is uiteraard waarschijnlijk dat de V.N. zich verre zal houden van conflicten binnen de Engelse katholieke kerk. Het idee geeft ech ter een indruk van hetgeen zich nu afspeelt. Natuurlijk de progressieve krachten binnen het Engelse katho licisme zijn verdeeld en zij vormen gezamenlijk nog steeds een minder heid. Maar op het punt van vrije meningsuiting voelen alle Britten zich verenigd. Daarom zou het mij niet verhazen als in d" nabije toekomst een der getroffen priesters, of een groepje vooraanstaande leken, een civiel geding aanhangig zou maken Kerkelijk recht verbiedt welis waar acties tegen een kerkelijke overheid voor een burgerrechter, maar in dat geval zou er weinig aan te doen zijn. Elke inmenging van buitenaf in de aangelegenheden van de rechterlijke macht wordt in Groot-Brittannië omschreven als „contempt of court", het enige mis drijf waarvoor een gevangenisstraf voor onbepaalde tijd kan worden opgelegd. In Groot-Brittannië begint men zich nu af te vragen of de initia tieven van de Engelse bisschoppen wellicht werden geïnspireerd door recente instructies van Rome, omdat de ontwikkelingen een bizar beeld vormen. In de praktijk is de situa tie nu zo: leken kunnen zich des noods beroepen op de superioriteit van het geweten hoewel het woord van de paus identiek blijft aan het onveranderlijke woord van God. Maar voor priesters bestaat die gewetensvrijheid niet volgens de officiële kerk. Priesters moeten in het openbaar en bij het uitoefenen van hun oastorale werk dus ook in privé-gesprekken, in de biecht stoel en op de preekstoel Hu manae Vitae uitdragen als de enige waarheid. Waar tot dusver al 220 priesters de encycliek Humanae Vitae heb ben afgewezen, begint voor de En gelse katholieke kerk nu een acute fase van gezagscrisis. Trouwens, al lerwegen dus ook huiten de krin gen van de erkende progressieven groeit liet onbehagen over de vorm. die het gezag steeds duide lijker aanneemt, over de manier waarop het gezag wordt toegepast. Uit alles blijkt dat de hiërarchie zich de implicaties goed bewust is. Men mag de ontwikkelingen daarom zien als een wanhopige po ging van de bisschoppen om de su prematie van het hiërarchische ge zag eens en voor altijd te bevesti gen, omdat zo meent men de vernieuwing in de kerk ook op dat punt veel te ver is gegaan. Dit is een offensief, waarop alleen maar een tegen-offensief kan vol gen. In de komende weken moeten we dan ook opzienbarende gebeur tenissen verwachten. België moet vier gevechtsbrigades - ruwweg 15.000 man - in West- Duitsland onder NAVO-bevel stel len. 4.200 Beroepsmilitairen zullen aangeworven worden om de brigades op volledige sterkte te brengen. Tot dusver had België slechts zes halve brigades onder bevel van de NAVO gesteld. Van welingelichte zijde wordt ver nomen dat in België een vijfde bri gade geformeerd zal worden en dat ook voorbereidingen worden getrof fen voor de vorming van een zesde brigade voor het geval dat de NAVO- raad daarom in november vraagt. (Vervolg van pag. 1) het feit dat de bisschoppen zich tot dan op de vlakte hadden gehouden, en alleen maar luisterden naar wat de priesters te zeggen hadden. Overigens is de celibaatskwestie niet het enige probleem dat aan de orde is geweest. In het beraad over de z-g- illegale zielzorgpraktijken werd door vele groepen met klem benadrukt, dat een aantal actuele zielzorgvragen niet illegaal moeten worden opge lost, maar legaat moeten zijn wil die kerk leefbaar blijven. In dlit verband werd gedacht aan de z.g. intercommunie, de z.g. twee de huwelijken, de sacramentele waarde - van biechtcelebratie„ e.d. Wanneer deze praktijken voldoen aan de voorwaarden, dat zij in col legiaal verband en in contact met de bisschop geschieden en dat zij dienen tot opbouw van de levende gemeenschap, moet er binnen de kerk ruimte voor zijn. Deze ruimte is juist en vooral no dig om de velen, die los van de kerk zijn geraakt door de verwar ring, als zou alleen uniformiteit de eenheid kunnen bewaren. Ook de pastorale ervaring met de encycliek Humanaee Vitae kwam ter tafel. Vrijwel alle priesters ge tuigden, dat de inhoud van de en cycliek niet het zwaarst woog bij de meeste gelovigen. Zij herkennen zich nauwelijks in de leer van de encycliek. De moeilijkheden liggen op het punt van het gezag in de kerk. Dit heeft, menen zij, niet alleen in de hoogste leiding schade geleden, maar die schade werkt door in de omgang van de priesters met de gelovigen. Overigens had kardinaal Alfrink, toen hij in de ochtendvergadering de nodige informatie gaf over de verhouding met Rome, duidelijk ge steld uit betrouwbare bron te we ten, dat geen encycliek over het gezag is te verwachten. Na nadrukkelijk ook het vertrou wen, dat de priesters in dé bisschop pen hadden uitgesproken, het ver trouwen van de bisschoppen in de priesters te hebben bevestigd, sloot kardinaal Alfrink de bijeenkomst met de mededeling, dat overeen komstig het verzoek uit de vergade ring, deze vorm van beraad van bisschoppen en priesters samen, zal worden voortgezet. Mgr. Th. Zwartkruis van Haar lem heeft in de KRO-rubriek Echo als zijn mening gegeven dat één episcopaat of één bisschop geen be slissing kan nemen als in de kwes tie van de Amsterdamse studenten pastor Jos Vrijburg, die als ge huwd priester werkzaam wil blij ven. Dat is een kwestie van collegiaal beraad met andere bisschoppen in de wereldkerk en met Rome. Ook het overleg met de parochianen en tenslotte het Nederlands pastoraal concilie is hierbij van belang. 1

Krantenbank Zeeland

de Stem | 1968 | | pagina 7