ER GRAZEN WEER SCHAPEN OP DE STRABRECHTSE HEIDE
OM DE VIJF
JAAR EEN
HEERLIJKE
MALSE
ROUT
„Wanneer wjj de natuur op
de Strabrechtse heide aan
haar lot overlaten is het wel
dra gedaan met de heidevel
den," zegt de roodharige,
gebaarde hoofdassistent van
Staatsbosbeheer, W. Iven
„Hei heeft veel licht nodig.
Waar berken en dennen op
schieten verdwijnt deze taaie
plant."
De heidevelden zijn door de
grazende schaapskudden
ontstaan. Wat kunnen wij be
ter doen dan de heidereser-
vaten door schapen in stand
te laten houden Ik lanceer
de daarom een plan
m peh v
eilingen p
•en pe>< mi
peilingen
Kaalgevreten
Laatste restant
Rendabel
DRIE VR/
DE STEM VAN ZATERDAG 31 AUGUSTUS 1968
PATER DRS. J.
ROOF, directeur van
Diocesaan Pastoraal C
trum in Breda.
(Van «en onzer verslasgevers)
DUIZEL/MIERLO - Met
eigen en geleend geld
kocht de heer Iven
twintig schapen. Het begin
van een kudde. Hij had Ne
derland en België afgereisd
en veemarkten bezocht om
schapen te vinden, die ken
merken vertoonden van het
vroegere Kempische heide-
schaap. Een type, dat zeer
speciale kenmerken ver
toonde. Dit blijkt uit oude
tekeningen en foto's.
Het Kempische heideschaap was
een tamelijk klein schaap. Voor
namelijk gefokt voor de produktie
van stalmest. Niet zo zeer voor de
wol of het vlees. Dit waren bijpro-
dukten, zag men in de gebieden,
waar veel schapen gehouden wer
den, zoals rond Helmond, Geldrop,
Tilburg en Goirle, wolindustrieën
ontstaan.
De boeren op de schrale Brabantse
zandgronden hielden de schapen op
de eerste plaats, omdat zij mest no
dig hadden voor hun bouwland.
Vele kudden met duizenden schapen
graasden de bossen en woeste gron
den af. Als ze genoeg gegeten had
den werden de schapen weer naar de
potstappen gebracht en daar deden
ze wat van hen verwacht werd,
mest produceren. Voor strooisel in
de stallen ebruikte men heiplaggen.
De stalmest werd jaren en jaren
achtereen op het land gedeponeerd.
Nu nog kan men rond vele dorpen
zien, dat het bouwland vaak aan
merkelijk hoger ligt dan de andere
gronden vanwege de toevoer uit de
potstallen.
De invoering van de kunstmest
maakte tenslotte 't houden van kud
den schapen overbodig.
Inmiddels waren tal van bossen
ten gronde gericht, doordat de scha
pen voortdurend de struiken en de
jonge boompjes hadden kaalgevreten.
Als de oudere bomen stierven werd
het land overwoekerd met hei en
bunt. De ontboste gronden met de
gestrekte heidevelden hadden hun
eigen bekoorlijkheid.
Maar zodra de boeren de mogelijk
heden van de kunstmeststoffen ont
dekten begonnen zij grote heidege
bieden om te ploegen en ln cultuur
te brengen.
Dat gebeurde voornamelijk tussen
de twee wereldoorlogen.
Veel andere heidevelden, die na
het verdwijnen van de schaapskud
den braak bleven liggen, herkregen
vrü snel hun natuurlijke begroeiing.
Berken, vliegdennen, vogelkers en
eiken zaaiden zich verder en scho
ten weldra overal uit de grond.
Met hun takken overschaduwden
ze de heideplanten, die bij gebrek
aan licht van lieverlede verdwenen.
Zo bedreigde de nieuwe vegetatie
ook het natuurreservaat de Stra
brechtse heide. 1500 hectaren groot
en gelegen in de gemeenten Heeze,
Geldrop, Mierlo. Someren en Maar-
heeze. Het is het laatste grote, ga
ve restant van 't vroeger zeer uitge
strekte heidegebied van Kempen en
Peelland. dat zich voortzette in de
Belgische Kempen.
Het grootste deel van de Stra
brechtse heide is eigendom van het
ministerie van Cultuur, Recreatie en
Maatschappelijk Werk. Verder is
een deel particulier bezit. Het minis
terie, de grote eigenaars, de burge
meesters en het provinciaal bestuur
verenigden zich in een beheerscom
missie. waardoor het beheer van de
heide in één hand werd gehouden.
De zorg voor het heidelandschap
werd toevertrouwd aan het dienstvak
Natuurbescherming van Staatsbos
beheer.
Aanvankelijk probeerde men de be
handeling van het heidegebied, zoals
vroeger door de schapen is geschied,
na te bootsen door de voortwoeke
rende houtopslag te kappen en te
verbranden. Er werd een brand-
plan opgesteld om de helde in een
periode van 12 tot 15 jaar „schoon"
te maken.
Totdat de hoofdassistent van
Staatsbosbeheer, W. Iven uit Dui
zel het plan opvatte om opnieuw een
schapenkudde met dit werk te be
lasten.
De exploitatie van een kudde was
wel rendabel te maken, zo rekende
hij uit. Bovendien kon op het hak
ken en verbranden van berken en
dennen jaarlijks een bedrag van tien
duizend gulden worden bespaard.
Maar het grote probleem was hoe de
oprichting var een kudde te finan
cieren.
Zoals gezegd maakte de heer
Iven uit eigen middelen een begin
met een schaapskudde, maar verder
dan twintig stuks kwam hij niet. Hij
slaagde er evenwel in anderen voor
zijn idee te winnen. Het resultaat
van zijn actie was, dat in maart vorig
jaar de stichting „Het Kempische
Heideschaap" werd opgericht.
Deze stichting besloot om een kud
de samen te stellen op de wijze van
de vroegere dorpskudden, waarin de
burgerij schapen kon inbrengen. De
ze schapen waren het eigendom van
de dorpsgemeenschap. De inbrengers
betaalden de weidegelden en deelden
in de winst, die gemaakt werd door
de verkoop van wol, vlees, mest en
lammeren.
Voor een bedrag van honderd gul
den kan men thans bij de Stichting
een „Kempisch Heideschaap" adopte
ren. De inbrengers van de kudde
krijgen als bewijsstuk een fraai certi
ficaat naar ontwerp van Louis De-
rijks uit Eindhoven. Bovendien krij
gen zij het recht om eens in de vijf
jaar een heerlijke lamsbout of lams-
rug af te halen tegen f 2,50 slacht-
kosten.
Gezien de grote belangstelling voor
de kudde kan men maximaal slechts
vijf schapen per persoon inbrengen
in de kudde. De stichting heeft
thans reeds een bedrag van f 18.000
aan inbrenggelden geïncasseerd.
De jonge kudde telt momenteel 200
stuks volwassen dieren en iamme-
ren, die dagelijks worden geweid
door schaapherder Koos Megens
(56) uit Mierlo. trouw geassisteerd
door zijn perfect afgerichte hond
„Leeuw". Het zwarte schaap ont
breekt niet aan de kudde.
„Het hoort erbij", zegt Koos, want
in iedere familie vind je er wel
een."
Het ligt in de bedoeling van de
stichting Het Kempische Heideschaap
om de kudde uit te breiden tot
circa 300 fokschapen in de winter
tijd. In de zomer zal de kudde zo'n
600 a 700 schapen en lammeren tel
len. Mogelijk gaat men in ne toe
komst met de fokresultaten van de
Strabrechtse kudde niemY?
vormen op andere heidevelden..
De fokkers hebben op dltra -.
echter de handen nog vol aan
staande kudde. De moeüijkhetó
namelijk. dat het Kempische
van heideschapen nagenoeg
in raszuivere vorm voorkomt
Maar volgens de deskun«,
waaronder de dierenarts J. j>.
prof. dr. R. A. Hirschfeld
irecht. is het terugwinnen va
Kempische heideschaap do ^„te
kruising (eventueel via j(!.
schaperassengoed mog1BlAj_.esUiu-
daad heeft men al fraal® ,jet Ben i'
ten geboekt. In de kudde ]tfge
uitstekende heideschapen jo-
staart, rank en beweeglijk |g
pers met een lichte vaciit en
de heide, waarop ze Kr^ze2irabrecht'
De tijd is voorbij, dat de 5 vJr.
se heide alleen het dom ^cn.
enkele reeën en van ae ne€r-
ken, die de imkers er nebben
gezet voor het winnen va
De schapen hebben
de uitgestrekte heide
Eenieder die dit wens
hiervan overtuigen ooo
beeld zaterdagsmiddags on
ding van de heer G. „re
Eindhoven (040-32150) te
natuurgidsen een wan
maken over de heerlijk
brechtse hei.
REDA Het sproo
onbestemde wegen e
kindje in de wieg te
maken met het feit, d
lee zeldzamer worde
verdwijnen van een
verleden ons denken
alle taboes verdwene
nieuwe. Maar de out
heeft zijn tijd gehad,
nergens meer.
Weinig mensen zullen zijl
betreuren. Hij was imm
echt, niet éérlijk. Maar da
over zullen heel wat mense
dat zijn heengaan om ee
term te gebruiken, die hier
opgaat een gevoelige lee
achtergelaten. Een leegte,
duidelijkst onder woorden v
bracht door de klassieke
kreet: „Hoe vertel ik het i
deren?"
Voor ouders, die met dat
worstelen, zijn er in de loo
jaren, en m de laatste jare
nemende mate, helpende ha
gestoken in de vorm var
schrifturen, die je bijeen zoi
brengen onder de rubriek
tingshoekjes". Maar is daar
bleem mee opgelost? Zijn i
staat onze kinderen op te v<
seksualiteit?
Die actuele vraag de
keling van de samenleving
actualiteit met de dag groter
een team redacteuren van
voorgelegd aan het hierbc
noemde panel. Het gesp-
heel wat uren ln beslag n
Wikkelde zich rond drie ker
Hoe staat het op het
Wet de opvoeding tot sel
met name betreffende kil
de lagere-sclioolleeftijd?
Wie moet die opvoei
hand nemen: gezin of st
Als de school het moet
er tenminste een taak i
h°e moet die opvoeding
hand genomen worden en
ke voorwaarden moet d
voldoen om die taak goei
hen volbrengen?
~?n naar zaken waren
una van de avond zeer
was op de eerste plaat
Witelyk binnen het pane
maar overeenstemming best
antwoord od de eerste
ne genoemde vragen: no<
wS2?en- noch OD de laser.
t.J. er voldoende aan sek
°!*)lne Sedaan. Pater Roi
zopVj3?1! een vrl1 recen
tL.,, dat had uitgewezen, d
wat!» aeholen in her alge:
ani„ ,t;eer beeld vertone
eês rSi aar met hee] rul
het T?rend sehatte hij
aar, a,ntal katholieke schc
bii oil'6}6 om'oedins doe
mi de 23 dan bij de 50 pro
mel«le panelleden vonden c
25 ÏI°Verschst "Ik betwii
Hestor cent ls"- zel mevro
echt toA En de heer Va
schooft? Wel een kenner
tal ourtoVen- Zel even later:
zeer Po JS' voorlichting
het no Maar °P de s
iet nog minder".
te mairWP'nle dat dan wel i
maken uit zijn schatting
e nieuwe rubriek
EN CONTRA" NA.
mee De Stem v
daag een begin maal
biedt verslagen van
aantal paneldiscussie?
actuele onderwerpen,
bedoeling is de lezer
informatie te bieden c
I uiteenlopende stand
punten betreffende c
mmm
