Neger
leiders
prefereren Humphrey
GOLLOSSEUM IN GEVAAR
België versterkt
NA VO -aandeel
Brits-katholieke vrijheid van
meningsuiting in het gedrang
GEHUWDE
PRIESTER
Spiro Agnew in conflict met New York Times
m
BIJZONDER
ONDERWIJS
FINANCIEEL
BENADEELD
George Brown op preekstoel
Nlef overtuigd?
Don betaalt Jovenda
(wel wat verbaasd)
uw geld terug.
AGILON
Praag vreest
represailles
Hanoi ontkent
gesprek
over bomstop
Raketsmokkel
VREES DAT
VEGERS
VAN STEMBUS
WEGBLIJVEN
Kath. Schoolraad:
Jeugddienst VBV
behulpzaam
in verkeer
COMPENSATIE
HOOFDARTIKEL
maagtabletten
'n blijvende uitkomst!
Beloning £3.000.-
voor tips in
moordzaak-Rove
WISKUNDIGE
BERNSTEIN
OVERLEDEN
Élillll
Kamer akkoord
met hogere kijk
en luistergelden
OM SOVJETS IN TSJECHOSLOWAKIJE
Kamer niet tegen
sterkere NAVO
Vertrouwen
Zwartkruis
DE STEM VAN WOENSDAG 30 OKTOBER 1968
(Van een onzer verslaggevers)
DEN HAAG De Nederlandse
Katholieke Schoolraad heeft de le
den van de onderwijscommissie van
de Tweede Kamer een nota gezon
den met de opmerkingen en vragen
over de onderwijsafdeling van de
rijksbegroting voor 1969.
In de nota maakt na schoolraad
zich ernstig zorgen over de moge-
.rikheden van de financiële gelijk
stelling tussen bijzonder en open
baar onderwijs. Voor de gemeenten
schijnen, aldus de nota, overheids-
n beschikbaar te zijn voor al
lerlei noodzakelijke voorzieningen
:en behoeve van het' onderwijs, zon
der dat ook het bijzonder onderwijs
u staat wordt gesteld die voorzie
ningen te treffen.
De schoolraad wijst verder op de
hoge leerlinigenschalen, die een
nmieuwing en democratisering van
bit onderwijs bijna onmogelijk ma
in.
Ie raad is niet tevreden over de
tiling van de scholenbouw. Het
h'ige systeem van financiering
a de scholenbouw houdt de reali
sing zelfs van de in de rijksbe-
Joting gevoteerde gelden ernstig
ïgen en (jr-eigt straks ook de uit
voering van elke planning van het
onderwijs te gaan hinderen. Een
plan, dat niet binnen de beoogde
tijd gerealiseerd wordt, heeft im
mers geen zin, aldus de schoolraad.
Een bezinning op deze problematiek
is hoogst urgent. Zo niet, dan zal
zij èn de pogingen tot vernieuwing
van het onderwijs èn die tot verho-
ging van de efficiency in de weg zit
ten, zo besluit de schoolraad.
(Van een onzer verslagevers)
DEN HAAG De Nederlandse
lereniging Bescherming Voetgangers
Jj bezig met de oprichting van een
^V-Jeugddienst.
Doel van deze jeugddienst is be
hulpzaam te zijn bij het oversteken
«i bejaarden, invaliden en kinderen
waar nodig: eventueel boodschappen
voor bejaarden en invaliden of
ff' vb ^ifnsten v00r hen verrichten.
De VBV jeugddienst staat open voor
tot 18-jarigen. De leden zullen
«kenbaar zijn aan een duidelijk
embleem.
(Van onze redactie buitenland)
WASHINGTON De vrees dat veel negers bij de komende
presidentsverkiezingen thuis zullen blijven, omdat de keuze die hen
geboden wordt niet aantrekkelijk is, heeft tot gevolg dat de leiders
van de beweging voor gelijke burgerrechten alles op alles zetten om
hen over te halen mee te stemmen.
Zij doen dit in de hoop dat de negerstemmen dit keer tairijker
dan ooit tevoren zullen zijn en een beslissende invloed zullen uit
oefenen op de uitslag van de verkiezingen.
het doen van deze onjuiste beschul
digingen, zei gouverneur Agnew
maandagavond.
De New York Times had enkele
dagen geleden o.a. geschreven dat
Agnew eens met enkele andere za
kenlui een stuk grond had aange
kocht, waarover mogelijk een weg
naar een brug zou komen te lopen.
Als gouverneur had hij de route over
dat land goedgekeurd, maar onder
druk van de publieke opinie later
zijn aandeel van de hand gedaan. Het
blad verweet hem ook dat hij het
gouverneurschap had gecombineerd
met het directeurschap van de Chesa
peake National Bank.
Presidentskandidaat Richard Nixon
heeft eerder al gezegd dat hij het
blad een proces wegens smaad zou
aandoen als het de beschuldigingen,
die hij als „de laagste vorm van riool-
politiek" betitelde, niet terugnam. De
reacties van de New York Times: zij
drukte het omstreden hoofdartikel
gisteren in zijn geheel opnieuw af
met een begeleidend commentaar.
Het Russische communistische par
tijorgaan „Pawda" heeft gisteren ge
schreven dat handhaving van de
wet en de openbare orde het be
langrijkste thema in de redevoerin
gen van de drie Amerikaanse presi
dentskandidaten is.
„Wordt in de Ver. Staten een pre
sident of een sheriff gekozen"?, zo
zo vraagt het blad zich af.
De negerpredikant Ralph Aberna-
thy, de opvolger van Luther King,
heeft in Baltimore bekendgemaakt
dat zijn organisatie voor gelijke bur
gerrechten zich achter de kandida
tuur voor het Amerikaanse presi
dentschap van Hubert Humphrey zal
stellen. Abernathy zei dat de demo
craten de verkiezingen zouden kun
nen winnen als „de armen" op grote
schaal hun stem op deze partij uit
brengen.
Alleen reeds in de elf zuidelijke
staten kunnen 30 procent meer ne
gers stemmen dan in 1964 (3,1 mil
joen tegen 2,1 miljoen), en vormen
zij 16,5 procent van het totaal der
kiesgerechtigden.
Begin deze maand kwam de „Bur
gers voor Nixon-Agnew"-organisatie
in Washington, voor de teleurstellen
de verrassing te staan dat opinie
onderzoek in de negerwijken aan
toonde, dat Nixon nog minder stem
men zou krijgen dan de 6 procent
die Barry Goldwater in de neger-
wijken in 1964 op zich verenigde.
Deze cijfers liggen echter waar
schijnlijk aan de pessimistische kant.
De meeste schattingen geven Nixon
kans op 10 tot 30 procent van de
negerstemmen. Maar zijn kansen da
len naarmate de verkiezingsdag na
derbij komt.
Vooral de reacties van de negers
op Nixons runningmate zijn negatief.
„Als Agnew durft te praten van Jap
pen en Polakken, dan kun je wel
nagaan hoe hij over ons spreekt,'"
verklaarde Jackie Robinson, een
vooraanstaande neger, oud-basket-
ball-speler.
Een groot aantal negerleiders is
van mening dat de negerstemmen een
compensatie moeten vormen voor de
aantrekkingskracht die George Wal
lace op veel arbeiders uit de midden
klassen in het noorden blijkt te heb
ben.
Zij zeggen dat als de negers thuis
blijven, hun stemmen ook verloren
gaan voor de 200 neger-kandidaten
voor allerlei functies, waarover op
5 november ook gestemd wordt.
„Zelfs al hebben we niets om voor
te stemmen, we hebben in elk geval
iets om tegen te stemmen," ver
klaarde W. C. Patton, hoofd van de
NAACP-organisatie ter bevordering
van deelname van de negers aan de
verkiezingen.
De republikeinse kandidaat voor
het Amerikaanse vice-presidentschap,
gouverneur Spiro Agnew van Mary
land, heeft verontwaardigd de be
schuldigingen van de New York
Times tegengesproken, volgens welke
hij onfatsoenlijke financiële praktij
ken zou hebben bedreven. Hij noem
de het bewuste hoofdartikel, waarin
werd gezegd dat hij ongeschikt was
voor de op een na hoogste regerings
post, „de grootste stommiteit uit de
campagne". Het kwam neer op laster,
dat bleek duidelijk uit het feit dat
het blad tot een week voor de pre
sidentsverkiezingen had gewacht met
(ADVERTENTIE)
De echte Amerikaanse,
II 'i\ i" het rode busje
lp ~fvl\ met gele opdruk.
Importeur Rietbergen C.V. Rotterdam Tel. 010-2311,62
LONDEN (AP) George Brown, het enfant terrible van de Britse
Labour partij, heeft gisteren tijdens de middagpauze kerkdienst in St.-Mary-
M-Bow in het hartje van het Londense financiële district gepreekt over het
«lalisme.
Jk ben een christelijke socialist. Ik geloof dat het Britse volk op grond
geschiedenis, traditie en bekwaamheden een leidende rol moet spelen
Europa te verenigen en Oost en West nader tot elkaar te brengen", zo
«klaarde Brown.
j
AMSTERDAM (A.N.P.) De
hoofdcommissaris van politie heeft
namens de officier van justitie in
Amsterdam een beloning van 3000
gulden uitgeloofd voor degene die
aanwijzingen kan geven die leiden
tot aanhouding van de daders in de
moordzaak-Roye.
Bij het onderzoek naar de moord
op de 78-jarige Amsterdamse melk
handelaar R. Roye zijn tot dusver
ca. 500 personen verhoord en tien
tallen tips onderzocht. De politie is
er evenwel nog niet in geslaagd ach
ter de identiteit te komen van de
kleurling en de blonde vrouw, die op
de ochtend van de moord in de win
kel van het slachtoffer zouden zijn
geweest.
MOSKOU (AFP) Professor Ser
gei Bernstein, een der meest vooraan
staande Russische wiskundigen, is op
26 oktober overleden.
Hij is 89 jaar geworden, aldus meldt
het communistische partij-orgaan
„Pravda". Prof. Bernstein was drager
van de Stalinprijs.
Als u er niet van overtuigd bent dat Jovanda kousen
van Agilon garen volkomen rimpelloos zitten
vergeleken bij welke kous van een ander merk ook,
dan betaalt Jovanda (wel wat verbaasd) uw geld terug.
Postbus 41Hengelo (O)
PRAAG (AP) - De Tsjechoslowaak-
se leiders zijn gisteren en vandaag in
Slowakije om de viering van de 50ste
verjaardag van de republiek voort te
zetten. Intussen vraagt men zich in
Praag af, welke prijs de Sovjet-Unie
zal eisen voor de uitbarsting van
maandag van anti-Sovjet demonstra
ties in Praag.
Het Praagse dagblad Mlada Fronta
schreef, dat „de westerse buitenland
se persagentschappen de hele zaak
schromelijk overdreven hebben". In
een artikel in deze krant wordt toe
gegeven dat de betogers „het vertrek
van de Sovjettroepen eisten", maar
't maakte geen melding van hun leu
zen en schreef dat bij het kasteel in
Praag nooit „meer dan enige honder
den jongelui waren".
In dezelfde geest schreef het blad
Svodbodne Slovo.
Vs HK
HANOI (AFP) „Nhan Dan", or
gaan van de Noordvietnamese com
munistische partij, heeft gisteren for
meel tegengesproken dat de regering
zou „marchanderen" met de Ver. Sta
ten over voorwaarden voor een sta
king der Amerikaanse bombardemen
ten.
Het blad noemde de bombardemen
ten een uiterst ernstig geval van oor
logsmisdaden, een schending van de
Geneefse akkoorden van 1954 en een
provocatie jegens het vooruitstreven
de deel van de mensheid. „De Ver.
Staten moeten hun vernietigingsoor
log tegen Noord-Vietnam volledig
staken, zonder dat zij daar voorwaar
den voor mogen stellen", aldus Nhan
Dan.
Hoewel van officiële zijde in Ha
noi nog geen enkel commentaar is ge
leverd op het vermoede Amerikaanse
aanbod tot staking van de bombarde
menten, zijn al vier belangrijke, on
officiële commentaren verschenen,
waarin op twee punten gehamerd
werd: een staking van de bombarde
menten op Noord-Vietnam kan alleen
onvoorwaardelijk zijn, en de Zuid-
vietnamese regering vertegenwoor
digt niemand, terwijl het Nationaal
Bevrijdingsfront de enige ware ver
tegenwoordiger van het Zuidvietna-
mese volk is, waarmee de Ver. Sta
ten dan ook de onderhandelingen
moeten voeren.
Een tankauto heeft meer dan 28.000
liter benzine verloren vlak hij het
Romeinse Colosseum. De brandweer
wist een ramp te voorkomen door
het gebied te bedekken met een laag
zand en chemisch schuim.
Een enkele vonk of sigarettenpeuk
had een enorme brand kunnen ver
oorzaken in het Colosseum, het sta
tion van de ondergrondse en de na
burige huizen, aldus de brandweer.
(Van onze parlementaire redactie)
DEN HAAG De Tweede Kamer
heeft gisteren nauwelijks overwegen
de bezwaren laten horen tegen het
voorstel tot verhoging van de kijk
en luistergelden.
Algemeen was de tegenzin om de
wereldomroep uit het luister- en kijk
geld te blijven financieren.
De Kamer had ook bezwaren tegen
het feit, dat iedereen bij de betaling
van luister- en kijkgelden over één
kam wordt geschoren. Er werd op
aangedrongen op het voeren van een
soepel uitzonderingsbeleid, zodat
blinden vrijgesteld worden van kijk
geld en doven van luistergeld.
Als de Eerste Kamer de wet om
roepbijdragen ook aanneemt wordt
het kijk- en luistergeld tezamen met
ingang van volgend jaar f 75.per
jaar. Wie geen televisietoestel heeft
betaalt alleen voor zijn radio f 24.
per jaar maar er is geen aparte rege
ling voor kijkgeld.
(VERVOLG VAN PAGINA 1)
Linowski en „X", die door hun suc
cessen klaarblijkelijk steeds brutaler
werflen, stalen dit jaar op klaarlichte
dag op de voorjaarsbeurs van Hann
over een nieuw model navigatieappa-
raat, waarvan er op dat tijdstip maar
twee bestonden. Ook dit werd als
luchtvracht naar Moskou gestuurd.
Naar mededeling van het bureau
van de procureur-generaal is „Me
neer X" geen diplomaat, maar West-
duitse staatsburger.
Procureur-generaSl Martin heeft
opnieuw ontkend dat er verband zou
bestaan tussen de zelfmoord van drie
hooggeplaatste Westduitse officieren
en de verdwijning van de raket.
Volgens hem werd alleen de aan
het NAVO-hofdkwartier verbonden
admiraal Hermann Lüdke van schen
ding van staatsveiligheid verdacht.
BRUSSEL (AP) België heeft be
sloten zijn strijdkrachten in West-
Duitsland te versterken in verband
met de aanwezigheid van de Sovjet
troepen in Tsjechoslowakije.
De minister van defensie, Paul Wil
lem Segers, zei gisteren dat „de in
vasie van Tsjechoslowakije niet al
leen de doeltreffendheid van de troe
pen van het pact van Warschau had
aangetoond, maar ook het belangrijke
krachtsverschil tussen zijn conven
tionele troepen en die van de NAVO
In tegenstelling tot een vroeger be
sluit zullen alle Belgische troepen in
West-Duitsland blijven en verder
versterkt worden met nog een met
Hawk-projectielen uitgeruste eenheid
luchtafweer.
België heeft nu 106.000 man onder
de wapens. Dit zal binnen drie jaar
verminderd worden tot 90.000 mili
tairen, van wie tweederde beroeps zal
zijn tegen nu de helft.
(Van onze parlementaire redactie)
DEN HAAG De meerderheid van
de Tweede Kamer heeft zich gisteren
niet willen uitspreken tegen verster
king van de NAVO. Ook heeft zij de
regering niet willen binden om vóór
de vergadering van de NAVO-minis-
ters eerst overleg met de kamer te
voeren.
Gesteund door de PvdA en D '66
had de radicaal Aarden voorgesteld,
dat de kamer voor de bijeenkomst
van NAVO-ministers gelegenheid
krijgt zich over het standpunt van de
regering uit te spreken.
Een motie van de PSP-er H. J.
Lankhorst, waarin de regering werd
gevraagd een afwijzende houding aan
te nemen tegenover plannen tot ver
boging van de militaire inspanning
van de NAVO, werd verworpen met
110 tegen 13 stemmen.
(Van onze correspondent)
LONDEN Het ultimatum van
de Engelse hiërarchie aan priesters,
die zich niet kunnen verenigen met
Humanae Vitae, heeft tot onvermij
delijke reacties geleid. Ook mensen,
die het pauselijk verbod op alle
anticonceptiemiddelen voor zichzelf
wel kunnen aanvaarden, zijn diep
verontwaardigd over de boodschap
aan de betreffende priesters: zwij
gen onder alle omstandigheden of
het actieve priesterschap opgeven.
En van verschillende zijden wordt
nu aangedrongen op een juridisch
onderzoek van de positie, waar een
mens het recht van gewetensvrij
heid en vrijheid van uiting wordt
ontzegd met het uitsluiten van
roeping, functie en bestaan als
dwangmiddel. Daarbij spreekt men
dan zowel over de toepasselijkheid
van het Engelse recht als van het
kerkelijk recht.
Het katholieke parlementslid
Norman St. John Stevas, een jurist,
heeft verklaard dat de maatregel
van de Engelse bisschoppen zon
der enige twijfel in strijd is met
beide. „Iedere Britse burger", be
toogde hij, „heeft het onvervreemd
bare morele en constitutionele recht
tot vrijheid van meningsuiting".
De parochianen van kapelaan
Paul Weir, die nu definitief ontsla
gen is, zullen morgen een speciale
bijeenkomst beleggen.
Formeel wil men verslag uitbren
gen van een gesprek tussen een pa
rochiedelegatie en de aartsbisschop
van Southwark, dr. Cowderoy, die
steeds vooraan heeft gestaan met
harde en onverbiddelijke maatre
gelen om het verzet tegen de en
cycliek de kop in te drukken. Men
heeft echter tevens een jezuïet uit
genodigd om de kerkrechtelijke po
sitie van de betreffende priesters
toe te lichten Bovendien is de V.N.-
commissie voor de rechten van de
mens verzocht een waarnemer te
zenden.
Het is uiteraard waarschijnlijk
dat de V.N. zich verre zal houden
van conflicten binnen de Engelse
katholieke kerk. Het idee geeft ech
ter een indruk van hetgeen zich nu
afspeelt.
Natuurlijk de progressieve
krachten binnen het Engelse katho
licisme zijn verdeeld en zij vormen
gezamenlijk nog steeds een minder
heid. Maar op het punt van vrije
meningsuiting voelen alle Britten
zich verenigd.
Daarom zou het mij niet verhazen
als in d" nabije toekomst een der
getroffen priesters, of een groepje
vooraanstaande leken, een civiel
geding aanhangig zou maken
Kerkelijk recht verbiedt welis
waar acties tegen een kerkelijke
overheid voor een burgerrechter,
maar in dat geval zou er weinig
aan te doen zijn. Elke inmenging
van buitenaf in de aangelegenheden
van de rechterlijke macht wordt in
Groot-Brittannië omschreven als
„contempt of court", het enige mis
drijf waarvoor een gevangenisstraf
voor onbepaalde tijd kan worden
opgelegd.
In Groot-Brittannië begint men
zich nu af te vragen of de initia
tieven van de Engelse bisschoppen
wellicht werden geïnspireerd door
recente instructies van Rome, omdat
de ontwikkelingen een bizar beeld
vormen. In de praktijk is de situa
tie nu zo: leken kunnen zich des
noods beroepen op de superioriteit
van het geweten hoewel het
woord van de paus identiek blijft
aan het onveranderlijke woord van
God. Maar voor priesters bestaat die
gewetensvrijheid niet volgens de
officiële kerk. Priesters moeten in
het openbaar en bij het uitoefenen
van hun oastorale werk dus ook
in privé-gesprekken, in de biecht
stoel en op de preekstoel Hu
manae Vitae uitdragen als de enige
waarheid.
Waar tot dusver al 220 priesters
de encycliek Humanae Vitae heb
ben afgewezen, begint voor de En
gelse katholieke kerk nu een acute
fase van gezagscrisis. Trouwens, al
lerwegen dus ook huiten de krin
gen van de erkende progressieven
groeit liet onbehagen over de
vorm. die het gezag steeds duide
lijker aanneemt, over de manier
waarop het gezag wordt toegepast.
Uit alles blijkt dat de hiërarchie
zich de implicaties goed bewust is.
Men mag de ontwikkelingen
daarom zien als een wanhopige po
ging van de bisschoppen om de su
prematie van het hiërarchische ge
zag eens en voor altijd te bevesti
gen, omdat zo meent men
de vernieuwing in de kerk ook op
dat punt veel te ver is gegaan. Dit
is een offensief, waarop alleen
maar een tegen-offensief kan vol
gen. In de komende weken moeten
we dan ook opzienbarende gebeur
tenissen verwachten.
België moet vier gevechtsbrigades
- ruwweg 15.000 man - in West-
Duitsland onder NAVO-bevel stel
len. 4.200 Beroepsmilitairen zullen
aangeworven worden om de brigades
op volledige sterkte te brengen. Tot
dusver had België slechts zes halve
brigades onder bevel van de NAVO
gesteld.
Van welingelichte zijde wordt ver
nomen dat in België een vijfde bri
gade geformeerd zal worden en dat
ook voorbereidingen worden getrof
fen voor de vorming van een zesde
brigade voor het geval dat de NAVO-
raad daarom in november vraagt.
(Vervolg van pag. 1)
het feit dat de bisschoppen zich tot
dan op de vlakte hadden gehouden,
en alleen maar luisterden naar wat
de priesters te zeggen hadden.
Overigens is de celibaatskwestie
niet het enige probleem dat aan de
orde is geweest.
In het beraad over de z-g- illegale
zielzorgpraktijken werd door vele
groepen met klem benadrukt, dat
een aantal actuele zielzorgvragen
niet illegaal moeten worden opge
lost, maar legaat moeten zijn wil die
kerk leefbaar blijven.
In dlit verband werd gedacht aan
de z.g. intercommunie, de z.g. twee
de huwelijken, de sacramentele
waarde - van biechtcelebratie„ e.d.
Wanneer deze praktijken voldoen
aan de voorwaarden, dat zij in col
legiaal verband en in contact met
de bisschop geschieden en dat zij
dienen tot opbouw van de levende
gemeenschap, moet er binnen de
kerk ruimte voor zijn.
Deze ruimte is juist en vooral no
dig om de velen, die los van de
kerk zijn geraakt door de verwar
ring, als zou alleen uniformiteit de
eenheid kunnen bewaren.
Ook de pastorale ervaring met de
encycliek Humanaee Vitae kwam
ter tafel. Vrijwel alle priesters ge
tuigden, dat de inhoud van de en
cycliek niet het zwaarst woog bij de
meeste gelovigen. Zij herkennen
zich nauwelijks in de leer van de
encycliek. De moeilijkheden liggen
op het punt van het gezag in de
kerk. Dit heeft, menen zij, niet
alleen in de hoogste leiding schade
geleden, maar die schade werkt door
in de omgang van de priesters met
de gelovigen.
Overigens had kardinaal Alfrink,
toen hij in de ochtendvergadering
de nodige informatie gaf over de
verhouding met Rome, duidelijk ge
steld uit betrouwbare bron te we
ten, dat geen encycliek over het
gezag is te verwachten.
Na nadrukkelijk ook het vertrou
wen, dat de priesters in dé bisschop
pen hadden uitgesproken, het ver
trouwen van de bisschoppen in de
priesters te hebben bevestigd, sloot
kardinaal Alfrink de bijeenkomst
met de mededeling, dat overeen
komstig het verzoek uit de vergade
ring, deze vorm van beraad van
bisschoppen en priesters samen, zal
worden voortgezet.
Mgr. Th. Zwartkruis van Haar
lem heeft in de KRO-rubriek Echo
als zijn mening gegeven dat één
episcopaat of één bisschop geen be
slissing kan nemen als in de kwes
tie van de Amsterdamse studenten
pastor Jos Vrijburg, die als ge
huwd priester werkzaam wil blij
ven.
Dat is een kwestie van collegiaal
beraad met andere bisschoppen in
de wereldkerk en met Rome. Ook
het overleg met de parochianen en
tenslotte het Nederlands pastoraal
concilie is hierbij van belang.
1