De kloof in het rode kamp Nederland UIDVIK SVOBODADE MAN DIE GEEN TIJD KREEG OM IN TE SLAPEN „kiest" ook president VOOR EN TEGEN TSJECHOSLOWAKIJE Leger bouwt woningen voor Papoea s Hartpatiëntje overleden „ACTIE PRECEDENT": BEMOEI JE MET JE EIGEN ZAKEN Oude kerk beschadigd Overwinning Gearresteerd Kapstok Leuzen Stemmen Toezeggingen Betalen (Van onze redactie buitenland) £)E belangrijkste officiële en illegale communis tische partijen hebben zich thans uitgespro ken over het ingrijpen van de troepen van het Warschau-pact in Tsjechoslowakije. Een aantal van deze partijen heeft ingestemd met het optre den van deze troepen, maar men moet daarbij niet uit het oog verliezen dat deze uitspraken zeer gebonden kunnen zijn aan nationale belan gen. Noord-Vietnam en Mongolië zijn in hoge mate afhankelijk van de hulp die hen wordt ge boden vanuit Rusland, terwijl de Westduitse C.P. voortdurend hulp ontvangt uit Oost-Duits- land. Voor het eerst in de na-oorlogse geschiedenis Communistische partijen in niet-communistische landen: van het communisme heeft zich echter een zeer groot aantal partijen uitgesproken tegen de po litieke ijjn van Moskou. In tegenstelling tot na de Hongaarse crisis hebben de grootste West- europese partijen (die van Italië en Frankrijk) en de partijen van de (bedreigde) communisti sche landen Roemenië en Joegoslavië zich lijn recht opgesteld tegenover de Sovjet-Unie. Een duidelijk bewijs voor de tweespalt tussen de op Rusland georiënteerde communistische partij en alsook voor de zich verdiepende kloof tussen het Chinese communisme en het Sovjetrussi- sche treft men aan in onderstaand overzicht van de officiële standpunten der diverse com munistische partijen. Mening t.a.v. hef ingrijpen in ENGELAND FRANKRIJK ITALIë HONGARIJE (1956) VOOR VOOR VOOR en TSJECHOSLOWAKIJE (1968) TEGEN TEGEN TEGEN AUSTRALIë VOOR TEGEN NEDERLAND VOOR TEGEN VERENIGDE STATEN VOOR VOOR BELGIë VOOR TEGEN LUXEMBURG VOOR VOOR FINLAND VOOR CHILI VOOR VOOR URUGUAY VOOR VOOR CANADA VOOR TEGEN Illegale communistische partijen: SPANJE VOOR GRIEKENLAND VOOR VOOR WEST-DU ITSLAND VOOR VOOR Communistische partijen in communistische landen: ROEMENIë VOOR TEGEN JOEGO-SLAVIë VOOR TEGEN ALBANIë VOOR TEGEN BULGARIJE VOOR VOOR HONGARIJE VOOR VOOR OOST-DUITSLAND VOOR VOOR POLEN VOOR VOOR CHINA VOOR TEGEN NOORD-KOREA VOOR VOOR NOORD-VIETNAM VOOR VOOR MONGOLIë VOOR VOOR CUBA NOG GEEN MACHT VOOR Met behulp van het Indonesische leger zijn in West-Irian op verschil lende plaatsen dorpen gebouwd door Arfakkers, die aanvankelijk het oer woud in waren getrokken uit verzet tegen de Indonesische autoriteiten. Bij hun terugkeer kregen zij de be schikking over deze gezinswoningen welke voor de Papoeawereld iets ge heel nieuws betekenen. KOPENHAGE (RTR) De kathe draal van Roskilde is gistermiddag door brand ernstig beschadigd. De kathedraal, die in 1084 is inge wijd, bevat de graftomben van veel Deense koningen De zeehaven Ros kilde ligt ca. dertig km ten westen van Kopenhagen op het eiland Sce- HOUSTON (Reuter) De vijf jarige Maria Giannaris, die 19 augus tus in Houston (Texas) het hart kreeg van een elfjarige jongen, is gisternacht onverwacht overleden. Artsen zeiden dat het nieuwe hart van Maria plotseling stil was blijven staan en dat pogingen het weer op gang te brengen hadden gefaald. Zij was de 32e harttransplantatie patiënt in de wereld. (Van onze redactie buitenland) Dertien jaar geleden bracht Nikita Kroestjev de Tsjech ische partijleiders in grote verlegenheid. Bij zijn bezoek aan taag wilde de onberekenbare roestjev zijn Tsjechisch vrien/ Seneiaal Ludvik Svoboda ont moeten. eenVn-tda' een oude man> maar eens aan "a'e Tsjechische held, die Eevnniit e van ke* rode leger had poSf' ^as reeds vijf jfar een als boekhnI!sCaSt m Sle0t Zijn tijd Moravië °P een kolchos in stminisH?malige Partijleiders, met denhem ny aan h®t hoofd, haal laas w5° s!Lel mogelijk terug naar sprek'haj ®vob°da een lang ge- arna rehabim* ^ro!rTstiev- Niet lang araal Novotny de oude zen. Svoboda was voor Dubcek de man, toen hij Novotny aan de kant gezet had als president: De oude ge neraal had een prachtige staat van dienst, maar was politiek niet geënga geerd. Svoboda, zijn naam betekent zowel in het Russisch als Tsjechisch vrijheid, kreeg enige tegenstand van de studenten. „Wij willen Svoboda niet, wij willen geen president, die op zijn zetel inslaapt", aldus schre ven de studenten op spandoeken. Dubcek wilde niet wijken: hij had m de functie van president een „kleurloze" man nodig, maar een man, waarvoor de Russen grote ach ting hadden. SWeraal. stapoen ^jfch°slowakije zijn eerste Politieke V. op weg naar de Srote da, t ""«mscn, was Svobo- "mt de t^r.°)'eTigens al jaren niet 8«zien mawv- ad ingelaten, een jaardae 1J,21?n zeventigste ver- hem met jde[.s,ci}eidden de Russen iet-Unie": t' j „Held van de Sov- D(J de liberale partijbon harder naarmate de situatie met name in Praag verslechterde. Hij bleef aan de kant van zijn volk staan. „Heb ver trouwen in mij", zei Svoboda, toen hij vrijdagmiddag naar Moskou reis- Svoboda is niet „kleurloos" geble ven. Svoboda vervult thans een rol die hij niet gezocht heeft en die Dub cek hem niet toebedeeld had. Sinds enige dagen is Svoboda, ernstig uiterlijk, witte haren, snel bewogen, de man, waarop alle hoop van de Tsjechen gevestigd is. De oude generaal onder handelt in het hol van de leeuw. Hoe hard is Svoboda Svoboda, een eerlijke en zachte man, wist van geen wijken, toen de Warschaupactlanden Tsjechoslowa kije binnenvielen. Zijn taal werd de. In de eerste dagen van de be zetting is zijn stem vaak te beluis teren geweest op de illegale radio stations. Het was steeds weer een bewogen stem. „We zuilen allen sa menwerkend voor de overwinning van het socialisme en communisme. We zullen eerlijk streven naar een gelukkig leven in ons land, omdat dit een constructieve bijdrage is aan de strijd van alle progressieve krach ten. Wij zullen streven naar een ge lukkige wereld, waarin geen oorlogen meer zijn". Het zijn cliché's, maar het is de simpele taal, die een volk in nood begrijpt. KROETSJEV Svoboda werd op 15 november 1895 geboren in Hroznatin in de hoog landen van Bohemen-Moravië ais zoon van een keuterboertje. Volgens niet officiële bronnen vocht hij reeds na de oktoberrevolutie aan de kant van het Rode Leger. In 1922 werd hij ingelijfd bij het leger. Van 1931 tot 1934 studeerde hij aan de militaire academie iin Hra- nice. In 1939 beègaf hij zich naar Po len waar hij zich aan het hoofd stel de van een Tsjechisch legioen, waar mee hij zich na de ineenstorting van Polen naar de Sovjet-Unie begaf. Van daaruit voerde hij het bevel over een Tjechisch bataljon, dat aan de zijde van de Russen tegen de Duitsers vocht. (Zijn 17-jarige zoon werd in 1944 door de Duitsers doodgeschoten). Grote bekendheid kreeg Svoboda door zijn overwinning op de Duitsers in 1944 aan de Dukla-pas bij de Tsjechisch-Poolse grens. Op 4 april 1945 werd Svoboda tot minister van defensie benoemd in welke functie hij tot 1950 aanbleef. In die tijd, aldus officiële Tsjechische bronnen, stichtte hij het nieuwe Tsjechische volksleger. tragische gebeurtenissen van de af gelopen dagen geen kans voor gekre gen. In 1948 werd hij gekozen tot lid van de nationale vergadering (parle ment). Hij trad in dat jaar tot de communistische partij en bleef tot 1949 lid van het centrale partij co mité. Van 1950 tot 1951 was hij vice- premier en voorzitter van de Tsje- chise staatscommissie voor lichame lijke opvoeding en sport. Kort daarna viel hij in ongenade. In 1952 zou hij met vier andere ministers gearres teerd zijn. hij heeft zich nooit voor 'n rechtbank behoeven te verantwoor den. De Tsjechische studenten schreeuw den in april van dit jaar: „Wij willen geen president, die op zijn stoel in slaapt". Svoboda heeft er door de SVOBODA (Van een onzer redacteuren) UDDEL - Je moet je met je eigen zaken bemoeien, zeggen ze in Ud- del. Dat klinkt op het eerste gehoor niet bijster vriendelijk. Toch ligt in deze korte terechtwijzing de kern besloten van een niet-onvriende- lijk bedoelde campagne, waar bin nenkort, in september en oktober, het hele Nederlandse volk mee te maken gaat krijgen. Die campagne Is de Aktie Precedent, opgezet als een dringende oproep aan ieder een om méé invloed uit te oefenen op de Amerikaanse presidentsver kiezingen. Een klein deel van de aanzienlijk grote groep voorstan- ders van deze actie bevindt zich thans, tot 31 augustus, in Uddel. uit te zitten negentig gulden. Er zijn ook weekend-werkers. „Dat geld wordt graag opge bracht. Het zijn noofczakeliik jon geren van in de twintig, die ko men. Zij kunnen hier creatief werk zaam zijn voor een zaak, waar zij blijkbaar warm voor lopen." Aldus de 24-iarige Amsterdamse student en kampleider Flip Lambalk. Sa men met zijn medewerkers legt hij in deze weken de publiciteitsDasis voor Aktie Precedent. Het gaat in Uddel vooral om het uitdenken èn produceren van pro pagandamateriaal. De grafische produktie is niet gering. Staoeis ge schriften, pamfletten, muurkranten, plakkers en speldjes komen in de ene werktent gereed om later te worden doorgezonden naar de plaatselijke actievoerders in het land. Men wil een hoeveelheid ma teriaal creëren met een duidelijk provocerend karakter en hiermee de samenhang tussen V.S.-presi- dent en wereldproblemen onder de ogen van de mensen brengen. En vooral attenderen od ae betrokken heid van iedereen bij de verkiezin gen. Flip Lambaik is verantwoor delijk voor de wijze, waarop het een en ander in de werktent op papier gezet wordt. Hij zegt: „De Amerikaanse pre sidentsverkiezingen zijn voor ons eigenlijk nauweiiiks meer dan een actuele kapstok, waar we een ap pel tot mondiaal denken aan op hangen. We hebben niet de illusie, dat we nu in 1968 daadwerkelijk invloed kunnen uitoefenen op de keuze van een president. Het gaat er om, een wereldpolitieke bewust wording bij de mensen te bevor deren. De mentaliteit van de men sen te beïnvloeden tot wereldlijk denken. Te laten zien, dat wat over de grenzen gebeurt, ons allen aangaat. We zouden op dezelfde wijze een actie kunnen voeren in verband met een belangrijke ge beurtenis in Rusland of in Arabië. Maar Nederland is nu eenmaal meer gericht op Amerika." Je met je „eigen wereldzaken" bemoeien dus. In feite is de Aktie Precedent dan ook een pleidooi voor een wereldregering. Uit de teksten, die in Uddel gefabriceerd worden, blijkt ook dat dit pleidooi speels zal zijn. Het zijn meer we reldpolitieke prikjes dan uiteenzet tingen met politieke pretenties. De werktent puilt uit van de verse leuzen. De wanden zijn er van binnen mee bedekt als schub ben op een vis. In geconcentreerde vorm bevindt zich hier alles nog bijeen, wat straks over het land moet uitwaaieren. Een selectie: „Oost-, west-noord-, zuid; kruip eens in een andere huid" en „Mondiaal Meer Mens" en „Vandaag doen wat morgen mo gelijk is" en „Kunt u wat inschik ken?" en „Nationale dromen zijn bedrog" en óók: „Van grenzen loos". Of al deze kreten de officiële propaganda halen, staat nog niet vast. Wel blijkt er uit in welke ge- dachtensfeer de actie zich ontwik kelt. Waarom voelen de Precedent- kampeerders zich dagelijks zo thuis in deze kille tent, waar vanwege het langdurig achterwege blijven van zomerweer een elektrische Het Witte Huis in Washington, van waaruit de president zijn invloed uitoefent op een groot deel van de wereld. straallamp geplaatst moest worden? Wat zeggen zij, nu zij zich bevinden tussen al die papieren, een paar oude, op de kop getikte persen, touw, flesjes, etenswaren, potjes en kwasten? Een student (m.o. tekenen) drukt zich als volgt uit: „Als er geen eenheid komt in de wereld, is dat een aantasting van het eigen belang. Als iedereen, in de oude zin van het woord dan aan zijn eigen belang zou denken gaat dat dus tegen het wezenlijke eigenbelang in. En daarom ontwerp en teken ik hier voor deze actie Kijk. wat wij doen is nauwelijks idealistisch. Het gaat gewoon om de werkelijkheid. Wij zijn geen idea listen. Wel streven wij naar iets wat er in feite nog niet is. Invloed op de Amerikaanse presidentsver kiezingen is er nog niet. Misschien zou je het, zo gezien, toch een klein beetje idealistisch kunnen noemen. Iemand, die bijvoorbeeld ontwik kelingshulp nastreeft, werkt voor iets dat reeds bestaat. Ontwikke lingshulp kan alleen nog uitgeoreid worden of anders geregeld. Wat wii doen. is vechten tegen een vacuüm." Het opvullen van dit vacuüm zal een aanvang nemen in het gebouw Tivoli in Utrecht op 14 september, wanneer de „kosmopolitieke werk dag" wordt gehouden. Dat is het sein, dat de actie Degonnen is. Het einde van deze dag betekent tevens de inzet van een der meest wezenlijke onderdelen van de ac tie: "net verspreiden van de pocket „Wij scheppen een precedent". In dit boek zal de koper een in vulkaart aantreffen. Hij kan hierop zijn mening kwijt. De kaarten zijn bij vooroaat reeds geadresseerd aan enkele bekende Amerikaanse kran ten en tijdschriften. Zo wil men tevens in Amerika laten weten, wat hier bij velen aan de hand is. Veel verwachtingen heeft men ook van twee uitgebreide t.v.-uit zendingen van VARA's Achter het Nieuws. Dit wordt een soort we tenschappelijke steekproef naar de vraag hoe Nederland gestemd zou hebben. Wie de sfeer, die rond Aktie Pre cedent zal komen te hangen, heeft opgesnoven in zijn beginstadium tussen het Uddelse geboomte, staat er eigenlijk van versteld met welke eenvoudige middelen de basis voor de actie wordt gelegd. Een handje vol doortastende jongeren, die in hun kielzog wat her en der ver sierd materiaal meevoeren, wandelt op zeker moment een niet eens zo heel grote tent binnen, midden in de Veluwse eenzaamheid, en een maand later is heel Nederland voor zien van keurig en kleurig gedrukte of gestencilde, in het oog springen de, propaganda-papieren, waar je magazijnen mee zou kunnen vullen. De tent. met de ietwat gebruinde theedoeken op de scheerlijnen, zal dan verdwenen zijn. Over is het bos. Men kan zich met zijn eigen zaken gaan bemoeien. HEIN SLUIJTER Er wordt daar, in een klein ten tenkamp op de terreinen van het jongeren-ontmoetingscentrum De Hunneschans, door enkele tiental len enthousiaste jongeren gewerkt aan het welslagen van de onder neming. Onder vele motto's wordt Actie Precedent straks gevoerd en één daarvan is: „Bemoei je met je eigen zaken". Wat willen ze daar in de bossen van Uddel met zo'n opmerking, die aan het doel van de actie voor bij schijnt te schieten en er lijn recht mee in tegenspraak schijnt te zijn? Tenslotte gaat het er om in Uddel de ambitieuze plannen vorm te geven en de praktijk van de actie voor te bereiden: men wil met veel ruchtbaarheid een nieuw element aan de Amerikaanse pre sidentsverkiezingen toevoegen. Men wii er op demonstratieve wijze inspraak in vragen. De president van de Verenigde Staten, zo is het standpunt van de actievoerders, houdt zich zo regelmatig bezig met andere landen in de wereld en met name met Nederland, dat het lang zamerhand tijd wordt, dat die an dere landen zich met de verkiezin gen in Amerika gaan inlaten. En zij beweren, dat je je met je eigen zaken hebt te bemoeien? Inderdaad. Dat wordt je in Ud del wel tienmaal toegevoegd. Het is aardig gevonden. Het geeft goed weer, wat de kennelijk overtuigde wereldburgers in het werkkamp eigenlijk willen. Wat zij verstaan onder „eigen zaken" reikt een stuk verder dan de traditionele beteke nis, die men er aan zou kunnen hechten. De campagne rond het toekomstige staatshoofd van de Verenigde Staten wordt door hen beschouwd als een „eigen zaak", in feite eigen aan de hele wereld, óók een zaak van de Nederlanders. Ak tie Precedent tracht hiermee een „precedent" te scheppen. Uddel en Amerika. Het kleine dorp ligt mijlen ver van het enorme land verwijderd en zal de toekom stige bewoner van het Witte Huis ooit van Uddel gehoord hebben? Hij zal er wel geen weet van heb ben, dat er binnen het zeil van een groepje tenten, verscholen tussen het groen van een Veluws bos. iets wordt uitgebroed, waar hij straks, zoals de Precedent-mensen hopen, wel van zal vernemen. Wat hier gebeurt, is niet de vrucht van een "jee, waar slechts enkelen achter staan. Overal in het land klinken Het vrijheidsbeeld in New York adhesiebetuigingen en zijn er toe zeggingen gedaan om mee te doen. De organisators spreken reeds van duizenden. Het initiatief tot de actie is voort gekomen uit de vredesbeweging Sjaloom. Het idee is inmiddels overgenomen door vrijwel alle an dere vredesbewegingen en vele kerkelijke organisaties in Neder land. In Odijk, het centrum van de Sjaloom-beweging, is een auto nome werkgroep in het leven ge roepen, die plaatselijke acties sti muleert en suggesties geeft. En alles schijnt op gang te komen zo als men het wilde. Aktre Precedent formuleert haar beweegredenen aldus: „Het vraag stuk oorlog-vrede. de verhouding tussen rijke en arme landen, de rassenrelaties, worden door de pre sident van de Verenigde Staten aanzienlijk beïnvloed. Zijn verant woordelijkheid ter zake van de oorlog in Vietnam en de politiek ten aanzien van China zijn zeer duidelijk. Het is zonneklaar, dat al deze zaken het directe belang van alle wereldburgers raken, en niet slechts dat van de 290 miljoen toe vallige inwoners van de Verenigde Staten (zes procent van de wereld bevolking). Het is dan ook onjuist dat slechts de kiesgerechtigden van deze toevallige groep in de presi dentskeuze kunnen participeren." voor Aktie Precedent. Daarom de actie en daarom ook Uddei. Kosmopolitiek werkkamp heet het. Degenen die hun tijd en hun capaciteiten hier beschikbaar stellen, moeten er voor betalen. De kosten zijn dertig gulden per week; voor wie de volle vier weken wenst

Krantenbank Zeeland

de Stem | 1968 | | pagina 7