TTE PROF. MR. P..J. OUD: Een der weinige grote politici in Nederland Boycot Algerije door piloten gaat deze week in DE LAATSTE DAGEN VAN LYNDON B. JOHNSON ■Ml al zijn za nog zo jong VOEDING Autoverkoper verdacht van fraude COMMENTAREN VAN POLITICI eschoten Burgemeester Minister Partij Staatkunde ze hebben hun eigen smaak, hun eigen voorkeur. Smaak speelt een grote rol in het spijsverteringsproces. Met de "kindersmaak" is daarombij Liga terdege rekening gehou den. Fijn, dat Liga ook naar wens kan wort den toegediend: in defies, als pap, geweekt of gemengd met vruchtesap, fruit, groente en droog uit de hand. De kleintjes geven de voorkeur aan ZO LANG ZE IN DE GROEI ZIJN Vliegtuigen Fanfares Kinderen Wedloop Piraterij Boxtel heeft nieuw carillon Samenhang tussen sof tenon en misvorming en een vak kiezen reeds op jeugdige aren de mogelijk- ïisjes, om een (goed Ie BETEX opleiding, slier aan de Steense- wordt ook gedeelte ooi te Hulst. linge meegeniet van ingen. ng te weten komen, meisjes uit je omge- (i in. omen, dan kan dat van je ouders) alle weten komen, tel. 209. 5-7 Hulst triconette opleiding DAGBLAD DE STEM VAN WOENSDAG 14 AUGUSTUS 1968 (Van onze parlementaire redactie) DEN HAAG - Minister van staat, nir. P. J. Oud behoorde tot de weinige grote politici, die Nederland deze eeuw gekend heeft. Niemand zal dit ontkennen, zelfs niet zijn grootste politieke tegenstanders. Zijn politieke loopbaan, die bijna 50 jaren omspannen heeft, wijst dit duidelijk aan. Hij was partijleider, kamerlid, fractievoorzitter en minister. Hij was daarbij tegelijk één van de meest aangehaalde staatsrechtskundige, naar wie bijna iedere politicus wel eens verwezen heeft bij zijn politieke handelingen. Deze eeuw is in Nederland de politiek in de werkelijke zin van het woord mede gevoerd door prof. Oud. Men heeft de politicus Oud na ie oorlog meermalen verweten, dat hij zijn Vrijzinnig Democratische Bond in 1946 zonder slag of stoot overgeleverd zou hebben aan de toen pas opgerichte Partij van de Arbeid. Daardoor kon, volgens de ze critici, de Partij van de Arbeid met zijn ledental direct al goed voor de dag komen. Hoe dit ook zij, feit is alleen, dat prof. Oud zelf maar twee jaar lid van de Partij van de Arbeid is gebleven. In 1948 richtte hij met oud-minis ter en oud-secretaris-generaal van de NAVO, mr. D. Stikker, de Volkspartij voor Vrijheid en De mocratie op. Daarna kwam hij op nieuw in de Tweede Kamer en hij bleef er tot 1963, in welk jaar hij benoemd werd tot minister van staat. De politieke loopbaan van prof. Oud liep, via Purmerend, waar hij geboren was, Texel en Ommen naar Den Haag, met daarbij als één van de vele hoogtepunten in dit leven ook nog het burgemees terschap van Rotterdam tussen 1938 en 1952. Zijn ambtsperiode als burgemees ter van de Maasstad was een der meest bewogen periodes in de ge schiedenis van Rotterdam: de ver woesting van zijn stad door Duitse bommenwerpers bij het uitbreken van de tweede wereldoorlog. Prof. Oud zag al snel in, dat er met de Duitsers niet viel samen te werken en in oktober 1941 dien de hij zijn ontslag in. Hij zette zich toen aan de geschiedschrijving van de Nederlandse parlementaire ge schiedenis na 1918, welk werk, na de oorlog gereedgekomen, de naam kreeg „Het jongste Verleden". Na de bevrijding keerde prof. Oud weer terug op zijn burgemees terspost. Onmiddellijk wijdde hij al zijn krachten aan de wederop bouw van de gehavende Maasstad, waarvan hij in zijn „afwezige" pe riode het wel en wee op de voet was blijven volgen. Want Ouds wo ning was in stilte een klein stad huisje geworden, waar velen „de burgemeester" nog om advies kwa men vragen. Hij was al jong lid van de voor- Vrijzinnig Democratische Band, vooral door toedoen van de nogal radicale politieke Treub. In 1917 kreeg hij als vrijzinnig demo craat zitting in de Tweede Kamer voor het kiesdistrict Den Helder. Kamerleden werden toen nog vol gens het districtenstelsel gekozen, een stelsel, waarnaar sommige par tijen nu weer willen terugkeren. Hij bleef kamerlid tot 1933, in welk jaar hij minister van Finan ciën werd in het tweede en daarna derde kabinet-Colijn. In 1937 keerde hij in de Tweede Kamer terug als fractievoorzitter van de Vrijzinnig democraten. Een jaar later werd hij echter burgemeester van Rot terdam en verliet hij daarvoor de kamer. Onmiddellijk na de oorlog kwam prof. Oud weer in de actieve Ne derlandse politiek terug. Het was niet zo verwonderlijk, dat hij in 1946 met een vrij groot aantal vrij zinnig-democraten overging maar de Partij van de Arbeid. Voor de oor log had zijn partij nationaal en in ternationaal veel goede betrekkin gen met verschillende socialistische stromingen in Nederland en in Eu ropa onderhouden. De Vrijzinnig Democratische Bond had vrij veel radicale invloeden, tijen, al ging het hem, zo zei hij toen, te langzaam. „Van Gods wil in de politiek weten we niets", was altijd zijn geliefde slagzin. Hij heeft vele geschriften over staatsrecht en staatkunde nagelaten. Het bekendste is wel zijn zeer om vangrijke politieke geschiedschrij ving „Het Jongste Verleden 1918- 1940", waarin men de politiek uit deze jaren bijna van dag tot dag kan volgen. Bekend is ook zijn streven tot hervorming van de Eerste Kamer. Herhaaldelijk heeft hij in woord en geschrift gepleit voor een Eer- stje Kamer, die vooral nationaal- economische politiek moet bedrij ven volgens de taak, die thans de Sociaal-Economische Raad uitoe fent. In dieze opvattingen moet de Eerste Kamer dan vooral bestaan uit deskundigen uit het bedrijfsle ven. Voor velen was het daarom on begrijpelijk, dat prof. Oud de Par tij van de Arbeid in 1948 alweer verliet, om een nieuwe partij, de V.V.D. te stichten. Een partij, die verschillende jaren met de socia listen en de K.V.P. in één rege ring zat en die zelfs in 1956 nog alleen met de socialisten een kabi net wilde vormen. Nadien is zijn invloed in de V.V.D., waarvan hij tot 1963 fractievoorzitter bleef, te ruggelopen. Dit blijkt overduidelijk uit de tegenwoordige V.V.D., die niet eens meer met de socialisten wil regeren. De conservatieve li beralen kregen steeds meer de overhand. Door zijn politieke opvattingen is prof. Oud altijd een groot tegen stander van de confessionele par tijvorming geweest. Op het 20-ja- rig congres van de V.V.D. in ja nuari jl. heeft hij voor het laatst deze politieke belijdenis nog eens duidelijk uitgesproken. Hij toonde zich' toen zelfs verheugd over de terugloop van de confessionele par- (Van onze parlementaire redactie) DEN HAAG Het oyerlijden van prof. P. J. Oud heeft verschillende po litici commentaar ontlokt. Hieronder volgen enkele commentaren: Vice-premier dr. H. J. WITTEVEEN (VVD): Prof. Oud is een zeer ver dienstelijk Nederlander geweest die zijn land in verschillende functies op uitnemende wijze heeft gediend. Zijn grote kracht lag in zijn gedegen kennis van de staatsrechtelijke beginselen en van de parlementaire geschiedenis. Zijn adviezen bleven uiterst waardevol. Wij verliezen in hem een staatsman van formaat. Mr. E. H. TOXOPEUS, fractieleider van de VVD in de Tweede Kamer: Hij was een politicus en staatsrechtgeleerde van groot formaat. Ik heb hem dik wijls om raad gevraagd. Zijn boek over het constitutionele recht geldt als hèt handboek voor praktiserende politici. Zijn heengaan betekent een groot verlies voor de V.V.D. Drs. W. K. N. SCHMELZER, fractieleider van de KVP in de Tweede Ka mer: Het heengaan van de minister van staat prof. Oud acht ook ik een groot verlies. Op vrijwel alle verantwoordelijke posten heeft hij zijn krachten in gezet voor de publieke zaak: ais kamerlid, als minister, als fractievoorzitter, als partijvoorzitter en als burgemeester van een onzer grootste steden. Prof. Oud was een voortreffelijk debater, een gezien burgemeester en een hoog gewaardeerd lid van de Kamer. Hij was de vraagbaak van allen in grote en kleine staatsrechtelijke vraagstukken. Ik ben ervan overtuigd dat ook de hui dige generatie voluit zal profiteren van de wijsheid en kennis, die deze staatsman voor ons heeft nagelaten. Zij gingen en blijven gaan veruit boven de grenzen van de partijpolitiek. Dr. W. DREES, oud-premier en minister van staat: De overledene was een van de belangrijkste politici in ons land die kon bogen op de grootste parle mentaire ervaring. Hij was onder meer ook hoofdbestuurslid van de PvdA en later met mr. Stikker oprichter van de VVD, door zijn ijveren kon de VVD groeien en regeringspartij worden. Prof. C. P. M. ROMME, thans lid van de Raad van State, heeft als oud fractievoorzitter van de KVP in de Tweede Kamer veelvuldig de degens met prof. Oud gekruist. Beiden behoren tot de meest vooraanstaande naoorlogse politici. Mr. Romme zei in zijn commentaar onder meer: Weliswaar heeft prof. Oud zich zijn gehele leven op staatsrechtelijk en staatkundig terrein bewogen, maar als parlementariër bereikte hij een absoluut hoogtepunt. Hij beschikte over een ontzaglijke 'werkkracht en enorme toewijding. Hij was de parlementariër bij uitstek. (Van een onzer verslaggevers) DEN HAAG Bij zijn terugkeer van vakantie is dezer dagen op Schip hol gearresteerd de 30-jarige Haagse autoverkoper R. van der L. Hij wordt ervan verdacht bij zijn werkgever het Haagse automobielbedrijf Franke en Tjepkema in dienstbetrekking f 7.000 verduisterd te hebben. De Ha genaar die chef verkoop is, ontkent dit. Hij wordt morgen voorgeleid. De 7.000 zou hij in handen heb ben gekregen door de verkoop van tweedehands automobielen, hij zou drie of vier maal zijn werkgever min der hebben afgedragen dan hij voor de wagens bij garagehouders kreeg. Daar de chef autoverkoper een vertrouwensfunctie heeft, werd hij vrij weinig gecontroleerd. De laatste tijd evenwel ontstond bij zijn werk gever wel enig wantrouwen, vooral ook omdat hij zich trachtte te ont trekken aan een accountantscontrole. Toen hij echter met vakantie naar Spanje vertrok liet zijn directie de boeken controleren. Daarin werd het duidelijk dat hij een belangrijke som te weinig had afgedragen. Zaterdag werd hij op Schiphol aangehouden. R. van der L. was ruim een jaar in dienst bij het automobielbedrijf. Geruchten als zou de Hagenaar wa pens gesmokkeld hebben en in op dracht van zijn werkgever auto's naar Nederland moest smokkelen, konden niet worden bevestigd. (Van onze correspondent) SCHIPHOL De internationale federatie van vliegersverenigingen Ifalpa, waarbij het merendeel van de vliegersorganisaties in de westerse wereld zijn aangesloten, heeft gistermiddag tijdens persconferenties in vijf Europese hoofdsteden, waaronder Amsterdam, aangekondigd, dat over drie dagen een boycot tegen Algerije zal beginnen. Momenteel wordt de actie administratief voorbereid. De maatregel betekent, dat de drie maatschap pijen, die op Algerije vliegen Air France, AI Italia en Swiss Air) hun vluchten op dat land zullen staken. De Ifalpa wil hiermee bereiken, dat het gekaapte Israëlische vlieg tuig wordt terug gegeven en dat de bemanning wordt vrij gelaten. Zoals wij eerder meldden, had de Ifalpa reeds twee weken geleden een boy cot vam de Algerijnse luchthaven in de zin. Men besloot toen echter, op het laatste moment, de bemidde lingspoging af te wachten, die twee bestuursleden van de Ifalpa bij de Algerijnse regering gingen onderne men. Deze poging heeft tot nu toe geen resultaat gehad. Op de persconferentie in Londen deelde de Ifalpa mee, zo bericht A.P., dat de boycot reeds afgelopen nacht om 12 uur precies zou ingaan. Een woordvoerder van Swissair heeft ontkend dat de piloten van deze maatschappij zich bij de internatio nale boycot hebben aangesloten. Hij deelde mee dat de piloten de kwes tie bespraken. Zij zouden vanmorgen een verklaring afleggen. (ADVERTENTIE) LIGA. 7iin 9T0N Toen ik hem vroeg waar hij het meest naar verlangde na Dp an'woordde Lyndon Johnson snel: „De vrijheid, denk ik." vnnrh om m«n e'£en baas te zijn", onderstreepte de president op de en j a '?pisc,le. klagende en tegelijk strijdlustige toon. „Om zonder telefoon onderrt' i°urnalisten zo'n 20 km per dag rond te zwerven in de natuur, zonflp ,nsterren 'e slapen, mijn vrouw bij de hand te kunnen nemen en ereen 111 an van 4e geheime dienst door de bossen te kunnen dwalen, ,1. gewoon binnen te gaan en een bier en een hamburger te bestellen z°n4er dat men dat gek vindt." De president verlangt ook naai' Ja, en de grond van Texas, we™* geboren. Hij verlangt zin»i!?r. kunnen doceren en le- uiteebr^!10^^"' Hij wU graag een sdia„ studie van het president- Pieren rts1 maken- Hii wil ZÜ" Pa- 5e :tiJÜi en I"! verlangt naar de imlü e hij verwacht van ^"eifenToUeTè.06 leerlingen van Locomotief beeld, maar wat C® terechtkomen? <eigenlijk het gas ;n waarm het gecomprimeerde een nJu mot0r zich ontlaadt) is Pfesidem e®ni, elke aftredende bij wn maar het is acuter ZO lnfon„ ljl pan "t?t is ciouuer l°hnson ievende man als feiteiiu, UUr Per dag werkt mets anders doet, die zo liaEe tils T" euuers aoei, aie zo tie senaat minderheidsleider in ^te-lWri meer<ferheidsieider, als C "'J* President de panden geh^d heef< gezien 6n ?CchV!"ga"gs«id tussen het pre- loos burE£. an de staat van ambte- op de andIJV1" met- Van de ene Jf. Over de ag ben je president- 5*® HovS aa"Passing heeft Wil- ■kt het ie ee"s opgemerkt, ePdrme "evoel geeft van „een motief, die een speel- J .vnclon Raines Johnson is een onvermoeibare, uiterst actieve president geweest. Zelfs nu, te gen het eind van zijn 40-jarig politiek leven, blijft hij ener giek en steeds in actie. Wat voelt een man, die in het brand punt van de wereldbelangstel ling heeft gestaan, bij een plot selinge verandering in „gewezen president!" Saul Pett van As sociated Press geeft een beeld van Johnson nu diens aftreden nadert, gezien door de ogen van de president zelf, zijn vrouw en zijn intimi in het Witte Huis. goedtreintje trekt". De stuwkracht blijft, maar er valt niets meer te trekken. L.B.J. heeft zelf zijn vrienden ver teld, dat hij niet weet hoe die pe riode na het wegvallen van de druk zal worden. „Het enige wat ik weet", zei hij, „is, dat 'k dat gevoel nu nog niet heb. Er is nooit genoeg tijd in mijn leven geweest om alles te doen wat ik wilde doen. Ik vermoed, dat ik tot de dag, dat ze me begraven meer te doen zal hebben dan de tijd me toelaat. Ik heb zoveel ijzers in het vuur, dat ik niet denk, dat ik het gevoel zal hebben, dat Taft had". L.B.J. ...de vrijheid om mijn eigen baas te zijn- Mevrouw Johnson hoopt dat ook, maar is minder zeker. In een gesprek dat ik met haar had in de zonnige salon op de twee de verdieping van het Witte Huis, zei ze: „Er zullen, denk ik, tijden ko men dat de dagen zonder hun stren ge indeling een vacuüm lijken". Het was na de lunch op een zon dag, en haar man had zich juist naar zijn werkkamer begeven. „Eigenlijk had ik verwacht, dat deze „decompressie"-periode onmid dellijk zou beginnen, toen hij zich op 31 maart als kandidaat had te ruggetrokken, maar tot nu toe is het niet gebeurd. Hij heeft altijü genoeg dingen gevonden voor zijn vitaliteit en zijn energie. Zolang ik hem ken heeft altijd geprobeerd zich licha melijk en geestelijk verder op te stuwen, dan binnen zijn bereik was. Altijd heeft hij iets aangepakt, dat bijna te zwaar was". Mevrouw Johnsons blik gleed om laag naar de vleugel /an de werk vertrekken dan de president. „Het zal voor een tijdje wel heerlijk zijn niet zo hard te hoeven werken en te weten, dat zoveel mensen niet meer afhankelijk zijn van je inspanning". De mate waarin een man, die van 't hoogtepunt van zijn leven afdaalt, zich moet aanpassen, hangt gewoon lijk af van wat hij het meest zal missen. President Johnson denkt, dat bij het Kapitool, het Congres ei. de men sen en wat lüj de „officiële sfeer" noemt, waarin hij 40 jaar heeft ge werkt en geliefd, zal missen. Hij denkt dat die zal worden vervangen door de stimulans en de levendig heid en de verbeeldingskracht van de jonge mensen met wie hij na zijn aftreden zijn tijd gaat doorbrengen. Zijn eigen kinderen en de studen ten van de Lyndon B. Johnsonschool aan de universiteit van Texas. Intimi en assistenten in de rege ring verwachten echter, dat het ge voel, dat Taft had, na 20 januari voor Johnson nog scherper zal zijn. Een van hen zei: „Hij zal het verschrik kelijk moeilijk hebben in die over gangstijd, want wat voor grote pro blemen kan hij aanpakken? Hij zal de macht op hoog niveau missen en ook de bijkomende dingen, zoals de vliegtuigen en treinen, en andere conveniënten, hoewel ex-presidenten nu niet direct armlastig zijn". Een oude vriend en lid van Johnsons kabinet zei: „Ik weet dat het 'oven, dat hem wacht op de ranch, met schrijven en doceren, hem interessant voorkomt, vooral als de nieuwe president, ongeacht van welke partij, af en toe gebruik van hem zou maken, maar....?" „Het is natuurlijk zuivere specula tie van mijn kant, maar nu en dan zie ik perioden van melancholie. Zij komen, duren enige tijd en verdwij nen dan weer. Ik vraag me af, of ze niet zijn toe te schrijven aan een natuurlijke tegenzin om het centrum van de belangrijkste wereldproble men te verlaten en aan een zeer reële weerzin, die diep in hem leeft om de zetel van de macht °P te geven. Natuurlijk zal hij het plotse linge wegvallen van de fanfares en het „Hail to the chief' als hij er gens binnenkomt, opmerken. Die be tekenen immers veel voor hem, maar hij zal er beslist overheen komen". Het is nu bijna vier maanden ge leden sinds Lyndon Johnson zijn be sluit bekendmaakte zich niet voor een nieuwe ambtsperiode beschik baar te stellen in de hoop daarmee Noord-Vietnam naar de vredestafel te brengen en de verdeeldheid in eigen land te verminderen. Sindsdien heeft de president aan bezoekers verteld geen reden te heb ben om zijn besluit te betreuren en er in feite verheugd over te zijn. Hij heeft gezegd, dat er voor zijn besluit geen andere redenen zijn ge weest dan de door hem genoemde openbare factoren. Wel liet hij erop volgen: „Ik ben nu bijna 60. Ik wil mijn kindieiren beter leren kennen. Ik ben hier nu 40 jaar geweest Ik ben trots op de hoofdstad, maar ei genlijk houd ik meer van de heldere zon van Texas dan de verontreinig de atmosfeer van de Potomac". Een lid van het kabinet zei: „Vijf jaar presidentschap hebben hem pe rioden van vermoeidheid bezorgd, die hij niet zomaar kan negeren. Ik heb hem soms aan het einde van een dag vaal van vermoeidheid ge zien, of alle levenssappen waren weg getrokken, en dan vroeg ik me af, of hij nog voldoende kracht had om de trap op te lopen. Lyndon Johnson draagt 20 januari van het volgend jaar om 12 uur zijn ambt over. Een datum die gemengde gevoelens bij hem wakkerroept. Aan de ene kant zo zegt hij, ziet hij de maanden die hem nog resten als een wedloop met de tijd om zo wei nig mogelijk zaken onafgemaakt ach ter te laten, aan de andere kant ver langt bij naar die 20e januari en telt hij de dagen tot hij de volgende man hoort zeggen „So help me God". Hij eindigt zoals hij begon, een wervelwind, die lange dagen maakt elke detail wil weten, om 7 uur op staat om de telegrammen van de nacht te lezen, 's nachts om 1 uur na het lezen van veel stukken naar bed gaat. Nog steeds wordt van hem geëist, dat hij gemiddeld 100 beslis singen per dag neemt. Te oordelen naar het tempo waar in hij nu nog werkt, zal hij heen gaan als een oude revolverheid, die achteruitlopend de kroeg verlaat, en van beide heupen af blijft schieten tot hij door de klapdeurtjes is ver dwenen. Zoals wij reeds eerder schreven, is de boycot niet eenzijdig tegen Alge rije gericht, maar wil de Ifalpa de dwangmaatregel in de toekomst gaan toepassen op alle landen, die weige ren, een gekaapt vliegtuig terug te geven. De luchtvaartmaatschappijen, die zelf om luchtvaart-politieke rede nen weinig kunnen doen, juichen het initiatief van hun piloten stilzwijgend toe, omdat de piraterij in de lucht, waartegen geen enkele effectieve voorzorgsmaatregel te nemen ls, hand over hand toeneemt. De voorzitter van de Ifalpa, J, Bartelski, zei tvjdems de persconfe rentie in Amsterdam: „De laatste 10 jaar zijn 25 vliegtuigen gekaapt. On ze maatregel is louter genomen met het oog op de veiligheid in de lucht, Vroeg of laat moet de piraterij tot een luchtnamp leiden. Er zijn geen wettelijke maatregelen mogelijk te gen kapers van vliegtuigen. Dit is een enorme lacune in de internatio nale wetgeving". Maandag heeft de Ifalpa nog een laatste telegrafisch ultimatum naar de Algerijnse regering gezonden. Toen het antwoord kwam, dat de vliegers maar weer eens een delega tie moesten sturen, besloot de Ifal pa tot zijn drastische stap. Alleen tussen Frankrijk en Alge rije al vinden 120 vluchten per week plaats 60 worden uitgevoerd door Air France, 60 door de Algerijnse luchtvaart maatschappij, die straka onder de boycot van de internationa le federatie van transportboniden zal vallen. BOXTEL (ANP) De vijftiende- eeuwse Sint-Petrustoren van Boxtel is verrijkt met een vier ootaafs klokkenspel, dat werd gegoten door een klokkengieterij te Aarle-RixteL De beiaard kostte 85.000 gulden, dat de plaatselijke bevolking in zes jaar tijds bijeen heeft gespaard. Sinds gisteren zijn de klokken ieder kwar tier in deze Brabantse gemeente te horen. (Van een onzer verslaggevers) ALSDORF De verdedigers in het Softenonproces in Aisdorf hebben verzocht om de getuigenis van prof. W. Lenz van de universiteit van Munster, die door de rechtbank als getuige-deskundige werd opgeroepen, vroegtijdig af te breken. De recht bank wees echter het verzoek af. Prof. Lenz stelde vast dat er een onbetwiste samenhang bestaat tussen het gebruik van thalidomide door moeders tijdens de zwangerschap en de misvormingen bij hun kinderen. Een vraag blijft welke de oorzaak van deze misvormingen kan zijn. (ADVERTENTIE)

Krantenbank Zeeland

de Stem | 1968 | | pagina 7