MOLENAAR: STRAK EN STIJLVOL
STATUSSYMBOOL AF
MODE BRENGT KLEUR IN LEVEN
Mode ontplooit zich bij de overtolligheden van het leven, dus bij luxe.
De mode houdt zich niet bezig met kolenschoppen of bougies. Maar wel met de uiterlijke vorm
van haarden en carrosserieën.
Mode vervangt niets, maar vult wel aan. Bijvoorbeeld het is in onze Westerse samenleving
gewoonte dat de vrouw een jurk draagt. Garneringen van leer vervangen niets, maar vullen
wel aan, ze geven namelijk een modieus cachet.
Het lijkt erop dat onze samenleving de mode ernstig neemt. Dit wordt vooral gesuggereerd
door allen die nauw bij de mode betrokken zijn (voor lièn kan de mode dan ook een kwestie
van leven of dood betekenen).
Maar de wereld neemt de mode niet serieus: bij ernstige hervormingen zijn er rebellen en
martelaars
Eva
Ook de judo-pakken bleken Mole
naar als inspiratiebron te hebben
gediend: wijde korte en lange man
tels met grote zakken en losse cein
tuurs, die er echter niet omheen wer
den gedragen.
Onder de mantels hoort men top
less te gaan.
Een jurkje dat de naam droeg
was gemaakt van lichten en vn-He
lichtgroene stof met een garbardine-
structuur.
Ook showde hjj lange, lijzige pak
ken uit een stuk, met wijde broeks
pijpen en een rits in het voorpand,
waarbij volgens Molenaar een baret
of hoed hoort. Een wat gewaagd mo-
„De enige weg is", aldus een voor
aanstaand fabrikant van' huishond-
textiel, onze produkten xo eenvou
dig en functioneel mogelijk te ma
ken tegen een zo scherp mogelijke
prijs, waarbij aan de kwaliteit geen
afbreuk mag worden gedaan. We
werken dan wel mee aan verlaging
van onze eigen geld-opbrengst, maar
er is geen andere keuze. Zeer ex
treem luxueuze uitvoeringen, die
enige jaren geleden nog „broodje van
de bakker" waren, kunnen we nu
„aan de straatstenen" niet meer
kwijt".
Er is Intussen nog een andere ten
dens in het aankoopgedrag, waar
neembaar. Hoewel de linnenkast
meer ruimte „over" heeft dan vroe
ger, worden de lakens en slopen die
wel in voorraad zijn meer en meer
mode-gevoelig.
Nog maar vijf jaar geleden moesten
deze spullen naar het (aloude) oor
deel van de doorsnee-huisvrouw
„zuiver wit" zijn, hoogstens voorzien
van een enkel piepklein bloemetje,
nu al worden geheel bedrukte lakens
en slopen in de handel gebracht. Een
van de oorzaken van dit verschijnsel
is volgens waarnemers de flatbouw,
waarin ruimtegebrek er dikwijls toe
noopt een of meer slaapkamers bij
de leefruimte te trekken: de kinde
ren mogen er spelen, bij verjaardags
visites worden jassen op het bed ge
legd enz. Een voor de hand liggend
gebruik, waar veel flats open en
doorzichtig en de slaapkamer voor
bezoekers van het huis voor het oog
nauwelijks nog geheimen heeft, zulks
del was een zwarte georgette Japon
met fluwelen ruitmotieven.
Onder zo'n creatie had de mannequin
niets aan.
De bruid sloot de rij. En wie er voor
voelt om Molenaars idee over te ne
men, moet naar het stadhuis in een
lange b 'aoon met wijde pijpen,
gema-i'-t - lak-vinyl. Een sluier is
niet nod cue kan vervangen wor
den door een capuchon van het pak,
afgezet met witte bloemen.
Gezien het herfstige weer buiten deed
het geheel op de show wel wat koud
aan, maar het heeft toch een voor
deel: de bruid hoeft niet bang te
zijn voor een fikse regenbui.
in tegenstelling met vroeger tijden,
toen dit „heiligdom" dikwijle een
„donker hol" was, waarin het sléchts
enkelen vergund was een blik te
mogen werpen. Ook deze ontwikke
ling brengt voor de huishoudtextiel-
industrie veranderingen mee. Ver
anderingen, die wel eens zo ingrij
pend kunnen zijn dat de consequen
ties ervan op dit moment nog nau
welijks kunnen worden overzien.
Als de „mode" ook op het huishoud-
textiel een stevige greep gaat krij
gen (en de huidige tendenzen wijzen
vrij sterk in die richting), dan tal dit
aan de inventiviteit en de vinding
rijkheid van de betrokken producen
ten nieuwe eisen stellen.
Hoe het zij, vast staat Wel dat er
dit najaar en in het komende voor
jaar van het huishoudtextielfront
belangrijk nieuws te verwachten is.
Enerzijds zal de ontwikkeling in de
richting van een „modieuzer aange
kleed" bed worden gestimuleerd, an
derzijds zal het luxe huishoudtextiel,
onder meer door minder bewerke
lijke produktiemethoden, eenvoudi
ger worden en, waar mogelijk,
lager in prijs. Daarbij zal aan de
kwaliteit van merkartikelen geen
enkele afbreuk worden gedaan. De
fabrikanten Weten maar al ta goed,
dat de Nederlandse huisvrouw al
heeft zij dan minder geld over voor
de inhoud van haar linnenkast
door de eeuwen heen (via haar zo
fijngevoelige vingers!) een onnavolg
bare kennis van kwaliteitstextiel
heeft verkregen en daaraan zal geen
enkele fabrikant van merkartikelen
zijn vingers durven branden
(Van ente moderedactrice)
AMSTERDAM Strak en archi
tectonisch van lijn, is de mode die de
ontwerper Frans Molenaar breng
voor herfst en winter 1968/1969.
Duidelijk zijn de invloeden te mer
ken, die Molenaar heeft ondergaan
tijdens zijn reis naar de V.S. die hij
enige tijd geleden maakte.
Het silhouet van wolkenkrabbers en
de sterke vertikale werking voert hij
door in al zijn kledingstukken.
Hfi manipuleert met strakke lijnen
en naden grote vierkante zakken en
hoekige kragen. Maar toch is door
'deze mannelijke stijl zijn mode zeker
niet on-vrouwelijk. Molenaar is zijn
tijd vooruit.
Merkwaardig ls echter dat hij bij
die progresieve stijl soms stoffen ver
werkt, waarvan onze grootvaders ook
al pakken en jassen lieten maken,
namelijk laken en ratine.
Frans Molenaar ls niet alleen ln
zijn stijl zeer op de toekomst gericht,
maar ook in zijn hele aanpak van
het begrip mode.
Hij vindt dat een vrouw, die ln
deze wereld vol kleding haar per
soonlijkheid wil handhaven en mo
gelijk benadrukken, veel meer moeite
moet doen om een juiste keuze te
bepalen, dan vroeger.
Het is ook voor de meeste vrouwen
niet mogelijk de peperdure haute
couture modellen te kopen en toch
zou zij er graag aan mee willen doen.
Molenaar heeft daarvoor een soort
compromis gevonden. Hij stelde, zo
als hij het zelf noemt, een „bouwpak
ket" samen van kleding onderdelen,
die afgestemd zijn op elkaar en die
op vele manieren zijn te combineren.
Vrijdag toonde hij zijn „bouwpakket
ten" aan pers en genodigden.
Het grootste gedeelte van de collec
tie was uitgevoerd in zwart, grijs,
bruin en wit. In het zwart omvat het
bouwpakket: korte jas, lange jas,
jurk, korte broek, lange broek, hes,
vest en rok. De jassen kan men com
bineren met de rok, jurk of broek.
De hes en het vest passen zowel bij
de korte, de lange broek of bij de
rok. In grijs en bruin zijn de onder
delen ongeveer gelijk, maar er zijn
meer mogelijkheden. Zo kan een vest
over als onder een jas worden gedra
gen.
Om enigszins een idee van de prij
zen te krijgen, een kort jasje kost on
geveer 250,- gulden, een knielange
jas 375,- gulden, bij vele kleding
stukken droegen de mannequins ba
retten, nu eens in nerts dan weer in
panterbont.
Een paar jurkjes hadden een grap
pige a-symetrische knoopsluiting op
de rug.
Bij het lange, uitgerekte silhouet
van Molenaar past de cape helemaal.
Hij had een model in marine blauw
laken, een in herring-bone tweed en
een wijde cape in bruin ratine.
r
(Van onze moderedactrice)
TWENTE Op de omvangrijke
markt voor hnishoudtextiel voltrekt
zich een niet geringe omwenteling,
zo constateren vooraanstaande fabri
kanten in de Nederlandse katoen-,
rayon- en linnenindnstrie.
De oorzaak van deze ontwikkeling,
die reeds volop in gang is, moet ge
zocht worden in het sterk gewijzigde
koopgedrag van de huisvrouw, met
name ook van de huisvrouw-in-spé.
„De tijd van de gevulde linnenkast
is voorbij." Zo is duidelijk uit ver
loop van dit gedragspatroon af te lei
den.
Er was een tijd en dat is echt nog
niet lang geleden dat „de linnen
kast" voor elke jong-gehuwde vrouw
een statussymbool van de eerste orde
was. Reeds als het meisje de huw
bare leeftijd naderde werd welover
wogen begonnen aan de opbouw van
de uitzet, waarbij vooral de zorg van
de moeder een invloedrijke rol speel
de: zonder een goed gevulde linnen
kast (goed ook, wat de kwaliteit be
treft!) was haar dochter niet gereed
om een huwelijk aan te gaan,
In deze gezonde opvatting, die eeu
wenlang de denkwereld van moeders
en dochters heeft beïnvloed, is de
laatste jaren een drastische verande
ring gekomen. De linnenkast is sta
tussymbool af. Veel meer waarde
wordt nu gehecht aan uiterlijkheden,
aan goederen „voor het oog", zoals de
uiterlijke verzorging (kleding en
cosmetica) en de (liefst exclusieve)
inrichting van de woonkamer en de
keuken (als het enigszins kan meteen
met volautomatische wasmachine en
grill). Bovendien zijn er zoveel an
dere interessante bestedingsmogelijk
heden (auto. televisie, buitenlandse
vakantie enz.), dat steeds meer jonge
vrouwen steeds minder geld willen
besteden aan huishoudtextiel. Dat
komt niet alleen tot uiting in de om
vang van hun aankopen, maar ook in
het feit dat zij veel gemakkelijker
dan vroeger overgaan tot aanschaf
van goedkope(re) spullen, waarvan
de herkomst (hetzij door import, het
zij door merkloze afle\Vring in Ne
derland zelf) meestal anoniem blijft.
„Het ligt immers toch maar achter de
deuren van de linnenkast?" en „als
we 't nodig hebben, kopen we 't wel
of sparen we er wel voor bij de krui
denier", zo wordt gedacht
Vandaag-de-dag gaan veel meisjes
het huwelijk in met nauwelijks meer
huishoudtextiel dan „strikt noodzake
lijk" is.
Deze verandering in het aankoop
gedrag betekent voor de industrie in
eerste instantie nog geen verminde
ring van afzetmogelijkheden. Huis
houdtextiel blijft in gebruik en het
blijft slijten. Maar omdat men dui
delijk wel wat langer met de gekoch
te artikelen probeert te doen, breidt
de markt zich ook niet verder uit en
dat is in feite achteruitgang, gezien
in relatie tot de steeds toenemende
koopkracht en de groei van de be
volking.
Het behoeft nauwelijks betoog dat de
ze ontwikkeling voor de industrie een
enorm probleem vormt. Al loopt de
markt dan niet terug, expansie zo
broodnodig voor een gezonde indu
striële ontwikkeling is er ook niet.
„Wat er nu gaande is, is een moei
lijke en wat ondoorzichtige zaak", zo
ward ons van fabrikantszijde gezegd.
(Van onze moderedactrice)
Is mode een natuurlijke evolutie of een door de handel opgezette fuik?
Elk nieuw modeseizoen trekt belangstelling. De mode wordt
verheugend of teleurstellend, opwindend of zelfs verbijsterend
gevonden en telkens zijn er de verdeelde meningen dat zo'n
ontwikkeling „natuurlijk" is, of wordt opgedrongen door handel en
industrie. De waarheid ligt in het midden. Mode is een beweging die
nooit stilstaat, een ontwikkeling uit wat voorbij is naar wat komen
gaat. Twee drijfkrachten houden die beweging op gang: enerzijds wil
de mens een persoonlijkheid zijn, anderzijds streeft hij naar
uniformiteit. Daardoor ontstaat een „wedijverende navolging" zoals de
Engelse wijsgeer Herbert Spencer, die zich speciaal met de
evolutieleer bezighield, de mode zo treffend noemde. Er bestaat een
wedijver om de eerste te zijn met iets nieuws, maar zó dat het ijverzucht
opwekt en nagevolgd gaat worden, allereerst door de elite.
„De hogere standen scheppen zich afstand van de lagere, door zich
op andere, nieuwe manier te kleden. De lagere willen aan hen
gelijk schijnen en volgen dus na. Maar zodra zij daarin min of meer
slagen, verlaten de eerste deze nagevolgde mode en zoeken weer
naar iets nieuws". Zo omschreef Spencer in de vorige eeuw de
wedijverende navolging. Vandaag behoeven wij alleen de aanduiding
„hogere en lagere standen" te vervangen door „op de voorgrond
tredende groep" (of figuren in de schijnwerpers) en „massa".
Het idool is mode-ideaal, de massa wil het imiteren. Zodra de massa
daarin slaagt, gaat de mode alweer voorbij en doemt een nieuw
ideaal aan de horizon op.
Met de opkomst van de industrie in de 19e eeuw begon de verandering
in het volgen van mode. Wat tot dan toe was voorbehouden aan
een selecte groep, werd bereikbaar voor velen. De mechanisatie
verhoogde de produktie, verlaagde de prijs en maakt# in onze eeuw
de mode tot gemeengoed. Dit heeft zoveel indruk gemaakt dat door
velen de industrie als oorzaak van de mode is beschouwd.
Maar dat is te veel gezegd.
Wel verbreidt de industrie de mode veel sneller, nadat moderne
communicatiemiddelen het nieuws van gisteren, vandaag tot in alle
uithoeken bekend heeft gemaakt. Wel brengt de huidige welvaart
mode onder het bereik van iedereen. Maar al wordt de smaak van het
publiek beïnvloed o.a. door reclame waarmee da industrie de mode
omgeeft, toch blijft de consument (nog) een individu met eigen wil.
Niet èlk modieus nieuwtje wordt geaccepteerd. Soms gaat de proefballon
niet op, de tijd is er niet rijp voor. Da avantgardist die eenzaam blijft
In het nog niet aanvaarde, voelt zich In zijn hemd staan!
Nog steeds wordt de vrouw in
verband met mode EVA genoemd.
Laat ons Eva-in-het-paradijs zien
als de vrouw die het vijgeblad
kóós, zoals de Eva-van-nu uit
•en rek met kleren kiest. Dan kan
dis eerste het alleen gedaan
hebben uit schoonheidszin, omdat
het blad haar bekoorde, of om
haar man te behagen.
Maar schoonheidszin en be
haagzucht maken nog geen mode.
Eva kan geen andere, ons
welbekende motieven hebben
gehad: Zij wilde geen meerderen
navolgen, geen gelijken over
troeven; zij zocht geen statussym
bool tot ondersteuning van haar
eigen of haar man's positie. Zij
dead het niet om de produktie
van het vijgeblad (de industrie) te
stimuleren.
Natuurvolken kennen geen mode,
ook al wil net individu zich
daar wel in kleinigheden onder
scheiden. Bij „halfculturen"
komen enkele modieuze ver
anderingen voor in luxezaken.
In da klassieke oudheid concen
treerde de mode zich in haardracht
sn schoeisel.
Pas in de West-Europese Middel
eeuwen kenden de welgestelden
langzaam ontwikkelende mode
verschijnselen.
Echte mode ontstaat pas in het
Itaiië
Italië van de 15e eeuw. De
renaissance-vorstinnen kleedden
Poppen in de stof en naar het snit
van haar eigen gewaden om ze
'er informatie te zenden naar
bevriende hoven. Van Italië volgt
een snelle uitbreiding naar
Frankrijk. De mode werd er niet
anger alleen door vorstinnen
b^tudeerd en beoefend, maar ook
7il^im0r ndeiaren- Beroemd
.1 Af?nS*P°PPen. „de grote
relwn ,e Pondora" die z^-
schone.mI? waarvoor oorlogs
pen het vuren staakten!
Hoogtepunt
hoogtepunt v#n hed
r"kt l°ist nu he, verschil tuLn
hoog en laag vervaagt, en wel
tengevolge van krachten die uit
diepere diepten komen dan mode.
Het nivelleren van de standen
werkt de algemeenheid van mode
in de hand. Maar vooral het
produceren in veelvoud en de
fabricage van goedkopere stoffen
(in vergelijking met vroeger)
heeft de mode onder het bereik
van iedereen gebracht.
Het woord is aan de confectie.
In het begin van da 19e eeuw
werd de confectie gegrondvest.
Uitdragers
Ondernemende uitdragers kochten
nieuwe kleren op waarmee
kleermakers waren blijven ziften
omdat de klanten ze hadden
afbesteld of niet betaald. Ze deden
er op de markt zulke goede
zaken mee dat ze al gauw nieuwe
kleren lieten maken voor de
handel. Dit soort handel werd
voortgezet door de stoffenkoop-
lieden die met behulp van de
nieuwe machines confectionairs
werden.
De wens tot nabootsing van be
wonderde voorgangers de zucht
naar afwisseling, maar ook de
verveling, de rusteloosheid die
onze tijd meebrengt, versnellen de
modewisseling, geheel afgezien
van de motorische industrie.
Rem en stimulans
Maar remmend zijn de practische
eisen van het dagelijkse leven, de
grote kosten die de steeds
snellere modeveroudering oplegt,
het schoonheidsgevoel (niet
iedere mode betekent verfraaiing),
de behoudzucht en de moraal.
Hoe hoger het welvaartspeil
stijgt, de3 te meer aangrijpings
punten de mode zal vinden, des
te meer gebruiksartikelen aan
mode onderhevig, zullen worden.
Vrijheid
Geestelijk raakt men gewend aan
het voordurend veranderen, er
is een grote, geestelijke en
economische vrijheid: ,wjj Vragen,
de-industrie geeft.
Wel wordt de geestelijk vrijheid
gedresseerd, naarmate het de
industrie gelukt behoeften te
creëren.
De gevolgen van de mode zijn
gunstig maar niet onverdeeld. De
handel wordt gestimuleerd door
een intensief gebruik maar
de onrustfactor en het risico maken
die handel bepaald niet ge
makkelijk.
Luxe
Luxe wordt algemeen maar de
verkwisting groeit. Kiitietegen-
stellingen verminderen stad en
land komen overeen maar
het najagen van mode doet te kort
aan meer duurzaam materieel
kunstbezit.
Mode verhoogt levensvreugde, ook
op sexueel gebied hoe
modeexcessen kunnen lelden tot
sexuele excessen wordt graag
gebagatelliseerd.
Ondanks alle bezwaren: mode
geeft aan de westerse samenleving
een fleur die voorheen onbekend
wat.
