Episcopaat gereserveerd
tegenover encycliek
over geboortenregeling
DUBCEK OPGEWEKT
NAAR BRATISLAVA
JAMIN
MEER ZON
RUSSISCH „SPEL" VOOR DE JONGENS
Bilateraal overleg al begonnen
Tientallen mensen
overleven vliegramp
Mei-stakers
ontslagen
bij Franse tv.
AM
tiümite óomMïïjL
BISSCHOPPELIJKE BRIEF AAN DE PRIESTERS
Loten én prijzen
staatsloterij hoger
TEKST VAN
DE BR1EE
AAN DE
PRIESTERS
DC-8 STORT NEER IN ONWEER
Hans v. H. (47)
naar Hasselt
overgebracht
M
volle maantjes
„Noord-Holland" N.V,
DAGBLAD VOOR ZEELAND
WMm
Kritiek uur
Zwitserland
Reacties
- jüagMa? Stem
Engeland
Onderzoek naar
gra f schendingen
Er op UIT, eigen land is IN
dat ziet U in
kaatsheuvel
16
opgeleid en ingewerkt,
irprovisie en premievrlj
e Tilburg, postbus 720.
108e JAARGANG
No. 26881
UitgaveN.V. Uitg. Mij Neerlandle
Directeur: Dr. W A. J. M. Harkx
Hoofdredacteur L. Leijendekker
RedactieraadJ M. A. C. v. Dongen
C. J. van Hootegem, mr. dr. A. J.
J. M. Mes, P V. M. Vercauteren,
L J- v. 't Westende.
Bureau: Breda - Relgerstraat 16
tel. 22341 (7 lijnen] Postgiro 1114111
Voor God, Koningin en Vaderland
M&U I
ZATERDAG 3 AUGUSTUS 1961
Abonnementsprijs: 13,40 per kwar
taal (excl. 50 ct. incassokosten), ƒ4,5.'
per maand (incl. 5 ct. incassokosten)
Losse nummers 0,25.
Post-abt. buiten verspreidingsgebiec
19,75. Prijs van buitenlandse abon
nemenfen op aanvrage.
Advertentieprijs voor de gehele op
lage f 0,50 per mm. Bij contract aan
zienlijke reductie. Volledige tarieven
en Algemene Voorwaarden worder
op aanvraag gaarne verstrekt.
Bureau voor
de Zeeuwse eilanden: GOES, Klokstraat I. telefoon 8030 - Bureau voor Zeeuwsch-Vlaanderen: HULST, Steenstraat 14 telefoon 3751 (Bijbureaus: TERNEUZEN, Potgieterstraat 3, telefoon 2601 -- OOSTBURG, Nieuwstraat 41 telefoon 2893
(Van een onzer redacteuren)
UTRECHT/BREDA. De Nederlandse bisschoppen
kunnen geen onvoorwaardelijke instemming betuigen
met de uitspraak van paus Paulus, dat het gebruik van
voorbehoedmiddelen ongeoorloofd is.
Zij zijn van oordeel, dat de paus in deze kwestie wel een gezagvolle
uitspraak heeft gedaan- maar geen onfeilbare. Dit blijkt uit een
brief, die de bisschoppen aan alle Nederlandse priesters hebben ge
richt. Deze brief is bedoeld als een voorlopige richtlijn voor de
preek n het weekeinde. Er volgen nog nadere richtlijnen maar daar
over willen de bisschoppen zich eerst „ernstig beraden".
Dat het Nederlandse Episcopaat ge
reserveerd staat tegenover de opvat
tingen van de paus inzake de ge
boortenregeling blijkt verder uit het
feit, dat zij in het verschijnen van de
encycliek Humanae Vitae geen aan
leiding hebben gezien de huidige pas
torale begeleiding van de geboorten-
regeling te wijzigen. Het kernpunt
hiervan is, dat uiteindelijk het eigen
geweten beslissend is en dat de men
sen vrij zijn in de keuze van voor
behoedmiddelen.
In kerkelijke kringen verwacht
men, dat de voorzichtige stand
puntbepaling van het Nederlandse
Episcopaat van invloed zal zijn op de
meningsvorming van bisschoppen in
andere (Westerse) landen. Velen van
hen hebben zich nog niet uitge
sproken.
De Zwitserse bisschoppenconferen
tie heeft bij monde van haar voor
zitter bisschop Vonderach in een
verklaring onder meer gezegd dat 'n
uitspraak als die van de paus van
heel andere draagwijdte en verplich
ting is dan welke uitspraak ook van
individuen of groepen.
De Zwitserse bisschoppen zijn er
zich overigens van bewust, dat de
encycliek de gehuwden en allen, die
ermee te maken hebben, voor een
moeilijke taak stelt. Zij vragen om
niet met een oppervlakkig en onjuist
oordeel een sfeer te scheppen, waarin
gemakkelijk misverstanden ontstaan.
Een van de eerste reacties in Ne
derland op de bisschoppelijke brief
kwam van Confrontatie-redacteur J.
H. E. Asberg:
„Wij hadden liever gezien dat de
Nederlandse bisschoppen zich zon
der enige reserve en zelfs met dank
baarheid achter de paus hadden ge
schaard. Uit de totaliteit van de brief
meen ik wel op te maken, dat de
bisschoppen achter de pauselijke uit
spraak staan, maar ze nemen wel een
afwachtende houding aan.
De heer Asberg zou het zeer op
prijs gesteld hebben, zo zei hij, als
de bisschoppen de priesters hadden
gevraagd de gehele encycliek, ver
deeld over een aantal zondagen,
vanaf de preekstoel voor te lezen.
„Dan zouden ze in eerste instantie,
zoals de paus gevraagd had, zijn
woord hebben doorgegeven. En daar
na hadden ze een basis gehad om op
voort te gaan".
Overigens meent de heer Asberg
dat de Nederlandse bisschoppen het
aan zichzelf te danken hebben, dat
ze momenteel in zo'n moeilijke si
tuatie verkeren. „Vlak onder hun
ogen, met hun eigen toelating en zelfs
op hun initiatief is er een opvatting
over het huwelijk gegroeid die in
lijnrechte tegenspraak is met het
woord van de paus. In tijdschriften
die door paters worden uitgegeven
wordt het gebruik van' voorbehoed
middelen, zelfs voor ongehuwden,
aanbevolen. En die bladen hebben
dan een imprimatur, dat in het bis
dom destijds gegeven wordt door de
gene die nu bisschop is".
De verklaring van de Nederlandse
bisschoppen over de encycliek
Humanae Vitae, is een voor
zichtig stuk. Maar duidelijk. De uit
spraak, dat geboortenregeling an
ders dan via periodieke onthouding
niet is toegestaan, wordt door de
bisschoppen niet onderschreven. Zij
aanvaarden de encycliek als een
„gezagvolle uitspraak, waaraan het
persoonlijk geweten niet kan voor
bijgaan", maar niet als een binden
de, als een onfeilbare uitspraak. Er
zijn en blijven nog andere factoren,
zeggen zij,, die de gewetensbeslis
sing van de individuele gelovigen
bepalen, onderlinge liefde, verhou
dingen binnen het gezin en maat
schappelijke omstandigheden.
Algemeen wordt aangenomen dat de
meerderheid Van katholiek Neder
land door de encycliek Humanae Vi
tae niet overtuigd is van de pntoe-
laatbaarheid van geboorteregelin
gen. Misschien had die meerderheid
van de bisschoppen een nog duide
lijker verklaring verwacht. Maar wat
zou daarvan dan het effect zijn ge
weest?
In Rome bestaat veel onbegrip over
de aard en doelstelling van de ver
nieuwing van de R.-K. Kerk in Ne
derland. Onbegrip leidt tot argwaan,
tot conflicten. In deze zaak zou een
conflict kunnen ontstaan over bij
voorbeeld het primaatschap van de
paus, een conflict met rampzalige
gevolgen voor de eenheid van de
kerk.
Het Is heel duidelijk dat het Neder
landse episcopaat geen enkele be
hoefte heeft aan een dergelijk con
flict. De enige bedoeling van de bis
schoppen is de mensen te helpen,
die door de encycliek in verwarring
zijn gebracht.
De Nederlandse bisschopen gaan zich
nu nader beraden. Daarmee zal wel
enige tijd gemoeid zijn maar dat is
geen probleem voor al degenen, die
b'i de geboortenregeling betrokken
zijn. De pastorale richtlijnen die ter
zake gelden, zijn immers niet inge
trokken.
De tijd, nodig voor nader beraad, kan
werken als afkoelingsperiode, in Ne
derland, in Rome en elders. Intus
sen kan de paus een beter inzicht
i9en in de opvattingen van het
wereldepiscopaat Intussen kan ook
gezocht worden naar een oplossing
voor de gerezen moeilijkheden.
/oor het bereiken van een passende
oplossing is een grote liefde nodig,
voor de kerk, voor de mens. En veel
wijsheid en vertrouwen in elkaar.
kerk bevindt zich in een „kritiek
uur constateren de bisschoppen
aan het begin van hun brief. Die
brief eindigt dan ook terecht met de
opwekking „te bidden voor onze H.
Vader en voor elkaar".
'Y™,°"ze parlementaire redactie.)
I HAAG. De prijzen voor de
tln™ y,a" 4e staatsloterij gaan om-
aoÜ L ,nsang van september kost
heeI lot niet meer 20 maar 25
(Tuiden.
houdt,verband met de al eerder
aangekondigde verhoging van de
noofdprjjs tot een half miljoen belas-
ingvrij en enkele andere veranderin
gen, bedoeld om met de staatsloterij
eter opgewassen te zijn tegen de bui
tenlandse concurrentie.
voor een uitvoeriger bericht zie
Pag. 7.
Geen feeststemming rond het
goud enjubileum van Ons Be
lang, want de vissers van Bres-
kens hebben zorgen. Pagina 3.
De politieke kermis, die maan
dag in Miami Beach begint,
luidt de eindfase van de strijd
om het Witte Huis in. Pagina 7.
Hitier heeft zich niet doodge
schoten, beweert een Russische
schrijver, maar hij heeft vergif
ingenomen. Pagina 9.
De Mounties gokken op een
eigen t.v.-programma. Als ten
minste hun zomershow in goe
de aarde valt. Pagina V-
Tennisster Marijke Jansen is als
eerste geplaatst voor de Neder
landse kampioenschappen. Een
opvallend feit. Pagina 4.
Tsjechoslowakije zal kunnen le
ren of een socialistische maat
schappij ook democratisch kan
zijn. Pagina
Vandaag 350 jaar geleden voer
Michiel de Ruijter als elfjarig
bootsmaatje voor het eerst de
zee op. Pagina 15.
Frangoise Sagan is in haar va
kantie bezig aan een nieuwe ro
man, die dikker dan alle vorige
wordt. Pagina
Een groot aantal factoren staat
de totstandkoming van een
Europese kapitaalmarkt voorals
nog in de weg. Pagina 19.
IN HET TRAPPORTAAL van een
woning aam de Admiraal de Ruij ter-
weg in Amsterdam is brand gesticht.
De bewoonster van de derde etage
werd door geknetter van vuur wak
ker. Met een buurman kon zij de
vlammen met emmers water blussen.
(Van onze weerkundige
medewerker)
DE BILT Gedurende het
weekeinde is een verdere verbe
tering van het augustusweer te
verwachten. De uit Frankrijk af
komstige storing, die donderdag
nog fikse onweersbuien in ons
land bracht en vrijdag nog voor
veel bewolking zorgde, trekt
naar het oosten weg. In de loop
van de dag verwachten we zon
nige periodes. De wind draait
naar noord tot noordoost, waar
door drogere lucht wordt aange
voerd. Een hogedrukgebied bo
ven de Britse eilanden verplaatst
zich tijdens het weekeinde naar
het vasteland. Hoog worden de
temperaturen nog niet, maar
voor zondag zijn maxima tussen
22 en 24 graden te verwachten.
Verschillende katholieke priesters
en leken in Engeland hebben ge
dreigd met openlijke protesten aan
staande zondag in de kerk als de
bisschoppen hen dwingen de pause
lijke encycliek tegen het gebruik van
voorbehoedmiddelen volledig te aan
vaarden.
Bij de Britse dagbladen blijven
brieven binnenstromen, zowel pro als
contra de encycliek.
Kardinaal John Heenam, hoofd van
de hiërarchie im Engeland en Wales,
heeft getracht de crisis te kalmeren
door een pastorale brief vamuit zijn
vakantie-oord te sturen. Hij verzoekt
de priesters deze zondag vanaf de
kansel voor te lezen in plaats van
hun eigen preken te houden.
Vernomen werd dat in de brief van
de kardinaal een beroep gedaan
wordt op de katholieken de ency
cliek nauwkeurig te bestuderen hem
te aanvaarden en daarna op te vol
gen.
VERVOLG OP PAGINA 9.
(Van een onzer verslaggevers)
UTRECHT De brief welke de
Nederlandse bisschoppen tijdens
een spoedberaad over de encycliek
„Humanae Vitae" hebben opgesteld
en vérzonden aan de priesters, luidt
als volgt:
In dit kritieke uur beseffen wij,
dat vele katholieken in onrust zijn.
Velen zijn teleurgesteld over de pau
selijke encycliek, met name de ver
klaring over de anticonceptionalia.
Zij worden beproefd in hun geloof,
dat de kerk is Gods werken in men
selijke gestalte te midden van ons.
In dit ogenblik willen uw bis
schoppen enkele voorlopige woor
den tot u richten, die n zou kunnen
gebruiken voor uw verkondiging
van aanstaande zondag. De gevol
gen van de encycliek zijn van we
reldomvattende betekenis en alleen
na langdurige en diepe bezinning
van velen zal men de draagwijdte
er van kunnen peilen. Het is be
grijpelijk dat uw bisschoppen al
leen na ernstig beraad, ook met
theologische en andere deskundigen
in staat zullen zijn om u de bege
leiding te geven waar u zo'n behoef
te aan hebt. Deze begeleiding zal u
ongetwijfeld gegeven worden, maar
zal wel enige tijd op zich laten
wachten.
1) Een katholiek is eerbied ver
schuldigd aan het gezag en liet
woord van de paus. Aan een
dergelijke gezagvolle uitspraak
als deze encycliek kan het per
soonlijke geweten niet voorbij
gaan. Overigens zijn veie fac
toren, die het persoonlijk gewe
ten t.a.v. de huwelijksbeleving
bepalen, reeds gegeven: bij
voorbeeld onderlinge liefde,
verhoudingen in het gezin en
maatschappelijke omstandighe
den.
2) Wij katholieken geloven in de
pauselijke onfeilbaarheid. Al is
deze encycliek geen onfeilbare,
dogmatische uitspraak, toch is
zij een waar pleidooi voor de
waardigheid van het leven en
een oproep tot verantwoorde
lijkheid in geslachtelijkheid en
huwelijk, die voor onze samen
leving van zeer groot belang is.
Moge het gesprek rond deze en
cycliek meewerken tot een zuiver
der waarderen en functioneren van
het gezag in de kerk.
Laten wij voor onze H. Vader en
voor elkaar bidden in deze dagen.
Utrecht, 31 juli 1968.
Uw bisschoppen.
liiWihiiiiiiuiiliiüiÊ
Geüniformeerde en bewapende Russische schooljo ngens bezig met hun „spel"
MOSKOU (AFP) Duizenden jonge pioniers nemen
op het ogenblik in de hele Sovjet-Unie deel aan een
oorlogsspel, dat „Bliksem" gedoopt is, meldt de Pravda.
De jorge krijgers steken rivieren over, bestormen
vijandelijke versterkingen, vallen aan met bajonet,
slaan luchtaanvallen af en maken op het slagveld ge
bruik van gasmaskers, aldus het communistische par
tijorgaan.
Het partijblad van de communistische jeugd, de
Komsomolskaya Pravda, die twee reportages aan dat
soldatenspel in Narva en Wladiwostdk wijdt, zegt dat
de krijgers pantserwagens, mortieren, landingsvaartui
gen en een eigen generale staf hebben en dat ze hun
eigen eten koken. Verder meldt de krant dat de scho
lieren zelf hun wapens schoonmaken en dat zij over
diverse soortgn munitie beschikken.
(Van onze redactie buitenland).
BRATISLAVA. De hervormers in Praag zien de con
ferentie in Bratislava met de „orthodoxe" leden van het
verdrag van Warschau de Sovjet-Unie, Polen, Honga<
rije, Bulgarije en Oost-Duitsland met optimisme tege
moet.
(Van onze redactie buitenland)
MILAAN Bij Milaan heeft zich gisteren een vliegongeluk afge
speeld met een bijna wonderbaarlijk goede afloop. Van de 95 in
zittenden van het vliegtuig, dat tegen een steile heuvel aanvloog,
hadden gisteravond 82 inzittenden de ramp overleefd. Er wordt
gezocht naar nog meer overlevenden. Over slachtoffers was nog
niets bekend.
Het vliegtuig een DC 8 straal-
verkeersvliegtuig van de Italiaanse
maatschappij Alitalia, was op weg
van Rome naar Montreal. Toen het
toestel wilde landen op het vliegveld
Malpensa bij Milaan, woedde daar
een zeer zwaar onweer, waarbij het
volkomen donker werd.
Alitalia heeft meegedeeld, dat het
toestel op "een hoogte van ongeveer
200 meter vloog toen het klaarblijke
lijk getroffen werd door een hevige
neerwaartse luchtbeweging, waar
door het naar beneden gedrukt werd
tegen de heuvel aan.
Volgens een stewardess, die ge
wond in een ziekenhuis ligt, hebben
de bomen op de heuvel de val ge
broken. Ook een geluk was, dat het
toestel niet onmiddellijk in brand
vloog.
De eerste redders, die op de plaats
van het ongeluk, tien kilometer van
het vliegveld, arriveerden, meldden
dat de romp van het toestel opvallend
intact was gebleven.
Een van de overlevenden, de 44-
jarige Franco Colombo uit Milaan,
vertelde: „Er was eigenlijk geen har
de schok. Het toestel brak ook niet in
stukken. Maar de motoren vatten
vlam en het vuur verspreidde zich
over het hele toestel. Maar tegen dié
tijd waren de meeste passagiers al
buiten het toestel".
Van de 82 overlevenden moesten
57 mensen in ziekenhuizen worden
opgenomen.
HASSELT (ANP). De vermoe
delijke grafschenner, de 47-jarige
Hans van H. is gisteren van de Duitse
NAVO-kazerne in Neheim overge
bracht naar Hasselt.
Hier zal hij verder worden ver
hoord door de Belgische opsporings
brigade.
Foto's van de jongste grafschenne-
rijen in Breda en Roosendaal zijn
voor onderzoek naar een grafoloog
gestuurd. De uitslag hiervan wordt
pas begin volgende week verwacht.
Naar aanleiding hiervan kan worden
beslist of Van H. nog langer in voor
arrest moet worden gehouden.
DE VERENIGDE STATEN hebben
tien helikopters ter beschikking ge
steld wan Thailand voor die strijd te
gen guerrillagroepen die in Noord-
ThaMand opereren.
In de loop van vrijdag kwamen alle
delegaties in de Slowaakse hoofdstad
aan alleen de Russen reisden met
een speciale trein, terwijl de andere
deelnemers per vliegtuig kwamen.
Volgens het Zuidslavische persbureau
Tanjug begon de afvaardiging uit
Praag direct bilaterale besprekingen
met de buitenlandse gasten. De meer'
zijdige onderhandelingen die zater
dagochtend beginnen, zullen slechts
1 dag duren.
Het was vrijdag nog niet duidelijk
waarover op de conferentie zal wor
den gesproken.
De voorzitter van het Tsjechoslo-
waakse parlement, Josef Smrkovsky,
zei donderdagavond op een massabij
eenkomst in Praag dat er niet zal
worden gepraat over de binnenlandse
aangelegenheden van Tsjechoslowa
kije en ook ryet over de brief die de
vijf „orthodoxe" partijen destijds uit
Warschau naar Praag hebben ge
stuurd. In Moskou verklaarde men
echter vrijdag, dat zeker over de
jongste hervormingen in Tsjechoslo
wakije zal worden gesproken.
De Tsjechoslowaakse partijleider,
Alexander Dubcek, verklaarde giste
ren in een radio- en t.v.-rede dat de
leiders van Tsjechoslowakije er mee
ingestemd hebben de economische
en militaire samenwerking met de
Sovjet-Unie en ander communistische
landen te versterken.
Dubcek gaf geen bijzonderheden en
zei dat de overeenstemming die be
reikt werd in besprekingen met de
Sovjet-leiders de soevereiniteit van
zijn land niet in gevaar zal brengen.
Hij scheen ook de legering van Sov
jet-troepen in zijn land uit te sluiten
doordat hij verklaarde dat het Tsje
choslowaakse leger sterk genoeg is
de 'grenzen te verdedigen.
„Onze beide partijen toonden be
reidheid verdere praktische stappen
te nemen om de wederzijdse samen
werking te verdiepen binnen het ka
der van het Comecon-verdrag en het
Warschaupact", aldus Dubcek in een
radiotoespraak die op de band was
gezet voordat hij voor verdere bespre
kingen vandaag naar Bratislava ver
trok.
Dubcek zei, dat het Tsjechoslo
waakse volk „volledig voldaan kan
zijn" over de resultaten en de geest
van de onderhandelingen met de Sov
jet-leiders, die gisteren besloten wer
den.
(Van onze Parijse correspondent)
PARtjS. Bjj de O.R.T.F. (Franse
radio en televisie) zijn de eerste ont
slagen gevallen en ook zijn enkele
namen bekendgemaakt van hen die
naar andere afdelingen zullen wor
den overgeplaatst. Het eerste slacht
offer is de journalist Emanuel de la
Taille, die de leiding heeft gehad
van de staking bij radio en televisie
gedurende de maanden mei en juni.
Op de ontslaglijst komen niet-sta-
kers zo goed als niet voor. De grote
Leon Zitrone, de populaire omroeper
van de televisiejournaals, heeft een
ondergeschikte afdeling gekregen.
Hij is overgeplaatst naar de sport-
actualitaiten en moet zich voortaan
beperken tot wielrennen en paarde-
rennen.
De ontslagen hebben in brede kring
verontwaardiging gewekt.
De nationale federatie van journa
listen heeft een beroep gedaan op de
solidariteit van alle journalisten bij
de geschreven pers om niet langer
mee te werken aan de O.R.T.F. zo
lang de 102 ontslagen journalisten
niet weer in dienst zijn genomen.
De bekende Franse acteur en re
gisseur, Jean Vilar, heeft gezegd, dat
de regering zich gewroken heeft op
de „moedige en voorbeeldige houding
van onze kameraden-journalisten bij
de O.R.T.F.
(ADVERTENTIE)
vandaag voordeel
300 gram van 85 voor 75
niet duur wel heerlijk
