98
69
49
11
Wellicht spoedig beraad episcopaat
Rode Leger oefent op grote schaal
JAMIN
w
ALFRINK OVER ENCYCLIEK: GEWETEN BLIJFT LAATSTE NORM
Pendelbusje
van dijk af:
4 gewonden
RUSK WIJST
BOMSTOP
WEER AF
Leger neemt
gezag in
Mexico City
in handen
COMMENTAAR:
TSJECHOSLO WAKI JE TUSSEN HOOP EN VREES
REX
ELS
•TANDPASTA
WGOM
Mendès-France uit PSU
Raketten
Intimidatie
afwasmiddel
grote
flacon
1000 gram
VéGé
p/tube
-10%
10 geldzegels
ges
gratis ftQ
merbordje DO
DAGBLAD VOOR.ZEELAND
Warmer
Dubbele belasting
uitgekeerde winst
blij ft ongewijzigd
A ND A AG
IN
Na studentenrellen
Christenheid in verwarring
Boeing, passagiers
en bemanning
vrij na onderzoek
theespritsjes
FIAT 850 SPECIAL
IDROCONVERT
It autom. transmissie
f 5850,(sim. Ieder)
2300SEDAN DELUXE
6 cil. 2279 cc
117 pk 160 km
12650,- (laken)
12750,- (sim. leder)
FIAT 124 FAMILIALE
4 cil. 1197 cc
65 pk 140 km
7799,-
78-412
„NOORD"
7991/7792
IERS
53
EN ZN.
an 25.
>1150-4564
03
108e JAARGANG
No. 25879
Voor God, Koningin en Vaderland
UitgaveN.V. Uifg. Mij Neerland/a
Directeur: Dr. W A. J. M. Harkx
Hoofdredacteur L Leijendekker
Redactieraad: J M. A. C. v. Dongen
C. J. van Hootegem, mr. dr. A. J.
J. M. Mes, P. V. M. Vercauteren,
L J. v. 't Westende.
BureauBreda - Reigerstraat 16
tel. 22341 (7 lijnen* Postgiro 1114111
U»9
WOENSDAG 31 JULI 1968
Abonnementsprijs: f 13,40 pet kwar
taal (excl. 50 ct incassokosten), 4,55
per maand (incl 5 ct. incassokosten),
Losse nummers 0,25.
Post-abt. buiten verspreidingsgebied
19,75. Prijs van buitenlandse abon
nementen op aanvrage.
Advertentieprijs voor de gehele op
lage f 0,50 per mm. Bij contract aan
zienlijke reductie. Volledige tarieven
en Algemene Voorwaarden worden
op aanvraag gaarne verstrekt.
B^TTÖöTde Zeeuwse eilanden: GOES, Klokstraat 1, telefoon 8030 - Bureau voor Zeeuwsch-Vlaanderen: HULST, Steenstraat 14 - telefoon 2377 - (Bijbureaus: TERNEUZEN Potgieterstraat 3, telefoon 2601 - OOSTBURG, Nieuwstraat 41 - telefoon 2893).
X"
Tweemaal kardinaal Alfrink tijdens de persconferentie op Schiphol.
(Van onze redactie binnenland)
SCHIPHOL/HAARLEM Kar
dinaal Alfrink heeft gisteren in een
(voorlopige) reactie op de jongste
encycliek van paus Paulus gezegd
dat het geweten altijd de laatste
norm zal blijven, maar dat dit wel
gevormd moet worden aan de hand
van kerkelijke uitspraken. Men
moet zich dus opnieuw bezinnen,
aldus de kardinaal.
Terugkerend uit het buitenland
wachtte de kardinaal een voorstel
van de bisschoppen van Haarlem
en Roermond om op zo kort moge
lijke termijn een bisschoppenverga
dering te beleggen.
Hier zou dan een standpunt be
paald moeten worden ten aanzien
van de encycliek.
De bisschoppen waren al van plan
eind augustus hun normale verga
dering te hervatten. Dit tijdstip zal
dus mogelijk worden vervroegd.
Maandag wordt bisschop Ernst
van Breda van vakantie terugver
wacht. Bisschop Bluyssen van Den
Bosch keert donderdag uit het bui
tenland terug.
„Encyclieken hebben nooit de
pretentie, dat ze onfeilbaar zijn. Ze
kunnen het zijn, maar dan moet de
paus het er duidelijk bjj zeggen".
Dit verklaarde kardinaal Alfrink
gisteren op Schiphol, toen hij terug
keerde van zijn reis naar Afrika.
Hij had de Engelse tekst van de
encycliek over de geboortenbeper-
king, die zoveel beroering heeft ge
wekt, nog geen minuut in handen
gehad, en zei, daarom geen reactie
te willen geven.
„De grote lijnen zijn zo verbon
den met de motiveringen, dat men
eerst de motiveringen grondig moet
kennen om commentaar op de con
clusies te kunnen geven", aldus de
kardinaal.
„Ik ben wel verrast over de ver
schijningsdatum. Ik had gedacht,
dat het stuk, ondanks andersluiden
de berichten, nog wel even zou uit
blijven". De kardinaal vervolgde:
„Wat in de encycliek staat, zijn
punten, die een heleboel aandacht
verdienen en op bepaalde onderde
len vragen opwerpen. Het pastorale
beleid zal het moeilijk krijgen bij
het verstaanbaar maken van het
stuk.
Het geweten blijft altijd de aller
laatste norm, maar het zal goed ge
vormd moeten worden door de ker
kelijke uitspraken, die er liggen. Er
zijn uitspraken van het gezag in de
kerk, die men niet zo maar naast
zich neer kan leggen, wie tot de
kerk behoort moet zich realiseren
dat er uitspraken zijn van het ge
zag.
Men moet er rekening mee hou
den, als men zich opnieuw gaat be
zinnen en zijn geweten vormt. Als
zodanig bindt de enyccliek ergens
heeft zij een bindende kracht,
maar we moeten ons losmaken van
de gedachte, dat het woord van het
gezag voor alles een oplossing
biedt".
Kardinaal Alfrink kon zich voor
stellen, dat de encycliek bij een
aantal mensen een vijandig nee zal
oproepen. Of de oecumene er onder
zou lijden, durfde hij niet te zeg
gen. „Ook in het andersdenkende
deel van Nederland leeft op het
stuk van de geboortenbeperking
geen eenstemmigheid.
De encycliek kan echter wel een
zekere mate van verwijdering te
weegbrengen. Hij zal in zekere zin
voor niet-katholieken en niet-chris-
tenen een vraagteken worden".
Over de gewetensnood, waarin
de uitspraken van de paus de ka
tholieken kan brengen, zei de kar
dinaal: „Die gewetensnood is er al,
encycliek of geen encycliek. In
hoeverre de uitspraken van. de paus
die opheft of vergroot, is moeilijk
te beoordelen. Beide mogelijkheden
bestaan.
Natuurlijk zal een deel van de
kerk in moeilijkheden komen. Maar
we moeten de zaak niet op Neder
land toespitsen, omdat wij hier zo'n
krachtige katholieke pers hebben,
lijkt het, alsof het probleem alleen
hier speelt, maar dat is onjuist. Ne
derland is geen eiland. De geboor
tenbeperking is een algemeen pro
bleem".
Gevraagd of de encycliek tot een
schisma kan leiden, zoals gisteren
in enkele commentaren is gesugge
reerd, zei kardinaal Alfrink: „De
tijd van schisma's is voorbij. Na de
laatste concilies is de positie van
de paus duidelijk. Men mag kritiek
op hem hebben, maar iemand, die
theologisch onderlegd is, zal nooit
aan een schisma denken". Of dé
paus zich in een geïsoleerde positie
manoeuvreert? „Dat wordt beweerd,
maar men moet niet vergeten, dat
een groot deel van de kerk achter
de encycliek staat. Het is geen pri-
vé-gedachte van de paus".
Op de scherpe verklaring, die gis
teren is uitgegeven door een aantal
vooraanstaande Nederlandse katho
lieken, waaronder de vicarissen-ge
neraal van de bisdommen Den
Bosch en Breda, gaf de kardinaal
geen commentaar.
Hij toonde zich nogal verrast over
deze reactie, waarvan hij nog geen
kennis had genomen. Hij zei, dat
een uitspraak van het Nederlands
episcopaat over de encycliek pas
medio augustus te verwachten is,
na de bisschoppenvergadering, die
dan wordt gehouden. „Ik geef toe,
dat de zaak vrij urgent is, maar
juist daarom is diepgaand beraad
geboden. Ik vraag om een beetje
geduld".
ZIE OOK PAGINA 9.
PRAAG BEWAART KALMTE
(Van onze redactie buitenland)
PRAAG/CIERNA. Grootscheepse oefeningen van
het Rode Leger in de Oekraine, Polen en Ooost-Duits-
land vormen het gesprek van de dag in Praag, wast'
voortdurend veel mensen op straat zijn. Er is echter geen
sprake van paniek of enige zichtbare vrees.
Het gesprek in Cierna aan de Theiss
tussen Russen en Tsjechen zal waar
schijnlijk ook vandaag nog voortdu
ren.
De Tsjechen, zo wordt vernomen,
hadden het gisteren willen beëindi
gen, maar de andere partij stond er
op dat alle elf leden van de delegatie
uit Praag hun standpunt uiteen zou
den zetten.
De besprekingen worden in het
diepste geheim gehouden. De enige
aanwijzing over het verloop was dins
dag een glimlachende Josef Smrkov-
sky van de Tsjechische delegatie, die
(Van een onzer verslaggevers)
BERGEN OP ZOOM Op de ver
keersweg van Klundert naar Zeven
bergen bij de Ambachtsherenweg is
gisteravond door onbekende oorzaak
een busje pendelaars, bestuurd door
de 24-jarige A. van Teteringen uit
Klundert, van de weg af geraakt.
Het ramde een boom en duikelde
de dijk af, waardoor het totaal werd
vernield. De heer Van Teteringen is
met een schedelbasisfractuur naar
het ziekenhuis gebracht. De 53-jarige
J. M. van Schende] uit Klundert, die
naast hem zat, liep zware inwendige
kneuzingen op. Ook de 53-jarige J.
A. Bakx en de 24-jarige A. j. Vriens
uit Klundert, werden naar het zie
kenhuis te Roosendaal vervoerd
PARIJS (AP) De voormalige
Franse minister-president Pierre
Mendès-France is volgens berichten
m de Franse hoofdstad uit de kleine
socialistische eenheidspartij (PSU)
getreden.
Maar Mendès-Frace die in Zwit
serland is wilde geen commentaar
op deze berichten geven.
CHINESE communistische soldaten
m de provincie Kwantoeng hebben
verleden week in het openbaar 6 Chi
nese boeren doodgeschoten omdat zij
handelden op de zwarte markt met
ryst die van hun commune gestolen
was.
Weersverwachting, meegedeeld
door het K.N.M.I., geldig tot
vanavond:
Overwegend zonnig. Iets hogere
temperaturen.
Morgen: zon op 5.01 uur; onder
4U.29 uur. Maan op 13.36 uur
onder 22.53 uur.
de tv-verslaggevers toeriep: „Ik ben
met een glimlach begonnen en zoals
u ziet glimlach ik nog steeds".
Het voortduren van het gesprek
tussen de Russische en de Tsjechische
leiders zou 't uitstel van de aankomst
van zowel president Tito van Joego
slavië als van president Nicoae Ceau-
sescu van Roemenië kunnen beteke
nen.
Eerst zou Tito vandaag door pre
sident Svoboda en partijleider Dubcek
in Praag zijn begroet. Volgens goed-
ingelichte kringen zou Tito nu in de
tweede helft van de week in Praag
arriveren. De Roemeense president
zou twee of drie dagen later komen.
Er zijn nog altijd Russische troepen
in Tsjechoslowakije. Volgens het blad
Prace heeft het commando van een
Russische militaire eenheid kwartier
gemaakt in het noorden van Slowa
kije.
Een fabriek in Praag heeft ontkend
dat zij een brief aan het Russische
blad Pravda heeft gezonden, waarin
de aanwezigheid van Russische troe
pen wordt toegejuicht. Een paar ar
beiders hadden de brief gestuurd. Zij
waren aan honderd handtekeningen
gekomen door ook hun vrouwen en
kinderen te laten tekenen.
In veel plaatsen in geheel Polen is
veel Sovjet oorlogsmateriaal en be
voorradingsuitrusting waargenomen.
Sommige konvooien zag men naar
het zuiden trekken in de richting van
de Poolse grens met Tsjechoslowakije.
Het waargenomen materiaal omvatte
raketten, artillerie, tanks, amfibie
voertuigen en tankauto's.
Twee westerse autoriteiten werden
gisteravond laat dooi de Poolse po
litie eiuggestuurd buiten een klein
stadje op ongeveer 40 km ten zuiden
van Warschau. Het stadje Gora Kal-
waria, heeft een secondaire spoorlijn
van de Sovjet-Unie naar Polen.
'Er werd onmiddellijk op gezin
speeld dat het terugsturen van de
westerse autoriteiten samen met de
openheid van de militaire dreigemen
ten een verdere dramatisering zijn
van de Sovjet-druk op de nieuwe lei
ders in Praag.
„Het is op zijn mjis
aldus een Oost-EuMpakenner „en
st intimidatie"
het kan zelfs zijn dat de troepen in
stelling gebracht worden voor een
mogelijke toekomstige militaire actie
tegen Tsjechoslowakije."
Het is niet bekend of het waarge
nomen materieel verband houdt met
de Sovjetsteun aan de troepenma
noeuvres. De Poolse dagbladen brach
ten gisteren een bericht van Tass uit
Moskou, waarin meegedeeld werd,
dat de manoeuvres ook „voortgezet"
zullen wordan op Pools en Oostduits
grondgebied met eenheden van die
landen. Het zou om de omvangrijkste
oefeningen gaan die ooit door het
Warschaupact zijn gehouden.
WASHINGTON (DPA) Dean
Rusk, de Amerikaanse minister van
buitenlandse zaken, heeft gisteren op
een persconferentie opnieuw met gro
te beslistheid een volledige stopzet
ting van de luchtoorlog tegen Noord-
Vietnam afgewezen, zolang Hanoi
niet duidelijk laat weten tot welke
tegenprestaties het bereid is.
De gevechtspauze van nu in Zuid-
Vietnam is voor Amerika onvoldoen
de bewijs voor de wil van Noord-
Vietnam de strijd te beperken, aldus
Rusk.
ZIE OOK PAGINA 9.
(Van onze parlementaire redactie)
DEN HAAG De minister en staats
secretaris van Financiën hebben de
Tweede Kamer een nota van wijzi
ging gezonden betreffende het reeds
acht jaar .sluimerende wetsontwerp
op de vennootschapsbelasting.
Belangrijk punt in deze nota is,
dat de huidige bewindslieden van het
ministerie van Financiën de in het
wetsontwerp in het vooruitzicht ge
stelde verzachting van de dubbele
belastingheffing op uitgekeerde win
sten niet willen realiseren.
Wel willen zij het voornemen om
het algemene tarief van de vennoot
schapsbelasting met een punt (van 46
naar 45 pet.) te verlagen, handhaven.
Dagelijks beeld in de straten van
Praag; grote groepen mensen die
discussiëren over de besprekin
gen tussen Tsjechoslowakije en
Rusland in Cierna Nad Tiscu.
- He Mem
Volgend jaar starten de eerste
vliegtuigen vanaf vliegveld Mid
den-Zeeland, een nieuw project
met vele mogelijkheden.
Pagina 3
Puntje puntje puntje
het nieuwe tienerprogramma
van de VARA, wordt meer een
tip-parade dan een hit-parade.
Pagina 6
De priesters van Latijns-Amerl-
ka zijn van plan de bisschoppen
een brief te sturen waarin zij
zich uitspreken vóór revolutie.
Pagina 7
Ada Kok zwom een wereldtijd
op de 200 mete» vlinderslag:
2.,Pagina 9
Ook Frankrijk gaat akkoord met
een nieuw debat over de toe
treding van Engeland tot de
E.E.G. Pagina 11
MEXICO (AFP/DPA) Na de
gevechten, die zich maandag
avond tussen duizenden studen
ten en de politie hebben voorge
daan, heeft gisteren het leger in
gegrepen en het gezag in de stad
Mexico in handen genomen.
Militairen drongen de door studen
ten bezette universiteitsgebouwen
binnen. Zij ontmoetten daarbij geen
verzet. Het ministerie van Onderwijs
heeft de inrichtingen voor hoger on
derwijs voor onbepaalde tijd gesloten.
Bij de ongeregeldheden zijn onge
veer zestig studenten en 25 politie
mannen gewond geraakt.
De rector van de universiteit heeft
de studenten opgeroepen kalm te
blijven. Op hun beurt vroegen de stu
denten het universiteitsbestuur een
protest te laten horen tegen de „on
derdrukking door de politie". In de
afgelopen weken hebben zich hier
talrijke studentendemonstraties voor
gedaan.
De onrust komt Mexico twee en
een halve maand voor het begin van
de Olympische Spelen bijzonder on
gelegen. Volgens de autoriteiten heb
ben zich onder de studenten extreem
linkse elementen gemengd, wier voor
naamste doel het is aan de vooravond
van deze sportgebeurtenis, wanneer
het oog van de gehele wereld op
Mexico is gericht, een sfeer van on-
mst te scheppen.
Dient de huwelijksdaad vóór alles
gericht te zijn op het krijgen
van kinderen of op de onder
linge heiliging, het geluk van man
en vrouw
Dit is, kort samengevat, voor rooms-
kathoiieken de kernvraag bij de pro
blematiek van de geboortenregeling.
Het standpunt, dat het krijgen van
kinderen het primaire doel is van
het huwelijk, ieidt tot een afwijzing
van alle middelen tot geboortenre
geling, behalve de periodieke ont
houding. Wie echter het geluk van
man en vrouw vooropstelt, komt tot
de conclusie dat geboortenregeling
onder bepaalde omstandigheden ge
oorloofd, zo niet geboden kan zijn.
Jarenlang heeft de R.-K. Kerk geleerd
dat de huwelijksdaad direct gericht
moet zijn op het verwekken van
nieuw leven. Ontwikkelingen op het
gebied van de theologie en nieuw
zicht op het wezen der seksualiteit
deden, al onder het pontificaat van
Pius XII, twijfel ontstaan over de
juistheid van die leer.
Paus Joannes besioof de problematiek
van de geboortenregeling opnieuw
in studie te doen nemen. De daartoe
ingestelde pauselijke commissie
bracht aan paus Paulus rapport uit.
Een grote meerderheid van de com
missie adviseerde het kerkelijk
standpunt ten aanzien van de ge
boortenregeling te verzachten.
De moraaltheologie leert, dat in
een geval van eerlijke twijfel
uiteindelijk het eigen geweten
mag beslissen. Dit heeft er, toen
Rome steeds maar bleef zwijgen, toe
geleid dat een groot aantal katho
lieken geboortenregeling is gaan
toepassen, met toestemming c.q. op
advies van priesters en artsen.
Midden in die ontwikkeling kwam
toen deze week de uitspraak van
paus Paulus, dat geboortenregeling
anders dan door periodieke onthou
ding, ongeoorloofd is. Die uitspraak
heeft over de gehele wereld een ge
weldige schok teweeggebracht. Kon
het anders
Het wereldepiscopaat is in deze kwes
tie niet geraadpleegd. Het onwrik
baar vasthouden aan de oude. harde
huwelijksleer, gaat in tegen de op
vatting van vele gezaghebbende
theologen. De uitspraak negeert de
TEL AVIV (AFP) De Algerijn
se regering heeft de internationale
organisatie van de burgerluchtvaart
laten weten dat het gekaapte lijntoe
stel van de Israëlische maatschappi
El Al zal worden vrijgegeven en d
bemanning en de nog in Algiers ver
blijvende passagiers zullen worden
vrijgelaten, zodra het onderzoek is
voltooid.
Dit meldt het Israëlischs blad „Ye-
dioth Aharonoth" mee,
nieuwe inzichten in hel wezen van
de seksualiteit, zoals die aanvaard
worden door een groot deel van de
kerkelijke leiders en de leken. Zij is
een nieuwe barricade op de weg
naar christelijke eenheid, want voor
vele andere christelijke kerken is ge
boortenregeling wel aanvaardbaar.
En tenslotte, maar zeker niet op de
laatste plaats, paus Paulus' verbod
gaat voorbij aan de samenhang tus
sen geboortenregeling en de hon
ger en armoe, waarin miljoenen
mensen leven.
Wat het gevolg zal zijn van deze uit
spraak Degenen, die vooral oog
hebben voor de ontsporingen, die
zich bij de vernieuwing binnen de
R.-K. Kerk voordoen, zullen waar
schijnlijk opgelucht ademhalen. Hun
wankelend vertrouwen in Rome
wordt versterkt. Maar voor andere
katholieken, voor de christelijke we
reld als geheel, werkt deze pause
lijke uitspraak uitermate verwarrend.
Voor veien kan er een gewetenscri
sis door ontstaan. Hier en daar wordt
zelfs al gespeculeerd op de moge
lijkheid van een scheuring, van een
schisma.
Een paus is in zekere zin de gevan
gene van het Vaticaan. Wat er in
de directe omgeving van de paus
leeft, geeft niet altijd de mening
weer van de wereldkerk. Het kan
gebeuren dat overwegingen, die tot
een besluit leiden, in Rome een an
der accent krijgen dan het wereld
episcopaat zou geven en dat zo'n
besluit ook in zijn gevolgen anders
wordt beoordeeld.
Het komt ons voor, dat de onder
havige uitspraak van de paus
vooral is ingegeven door zijn
bezorgdheid ovei de ontwaarding
van liefde, huwelijk en gezin, die
het gevolg is van een verkeerd, dus
ongeoorloofd gebruik van geboor-
tenregelingsmiddelen. Die bezorgd
heid deelt iedere christen. Maar had
daaraan ook niet op anders wijze
uitdrukking gegeven kunnen wor
den
En wat nu Het gaat hier niet om
een onfeilbare uitspraak van de
paus. Dat betekent dat over de ge
boortenregeling nog niet het laatste
woord gezegd kan zijn. De pause
lijke encycliek verplicht ongetwijfeld
iedereen tot een hernieuwde bezin
ning, maar het resultaat van dat ge
wetensonderzoek kan zijn, dat ge
boortenregeling in individuele ge
vallen geoorloofd is en blijft.
Het Nederlands episcopaat gaat zich
ter zake nu nader beraden. Wij ver
wachten dat op dit beraad mede
delingen zuilen volgen, die priesters
*en leken houvast geven. Het geloof,
dat de Heilige Geest de kerk be
stuurt, geeft de christen vertrouwen,
ook in de verwarring van nu.
(ADVERTENTIE)
vandaag voordeel
250 gram van 79 voor 69
niet duur we/ heerlijk
l
