Franse haute couture gaat andere koers varen
't „Zeve
brengt
in staat
van op
Westlandse tuinder kweekt kostbaarste cactussen uit liefhebberii
Onuitroei
Leo
van der
Hoeven
bezit
soorten negen bij vier meter waarin men ve
MACHINAAL
KNOOPSGAT
RAMPZALIG
VOOR SNOBS
M
serieus
verschil
autodidact
MIRAKELS
soms gedeeltelijk klaar zijn en na
het passen worden afgemaakt.
Wanneer u in Amsterdam een „ori
ginele" Saint Laurent koopt en zijn
„griffe" staat erin, dan kan dit mo
del in Laurents haute-couturehuis of
in zijn boutique gekocht zijn om hier
aan de vrouw gebracht te worden.
Een originele Saint Laurent zonder
griffe kan op de markt gebracht
worden door de confectiefabrikant,
die een toile heeft gekocht.
Maar het is ook mogelijk een ko
pie van zo'n model te vinden. Dan
heeft de confeotiefabrikant of de boe
tiekhouder goed gekeken en iets ge-
kopieerd. Tenslotte maakt Saint Lau
rent ook confectie aan de lopende
band. Tussen al deze verschillende
soorten „Laurents" is verschil: al
lereerst in prijs.
„We moeten een andere koers va
ren, alle couturiers zijn het eeus op
dit punt", verklaart Daniël Gorin,
president van de Chambre Syndica
le de la Haute Couture. De Haute
Couture, die niet kan bestaan zon
der hulp van bijkomstigheden als
parfums, confectie, boutiquemodel-
len en allerlei snuisterijen, behoort
in de eerste plaats „ideeën-labora
torium" te blijven", aldus Cardin, de
promotor van haute couture nieuwe
stijl.
De nieuwe architectuur van het
bouwwerk dat mode heet ziet er vol
gens Gorin's verklaring in Frank
rijk uit als een omgekeerde pyrami-
de. De top, die nu onder ligt, stelt
het ontwerp voor, het unicum, het
prototype van mode dat zeer duur
verkocht wordt zowel aan inkopers
van exclusieve modehuizen, aan eer
ste klas confectiefabrikanten die er
tevens het recht tot vermenigvuldi
gen bij kopen, als aan enkele zeld
zame klanten die nu eenmaal ge
kleed willen zijn volgens de tradi
tie van „grote" couture (de hele we
reld telt maar 3000 vrouwen die ech
te haute couture dragen!)
Onder de top ligt een brede laag
waartoe een groot aantal vrouwen
behoort, die wel wat over hebben
.voor de „griffe", de handtekening
van de couturier, zijn onnavolgbare
coupe en de exclusieve stof. Maar zij
willen geen duizenden franken voor
een pakje of mantel neerleggen. Voor
deze groep wordt een couture bedacht
die alle kwaliteiten van het mees
terwerk behoudt, maar door tech
nische vereenvoudiging lager geprijsd
kan zijn. De onderste en grootste
laag van de pyramide bestaat uit
de massa, voor wie de confectie een
waaier van modellen openvouwt in
winkels en warenhuizen en bij de
couturier (die naar Cardins idee zijn
eigen confectiefabrikant kan zijn
voor modellen die hij in eigen zaak,
om de hoek van zijn huis, dus in
zijn boutique verkoopt).
De directeur van Datou denkt er
ook zo over: het gaat niet op dat
het een. coutourier evenveel tijd kost
om een paar mouwen te laten inzet
ten en te laten passen, als een reis
je van Parijs naar New York. De
couture moet °P een andere manier
gaan werken, maar met behoud van
het onvervangbare handmerk, het
ambachtelijk cachet, dat deer geen
machine te imiteren is.
Nina Ricci ziet de pyramid® ook:
eerst de absolute haute couture als
prototype; vervolgens de couture,
gemaakt met de hand maar zonder
„essayage" dus zonder passen; en
tenslotte op voorbeeld van Dior en
Saint Laurent een confectie op gro
te schaal.
De zakelijke leider van Saint Lau-
rant verklaart ervan overtuigd te
zijn, dat haute couture niet verdwijnt
hoe kwetsbaar en belast met moei
lijkheden deze zaak ook is. Dank zij
de haute couture kan de ontwerper
zich uitleven en er ideeën uit gebrui
ken voor de instelling d'e nu enke
le jaren bestaat: de boutique.
De naam Rouet zegt ons niet veel,
maar deze meneer is de man die
het beleid voert over het huis Dior.
Hij komt juist uit Amerika waar hij
DAGBLAD DE STEM
Haute couture van Lanvin: Avond-kimono in tergal goudlamé,
gedragen over een flessegroene maillot en een bloot lijfje.
((Vdn een
I
HASSELT - Het „zevenste
schopsstjd, per traditie in een
dan drie eeuwen zo en niets
anders zal zijn.
Het „zevenste jaar zoals
waarin de grote Virga Jesseft
het miraculeuze Mariabeeld van
„U moet Hasselaar zijn om
laan van de kathedrale kerk,
met de indringende geur van
dozen met schoenen te wachte
„Ik vraag me af wie me nu no
voor Romeinse sandalen kan I
weet dat de tijd nijpt. Zondag
keer uittrekken.
Die stoet is het hoogtepunt
de feesten die om de zeven j:
gehouden worden. Driemaal g
hij rond Hasselt, drie maal lai
een andere route. En daar he
Hasselt met zijn bijna 40.000
woners, zich wel op gepreparee
Met versleringen die aan de bf
dagen van het rijke roomsche
ven doen denken. Geen straat
ongemoeid gelaten, niet alleen
het centrum waar de ommeg:
zal trekken, maar ook ver da
bulten. De Hasseltse „zevenst
jaar-opwinding manifesteert s
dan ook voornamelijk in eer v
me naijver om nog mooiere
gelen uit te zagen die legioens
wijze klapwiekend de parkeer
vens in beslag nemen, om 1
mooiere boomstronken te gieten
gewapend beton. Die blokkeren
weliswaar enkele weken de sm
le trottoirs, maar verkeer telt
deze dagen in de hoofdstad v
Belgisch Limburg niet mee.
In de Kapelstraat, niet ver v
de fraaie, oude kathedraal, st
de Mariafeeirk, waar het Vb
Jessebeeld een vaste plaats he<
In 1944 werd de kerk door een v!
gende bom vernield. Het mirai
leuze beeld, omstreeks 1350 dc
een Hasseltse kunstenaar uit
stuk eikehout gebeiteld, deelde
de schade. Bij de vorige omiri
gang, nu dus zeven jaar geledl
viel er een scherf af. Nascha
van de oorlog. Een poging tot rj
tauratie is niet gedaan. Men 1:
het beeld zoals het is. Het is frj
gepolychromeerd, maar dat is
nauwelijks te bespeuren. In c
dagen is het gehuld in kostbare
waden, die in de loop van de
ren ten geschenke zijn gegev
Veel langer al dan de drie eeuu
waarin Hasselt zijn ommegang 1
trekken wordt de Virga Jesse v
eerd. Oude kronieken in de dekt
maken melding van wonderbaai
ke gebedsverhoring. De eei
in 1366, toen een vrouw op v<
spraak van Maria Virga Je
van een duivel bevrijd werd.
datzelfde jaar dateert het verb
van de man die de Hasseltse L
vevrouw aanriep toen zijn lever,
een bos bedreigd werd door
orkaan. De man bracht het er q
gens de kronieken heelhuids a
De meest recente wonderba
lijke gebeurtenis dateert uit 18
Helena Christina Robat van Ma
tricht werd van lamheid genez
Een protestants meisje zag het
bekeerde zich. Bij de oorkoi
zijn in het archief de doeken op
borgen, waarmee de lamme hi
van de vrouw omwikkeld was.
(Van onze moderedactrice)
PARIJS Het lanceren.van
een nieuwe mode in voor- en na
jaar vestigt telkens de aandacht
op de wereld van de haute cou
ture. Ofschoon ook in die wereld
verschuivingen plaatshebben,
moet Parijs toch nog steeds ge
zien worden als een toonaange
vend modecentrum.
In enkele maanden tijds heb
ben nu twee beroemde Franse
couture-huizen zeer onverwachts
hun deuren voorgoed gesloten:
Balenciaga en Castillo. Hiermee
is beroering gewekt in couture-
kringen en een probleem ter be
studering voorgelegd aan de
Franse economen.
Anno 1868 werd in Parijs de Cham
bre Syndicale opgericht met het doel
de belangen van de Haute Couture
(economisch gezien, ook staatsbe
langen) te behartigen. Meer dan één
crisis heeft dit gilde der couturiers
geteisterd, maar toch is het altijd
een parel gebleven in de kroon van
Franse kunstzinnige ambachten. Mo
menteel staat het tegenover een bar
rière van nagenoeg onoverkomelijke
problemen. Besloten is een andere
koers te gaan varen.
Tot nu toe werd de haute couture
omgeven door een soort heilige eer
bied. Om de premières van de Pa-
rijse shows te mogen bijwonen moet
de mode-journalist maanden tevo
ren formulieren inleveren bij de
Chambre Syndicale om aan een ver
gunning te komen. Een inkoper daar
entegen stort een kapitaaltje om een
show te mogen bijwonen. Hij kan
daarvoor dan tevens een „toile" ko
pen d.w.z. een autentiek model, uit
gevoerd in toile, met bet recht dit
model te reproduceren.
Coco Chanel heeft zich van deze
gang van zaken al sedert enkele sei
zoenen afgekeerd. Iedereen mag bij
mij komen kijken, zegt zij. En daar
mee is zij modern geweest. Maar
ook anderen veranderen van koers.
De ene couturier na de ander opent
een boutique. Dat is niet het soort
„boetiek" dat wij hier vooral ken
nen, vreemde winkeltjes met eigen
aardige verkoopstertjes, niet zelden
flodderige modellen en een wankele
economische positie, maar een zaak
waar modellen worden verkocht die
zijn ontworpen door de couturier,
Een der laatste haute couture-japonnen van Castillo: zwarte kant uit
nylfrance van Dognin voor een soort omgekeerde mantel die met strikken
sluit op de rug. De halflange mouwen zijn bezet met kanten stroken.
een bezoek bracht aan zijn klanten,
de inkopers en instellingen die Dior-
modellen maken in licentie. Hij
vindt dat de haute couture nu een
anachronisme is geworden, maar wel
de onvervangbare motor van een aan
tal activiteiten waaronder de bouti
que een bijzondere plaats inneemt
o.a. als stut en steun voor de cou
turier. Maar er moet meer vaart
komen in het hele proces: bevoor
rading van stoffen, vervaardiging van
modellen en aflevering van klanten.
Pierre Cardin drukt zich radicaal
uit: het is even mal in het atoom
tijdperk to schrijven met een ganze-
veer of te rijden in een rijtuigje,
als haute couture te bedrijven in het
tempo van een slak. De prijzen moe
ten omlaag. Er moet gebruik ge
maakt worden van de moderne tech
niek, veel kan machinaal gedaan
worden bijvoorbeeld knoopsgaten
maken.
Verschrikkelijk, afschuwelijk
en rampzalig voor de snobs: aan
het knoopsgaatje herkent men de
maatkledingI
Wij kennen een meneer die in
al zijn confectiepakkies knoops-
gaatjes op de mouwen laat bor
duren met de hand, door een lie
ve oude kleermaker, zodat zijn
vrienden en vriendinnen maar
vooral zijn vijanden zullen den
ken dat hij maatkleding draagt..
(Van een onzer verslaggevers)
DE LIER Copiapoa, Neoclii-
lenia, Mainmillaria. Enkele na
men die, met een geur van wie
rook omgeven, herinneringen op
roepen aan de tijd dat de Katho
lieke Kerk zich nog volop in ver
geelde Latijnse termen tot het
gelovige godsvolk richtte. Naar
bovenstaande woorden zal men
echter tevergeefs in het oude
brevier van de pastoor zoeken en
al evenmin zit er een wierook-
luchtje aan. Ze hebben een heer
lijk verse groene geur om zich en
in de bloeitijd dragen ze de prach
tigste bloemen.
Het zijn de namen van drie van de
driehonderd vijftig verschillende cae-
tussoorten, die in het bezit zijn van de
Lierse fruitkweker Leo van der Hoe
ven (23). Aan de Oudcampseweg 41
in De Lier staat een klein kasje van
le honderden van de wonderlijkste
cactussen aantreft. Niet die cactus-
Die hobby is pas echt serieus aange
pakt toen hij in 1963 het kasje achter
zijn ouderlijke woning bouwde, er
verwarming (tien buizen) en een wa
tertoevoer in aanlegde en op die ma
nier voldoende armslag kreeg om
zich intensief aan de kweek van de
mees* uitheemse soorten cactussen te
wijden. Alleen cactussen van Zuid-
amerikaanse oorsprong, die hebben
zijn speciale interesse. Elk jaar op
nieuw sorteert hij ze op soort en
kwaliteit, zodat de mooiste soorten en
de mooiste kwaliteit overblijven.
I
sen die vaak in de huiskamers staan
en zich radeloos en dikwijls tever
geefs trachten aan te passen aan de
steeds wisselende kamertemperatuur,
maar planten die met de grootste
zorg opgekweekt worden en zich dan
ook van hun mooiste stekelige zijde
laten zien.
„Ik ben ermee begonnen", vertelt
Leo van der Hoeven, „toen ik twaalf
of dertien jaar was. Ik ging dan in de
avonduren cactuskwekers in het
Westland af, hielp ze en begon me
langzamerhand voor de teelt van die
plant te interesseren. Maar dan wei
als hobby, waarmee ik me naast m'n
dagelijkse werk in de tuin bezig
houdt, en een hobby is het altijd ge
bleven".
„Enige tijd terug kreeg ik de leden
van de Haagse vereniging van cactus
liefhebbers Succulenta, waar ik ook
bij aangesloten ben, op bezoek. Een
twintig a. vijfentwintig man uit de
stad, cactusliefhebbers, die hun ogen
uitgekeken hebben en niet uit m'n
kasje vandaan te halen waren. ZjjJ-
ke mooie cactussen zien ze nooit en
kunnen ze zelf ook niet kweken, in 'n
stad. Licht bijvoorbeeld is erg be
langrijk. Maar dan is er altijd wél
die boom van buurman die het te
genhoudt".
schoonmaakwoede gegrepen als de
huisvrouwen alom in het land. Alle
cactussen worden dan verplant, de
grond ververst en de potten ontsmet.
(Dan staat ie op mijn gas emmers
vol potten uit te koken, zegt z'n
moeder met een wat bedenkelijk ge
zicht).
In het Westland als grootste glas
tuinbouwgebied ter wereld, zijn zeer
veel cactuskwekers, al is dat mis
schien niet zo algemeen bekend. Die
kwekers zaaien honderdduizenden,
soms zelfs meer dan een miljoen cac
tuszaadjes per jaar uit, di'. zo snel
mogelijk tot ontwikkeling worden ge
bracht om ze dan te kunnen veilen.
En hierin verschilt Leo van der Hoe
ven met deze kwekers: hij zaait, ver
zorgt en koestert en ent zijn kostba
re planten, maar veilen is er niet bij.
Het zaaien, gebeurt in bloempotjes
van zwart plastic die meer warm
te opnemen dan de bekende stenen
potten met een doorsnee van acht
a tien centimeter. De heel fijne pot
grond wordt plat aangedrukt en het
zaad er losjes bovenop uitgestrooid.
Hierover komt dan een laagje biggel
en de potjes wordenafgedekt met
een vel plastic om een hoge lucht
vochtigheid te „forceren", in dè kas
gezet. Als alles goed gaat begint het
zaad dan na vijftien a twintig dagen
te kiemen. Direct worden ze dan door
Leo van der Hoeven buiten gezet.
„Daarvan krijgen ze weerstand en
worden ze sterk". Na verloop van on
geveer een jaar komen ze verspeend
in een bakje in de kas te staan en in
hetzelfde jaar worden ze geënt op een
tamelijk dunne onderstam, die niet
veel in leeftijd verschilt met de te en
ten cactus. Na een of twee jaar ent
hij 'ze over op de blijvende onder
stam, waarmee ze het hun hele ver
dere groeileven moeten doen.
„Dat enten", zegt Leo, „la een heel
precies werkje, maar als je goed
plantenmateriaal hebt kan dat weinig
moeilijkheden opleveren. De onder
stammen kweek ik ook zelf. Ik ge
bruik daarvoor de Cyreussoorten zo
als: Spachiamus, Pachanoii en Jus-
bertii. Ik snij zowel de ent als de on
derstam vlak af en zet ze zo op el
kaar dat de centrale assen elkaar
kruisen. Twee tot vijf dagen worden
ze met een elastiekje op elkaar ge
houden en dan zijn ze wel aan elkaar
gegroeid".
Zeker gedurende vijf maanden, van
oktober tot en met februari, geeft hij
zijn cactussen geen water. Maar dan
weer wel in het voorjaar, 's morgens
en in de zomer, 's avonds. De tegen
stelling zowel wat water als tem
peratuur aangaat is erg belangrijk,
vertelt hij. In een keer geef ik veel
water en dan een hele tijd niets meer.
Ze nemen dan alles direct op en
wordt het geen papperige massa. Zo
ook met de temperatuur. Overdag
mag het goed heet zijn en 's nachts
koud. Dan zet ik het luchtraam en
Leo van der Hoeven werd door het
zelfde gezelschap met vragen be
stormd hoe hij zijn cactussen toch zo
mooi kreeg.
„Dat kon ik ze niet uitleggen. Voor
deze teelt zijn geen vaste richtlijnen
te geven van je moet het zo doen of
zo. Grond bijvoorbeeld is erg belang
rijk. Ze vroegen dan ook prompt hoe
de samenstelling ervan was. Maar ik
kon daarover niets anders zeggen dan:
een beetje van dit en een beetje van
dat. Dat voel je aan als tuinder en
doe je naar eigen inzicht".
De „sky-line" van een van de cactusvelden in de kas wordt uitgemaakt door
cactussen van het soort Ecliinocactus Grusonii. De zwarte potten waarin ze
staan, houden de warmte goed vast.
Zo ongeveer is de samenstelling
van zijn cactusgrond als volgt: zwar
te bladaarde, een gedeelte goede hu-
musrijke kleigrond, wat rotte mest,
een handje bloedmest (hangt van het
soort af) en nog wat TMTD, een poe
der dat verrotting tegengaat. Begin
maart, wanneer de lente zich aan
kondigt wordt hij door dezelfde
De Lierse cactuskweker bezig
met het sierplateau, dat hij heeft
ingericht om zijn kas een leuk
aanzien te geven.
zelfs wel de deur open, zodat de kou
de vochtige lucht naar binnen komt
Leo van der Hoeven is om nog eeni
een vreemd woord te gebruiken
een autodidact. Hij is niet in het bc
zit van het Handboek der Cactus-
kweekkunde, mocht dat al bestaan en
wat hjj weet, weet hij door ervaring.
„Het is eigenaardig, dat de mees
te cactusliefhebbers in de stad
wonen. Er zijn in het Westland
wel veel cactuskwekers maar
mensen die cactussen kweken
zuiver als liefhebberij vind je
hier niet of nauwelijks. Ik doe er
alles voor. Als ik 's avonds thuis
kom en ik zie dat er nogal wat
moet gebeuren, ga ik desnoods da
hele nacht door
