INGEN
„Ik denk niet
dat er
veel zal
veranderen
Sparen bij
de Boerenleenbank
is sparen volgens
uw persoonlijke wensen
Boerenleenbank
BONT MANTEL van
r^Z)(? J-^elterie
George Wallace kruipt op de wip
3
V incentiu s veren i ging
niet meer bij de tijd
KANS OP ONBESLISTE VERKIEZINGSSTRIJD STEEDS GROTER
Annelies,
als Oskar
vanavond komt...
pas dan goed
op je
Noilly Prat!
Speciaal weerbericht
voor bouwvakkers
SOCIOLOGISCH ONDERZOEK
f
Raadslid over nieuw „burgemeesterswetje"
I woonkamer, ke"ke^„.
J douche, garage>
S C H O N Ci(
SWONINGENi
124,tT|
Brabanfpark]
prima
onderhouden
in Zundert
WONING TE
HISTORISCH
MEDEWERKERS
POLITIE
PROVINCIE
WARENHUIZEN
Henburg wil anders
met de Raad
voor Kunst en N.C.C.
7
DE STEM VAN ZATERDAG 19 OKTOBER 1968
I»
IELAARDIJ in O Q
N.M.B.
verkopen, taxaties,
iën, en onderhoud v,
ide goederen.
NWEG 110 BEEDa|
3019 (b.g.g. 36578)
OOP TE
uitbreidingsplan
ewoud
ueerd aan ruime straten«,1
i.a. een ruime woonkamer,
rs - doucheruimte en
edurende eerste 5
jaar I
it 9 uur n.m. en zaterdag
/,d. Merwe, Bloemenoord.
;l. 04160-3450/2462 en tij
te koop, vrijkomend)
rooi
geheel centraal verwan
(gas). 4 slaapkamers,
en achtertuin.
Prijs n.o.t.k. te bevr.: Smi
ragdstraat 47, Bieii,
'nfeiiq
r dagen te koop vanaf
Irijvingskosten. Op deze
u dan nog 1 O-jaarlijkse
na f 9.300, met slechts
is de werkelijke last
I. L. en P. Havermans
rt, tel. 01696-2302-3561
lalsteren Steenbergen
nd-Gastel Hoogerheifle
'der Hoek Zaanislag
Jilst.
jaten inschrijven voor hei
an diverse prospectussen,
bNRO'ERE'ND GOED
Ierneuzen
|nT 8 3/4%
tn prospectus
LID N.B.M-
Igeboden te
Terheijden
(Van een onzer redacteuren)
BREDA „Weer een stapje verder op de weg naar werkelijke demo
cratie". Zo noemt het Bredase gemeenteraadslid mr W. G. A. Bary (KVP)
het wetsontwerp tot wijziging van de gemeentewet, dat minister Beer-
nink (Binnenlandse Zaken) deze week bij de Tweede Kamer heeft
ingediend.
Zoals gemeld gaat het in het wetsontwerp om een verbreding van
de verantwoordingsplicht van b. en w. aan de gemeenteraad en
om de verantwoordingsplicht van de burgemeester voor het door
hem gevoerde bestuur. „De burgemeester moet voortaan alles ver
tellen", „kopte" dinsdagochtend het dagblad „Trouw".
Het wetsontwerp voorziet in de
invoeging van een artikel 129, dat
als volgt luidt: „De leden van het
college van burgemeester en wet
houders zijn, te zamen en ieder af
zonderlijk, aan de raad verantwoor.
ding schuldig voor het door het
college gevoerde bestuur en geven
te dien aanzien alle door de raad
verlangde inlichtingen, een en ander
voor zover zulks niet strijdig kan
worden geoordeeld met het open
baar belang. Gelijke verplichting
bestaat voor de burgemeester voor
het door hem gevoerde bestuur".
Het huidige artikel 216 komt te
vervallen. Dat luidt: „De leden van
het college van burgemeester en
wethouders zijn, ieder afzonderlijk
en te zamen, voor het door het col
lege gevoerd bestuur van de huis
houding der gemeente aan den raad
verantwoording schuldig, en geven
hem te dien aanzien alle verlangde
inlichtingen."
In het nieuwe artikel 129 wordt
niet meer gesproken over „gevoerd
bestuur van de huishouding der ge
meente". Dat betekent dat b. en w.
voortaan ook verantwoording schul
dig zijn voor hun beleid dat tot het
zogenoemde zelfbestuur of mede
bewind gerekend wordt.
Het bestuur van de eigen huis
houding is autonomie. Zelfbestuur
is, naar de definitie van dr. Clau
dius Prinsen, „de uitvoering van en
medewerking aan de uitvoering
van hogere regelingen". Voorbeel
den zjjn de uitvoering van de leer
plichtwet, de drankwet, de kieswet,
de dienstplichtwet, de woningwet,
de krankzinnigenwet enz.
Dat het zelfbestuur tot nog toe
niet aan de controle van de ge
meenteraad onderworpen werd, is
historisch verklaarbaar. De schei
ding tussen autonomie en zelfbe
stuur stamt uit de tijd waarin uit
nogal onafhankelijke steden en pro
vincies de republiek der Verenigde
Nederlanden gevormd werd. Vraag
was toen hoeveel vrijheid men aan
de onderdelen van de staat kon en
wilde laten.
Na de Franse Tijd werd op de
weg van centralisatie van het be
stuur voortgegaan. Men dacht er
niet over om de uitvoering van „ho
gere regelingen" door provinciale
en plaatselijke organen als gedepu
teerde staten en b. en w. te onder
werpen aan de controle van de pro
vinciale en plaatselijke volksverte
genwoordigingen.
In deze sfeer ontstond omstreeks
1840 de zogenoemde driekringen-
leer. Volgens deze staatsrechtelijke
theorie behoren de huishoudingen
van rijk, provincie en gemeente
gescheiden te zijn. In deze gedach-
tengang zijn colleges van gedepu
teerde staten en b. en w. hulpjes
in de huishouding van het rijk, als
zij rijkswetten- en regelingen ten
uitvoer leggen. Keukenmeisjes zijn
slechts verantwoording schuldig aan
hun mevrouw (lees: de centrale
overheid), niet aan „derden" (Pro
vinciale Staten en gemeenteraad).
De driekringenleer leefde nog
volop in 1931, en dat is de reden
dat bij de toen doorgevoerde grote
wijziging van de gemeentewet de
verantwoordingsplicht van b. en
w. beperkt bleef tot de werkzaam
heden op het terrein van de auto
nomie. Voor zelfbestuur in de zin
die het woord toch suggereert, is
tot nog toe eigenlijk nooit ruimte
geweest.
Blijkens de memorie van toelich
ting bij het thans ingediende wets
ontwerp heeft minister Beernink
(Binnenlandse Zaken) die opvat
ting laten varen. Hij vindt, evenals
Claudius Prinsen bijvoorbeeld, dat
b. en w. in de eerste plaats gemeen
telijk bestuursorgaan zijn, ook als
Mr. W. G. A. BART
zij optreden als medewerkers bij
de uitvoering van „hogere regelin
gen".
Terug naar mr. W. G. A. Bary.
Als het wetsontwerp wordt aange
nomen, zal er dan in de praktijk
veel veranderen? Hij denkt van
niet. ,,Ook in het verleden was hét
college van b. en w. meestal wel
bereid om over hun zelfbestuurs-
taak inlichtingen te verstrekken aan
de raad. Als b. en w. zouden wei
geren. kan de raad nu tot de wet
houder (s) zeggen: mijnheer of mij
ne heren, stapt u maar op! Dat is
natuurlijk wel een verschil".
Een ingrijpender vernieuwing is
de verantwoordingsplicht van de
burgemeester. In de toekomst zal
hij de gemeenteraad inlichtingen
móeten verstrekken over zijn be
leid als hoofd van de politie, als
hoofd van de brandweer, de be
scherming bevolking enz. „Een we
zenlijke verandering van de positie
van de burgemeester," meent mr.
Bary.
Hij zegt: „De tragische brand in
restaurant 't Zuid, hier in Breda,
riep nogal wat vragen op over de
brandweer. De burgemeester heeft
daarover een verklaring afgelegd
aan de gemeenteraad, hoewel de
huidige wet hem daartoe niet ver
plicht. Tot een echte discussie is
het niet gekomen, meen ik. Als het
voorliggende wetsontwerp wordt
aangenomen, is de burgemeester
verplicht om inlichtingen te ver
strekken en is een vrije discussie
mogelijk."
Ander voorbeeld: „De burge
meester van Haarlem heeft de ver
toning van De Smoeshaan verbo
den. H() handelde op grond van art.
122 van de gemeentewet, dat hem
als hoofd van de politie opdraagt
te waken „tegen het doen van met
de openbare orde of zedelijkheid
strijdende vertoningen". Volgens de
huidige wet hoeft de burgemeester
een dergelijke maatregel niet te
verantwoorden aan de gemeente
raad. Hij voert dus een eensmans-
beleid en dat is in deze tijd een ge
vaarlijke zaakIk vind het een
winstpunt dat daaraan een einde
•vordt gemaakt."
In het wetsontwerp wordt de ver
antwoordingsplicht beperkt door de
lepaling dat inlichtingen geweigerd
kunnen worden met een beroep op
net openbaar belang. In de grond
wet staat een soortgelijke beper
king van de verantwoordingsplicht
van de ministers tegenover de Sta-
t.en-Generaal, en ook in de provin
ciewet is deze beperking opgeno
men. Biedt dit niet de mogelijkheid
om op al te gemakkelijke wijze aan
de verantwoordingsplicht te ont
snappen?
Mr. Bary: „De ministers beroe
pen zich vrijwel nooit op ,het be
lang van de staat', zoals de grond
wet luidt. Volgens prof. Oud is die
beperking van geen enkele bete
kenis. Het laatste woord is immers
aan de Staten-Generaal, Provin
ciale Staten en de gemeenteraad.
Zij maken uit of zij met een even
tueel beroep op het openbaar be
lang genoegen nemen. Zij kunnen
een dergelijk beroep naast zich
neerleggen en de bewindvoerders
naar huis sturen. Zo wordt voorko
men dat al te lichtvaardig met het
openbaar belang geschermd wordt."
Maar een burgemeester kan door
de raad niet ontslagen worden. Mr.
Bary: „De raad kan echter wel zijn
vertrouwen in de burgemeester op
zeggen en dit ter kennis brengen
van de minister van Binnenlandse
Zaken. Een verstandige burge
meester zal zich wel tweemaal be
denken, voordat hij het zo ver laat
komen. De raad heeft, zo gezien,
ook ten aanzien van de burgemees
ter het laatste woord."
Dat het openbaar belang een ne
velige zaak is, blijkt uit het feit
dat er acht dikke boeken geraad
pleegd moeten worden, voordat we
in ons gesprekje tot een enigszins
duidelijke omschrijving kunnen ko
men. Mr. Bary: „Het openbaar be
lang is het belang van het hele volk
of de publiekrechtelijke instellin
gen."
In de praktijk ben je er met zo'n
omschrijving niet. Stel nu eens dat
de gemeenteraad van Breda na de
rampzalige brand in het Brusselse
warenhuis L'Innovation aan de bur
gemeester als hoofd van de brand
weer gevraagd had, hoe het met de
veiligheidsmaatregelen in de Bre
dase warenhuizen is gesteld. Stel
dat de situatie niet zo best is. Dan
staat de burgemeester voor het vol
gende dilemma: inlichtingen weige
ren met een beroep op het open
baar belang öf informatie geven met
het risico van paniek onder de be
volking.
Mr. Bary: ,,Ik geloof dat de bur
gemeester in dit geval moet zwij
gen, maar er wel als de bliksem
wat aan moet doen!" Een moeilijk
geval overigens, want zal het zwij
gen van de burgemeester met een
beroep op het openbaar belang niet
even veel paniek zaaien als zijn
spreken?
Misschien is het ook in dit geval,
zoals meestal, het beste om maar
open kaart te spelen.
K. B.
(ADVERTENTIE)
De Boerenleenbank weet dat sparen
afhankelijk is van Uw persoonlijke om
standigheden.
Daarom kunt U bij de Boerenleen
bank kiezen uit verschillende spaarvor-
men. Sparen bij de Boerenleenbank be
tekent dan ook
Sparen op de manier, die het best past
bij Uw persoonlijke omstandigheden en
wensen.
Op korte of lange termijn. Maar al
tijd met een aantrekkelijke rente over
Uw gehele tegoed.
Bovendien kunt U als spaarder ge
bruik maken van de andere diensten
van de Boerenleenbank. De bank voor
iedereen. Voor particulier en zaken
man, gezin en bedrijf. De bank, die in
haar gehele dienstbetoon aan Uw be
langen tegemoetkomt.
Voor de ontvangst van uw salaris,
voor verzekeringen, voor hypothecaire-
en persoonlijke leningen, betaalcheques,
aan- en verkoop van effecten en vreemd
geld. Kortom alle diensten waarvoor U
een bank nodig heeft.en altjjdby V
in de buurt.
Stap er eens binnen
8
8
1000
I vestigingen
DEN HAAG (ANP) Van 1 no
vember a.s. tot I april 1969 kunnen
de speciale weerberichten voor de
bouwvakken weer telefonisch be
luisterd worden.
In het afgelopen winterseizoen
werd dit weerbericht 362.000 maal
aangevraagd. Dit is gemiddeld 2830
maal per dag. In het winterseizoen
1966/67 waren die aantallen resp.
213.500 en 1.680.
(ADVERTENTIE)
Een klasse apart omdat we ze
zelf maken
Dus ook meer service en
voordeliger!
BREDA: Ginnekenweg 35 tel. 36834
ROOSENDAAL: Hoogs tr 32, t. 37530
(Van een onzer redacteuren)
GRONINGEN. De Vincen
tiusvereniging heeft zich slechts
moeizaam aangepast bij de ont
wikkelingen die in Nederland
hebben plaatsgevonden op gods
dienstig en maatschappelijk ge'
bied. Lange tijd heeft zij het
maatschappelijk werk gezien als
een middel tot apostolaat en zette
zij zich af tegen de professionali
sering van dit werk. Op beide
punten tekenen zich de laatste
tijd verschuivingen af. De door
werking daarvan moet echter nog
geheel plaatsvinden.
DRONTEN (ANP) De voorzit
ter van de Raad voor de Kunst, prof.
dr- Ph. J. Idenburg, heeft op het con
gres van het Nationaal Overleg voor
jte Gewestelijke Cultuur in Dronten
h<4 idee geopperd om van de raad
Vot)r de kunst een „Nationale Raad
voor Culturele Zaken" te maken, die
Wede de volksontwikkeling zou om-
ratten.
IMntn^ederlan.<3s Cultureel Contact
t„.' z°u ,h(j om willen vormen
Ciiif?en, «Nationaal Instituut voor
reel wT n"' een s°ciaal-cultu-
en mi ut met dienstverlenende
«uitvoerende taken.
als Lfa? r X°°r de kunst ls bedoeld
sen ,e^hchaatn en als schakel tus-
jK kunstleven en overheid en
(Van een onzer redacteuren)
Zelfs de Amerikaanse opinie-onderzoekers, die de verkiezings
campagne sinds maart van dit jaar op de voet hebben gevolgd met
hun polls, weten het niet meer. Zelf geven zij toe dat er meer kans
op foutieve peilingen is dan andere jaren.
liuuf' achterzijde;
I uitzicht taat
Teert in P"»3
f 41.000.—k-kn P tele*
Ite Nieuw-Vennep'
1577.
als emy »Ti «veiKuepeimg en
Rand v°or samenspraak. De
Sehinderrfa Kunst wordt evenwel
tel d5-or een ^voldoende aan
een gJh!.U!! ge medewerkers, door
een aan auton°mie en door
liikheH ,„aan eommunicatiemoge-
tie van rii Wel]lcht in de constitu-
grin kim 5* voor de kunst het be-
ProftTÏ veel Seïsoleerd, aldus
ieabur®' Het N.C.C. is een
de kwaliteiten er'e® en mist te veel
tioZpoa L 5 -f1 660 effectief func-
de econorn? i, £r moet tegenover
evenwicht u16 machten een andere
te staan ht;f0Che?pende k^oht k°men
lijkt waard! opkAmt voor de mense
waarden, aldus prof. Idenburg.
komenMenSJ2^S Z'JJ om het leven ge~
wond var, aderen werden ge-
toen de v®rscheidenen ernstig
WeliteqsJ Pza? van de laSere car
te)^^lnim:h00UallL™r(Span-
Daarvoor zijn twee in het oog sprin
gende redenen aan te voeren: op
de eerste plaats weigert een groei
end aantal kietzers antwoord te geven
op de door de enquêteurs gestelde
vragen (hetgeen wijst op gebrek aan
enthousiasme en aan twijfel) en op
de tweede plaats de steeds belang
rijker rol die ex-gouverneur van Ala
bama George Wallace speelt in het
verkiezingscircus. De openiepeilin-
gen, haast van nature ingesteld op
het onderzoeken van de posities in
een tweestrijd, worden als het ware
ontwricht door de derde strijder,
George Wallace, de machtigste „der
de-partij-kandidaat" in bijna een hal
ve eeuw Amerikaanse politieke ge
schiedenis.
George Wallace wordt gevaarlijk.
Hij is al lang niet meer een „ty
pisch Amerikaanse curiositeit" die
bij het spel hoort. De Amerikaanse
eommentaarschrijver Joseph Alsop
heeft onlangs zwart op wit vastge-
NIXON
steld dat de beweging van George
Wallace in aanzet fascistisch is. Hij
schreef: „Om het maar eens heel
duidelijk te zeggen, zij (de beweging
van Wallace) is in aanzet tenminste
de eerste succesvolle fascistische be
weging die Amerika ooit heeft ge
kend" De beweging van Wallace,
aldus Alsop, is zelfs eerder fascis
tisch dan racistisch.
Onheilspellende taal, ook al moeit
het nog steeds uitgesloten worden
geacht, dat George Wallace het tot
president brengt. Maar wie ook pre
sident zal worden, hij zal te maken
krijgen met een zeer aanzienlijke
bevolkingsgroep die er gevaarlijke
ideeën en wensen op na houdt en die
geïnspireerd en bijeengedreven wordt
door meer dan alleen maar de veel
aangehaalde „white backlash", de
blanke angstreaetie op het zwarte ge
weld in de steden-
Het onmiddellijke gevaar dat Wal
lace vertegenwoordigt in de verkie
zingsstrijd is gelegen in het feit dat
eigenlijk niet het Amerikaanse volk
de president kiest, maar een colle
ge van kiesmannen, zo,als dat in de
grondwet staat. In theorie kan dit
betekenen dat een man die de meer
derheid van de Amerikaanse stern-
op zich verenigt, in het college van
kiesmannen te kort komt en dus niet
gekozen wordt. Tot nu toe is dat in
de geschiedenis van de Verenigde
Staten een keer of drie gebeurd.
De succevolle campagne van Geor
ge Wallace kan zoveel kiesmannen
aan zijn zijde brengen dat straks
noch Richard Nixon, noch Hubert
Humphrey in dit college de vereiste
meerderheid van 270 kiesmanstem-
men halen. Dan zal het Huis van
Afgevaardigden een nieuw» presi
dent moeten aanwijzn.
dent gebeurd en dat dan Agnew of
Curtis LeMay president moeten wor
den? Dit mogelijke toekomstbeeld
schijnt meer Amerikanen te veront
rusten dan Nixon en Wallace voor
mogelijk hielden toen zij hun „run
ning mates" kozen- De vanaf het
begin omstreden keuze van Agnew
bijvoorbeeld blijkt steeds meer een
blunder te zijn. De man haalt zijn
ideeën steeds meer uit de hoek van
de Wallace-supporters en er gaat
geen week voorbij of hij moet zich
in het openbaar verontschuldigen
voor een of meer stommiteiten.
De democratische „Veep" daaren
tegen, Edmund Huskie, wint dage-
vertrouwen op een uiteindelijke over
winning.
Voor de kiezer zelf is het ook al
lesbehalve gemakkelijk. De proble
men die de toekomstige president
op moet lossen zijn zo groot, de cri
sis waarin het land verkeert zo diep
en de wezenlijke verschillen tussen
de beide belangrijkste kandidaten zo
klein, dat hij het gevoel krijgt dat
het er allemaal geen bliksem toe
doet of hij nu wel of niet stemt en
op wie.
W-K.
Aldus dr. J. J. Poeisz, stafmede
werker van het KASKI, in zijn
proefschrift, dat hij gisteren aan de
rijksuniversiteit te Groningen ver
dedigde. Als promotor trad op prof.
P. J. Bouman.
In zijn studie „Traditie en vernieu
wing in charitatieve organisaties"
iaat Poeisz zien, dat de Vincentius-
vereniging oorspronkelijk twee com
ponenten heeft gehad: de religieuze
en de maatschappelijke. De religi
euze component houdt de bevorde
ring in van de godsdienstigheid der
leden en der bezochte gezinnen.
De maatschappelijke component be
staat in het verlenen van materiële
hulp in de nood of, zoals men dat
vroeger noemde, maatschappelijke
onderstand.
Het verlenen van maatschappelijke
hulp werd gezien als een entree tot
de gezinnen, waardoor godsdienstige
beïnvloeding mogelijk werd.
De vereniging ziet hier nog steeds
haar eigen identiteit liggen, die haar
onderscheidt van het beroeps maat
schappelijk werk.
Dit laatste wordt gezien als een
bedreiging, waartegen de vereniging
zich moet afzetten.
Op de achtergrond speelt de ont
wikkeling van het religieuze denken
en beleven in Nederland een rol.
Uit een door Poeisz gehouden on
derzoek blijkt, dat de oudere leden
zich het moeilijkst bij de nieuwe tijd
aanpassen, zowel op maatschappelijk
als op religieus gebied.
De jongeren daarentegen gaan ge
makkelijker mee. Zij omschrijven
het doe] van de vereniging in termen
van maatschappelijke hulpverlening,
verwerpen het ideaal van het „chari
tatief apostolaat", en stellen zich
open voor de professionele maat-
maatschappelijke hulpverlening. In
deze categorie komt veel onbehagen
voor over de onaangepastheid van de
Vincentiusvereniging aan de huidige
tijdsomstandigheden.
WALLACE
(Elke staat heeft tenminste 3
kiesmannen volgens de grondwet
maar het aantal inwoners van de
staat bepaalt het totale aantal
kiesmannen in die staat. De staat
New York heeft 43 kiesmannen
Krijgt in die staat de democrati
sche kandidaat op de verkiezings
dag de meerderheid van de stem
men der kiezers, dan moeten olie
kiesmannen van de staat deze
kandidaat steunen. Begrijpelijk
dus dat de kandidaten zich nu
vooral werpen op de volkrijke
staten als New York, Californïé.
Pennsylvania, Illinois, Ohio, Tex
as en Michigan).
Volgens de jongste opiniepeilin
gen staat Nixon nog steeds voor op
Humphrey en Wallace. De laatste
schijnt af en toe zelfs Humphrey
voorbij te streven.Toch is voor Nixon
Je zaak nog lang niet bekeken. Er
zijn meer onzekere factoren in het
spel dan ooit.
Opmerkelijk is vooral de rol die de
kandidaten voor het vice-president-
schap deze keer spelen. Vooral Hum
phrey maakt druk gebruik van de
mogelijkheid de Amerikanen te con
fronteren met de vraag: stel je voor
dat er straks iets met een presi-
(ADVERTENTIE)
HUMPHREY
lijks aan populariteit. Hij geniet de
steun van Eugene McCarthy en
van een groeiend aantal jongeren uit
het voormalige McCarthy-kamp.
Hij treedt nuchter op, gebruikt geen
gezwollen taal over het begrip dat
men moet hebben voor pak weg
de jeugd, maar haalt de jeugd zelf
op het podium.
Het succes van Huskie echter
weerhoudt de Humphrey-clan er
niet van diep in de zorgen te zitten.
Alleen de vice-president zelf schijnt
althans buitenshuis volop te
Hij drinkt geen vermouth. Zégt hij.
Maar als je vermouth Noilly Prat is moet je wei
opletten. Want als hij die één keer geproefd heeft,
is je fles tweemaal zo gauw leeg. Haal er nog één,
AnneliesHij kómt terug!
NOILLY PRAT. VERMOUTH VAN GROTE KLASbi
Frans Verbant a Co.N. y. - Tilburg - Importenr
