11
PjEZETJERS STEEDS NERVEUZER
Ongeduld en onrust over lange
duur van onderhandelingen
JAMIN
Oproep
tot
protest
stilte
MOSKOU: geen
troepen aan
grens Roemenië
Tsjechisch verzet: geweldloos maar heroïsch
UI
President Svoboda
gevraagd
direct terug te keren
.Ik ben maar een gewone soldaat" EN W,J
S^a>riri^*4MMMa
sinaasbowls
I
DAGBLAD VOOR ZEELAND
(Van onze redactie buitenland)
I PRAAG/MOSKOU -- Voor de derde achter
eenvolgende dag is in Moskou een dag van
onderhandelen over Tsjechoslowakije afgeslo
ten met een mededeling van Tass dat het
I overleg „morgen zal worden voortgezet".
Üi2ee ï1 men voordat minister-
President De Jong in de Tweede Ka-
re§el'ingsverklaring zal af-
1 zelf. 5 mtdrukking brengen hoe
wakT Pe?eurtenissen in Tsjechoslo-
gaan ereen in Nederland aan-
Cde VVD X!70ede,ijk °°k
Warm
mlZ T» °P 5n43' ondar
TERUG
HARDER
MISLUKT
WAARSCHUWING
ONGERUST
Mr. Jurgens kandidaat-
voorzitter van P.P.R.
JAARGANG No. 26900
|,|g|ve. N.V. Uitg. Mij - Neerlandla
Voor God, Koningin en Vaderland
IpireeW"
Dr. W A. i. M. Harkx
L. leijendekker
■Hoofdredacteur
■Redactieraad s J M. A. C. v. Dongen
■c. J. "3n
Hootegem, mr. dr. A. J.
j Mes, P- V. M. Vercauteren,
|^j V. 't Westende.
Mal
Bureau
Breda - Reigerstraat 16
22341 (7 lijnen) Postgiro 1114111
MAANDAG 26 AUGUSTUS 1968
Abonnementsprijs: 13,40 per kwar
taal (excl. 50 ct incassokosten), 4,55
per maand (incl 5 ct. incassokosten),
Losse nummers t 0,25.
Post-abt. buiten verspreidingsgebied
19,75. Prijs van buitenlandse abon
nementen op aanvrage.
Advertentieprijs voor de gehele op
lage t 0,50 per mm. Bij contract aan
zienlijke reductie. Volledige tarieven
en Algemene Voorwaarden worden
od aanvraag gaarne verstrekt.
teletoon 3751 - (Bijbureaus: TERNEUZEN, Potgieterstraat 3, elefoon 2601 OOSTBURG, Nieuwstraat 41 - teletoon 2893).
TOESTAND VERSLECHTERT IN PRAAG
Dat Tass er (gewoontegetrouw) aan toevoegde dat de besprekingen
„open" waren en in een „kameraadschappelijke sfeer" plaatshadden,
maakte de ongerustheid die sinds het weekeinde in Praag en overig
Tsjechoslowakije heerst niet minder op.
Men vraagt zich, temidden van geruchten, af wat er eigenlijk precies
gebeurt in Moskou. De aanwezigheid van de Oostduitse, Poolse,
Bulgaarse en Hongaarse leiders op de besprekingen bevalt de Tsje
chen niet. Daartegenover staat de opvatting dat er een overeenkomst
tussen president Swoboda en de Russen is bereikt en dat het er nu
nog om gaat deze ook bij de vier andere orthodoxe partijen aan
vaardbaar te maken.
(ADVERTENTIE)
vandaag voordeel
110 gram van 89 voor 79
w niet duur wel heerlijk
(Van onze parlementaire
redactie)
DEN HAAG De politieke par
hjen, met uitzondering van de
EN, en de drie vakcentrales roe-
Pen heel Nederland op om mor-
Wnmiddag om 1 uur twee minu-
'en s'fle in acht te nemen.
Mowee-minuten stilte moeten een
i onrechtZljn te?.en het geweld en het
I tetonn oe"/'■'m .tegeli'k een eer"
volking Tsjechoslowaakse be-
na de twee minuten stil-
Jons „™1'nister"President P. J. S. de
Ben tn regeringsverklaring afleg-
aaLrf/b« za,l het gehele kab™t
naaien, a 5" Biesheuvel zal
Srdt drie christeli-'ke Partijen
dat drs T a tt ?nu ls Zeer groot
roeren n A ,Vy het w0°rd zal
met uit7n„Tn-s 8 oppositiepartijen
uitzondering van de CPN.
doMeheriKNM?2' meegedeoW
vanavond; geldig t0t
CT*1 Warm- Hier en daar
P een onweersbui.
onder 20 46 op '57, maan
Radio Vrij Praag meende gister
middag te weten dat in Moskou een
compromis was bereikt. Van Tsjechi
sche kant zonden alle handelingen
tegen de bezettingstroepen worden
gestaakt; het land moet in het Pact
van Warschau blijven (het is overi
gens nooit anders van plan geweest,
Red.); de vrijheid van pers en radio
zou opnieuw aan banden moeten
worden gelegd; daartegenover: de
Russen zouden alle gearresteerden
vrijlaten. Wel zouden, volgens Vrij
Praag, de bezettingstroepen voorlo
pig in het land blijven. Radio Gott-
waldov vulde later aan „dat 20 Sov
jet-divisies in Tsjechoslowakije zou
den blijven en 20 andere het land in
de gaten zouden houden vanuit Oost-
Duitsland".
Een in Wenen beluisterde Tsje
chische vrije zender meldde gister
avond dat de Tsjechische regering
president Svoboda heeft verzocht een
onmiddellijke terugkeer uit Moskou
te overwegen en wel „naar aanleiding
van de verslechtering van de toestand
in Tsjechoslowakije".
De verslechtering zou volgens een
Tsjechische regeringsfunctionaris het
gevolg zijn van het steeds harder op
treden van de bezettingstroepen. De
functionaris die de oproep tot Svo
boda richtte werd aangeduid als „ka
meraad Silhan", die volgens de radio
partijsecretaris Dubcek tijdens diens
afwezigheid vervangt.
Silhan toonde zich zeer bezorgd
over de steeds meer gespannen wor
dende verhouding tussen de bezet
tingstroepen en de Tsjechische bevol
king. Er wordt steeds meer geschoten
op burgers en hierdoor ontstaat een
sfeer waarin het gemakkelijk tot
bloedige gevechten kan komen. Hij
riep de bevolking dan ook op uiter
ste zelfbeheersing te bewaren.
Gisteravond vielen op het Wences-
lasplein in Praag opnieuw schoten.
Russische soldaten hadden pamfletten
uitgedeeld die door Tsjechische jon
geren in brand werden gestoken.
Hierop werd het vuur geopend. De
soldaten schoten blijkbaar in de
lucht.
Eerder op de dag werden de Rus
sen door minstens 20.000 mensen uit
gefloten toen een officier via een ge'
luidsinstaliatie de vriendschappelijke
gevoelens van de Russen voor het
Tsjechische broedervolk overbracht.
Chauffeurs van autobussen en politie
wagens ondersteunden het fluitcon
cert met hun claxons.
Zaterdagavond laat riep Vrij Praag
een boodschap van president Svo
boda om, volgens welke er voortgang
bij de onderhandelingen wordt ge
maakt. „Geloof mij, dat ik geen mi
nuut langer in Moskou blijf dan in
het belang van het volk noodzakelijk
is. Wij achten het nodig, dat ook
Dubcek en Cernik aan de besprekin
gen deelnemen", zou de president
hebben gezegd. Later zei radio Vrij
Praag dat er verder was te twijfelen
aan de echtheid va„ de boodschap.
Naar in welingelichte kring te Mos
kou vernomen wordt hebben de Rus
sen Dubcek en Cernik niet als offi
ciële leden van de Tsjechoslowaakse
delegatie erkend.
Inmiddels schijnen de Russische be
zetters in Praag er harder tegenaan
te gaan. Volgens radio Vrij Praag zijn
zaterdagavond verscheidene mensen
door Russische kogels gedood of ge
wond geraakt. Ook voertuigen en
zelfs auto's van de Tsjechische politie
zouden zijn beschoten.
Zaterdag bereikte een reeks elkaar
tegensprekende berichten uit ver
schillende bronnen de vrije radiosta
tions. Daarin werd gemeld dat partij
leider Dubcek zou zijn vrijgela
ten en zich weer in Praag zou be
vinden, dat Tsjechoslowakije met zijn
bezetters was overeengekomen dat de
wettige vertegenwoordigers hun
functies weer ten volle zouden kun
nen uitoefenen en dar de constitutio
nele organen hun activiteit weer kon
den hervatten en dat de geïnterneer
den zouden worden vrijgelaten.
In het bezette land zette de bevol
king het lijdzaam verzet voort. Rus
sische propagandapamfletten werden
in het openbaar verbrand, treinen
vertraagd, wegwijzers werden gewij
zigd en op muren en tanks van de
bezetter bracht men leuzen aan als
„Iwan ga naar huis."
In een illegale uitgave van het blad
„Lidova Demokracie" staat dat de
bezettingstroepen al meer dan een
half miljoen man bedragen en dat
nog meer vreemde troepen het land
binnenrukken. Ook zouden vliegtui
gen met leden van de Russische ge
heime dienst zijn geland. Radio Vrij
Praag adviseerde zaterdagavond on
dertekenaars van het „Manifest van
2000 woorden" dat zij in de nacht ge
arresteerd zouden worden. De bevol-
Russische soldaat in discussie
met burgers uit Praag.
king is verzocht onderduikers behulp
zaam te zijn.
Op het Wenceslasplein in het cen
trum van Praag klonk zaterdagavond
weer machinegeweervuur toen de
Russen een groep mensen arresteer
de die patriottische vlugschriften
verspreiden.
Uit de berichten van toeristen uit
Tsjechoslowakije en de vrije zenders
kan worden opgemaakt dat de bezet
ters met bevoorradingsmoeilijkheden
kampen. Russische soldaten hebben
volgens deze berichten, de auto's van
buitenlandse toeristen op levensmid
delen doorzocht en ook zouden bezet
ters winkels zijn binnengedrongen om
aan eten te komen.
Enkele Russische commandanten
zouden de bevolking van sommige
plaatsen hebben gelast voedsel ter
beschikking te stellen.
De Tsjechoslowaakse vice-premier
Ota Sik noemde zaterdag op een
persconferentie in Belgrado de Rus
sische bezetting van zijn land mislukt,
omdat .de Russen er niet in zijn ge
slaagd te voorkomen dat het partij
congres werd gehouden en omdat het
hun evenmin was gelukt een rege
ring te vormen om Dubcek, premier
Cernik en anderen te vervangen.
OSLO (AP) Een Russische soldaat
een van de duizenden die Tsje
choslowakije bezetten zei zater
dag in Praag: „We hadden niet
moeten komen".
De soldaat, die er in zijn te grote
uniform bedroefd en hulpeloos uit
zag, sprak met Per Egil Hegge, een
Russisch sprekende Noorse verslag
gever.
„Wat denkt u van de toestand hier?"
„Wat bedoelt u, ik ben maar een
gewoon soldaat". „Heeft u de leu
zen op de muren gelezen". „Ja".
„Wat vindt u er van?" „We zien na
tuurlijk wat ze zeggen". „Verwacht
te u dat het zo zou zijn". „Nee, we
dachten dat we kwamen om het
beter te maken voor de arbeidende
klasse".
„Bent u er zich van bewust dat u
wordt beschouwd als bezetters?"
„Ja". „Bent u er zich van bewust
dat de bezetting vergeleken wordt
met de bezetting van 1939?" „Ja".
„Vindt u dat redelijk?" „Niet vanuit
ons standpunt bezien, maar natuur
lijk
„Weet u dat Dubcek en vooraanstaan
de leden van de Tsjechoslowaakse
regering zijn gearresteerd?" „Ja".
„Weet u dat Dubcek een populair
leider was?" „Ja". „Bespreekt u de
toestand met uw kameraden?" „Ja".
„Wat vinden zij ervan?" „Zij denken
als ik. We hadden niet moeten ko
men. Maar ik ben maar een gewoon
soldaat".
(Van onze redactie buitenland)
BELGRADO/MOSKOU/BOEKAREST De Moskouse televisie
heeft gisteravond geruchten tegengesproken als zouden aan de grens
met Roemenië Bulgaarse en Russische troepen zijn samengetrokken.
De geruchten werden verzinsels van de imperialistische propaganda
genoemd. China, Roemenië en Joegoslavië staan bij de beoordeling
van de gebeurtenissen aan de „imperialistische kant", aldus de tele
visie van Moskou.
Deze verklaring van Moskou zal
in Roemenië en Joegoslavië nauwe
lijks de vrees voor een mogelijk Rus
sisch ingrijpen in dit landen kunnen
wegnemen.
President Tito van Joegoslavië en
partijleider Ceausescu van Roemenië
hebben zaterdag in Visac aan de Joe-
goslavisch-Roemeense grens geheime
besprekingen gevoerd. Volgens onber
vestigde berichten zouden zij een
overeenkomst gesloten- hebben tot
wederzijdse militaire bijstand in ge
val van eén inval i-n hun landen.
Tito en Ceausescu zouden van me
ning zijn dat de conservatieve com
munistische krachten nu een strijd
op leven en- dood voeren en dat Roe
menië en Joegoslavië meer worden
bedreigd dan de vrije wereld.
Tito en Ceausescu hebben na hun
gesprek in Visac onmiddellijk ge
handeld. In Boekarest had Ceauses
cu gisteren een onderhoud met de
Russische ambassadeur in zijn land.
Hij zou de Rus gewaarschuwd heb
ben geen militaire actie tegen zijn
land te ondernemen. Ceausescu zou
ook verklaard hebben dat elke
schending van de Roemeense onaf
hankelijkheid door troepen van het
Warschaupact zou stoten op gewa
pend verzet van het Roemeense le
ger en volk.
Berichten als zou Roemenië zijn-
leger gemobiliseerd hebben zijn gis
teren door het Roemeense persbu
reau tegengesproken.
Ook Tito heeft verklaard, dat Joe
goslavië „zich vastbesloten zal ver
zet-ten" in geval zijn onafhankelijk-,
heid zou worden bedreigd. Uit goede
bron in Belgrado werd gisteravond
vernomen, dat de verloven- van de
Joegoslavische militairen zijn inge
trokken. De militairen die in sep
tember met groot verlof zouden gaan
zouden onder de wapenen moeten
blijven totdat de internationale toe
stand is verbeterd.
Tito en Ceausescu maken zich niet
ten onrechte ongerust. Het Russische
regeringsblad „Izvestia" van zater
dag deed een ongekend felle aan
val op Ceausescu en Tito. Ook het
perbureau Tass liet zich niet onbe
tuigd.
(Vervolg op pag. 3)
(Van onze parlementaire redactie)
DEN HAAG De 32-jarige onder
voorzitter van de Politieke Partij Ra-
dikaien, mr. Erik Jurgens, volgt drs.
P. Bogaers als voorzitter van deze
partij op.
Hij is zaterdag kandidaat gesteld
voor deze functie en wordt op het
congres van 5 oktober als zodanig ge
kozen.
Het was na het bedanken van drs.
Bogaers enige tijd geleden als voor
zitter al een publiek geheim dat mr.
Jurgens de aangewezen man was om
diens functie over te nemen.
PHILIPS heeft een opdracht van
11.3 miljoen gulden ontvangen voor
de levering van het complete radio
telefonie netwerk van de Chileense
politie.
(Van onze redactie buitenland)
PRAAG Het volk Van Tsjecho
slowakije houdt, ondanks de toene
mende druk van de zijde van de be
zetters en de haast ondraaglijke
spanning die het langdurige over
leg in Moskou oproept, moedig stand
In al zijn geweldloosheid is het Tsje
choslowaakse verzet tot heroïsche
proporties uitgegroeid.
Het moreel, aldus een lid van de
Nederlandse ambassade gisteravond
(telefonisch) tot een radioverslag
gever in Hilversum, is zeer hoog. De
Tsjechen hebben zich aaneenge
sloten en tot nu toe hebben de be
zetters absoluut geen kans gezien er
een wig in te drijven. Hoe ze dat ook
proberen.
Indrukwekkend én effectief noemt
de ambassademan de verzetsmaat-
regel alle richtingaanwijzers, straat
naamborden en huisnummers te ver
wijderen. Deze in Praag begonnen
actie heeft zich als een olievlek
over heel Tsjechoslowakije uitge
breid. „Als men de weg niet heel
goed weet, komt men er eenvoudig
Alle wegwijzers zijn weg in Praag, behalve deze
geïmproviseerde: „Moskou 1800 km"
niet meer uit". Ook voor de toeris
ten is dit een probleem maar tegen
over hen is de bevolking uiterst
hulpvaardig.
Voor de bezettingstroepen is Praag
een komplete doolhof. De bevolking
heeft het bij het verwijderen van
straatnamen niet gelaten en is begon
nen straten en pleinen om te dopen,
zodat er nu bijv. Dubcek-, Svoboda-,
Smrkovsky-, Kriegel- en Cisar-stra-
ten zijn.
De Tsjechen bewaren bij dit alles
een ongelooflijke kalmte. Tegelijk
treden zij vrijmoedig op tegen de be
zetters. Zjj trachten hen tot discus
sies te verleiden en houden hun hun
radio's voor wanneer de vrije zen
ders berichten In het Russisch uit
zenden.
Een met de dag groeiend reper
toire van oorlogsmopjes moet de
Tsjechen mede overeind houden.
Een van de meest wrange is wel het
stereotiep geworden antwoord van
de inwoners van Praag als Russen
hen vragen „waar zijn we hier pre
cies?". Het antwoord luidt dan „In
Lidice Lidice is het Tsjechische
dorp dat in de doorlog door de Duit
sers totaal werd uitgemoord uit
wraak op de moord op Heydrich.
Nadat de Russische soldaten
's nachts in Praag talrijke aanplak
biljetten hadden verwijderd, kwamen
de „plakkers" zondag weer in groten
getale in actie. Op het Wenceslas
plein zaten grote groepen nieuwe
anti-Russische plakkaten te schil
deren. De teksten zijn vooral gericht
op de bevoorradingsmoeilijkheden
van de Russische troepen. Enkele
voorbeelden: „De Russen zijn door
hun toiletpapier heen, maak de bil
jetten van schuurpapier", en „sluit
de vuilnisemmers af, de Russen vre
ten alles".
Er heeft zich in de muurschilde
ringen een soort „pop-art" ontwik
keld:
Zo zegt op een biljet het kleine
Tsjechoslowakije ais roodkapje tot de
wolf: „maar grootmoeder, wat hebi
u grote ogen". De wolf, die een
machinepistool draagt, bromt terug;
„loop naar de duivel met je ogen
Ik kan niet eens de weg naar huis
vinden".
Op een autowrak staat: „Monu
ment der Sovjet-cultuur," op de
muur van de Praagse universiteit:
,Het Russische staatscircus is er weer'
en „grote tentoonstelling van Rus
sische wapens en uitrusting. Dage
lijks 24 uur lang op het Wenceslas
plein. Toegang gratis".
Het meest verbazingwekkend is het
voortdurend in de lucht blijven van
vrije zenders. Hiervoor is ongeloof
lijk veel improvisatievermogen, tech
nische kennis en vooral moed nodig.
Wat hier wordt gepresteerd zal met
gouden letters worden opgeschreven
in de annalen van de radiojoumaiis-
tiek en -techniek.
Westduitse luisterstations telden
gisteren nog 19 vrije radiozenders en
vier vrije tv-zenders. Het is niet uit
gesloten dat er echter meer zijn.
Elk station blijkt over verschei
dene zenders te beschikken, waarop
om de tien minuten wordt omgescha
keld om de Russische opsporings
eenheden op een dwaalspoor te bren
gen. Ook wordt van frequentie ge
wisseld om de stoorzenders te ont
gaan.