11 PjEZETJERS STEEDS NERVEUZER Ongeduld en onrust over lange duur van onderhandelingen JAMIN Oproep tot protest stilte MOSKOU: geen troepen aan grens Roemenië Tsjechisch verzet: geweldloos maar heroïsch UI President Svoboda gevraagd direct terug te keren .Ik ben maar een gewone soldaat" EN W,J S^a>riri^*4MMMa sinaasbowls I DAGBLAD VOOR ZEELAND (Van onze redactie buitenland) I PRAAG/MOSKOU -- Voor de derde achter eenvolgende dag is in Moskou een dag van onderhandelen over Tsjechoslowakije afgeslo ten met een mededeling van Tass dat het I overleg „morgen zal worden voortgezet". Üi2ee ï1 men voordat minister- President De Jong in de Tweede Ka- re§el'ingsverklaring zal af- 1 zelf. 5 mtdrukking brengen hoe wakT Pe?eurtenissen in Tsjechoslo- gaan ereen in Nederland aan- Cde VVD X!70ede,ijk °°k Warm mlZ T» °P 5n43' ondar TERUG HARDER MISLUKT WAARSCHUWING ONGERUST Mr. Jurgens kandidaat- voorzitter van P.P.R. JAARGANG No. 26900 |,|g|ve. N.V. Uitg. Mij - Neerlandla Voor God, Koningin en Vaderland IpireeW" Dr. W A. i. M. Harkx L. leijendekker ■Hoofdredacteur ■Redactieraad s J M. A. C. v. Dongen ■c. J. "3n Hootegem, mr. dr. A. J. j Mes, P- V. M. Vercauteren, |^j V. 't Westende. Mal Bureau Breda - Reigerstraat 16 22341 (7 lijnen) Postgiro 1114111 MAANDAG 26 AUGUSTUS 1968 Abonnementsprijs: 13,40 per kwar taal (excl. 50 ct incassokosten), 4,55 per maand (incl 5 ct. incassokosten), Losse nummers t 0,25. Post-abt. buiten verspreidingsgebied 19,75. Prijs van buitenlandse abon nementen op aanvrage. Advertentieprijs voor de gehele op lage t 0,50 per mm. Bij contract aan zienlijke reductie. Volledige tarieven en Algemene Voorwaarden worden od aanvraag gaarne verstrekt. teletoon 3751 - (Bijbureaus: TERNEUZEN, Potgieterstraat 3, elefoon 2601 OOSTBURG, Nieuwstraat 41 - teletoon 2893). TOESTAND VERSLECHTERT IN PRAAG Dat Tass er (gewoontegetrouw) aan toevoegde dat de besprekingen „open" waren en in een „kameraadschappelijke sfeer" plaatshadden, maakte de ongerustheid die sinds het weekeinde in Praag en overig Tsjechoslowakije heerst niet minder op. Men vraagt zich, temidden van geruchten, af wat er eigenlijk precies gebeurt in Moskou. De aanwezigheid van de Oostduitse, Poolse, Bulgaarse en Hongaarse leiders op de besprekingen bevalt de Tsje chen niet. Daartegenover staat de opvatting dat er een overeenkomst tussen president Swoboda en de Russen is bereikt en dat het er nu nog om gaat deze ook bij de vier andere orthodoxe partijen aan vaardbaar te maken. (ADVERTENTIE) vandaag voordeel 110 gram van 89 voor 79 w niet duur wel heerlijk (Van onze parlementaire redactie) DEN HAAG De politieke par hjen, met uitzondering van de EN, en de drie vakcentrales roe- Pen heel Nederland op om mor- Wnmiddag om 1 uur twee minu- 'en s'fle in acht te nemen. Mowee-minuten stilte moeten een i onrechtZljn te?.en het geweld en het I tetonn oe"/'■'m .tegeli'k een eer" volking Tsjechoslowaakse be- na de twee minuten stil- Jons „™1'nister"President P. J. S. de Ben tn regeringsverklaring afleg- aaLrf/b« za,l het gehele kab™t naaien, a 5" Biesheuvel zal Srdt drie christeli-'ke Partijen dat drs T a tt ?nu ls Zeer groot roeren n A ,Vy het w0°rd zal met uit7n„Tn-s 8 oppositiepartijen uitzondering van de CPN. doMeheriKNM?2' meegedeoW vanavond; geldig t0t CT*1 Warm- Hier en daar P een onweersbui. onder 20 46 op '57, maan Radio Vrij Praag meende gister middag te weten dat in Moskou een compromis was bereikt. Van Tsjechi sche kant zonden alle handelingen tegen de bezettingstroepen worden gestaakt; het land moet in het Pact van Warschau blijven (het is overi gens nooit anders van plan geweest, Red.); de vrijheid van pers en radio zou opnieuw aan banden moeten worden gelegd; daartegenover: de Russen zouden alle gearresteerden vrijlaten. Wel zouden, volgens Vrij Praag, de bezettingstroepen voorlo pig in het land blijven. Radio Gott- waldov vulde later aan „dat 20 Sov jet-divisies in Tsjechoslowakije zou den blijven en 20 andere het land in de gaten zouden houden vanuit Oost- Duitsland". Een in Wenen beluisterde Tsje chische vrije zender meldde gister avond dat de Tsjechische regering president Svoboda heeft verzocht een onmiddellijke terugkeer uit Moskou te overwegen en wel „naar aanleiding van de verslechtering van de toestand in Tsjechoslowakije". De verslechtering zou volgens een Tsjechische regeringsfunctionaris het gevolg zijn van het steeds harder op treden van de bezettingstroepen. De functionaris die de oproep tot Svo boda richtte werd aangeduid als „ka meraad Silhan", die volgens de radio partijsecretaris Dubcek tijdens diens afwezigheid vervangt. Silhan toonde zich zeer bezorgd over de steeds meer gespannen wor dende verhouding tussen de bezet tingstroepen en de Tsjechische bevol king. Er wordt steeds meer geschoten op burgers en hierdoor ontstaat een sfeer waarin het gemakkelijk tot bloedige gevechten kan komen. Hij riep de bevolking dan ook op uiter ste zelfbeheersing te bewaren. Gisteravond vielen op het Wences- lasplein in Praag opnieuw schoten. Russische soldaten hadden pamfletten uitgedeeld die door Tsjechische jon geren in brand werden gestoken. Hierop werd het vuur geopend. De soldaten schoten blijkbaar in de lucht. Eerder op de dag werden de Rus sen door minstens 20.000 mensen uit gefloten toen een officier via een ge' luidsinstaliatie de vriendschappelijke gevoelens van de Russen voor het Tsjechische broedervolk overbracht. Chauffeurs van autobussen en politie wagens ondersteunden het fluitcon cert met hun claxons. Zaterdagavond laat riep Vrij Praag een boodschap van president Svo boda om, volgens welke er voortgang bij de onderhandelingen wordt ge maakt. „Geloof mij, dat ik geen mi nuut langer in Moskou blijf dan in het belang van het volk noodzakelijk is. Wij achten het nodig, dat ook Dubcek en Cernik aan de besprekin gen deelnemen", zou de president hebben gezegd. Later zei radio Vrij Praag dat er verder was te twijfelen aan de echtheid va„ de boodschap. Naar in welingelichte kring te Mos kou vernomen wordt hebben de Rus sen Dubcek en Cernik niet als offi ciële leden van de Tsjechoslowaakse delegatie erkend. Inmiddels schijnen de Russische be zetters in Praag er harder tegenaan te gaan. Volgens radio Vrij Praag zijn zaterdagavond verscheidene mensen door Russische kogels gedood of ge wond geraakt. Ook voertuigen en zelfs auto's van de Tsjechische politie zouden zijn beschoten. Zaterdag bereikte een reeks elkaar tegensprekende berichten uit ver schillende bronnen de vrije radiosta tions. Daarin werd gemeld dat partij leider Dubcek zou zijn vrijgela ten en zich weer in Praag zou be vinden, dat Tsjechoslowakije met zijn bezetters was overeengekomen dat de wettige vertegenwoordigers hun functies weer ten volle zouden kun nen uitoefenen en dar de constitutio nele organen hun activiteit weer kon den hervatten en dat de geïnterneer den zouden worden vrijgelaten. In het bezette land zette de bevol king het lijdzaam verzet voort. Rus sische propagandapamfletten werden in het openbaar verbrand, treinen vertraagd, wegwijzers werden gewij zigd en op muren en tanks van de bezetter bracht men leuzen aan als „Iwan ga naar huis." In een illegale uitgave van het blad „Lidova Demokracie" staat dat de bezettingstroepen al meer dan een half miljoen man bedragen en dat nog meer vreemde troepen het land binnenrukken. Ook zouden vliegtui gen met leden van de Russische ge heime dienst zijn geland. Radio Vrij Praag adviseerde zaterdagavond on dertekenaars van het „Manifest van 2000 woorden" dat zij in de nacht ge arresteerd zouden worden. De bevol- Russische soldaat in discussie met burgers uit Praag. king is verzocht onderduikers behulp zaam te zijn. Op het Wenceslasplein in het cen trum van Praag klonk zaterdagavond weer machinegeweervuur toen de Russen een groep mensen arresteer de die patriottische vlugschriften verspreiden. Uit de berichten van toeristen uit Tsjechoslowakije en de vrije zenders kan worden opgemaakt dat de bezet ters met bevoorradingsmoeilijkheden kampen. Russische soldaten hebben volgens deze berichten, de auto's van buitenlandse toeristen op levensmid delen doorzocht en ook zouden bezet ters winkels zijn binnengedrongen om aan eten te komen. Enkele Russische commandanten zouden de bevolking van sommige plaatsen hebben gelast voedsel ter beschikking te stellen. De Tsjechoslowaakse vice-premier Ota Sik noemde zaterdag op een persconferentie in Belgrado de Rus sische bezetting van zijn land mislukt, omdat .de Russen er niet in zijn ge slaagd te voorkomen dat het partij congres werd gehouden en omdat het hun evenmin was gelukt een rege ring te vormen om Dubcek, premier Cernik en anderen te vervangen. OSLO (AP) Een Russische soldaat een van de duizenden die Tsje choslowakije bezetten zei zater dag in Praag: „We hadden niet moeten komen". De soldaat, die er in zijn te grote uniform bedroefd en hulpeloos uit zag, sprak met Per Egil Hegge, een Russisch sprekende Noorse verslag gever. „Wat denkt u van de toestand hier?" „Wat bedoelt u, ik ben maar een gewoon soldaat". „Heeft u de leu zen op de muren gelezen". „Ja". „Wat vindt u er van?" „We zien na tuurlijk wat ze zeggen". „Verwacht te u dat het zo zou zijn". „Nee, we dachten dat we kwamen om het beter te maken voor de arbeidende klasse". „Bent u er zich van bewust dat u wordt beschouwd als bezetters?" „Ja". „Bent u er zich van bewust dat de bezetting vergeleken wordt met de bezetting van 1939?" „Ja". „Vindt u dat redelijk?" „Niet vanuit ons standpunt bezien, maar natuur lijk „Weet u dat Dubcek en vooraanstaan de leden van de Tsjechoslowaakse regering zijn gearresteerd?" „Ja". „Weet u dat Dubcek een populair leider was?" „Ja". „Bespreekt u de toestand met uw kameraden?" „Ja". „Wat vinden zij ervan?" „Zij denken als ik. We hadden niet moeten ko men. Maar ik ben maar een gewoon soldaat". (Van onze redactie buitenland) BELGRADO/MOSKOU/BOEKAREST De Moskouse televisie heeft gisteravond geruchten tegengesproken als zouden aan de grens met Roemenië Bulgaarse en Russische troepen zijn samengetrokken. De geruchten werden verzinsels van de imperialistische propaganda genoemd. China, Roemenië en Joegoslavië staan bij de beoordeling van de gebeurtenissen aan de „imperialistische kant", aldus de tele visie van Moskou. Deze verklaring van Moskou zal in Roemenië en Joegoslavië nauwe lijks de vrees voor een mogelijk Rus sisch ingrijpen in dit landen kunnen wegnemen. President Tito van Joegoslavië en partijleider Ceausescu van Roemenië hebben zaterdag in Visac aan de Joe- goslavisch-Roemeense grens geheime besprekingen gevoerd. Volgens onber vestigde berichten zouden zij een overeenkomst gesloten- hebben tot wederzijdse militaire bijstand in ge val van eén inval i-n hun landen. Tito en Ceausescu zouden van me ning zijn dat de conservatieve com munistische krachten nu een strijd op leven en- dood voeren en dat Roe menië en Joegoslavië meer worden bedreigd dan de vrije wereld. Tito en Ceausescu hebben na hun gesprek in Visac onmiddellijk ge handeld. In Boekarest had Ceauses cu gisteren een onderhoud met de Russische ambassadeur in zijn land. Hij zou de Rus gewaarschuwd heb ben geen militaire actie tegen zijn land te ondernemen. Ceausescu zou ook verklaard hebben dat elke schending van de Roemeense onaf hankelijkheid door troepen van het Warschaupact zou stoten op gewa pend verzet van het Roemeense le ger en volk. Berichten als zou Roemenië zijn- leger gemobiliseerd hebben zijn gis teren door het Roemeense persbu reau tegengesproken. Ook Tito heeft verklaard, dat Joe goslavië „zich vastbesloten zal ver zet-ten" in geval zijn onafhankelijk-, heid zou worden bedreigd. Uit goede bron in Belgrado werd gisteravond vernomen, dat de verloven- van de Joegoslavische militairen zijn inge trokken. De militairen die in sep tember met groot verlof zouden gaan zouden onder de wapenen moeten blijven totdat de internationale toe stand is verbeterd. Tito en Ceausescu maken zich niet ten onrechte ongerust. Het Russische regeringsblad „Izvestia" van zater dag deed een ongekend felle aan val op Ceausescu en Tito. Ook het perbureau Tass liet zich niet onbe tuigd. (Vervolg op pag. 3) (Van onze parlementaire redactie) DEN HAAG De 32-jarige onder voorzitter van de Politieke Partij Ra- dikaien, mr. Erik Jurgens, volgt drs. P. Bogaers als voorzitter van deze partij op. Hij is zaterdag kandidaat gesteld voor deze functie en wordt op het congres van 5 oktober als zodanig ge kozen. Het was na het bedanken van drs. Bogaers enige tijd geleden als voor zitter al een publiek geheim dat mr. Jurgens de aangewezen man was om diens functie over te nemen. PHILIPS heeft een opdracht van 11.3 miljoen gulden ontvangen voor de levering van het complete radio telefonie netwerk van de Chileense politie. (Van onze redactie buitenland) PRAAG Het volk Van Tsjecho slowakije houdt, ondanks de toene mende druk van de zijde van de be zetters en de haast ondraaglijke spanning die het langdurige over leg in Moskou oproept, moedig stand In al zijn geweldloosheid is het Tsje choslowaakse verzet tot heroïsche proporties uitgegroeid. Het moreel, aldus een lid van de Nederlandse ambassade gisteravond (telefonisch) tot een radioverslag gever in Hilversum, is zeer hoog. De Tsjechen hebben zich aaneenge sloten en tot nu toe hebben de be zetters absoluut geen kans gezien er een wig in te drijven. Hoe ze dat ook proberen. Indrukwekkend én effectief noemt de ambassademan de verzetsmaat- regel alle richtingaanwijzers, straat naamborden en huisnummers te ver wijderen. Deze in Praag begonnen actie heeft zich als een olievlek over heel Tsjechoslowakije uitge breid. „Als men de weg niet heel goed weet, komt men er eenvoudig Alle wegwijzers zijn weg in Praag, behalve deze geïmproviseerde: „Moskou 1800 km" niet meer uit". Ook voor de toeris ten is dit een probleem maar tegen over hen is de bevolking uiterst hulpvaardig. Voor de bezettingstroepen is Praag een komplete doolhof. De bevolking heeft het bij het verwijderen van straatnamen niet gelaten en is begon nen straten en pleinen om te dopen, zodat er nu bijv. Dubcek-, Svoboda-, Smrkovsky-, Kriegel- en Cisar-stra- ten zijn. De Tsjechen bewaren bij dit alles een ongelooflijke kalmte. Tegelijk treden zij vrijmoedig op tegen de be zetters. Zjj trachten hen tot discus sies te verleiden en houden hun hun radio's voor wanneer de vrije zen ders berichten In het Russisch uit zenden. Een met de dag groeiend reper toire van oorlogsmopjes moet de Tsjechen mede overeind houden. Een van de meest wrange is wel het stereotiep geworden antwoord van de inwoners van Praag als Russen hen vragen „waar zijn we hier pre cies?". Het antwoord luidt dan „In Lidice Lidice is het Tsjechische dorp dat in de doorlog door de Duit sers totaal werd uitgemoord uit wraak op de moord op Heydrich. Nadat de Russische soldaten 's nachts in Praag talrijke aanplak biljetten hadden verwijderd, kwamen de „plakkers" zondag weer in groten getale in actie. Op het Wenceslas plein zaten grote groepen nieuwe anti-Russische plakkaten te schil deren. De teksten zijn vooral gericht op de bevoorradingsmoeilijkheden van de Russische troepen. Enkele voorbeelden: „De Russen zijn door hun toiletpapier heen, maak de bil jetten van schuurpapier", en „sluit de vuilnisemmers af, de Russen vre ten alles". Er heeft zich in de muurschilde ringen een soort „pop-art" ontwik keld: Zo zegt op een biljet het kleine Tsjechoslowakije ais roodkapje tot de wolf: „maar grootmoeder, wat hebi u grote ogen". De wolf, die een machinepistool draagt, bromt terug; „loop naar de duivel met je ogen Ik kan niet eens de weg naar huis vinden". Op een autowrak staat: „Monu ment der Sovjet-cultuur," op de muur van de Praagse universiteit: ,Het Russische staatscircus is er weer' en „grote tentoonstelling van Rus sische wapens en uitrusting. Dage lijks 24 uur lang op het Wenceslas plein. Toegang gratis". Het meest verbazingwekkend is het voortdurend in de lucht blijven van vrije zenders. Hiervoor is ongeloof lijk veel improvisatievermogen, tech nische kennis en vooral moed nodig. Wat hier wordt gepresteerd zal met gouden letters worden opgeschreven in de annalen van de radiojoumaiis- tiek en -techniek. Westduitse luisterstations telden gisteren nog 19 vrije radiozenders en vier vrije tv-zenders. Het is niet uit gesloten dat er echter meer zijn. Elk station blijkt over verschei dene zenders te beschikken, waarop om de tien minuten wordt omgescha keld om de Russische opsporings eenheden op een dwaalspoor te bren gen. Ook wordt van frequentie ge wisseld om de stoorzenders te ont gaan.

Krantenbank Zeeland

de Stem | 1968 | | pagina 1