RECREATIE: niet „na ons de zondvloed
Relatie met natuur moet gehandhaafd blijven
TOERISME OP ZUID-BEVELAND DIT JAAR ZEER STERK TOEGENOMEN
LAND II
(Vlaams)
(Waals)
paarbank
-
r
naal
LAZEN STAD (iii)
liefdes komen aan bod
e derde aflevering, maar
is er even aandacht voor
iere generatie
:AAGD. Over het
teren
ERENIGDE veluwse
ïn
5DE JOURNAAL,
ihng
ïnd de beer
■geheim van de grot
tin tin. „De spookstad"
in aal
leur) THE big vallet
indringers"
EEN NIEUWE kans
it AMSTERDAM
KWARTIERTJE
iESE VARIÉTÉ
VERHAAL VAN DE
„Schatten van de zee"
EDE JOURNAAL
Iting
L40 eucharistie-
ilng
r boer en tuinder
30rdel van slangs
jen en buiten.
rieerd zondagmiddagpro-
ima.
7.45 De WEDEROPBOUW
abu simbel
in klein kleutertje
rtreportage
iltari
|jws
trein van berlijn is
topt. Dramatische film.
sa nova do brasil
•zicht van oorspronkelijk»
iliaanse volksmuziek.
uws
million, cle en mains
,pel
torcross te
ensart
egfeest te farnbo.
jgh
torcross te
ensart
ne brummell
18.05 eureka
etes-vous,
tistian marin?
vas vaak
trtjournaal
jrnaal
1gramma-overzicht
coeur du temps
illeton
aud et co. Programma
de ORTF op het Festival
Variétés te Montreux.
jrnaal
(ADVERTENTIE)
nk 8
straat 15
istraat 24
straat 30
d a al
op Zooms
mstraat 3
ank met de
•vice
weerber. 19.30 Licht rnuzklt'
ra 22.00 Nws. en berichten
ite muziek 23.40-23.45 Nwfc
tdag 23 september
ILVERSUM 1 402 M
7.00 Nws. 7.10 Het leVöide
15 Badinerie: klassieke nio
IC Nws, 7.32 Act. 7.50 Oy«
1.00 Nws.) 8.30 NWS. 8.32 Voor
duw (9.35 Waterstanden) wn
tiek van deze eeuw: moa
k (opn.) KRO: 11.00 N«*
ir de zieken 11.30 Bejaarde"
na 11.55 Med.
ILVERSUM 2 298 M
7.00 Nws. en ochtend»™
20 Socialistisch strijdlied
en: lichte grammofoon1**.,
ages (7.30 - 7.35 Van de vwi
VPRO: 7.54 Deze dag. »20
Nws. Aansluitend: aCt- 'lZ,
•nlichte grammofoon»!
10 Voor de huisvrouw. N je
s. 11.02 Premières door
se radio-orkesten (opn.)-
ziek.
ERSUM 3 240 M EN FM
9.00 Nws. 0 02 Fit: »03
gramma 10.00 Nws.
'k (11.00 Nws.)
(V«n een onzer redactueren)
MIDDELBURG Het jongste lid
van het college van G.S. van Zee
land is belast met (onder meer): de
recreatie. Het is de heer A. L. van
Geesbergen, zelf een verwoed wa
tersportliefhebber, wonend in Zie
rikzee. Hij heeft voor zijn hobby
maar weinig tijd, helaas. En dat is
te begrijpen, omdat de recreatie als
een vloedgolf over Zeeland komt
aanrollen. De heer Van Geesbergen
staat als politiek persoon verant
woordelijk voor het helpen regule
ren van de vloed, zodat zij de pro
vincie ten goede komt en haar niet
op ongebreidelde wijze overmees
tert.
Van Geesbergen is een man van
cijfers. Hij volgt en hanteert de sta
tistieken, zoals een waterstaatkun
dige de getijtafls. Zij voorspellen
hem iets (niet alles) over de ont
wikkelingen in de toekomst. Eén be
langrijk ding heeft hij geleerd: de
prognoses die over de groei van de
recreatie worden opgesteld, zijn maai
zelden *e optimistisch. Wil men niet
van het standpunt „Na ons de zond
vloed" uitgaan, dan berust het re-
eveatiebeleid dan ook voor een deel
op het zoekend aftasten van de toe
komst, het vergelijken van gegevens
en wellicht zelfs op het volgen van
een gescherpte intuïtie. Va® Geesber
gen ziet het bepaald anders dan een
wethouder in een dorp op Schouwen,
in de vorige eeuw, die vernam dat
er een vreemdeling aan de kust ge
signaleerd was en daarop zei: „Ver
roest, wat zoekt die vent hier? Zand
en water vind je toch overal?"
Wij leven in een andere tijd. Aan
elke beleidsbeslissing, die op het stuk
van de recreatie wordt genomen, gaan
grondige technische studies vooraf;
tijdrovende procedures, voor ons de
mocratisch spel vereist, geven de
zaak bestuurlijk zijn vorm en dan
komt de moeilijkste etappe: de fi
nanciering. Want in de wereld van
de recreatie draait bijna alles om
het geld. Een „ontvangende" provin
cie, zoaïs Zeeland, is niet altijd te
benijden. Sommige gemeenten wor
den voor schier onoverkomelijke fi
nanciële lasten geplaatst, omdat zij
voorzieningen moeten treffen, die
slechts 6-7 weken per jaar intensief
worden gebruikt en verder (voor de
eigen bevolking) betrekkelijk nutte
loos zijn
Alles heeft zijn begin gehad, ook
de recreatie. Domburg heeft de oud
ste papieren, vertelt dé heer Van
Geesbergen. Reeds een eeuw gele
den werd het ontdekt door de ge
goede stand van die dagen. Het dorp
verwierf zich zelfs internationale re
putatie, doordat de beroemde mas
seur dr. Metzger er zich vestigde, die
In de hoogconjunctuur v. d. Kneipp-
kuren, koningen en keizers al kne
dend en wrijvend van hun jicht ver
loste. Van die tijd af dateert de
Duitse belangstelling voor Domburg.
Generaties lang komen ze er al. Zou-
telande daarentegen was en bleef
meer de Zeeuws-Brabantse familie
badplaats. Dishoek en de kustdorpen,
die het tegenwoordige Valkenisse
vormen, alsmede Oostkapelle, kwa
men er bij.
In de zestiger jaren van deze eeuw
brak letterlijk Noord-Beveland als
recreatiegebied open- Dat hing sa
men met de verbeterde verbindin
gen over de weg. De Grevelingen-
dam en de Zeelandbrug ontsloten
Schouwen-Duiveland, dat nu al meer
dan de helft van het aantal cam
pings in heel Zeeland telt, waaron
der er zijn, die de drie sterren met
ere dragen.
Rust, ruimte en veiligheid vormen
üe grote troeven van de Zeeuwse
kuststrook, zegt de heer Van Gees
bergen. zeeland biedt 350 hectare
droogblijvend en veilig strand. Daar
naast moet men de nieuwgeschapen
recreatiegebieden meetellen: de met
het jaar mooier wordende Braakman
en het Veerse Meer, met zijn be
vaarbare oppervlakte van 1500 hec
tare, hetgeen nog niet eens de maxi
male capaciteit van deze geweldige
vijver is.
Onvermijdelijk komen nu de cij
fers. Als vuistregel hanteert men het
aantal overnachtingen van recrean
ten.
Welnu: in elf jaar tijd nam dat toe
van een miljoen tot bijna zes miljoen
en voor wij 1975 schrijven, zal het
aantal zijn opgelopen tot ver boven
de tien miljoen.
Het ETI heeft vastgesteld, dat het
aandeel van de Nederlanders in dit
inderdaad massale toerisme, procen
tueel steeds toeneemt. Het ETI weet
ook hoeveel de toeristen besteden.
Ruim honderd miljoen gulden per
jaar.
Hoe meer vrije tijd, hoe sneller
de recreatiegolf aanwast, totdat er
ergens een halt aan de stroom wordt
toegeroepen-
Dat kan gebeuren, zoals bijvoor
beeld de ANWB oppert, doordat er
een grens is gesteld aan de verwer
kingscapaciteit van de Zeeuwse we
gen. Zelfs een verdubbelde rijksweg
58 (de Zeeuwse lijdensweg) is niet
in staat om op topdagen, speciaal
als het van die nazomerse strand-
dagen zijn, de onvoorstelbare ver-
keersgolf te verwerken, die dan van
het „continent" af wordt geloosd, en
later weer terugdeint.
Maar er zijn nog andere factoren
die remmend kunnen werken. Bij
voorbeeld: een hapering in de nood
zakelijke groei van het aantal toeris
tische slaapplaatsen in de kuststrook
(dit zal in vijftien tot twintig jaar
van 40.800 moeten stijgen tot 115.000,
alleen in het Walcherse kustgebied!!)
Rond het Veerse Meer is een stij
ging van rond 7.000 tot 35.000 (in
1985) noodzakelijk. Schouwen-Duive
land: een stijging van 30.000 tot
80.000. De groei zal vooral betrek
king hebben op de zogenaamde
„tweede woningen" en op de kam
peerterreinen, waarvan Zeeland er
nu al 110 heeft-
De getallen wijzen er op, dat het
gaat om een massaal gebeuren, toe
gespitst oip enkele weken per jaar.
Alleen al de sanitaire voorzieningen
(kustriolering!) moeten gigantisch
zijn, maar ook wordt het probleem,
hoe men dit leger moet ravitaille
ren steeds groter. Benzinemaatschap
pijen, die verkooppunten in Zeeland
hebben, krijgen er zelfs hoofdpijn
van. Aan bepaalde stations, waar de
gemiddelde omzet gering is, worden
in de vakantietijd hele oceanen van
brandstof tegelijk omgezet. Strijkt
men de omzetpieken glad over de
jaaromzet, dan moet men constate
ren, dat massa-investeringen, bedoeld
voor een korte tijd van topconjunc-
tuur, niet altijd verantwoord zijn.
Toch worden ze geëist.
Ook het strand raakt eens vol. Als
de groei blijft, dan heeft men op de
Zeeuwse stranden in 1985 per bad
gast zo'n tien vierkante meter ter
beschikking, zegt de heer Van Gees
bergen. Maar hij voegt eraan toe:
„Wanneer is een strand eigenlijk
vol? Ook in 1985 zal men stap
pend over de bruine lijven, strand
kunnen vinden, waar nog volop de
ruimte is. Bovendien schijnt erfvij
and Noordzee plannen te hebben om
Zeeland nn eens iets cadeau te do»n:
natuurlijke strandvorming langs de
Deltadammen.
Maar de zee geeft helaas geen con
tant geld. En voor de eerstkomende
vijf jaar zal er maar liefst 84 miljoen
gulden in recreatieprojecten In Zee
land moeten worden geïnvesteerd. Na
1975 is een veelvoud van dat kapi
taal nodig, omdat dan het Grevelin-
genbekken ingericht gaat worden.
Als men weet, dat er tussen 1960 en
1967 door het rijk rond tien miljoen
gulden aan subsidie is verleend of
toegezegd, dan wordt wel duidelijk,
dat Zeeland voor de komende ja
ren de schatkist hard nodig heeft,
want dergelijke gigantische sommen
kunnen de gemeenten, noch de pro
vincie opbrengen.
Invoering van een toeristenbelas
ting (geschatte opbrengst ctica 1,5
miljoen in de eerste jaren, als uit
gegaan wordt van een kwartje per
persoon per overnachting), zou een
welkome aanvulling betekenen, voor
al voor de gemeenten, maar de gro
te projecten kan men er nauwelijks
van financieren.
Zorgen genoeg!!
-
De heer Van Geesbergen zegt
niervan: „Wij beschouwen het als
«en uitdaging, die harr specifieke
problemen met zich brengt, die wij
als provincie, samen met rijk, ge
meenten en particulieren, hopen op
te lossen
A. L. van Geesbergen
recreatie in G.S
VVV-directeur Joop de Regt
(Van een onzer verslaggevers)
MIDDELBURG - „Da Walcherse
kust maakt zichzelf kapot met die
hoge prijzen". Dat zei ons de eige
naar van een florerend café-restau
rant in Haamstede op Schouwen-
Duiveland. Volgens deze „horeca-
man", aan wie de inspanningen van
het vrijwel voorbije toeristenseizoen
duidelijk op het gelaat te lezen zijn,
doen ze het op dat punt in de
Schouwse westhoek heel wat beter.
Daar schrikken ze de vreemdeling
op die manier niet af.
Chauvinisme? Provinciaal V.V.V.-
directeur Joop de Regt gelooft van
wel. Hij is beslist niet tot een der
gelijke uitspraak te verleiden. „Je
hoort mij niet beweren dat de Wal
cherse badplaatsen goedkoop zijn-
Dat hoeft ook niet. Men moet een
prijs in relatie brengen tot hetgeen
er voor wordt geboden. Als je er
een prima ingerichte bungalow voor
kan betrekken, dan behoeft een huur
bedrag van drie tot vierhonderd gul
den per week niet te veel te zijn. Er
mankeert echter dikwijls te veel
aan. Ik noem het maar een gebrek
aan gastheerschap.
Verschillende huurders komen,
soms al in januari kijken naar
«en geschikt onderkomen voor hun
vakantie. Kijk, als ze dan het appar
tement of wat dan ook voor een be
paalde periode huren, dan moet in
die periode ook hetzelfde mooie
kleedje op de vloer liggen, wat er lag
toen ze kwamen kijken.
Zo goedkoop als op vele plaatsen
ln het buiten-land krijg je het hier
toch nooit. Het seizoen is hier eigen
lijk te kort. Als de ondernemer toch
op redelijke wijze zijn niet geringe
investeringen gehonoreerd wil zien,
ontkomt hij niet aan hoge prijzen.
Ooet hij dat niet, dan kan hij zijn
geld ne< zo goed op de bank zetten.
Wat ik een hoop van die verhuur
ders wel verwijt is dat ze te star
te werk gaan- Dikwijls moet een
soort „sleutelgeld worden be
taald, het huurbedrag vooraf wor
den voldaan. Als de vakantie om
een of andere reden niet doorgaat
tb.v. door ziekte), of voortijdig moet
worden afgebroken, dan moet de ar
me vreemdeling toch het volle pond
op tafel brengen.
Met een beetje souplesse zou dat
toch allemaal veel plezieriger kun
nen gaan zonder de klant bij voor
baat al kopschuw te maken".
De heer De Regt wijst ook op een
belangrijke verandering in het „we
zen" van de toerist. Hij is kritisch
en prijsbewust geworden. In tegen
stelling met nog maar tien jaar ge
leden. De vakantieganger wil zich in
die dagen niet meer behelpen. Voor
al in de laatste tien jaar heeft hij
zich in zijn eigen huis met een ze
kere luxe kunnen omringen. Op va
kantie wil men lekker „relèksen",
omgeven door een soortgelijk com
fort.
Daar mankeert het te dikwijls aan
De heer De Regt: „Het gaat daar
bij vooral om de kleine zaken. Al
les moet in orde zijn, de kranen
moeten lopen, het licht moet het
doen, het meubilair moet smaakvol
zijn een schemerlampje hier en
een krukje daar en, wat naar
mijn opvatting heel belangrijk is, er
moeten mogelijkheden in zo'n onder
komen zijn om je ook bij slechter
weer te vermaken".
De resultaten van het toeristensel
zoen 1968, wat de Zeeuwse kusten
betreft, zullen niet ver uitgaan bo
ven die van het vorig jaar. Dat be
tekent, dat er voor het eerst sinds
vele jaren geen sprake zal zijn van
een belangrijke groei. Er zijn dit
jaar een aantal remmende factoren
geweest, zoals de veelbesproken sa
menvallende vakanties en de belab
berde weersomstandigheden.
Zonder over een kentering te wil
len spreken kan het echter ook gaan
over, wellicht voorlopige, bereikte
top. Dat zou degenen, die hun cen
ten steken in de „toeristenindustrie"
langs de Zeeuwse kust toch te den
ken moeten geven.
Er is maar één mogelijkheid on,
een steeds groter deel van de appe
tijtelijke koek van het in West-Eu
ropa snelgroeiende kusttoerisme bin
nen te krijgen. Dat is het aantrek
kelijk maken om juist, naar déze kust
te komen.
Tegen het dezer dagen door het
Vlissings gemeentebestuur genomen
initiatief, om te onderzoeken op wel
ke wijze van Vlissingen dé badplaats
van de Walcherse kust kan worden
gemaakt, heeft de heer De Regt na
tuurlijk niets in te brengen. Hij
waarschuwt er echter wel voor, dat
er op die manier geen bloedzuiger
mag groeien, die de andere badplaat-
zen in hun bestaan zou aantasten. De
Zeeuwse V-V.V.-directeur pleit voor
'n harmonieuze ontwikkeling van de
gehele kust. Daarbij mag naar zijn
mening ook het unieke karakter van
het Zeeuwse gebied een onafge
broken reeks van familiebadplaatsen
niet worden aangetast.
Daarom dient volgens de heer
De Regt een door velen bepleite
doortrekking van de meer mon
daine Belgische Noordzee-boule-
vards uit den boze te zijn.
De heer De Regt zegt het aldus:
„De relatie met de natuur moet be
houden blijven. Wij hebben hier nog
duin en strand wat anderen al lang
verloren hebben".
(Van een onzer verslaggeefsters)
OLPHAARTSDIJK In licel
«uid-Beveland is het dit zomer-
seizoen met het toeristenbezoek
aanmerkelijk drukker geweest
?an vn°rgaande jaren. Zowel wat
etreft het dagtoerisme als wat
et bedrijfstoerisme aangaat. Dit
7a degene, die niet direct met re
creatieve ontwikkelingen te ma-
en heeft, misschien wat onge-
"o waardig voorkomen, maar
w ?e?s cle beer A. Schuit uit
Vvv a,arts(l''k' voorzitter van de
v „Zuid-Beveland" is het stel-
J Waar- De beer Schuit baseert
Jn uitspraak op gegevens, die de
*v beeft verzameld.
Creet'aann?iUU^b^ onmogehjk con-
2aak i- nf Wljzen wat "O de oor-
grote tnï„,0l>rzak6n van de-
ename van het toerisme
deze zomer op Zui '-Beveland. De
heer Schuit kan wel vertellen wat
o.a. van invloed is geweest op deze
toename.
Zo heeft Zuid-Beveland voordeel
gehad van de vele boze buien van
de weergoden. Veel mensen, die hun
vakantie aan de kust op Walcheren
of Schouwen-Duiveland doorbrachten
trokken bij slecht weer het achter
land, Zuid-Beveland, in.
Een andere mede-oorzaak van het
stijgend aantal verblijfstoeristen is
volgens de heer Schuit waarschijn
lijk het feit, dat de vakantievier-
ders zich niet alleen aan het begin
van hun 2 of 3 weken vrij zijn af
vragen: waar ga ik naar toe, maar
ook: waar kan ik voor die en die
prijs terecht.
„Steeds heeft men het argument
aangevoerd: Walcheren zit vol, nu ko
men de toeristen wél naar Beve
land. Er is nu echter wel gebleken
dat dit helemaal niet het geval is
geweest", aldus de heer Schuit. „Be
veland was dit jaar echt geen alter
natief voor Walcheren. Men kwam
naar Beveland omdat men daar, om
welke reden dan ook, zijn vakantie
wilde doorbrengen".
En even later, zo tussen de re
gels door, voegt hij daaraan toe:
„Als Walcheren de (hoge) prijzen,
die daar nu worden gevraagd, blijft
handhaven, dan geloof ik dat daar
het toerisme een aflopende zaak is
Het streven op Beveland is, dat men
prijsbewust blijft. Naar mijn mening
heeft men op Walcheren een beetje
misbruik gemaakt van de grote be
langstelling, die er voor dit gebied
is en van de unieke ligging ervan".
En dan is de heer Schuit er „heilig
van overtuigd", zoals hij zelf zegt.
dat het toerisme op Zuid-Be
veland is toegenomen dank zij de ac
tiviteiten van de V.V.V. „Zuid-Beve
land".
Vorig jaar september is deze streek-
V.V.V. opgericht. Er bestonden twee
V.V.V.-afdelingen: Goes en Wol-
phaartsdijk. Deze twee afdelingen zijn
ontbonden en daar is de V.V.V.
„Zuid-Beveland" uit voortgekomen.
Op 1 januari van dit jaar is de V.
V.V., die inmiddels tien plaatselijke
afdelingen telt, gaan draaien.
Eén van de eerste taken van de
streek-V.V.V. is geweest zoveel mo
gelijk plaatselijke afdelingen te krij
gen. Bij de oprichting van de streek-
V.V.V. is het uitgangspunt geweest
dat plaatsen, die enigermate recrea
tief zijn ingesteld, te klein zijn om
een zelfstandige plaatselijke V.V.V.
een goed bestaansrecht te waarbor
gen. Een concentratie van de krach
ten vond men zonder meer nodig.
„Voor de V.V.V. is de zaak al
leen aantrekkelijk te maken, wan
neer de vereniging heel Zuid-Beve
land kan bestrijken, hetgeen nu ook
gebeurt", aldus de heer Schuit.
De V.V.V. op Noord-Beveland
leidt een eigen leven: „Op Noord-
Beveland heeft men nooit gezegd,
dat men niet mee wilde doen. Men
heeft daar wel aangevoerd: We zijn
met onze V.V.V.-organisatie al zover,
dat we het alleen afkunnen. Van
daar dat Noord-Beveland wat de V.
V.V. betreft, nu zelfstandig draait",
zet de heer Schuit uiteen.
De mensen, die van het begin af
aan hun schouders onder het streek-
V.V.V.-werk hebben gezet, hebben
allereerst bekeken hoe organisato
risch aan de buitenwereld getoond
kon worden- dat de VVV „Zuid-Be
veland" was „geboren". Er werd re
clame gemaakt. Er kwam een fol
der. „Diverse commissies zijn aan het
werk geweest om de propaganda en
de organisatie te runnen. Met zijn
allen hebben we ervan gemaakt wat
er, in verband met de korte tijd van
voorbereiding en de beperkte finan
ciën, van te maken was. Iedereen
heeft erg zijn best gedaan. In eer
ste instantie is, mag ik wel zeggen,
de opzet van de VW „Zuid-Beve
land" geslaagd", vertelt de heer
Schuit.
De streek-V.V.V. heeft een logies-
en informatiedienst opgezet, aange
past aan het landelijk systeem van
de A.N.V.V. Door mensen, die on
derdak zochten in een hotel of pen
sion, is daar, volgens de heer Schuit,
„echt leuk gebruik van genaakt". Er
zijn dagen geweest, dat alle hotels
en pensions op Zuid-Beveland vol za
ten.
Uit het verhaal van de heer Schuit
blijkt er nog een andere oorzaak
van het toenemende toerisme op
Zuid-Beveland te zijn: de verbete
ring van de accommodatie ten ge
rieve van de binnen- en buitenland
se gasten.
„Accommodatie, da's een groot
probleem", vindt de heer Schuit.
Want: „die accommodatie wordt
vaak afgestemd op de behoefte. En
zodra men dat gaat doen, dan loopt
men achter".
Kruiningen, met zijn recreatiege
bied „Den Inkel" is naar zijn me
ning een gemeente, die vooruitgeke
ken heeft.
Centraal staat in het beleid dat tie
VVV „Zuid-Beveland" voert en gaat
voeren, dat men de accommodatie
op Zuid-Beveland op een behoorlijk
peil wil brengen. Maar wil de V.V.
V. Zuid-Beveland in overleg met de
plaatselijke afdelingen eventueel van
advies dienen, als het gaat over de
vraag waar uitbreiding van de ac
commodatie wenselijk en mogelijk is,
dan zal de V.V.V. over allerlei ge
gevens moeten beschikken. Daar is
de V.V.V. zich goed van bewust.
De V.V.V. heeft een soort vijfja
renplan. Het afgelopen jaar heeft
men de opzet gehad. Nu komt toe
aan de uitbouw. In samenwerking
met alle gemeentebesturen op Zuid-
Beveland heeft de V.V.V. een inven
tarisatie opgemaakt van alles wat
de diverse gemeenten toeristen te
bieden hebben.
Het volgend zomerseizoen wil
de VVV een enquête houden on
der de toeristen om er achter te
komen waar zij vandaan komen
en waarom zij Zuid-Beveland als
hun vakantie-oord hebben uitge
kozen. Via deze enquête hoopt
men zoveel materiaal te verzame
len dat voor 1970 een verantwoor
de propaganda kan worden ge
voerd.
DE STEM L/M-I L.^1 i i loABlR 19Ó3
