2 Humphrey of
AMERIKAA
HEEFT HET
SOVJET-ALARMOEFENING
„Samen op weg" project
van herv. en ger. jeugd
Nixon:
lood om oud ijzer
NSE KIEZER
NIET MEER
Gemeenschappelijke nota aan synodes
Rabbi, pater en dominee
werken aan
psalmen in Papiament
Meubelfabrieken „WIIMA"
nodigen uit...
Aanfluiting
Voorspelling
Honderd gemeenten
Gerichte opzet
Reacties
Crisis
DAGBLAD DE STEM VAN VRIJDAG 26 JULI 1968
(Van onze redactie buitenland)
De Amerikaanse kiezer is in dit presidentiële verkiezingsjaar niet te
benijden. Hij weet niet waar hij het heeft. De Republikeinse maar vooral
de Democratische partijbonzen verdenkt hij ervan de aanstaande conventies
op ondemocratische manier „af te stoppen" om hun respectievelijke po
pulaire kandidaten Nixon en Humphrey te doen zegevieren. Vrijwel, iedere
Amerikaan neemt aan dat hij straks dan ook tussen deze twee moet kiezen,
twee kandidaten die in werkelijkheid nauwelijks eikaars alternatief zijn.
Lood om oud ijzer dus.
Maar intussen blijven de opinie
onderzoeken de bekendste van
Harris en Gallup voorop met de
regelmaat van de klok aantonen dat
bijvoorbeeld McCarthy voor de kie
zers de „topper" is. Kn de opinie
onderzoeken van de afgelopen week
maken het nóg gecompliceerder
door aan te tonen dat de aanhan
gers van McCarthy een grote affini
teit hebben_ voor de Republikein
Rockefeller én omgekeerd. Met an
dere woorden: zou McCarthy de De
mocratische kandidatuur niet krij
gen en Rockefeller de Republikeinse
wél, dan loopt een deel van de
McCarthy-aanhang in november
over naar de Republikeinen. In het
omgekeerde geval, als McCarthy de
Democratische kandidatuur krijgt en
Rockefeller niet die van zijn partij,
lopen zijn Republikeinse fans over
naar de Democraten. Opmerkelijk is
dat het hier van weerszijden om een
ongeveer even groot percentage
„potentiële overlopers" gaat: onge
veer een derde (Gallup, 21 juli).
De opinieonderzoeken hebben even
eens aangetoond dat zowel van dege
nen die op Humphrey zeggen te zul
len stemmen alswel van degenen
die hun stem hebben toegedacht aan
Nixon, de meerderheid de man van
hun (voorlopige) keuze „niet opwin
dend en weinig inspirerend" vindt.
Menigeen vraagt zich verbijsterd
af hoe dit alles kan na een veelbe
lovend begonnen campagne, die een
van de meest turbulente uit de re
cente geschiedenis kan worden ge
noemd. Om even het geheugen op te
frisseh: de toch nóg onverwachte
kandidatuur van Robert Kennedy,
president Johnsons terugtreden, Roc
kefellers „ja-nee-ja-optreden", de
dramatische dood van Kennedy,
Rockefellers felle stoot voorwaarts
(„ik vertegenwoordig nu* de politiek
welke Kennedy voorstond"), de op
mars van de, racist Wallace, het
achterblijven 'van George Romney
en last but not least de spectaculai
re zegetocht van Eugene McCarthy
met zijn kinderkruisvaarders, die in
New Hampshire in het volle licht
der schijnwerpers stond toen hij
daar in de eerste voorverkiezing
Johnson bijna versloeg.
McCarthy, die vervolgens (voor de
Democraten) de voorverkiezingen
won in Wisconsin, Oregon, Massa
chusetts, Pennsylvania en New York
en die in Californië goede tweede
werd na Robert Kennedy.
De situatie wordt met de week
verwarder en de Democraten, die in
feite de meerderheid van de Ameri
kaanse kiezers achter zich hebben
zijn toch lang niet meer zo zeker
van een overwinning in november
als toen zij de campagne ingingen,
meewarig lachend om de betrekke
lijk onbekende senator McCarthy,
die vorig jaar november president
Johnson en in het bijzonder diens
"ietnam-politiek de oorlog verklaar
de.
Voor de Democraten vormen de
krachten die McCarthy en Kennedy
lossloegen een groeiend gevaar. Men
weet niet wat McCarthy na de con
ventie, als hij niet gekozen wordt,
gaat doen. Zal hij een vierde partij
formeren? Er zijn er ook die denken
dat McCarthy alleen maar gestreden
heeft voor een ommekeer van de pu
blieke opinie inzake Vietnam en dat
"IJ straks beladen met nieuw presti
ge terug zal keren in de Senaat. De
toekomst van McCarthy is nog in
nevels gehuld en de vraag wat hij
doen zal is een van de meest intri
gerende van de Amerikaanse poli
tiek van dit moment.
Het is echter ook de vraag of
net er wel zo heel veel toe uuel
wat McCarthy straks persoonlijk
besluit te doen. De bekende politie
ke commentator James Reston heett
onlangs in de New York Times uit
eengezet, dat het werkelijke gevaar
'oor de Democratische partij schuilt
hi de aanhang van McCarthy en
°°k tn die van wijlen Kennedy.
Als deze grote groep aanhan
gers, plus nog eens al die andere
oor het non-alternatief Humphrey-
uxon gefrustreerde kiezers in no-
'ember alleen maar thuisblijven,
an kunnen zij de Republikeinse
PmiJ aan een overwinning helpen,
lift Zli Wallace, onafhanke-
J* kandidaat met een verontrus*
snelgr°eiende aanhang, de Re
vli nen °P z'i" beurt weer zo-
afsnoept, dat de strijd
st blijft en dan ontstaat een
gevreesde situatie, want dan
"et Huis van Afgevaardigden
«n president kiezen
it laatste zou natuurlijk een aan
looi betekenen van het hele sys-
sirïo„.W -s 'rots bet is, dat de pre'
va„ u z»n ma"daat rechtstreeks
w Amerikaanse volk krijgt.
vaM ,"otl zn verwar'e situatie be
als thans in de Amerikaanse
politiek het geval is, wordt ieder
een die er zich mee bemoeien gaat,
belangrijk. Zo'n nieuwe belangrijke
man is senator George S. McGovern
van South Dakota (deze maand 46
geworden), voormalig medewerker
van president John F. Kennedy en
oud-directeur van het Voedsel-voor-
de-Vrede-programma.
Senator McGovern, man met een
prachtige staat van dienst en een
erkende radicaal in het Democrati-
«che kamp, werd terwijl hij in
Uppsala het congres van de We
reldraad van Kerken bijwoonde
door Zuid-Daköta's 26 Democratische
gedelegeerden naar de Conventie uit
geroepen tot hun „favourite son".
Dit gebeurde tijdens de Democrati
sche „caucus" (een soort conventie
op het niveau van de staat) in Zuid-
Dakota.
Tijdens een diner had Jesse Un-
ruh, de voorman van de 174 man
sterke delegatie uit Californië, wél
ke zich aan Robert Kennedy had ge
bonden, uitgeroepen dat hij hoopte
dat McGovern eens „kennis zou ko
men maken" met de gedelegeerden
van zijn staat. Hetzelfde diner werd
eveneens bijgewoond door Ted So-
rensen, een van de meest invloed
rijke Kennedy-aanhangera.
Sorensen voorspelde dat McGovern
op veel meer gedelegeerden kan re
kenen onder hen, die oorspronkelijk
voor Kennedy hadden gekozen. Een
feit is, dat McGoverns belangrijkste
aanhangers buiten Zuid-Dakota, vrij
wel allemaal oud-Kennedymensen
zijn. George McGovern was ook ein
de vorig jaar al benaderd door een
groep linkse Democraten, die hem
trachtten over te halen zich kandi
daat te stellen. McGovern weigerde
dat deels omdat hij zich wilde voor
bereiden op zijn herverkiezingscam
pagne als senator en deels omdat
hij hoopte dat Robert Kennedy aan
de race zou gaan meedoen. Het
schijnt dat McGovern thans moet
gaan fungeren als een soort verza
melpunt voor de oude Kennedyaan-
££HH5HK!' JBS-"* fe-S" W-1 ■.iW'
Zuid-Dakota's vooruitstrevende
senator George S. McGovern, hier
in gesprek met president Kenne
dy, wiens adviseur hij was en die
hem benoemde tot directeur van
het Voedsel-voor-de-vrede-program-
ma.
Zoon van een predikant en af
komstig uit een Republikeins mi
lieu, werd hij in 1945, na als pi
loot van een bommenwerper zijn
aandeel in Europa geleverd te heli-
ben (hij verwierf het Distinguish
ed Flying Cross en de Air Medal)
desondanks Democraat. Uit over
tuiging: „omdat de Democratische
partij meer aan de kant van de
gewone (the average American)
stond".
McGovern bouwde, toen hij in
1953 zijn leerstoel aan de Dakota
Wesleyan University ruilde voor
het leiderschap van de Democra-
DEN HAAG Honderden her
vormde en gereformeerde jonge
ren in de leeftijd van 19-24 jaar
zullen dit najaar, van eind sep
tember tot november, „Samen op
weg" kunnen gaan ter voorberei
ding van een gemeenschappelijke
eensluidende nota over de zaken
van kerk en jeugd. Deze actie on
der het thema „Samen op wég"
vloeit direct voort uit het her
vormde project „Kerk 66/2000" in
de jaren 1966-1967 waarbij'her
vormden jongeren met elkaar en
met kerkelijke vergaderingen
spraken over opvattingen en wen
sen, die onder leeftijdgenoten le
ven ten aanzien van de vraag
„van de gestalte en het functio
neren van de kerk en de gemeen
te ter plaatse op de weg naar de
toekomst".
De nota jeugdbeleid, waarvoor „Sa
men op weg" het materiaal moet le
veren, zal in 1969 op tafel komen bij
zowel de hervormde alsook de gere
formeerde generale synode, die beide
reeds hebben toegezegd uitgebreid
aandacht aan de nota te zullen beste
den. Daarbij doet zich dan het in de
vaderlandse geschiedenis unieke ver
schijnsel voor, dat twee synoden van
protestantsen huize een gelijkluiden
de nota gaan behandelen.
Het gezamenlijk hervormd-gere-
formeerde jongerenoverleg gaat uit
van de raad voor het jeugdwerk van
de generale synode der Nederlandse
hervormde kerk (in de wandel: de
hervormde jeugdraad) en van de Ne
derlandse gereformeerde jeugdraad.
Deze laatste heeft van zijn kant de
uitvoering van het project in handen
gegeven van het LCGJ, het landelijk
dienstencentrum voor gereformeerd
jeugdwerk. De wens het overleg ge
mengd hervormd-gereformeerd te
voeren is een praktische uitvoering
van het algemeen gevoelen bij deel
nemers aan „Kerk 66/2000", dat tot
uiting kwam in vragen als: waarom
neemt de vervormde jeugdraad geen
contact op met de gereformeerde
jeugdraad? Staan niet allen voor de
zelfde vragen?
De beide jeugdraden hebben de
hervormde en de gereformeerde ker
keraden in een honderdtal gemeen
ten, die in overleg met een aantal
In de Antillen is een begin ge
maakt met de herziening van de
bijbelvertaling in het Papiamen
to. Een van de medewerkers is
ds. J. A. Gumbs van de verenig
de protestantse gemeente van
Curacao. Hij schrijft over zijn
bijdrage: „In opdracht van het
Antilliaans Bijbelcomité zijn rab
bi Abrami, pater Lensen en ik
begonnen aan een vertaling van
de psalmen in het Papiamento.
Elke dinsdagmorgen komen we
samen in de pastorie van Zuid-
Bonam, gewapend met een keur
van woordenboeken en vertalin
gen. U kunt zich niet voorstellen
welk een boeiende belevenis de
ze unieke samenwerking voor
ons drieën is!"
(kerkelijke) sociologen zijn uitge
zocht, medewerking verzocht en hun
gevraagd de organisatie ter plaatse
op zich te nemen. Jongeren en kerke-
raden uit andere plaatsen zullen zeer
zeker mee kurfnen doen aan „Samen
op weg", zijn daar ook bij welkom,
maar dan wel „buiten mededinging"
omdat de sociologische keuze een af
gewogen landelijke doorsnee beoogt.
Het is niet de bedoeling dat het
nieuwe project ontaardt in „praten in
de ruimte". De vraagstelling is: „Hoe
dienen de heilsfeiten te functioneren
in de dagelijkse feiten?" „Hoe dienen
we vanuit Gods Woord antwoorden
te geven op de samenlevingsvragen?"
Voorts is er een aantal gespreksavon-
den voorzien rond de vier thema's:
1. De komst van de Messias, die ge
loof vraagt; 2. Zijn opstanding, die
recht op hoop geeft; 3. De komst van
de Geest, die werkt door de liefde;
4. De kerk van de Messias nu en
straks in de toekomst.
Op een vijfde avond zal een rapport
worden samengesteld uit tijdens de
voorafgaande avonden naar voren ge
komen opmerkingen, stellingen, vra
gen en concrete voorstellen.
De hervormde èn gereformeerde
kerkeraden in de 100 plaatsen is door
de beide jeugdraden gevraagd ter
plaatse gemeenschappelijk in een gro
te openheid dit rapport met de jonge
ren te bespreken. Alle plaatselijke
rapporten plus de bijbehorende ver
slagen van de bespreking met de ge
zamenlijke kerkeraden zullen dienen
als materiaal voor de nota „Kerk en
jeugd, zodat de synoden te maken
kunnen krijgen met een doordacht
en hanteerbaar werkstuk op papier
(in plaats van een forum van wil
lekeurig gekozen jongeren of wat dan
ook van dien aard).
De gespreksgroepen, zo is de be
doeling, zullen worden samengesteld
uit ten minste 14 jongeren, in totaal
afkomstig uit beide kerken, in wie
de opbouw van de wijkgemeente/kerk
weerspiegeld wordt wat betreft de
sociale structuur, de kerkelijke mee
levendheid enz. Aan de kerkeraden
is gevraagd een gespreksleider te la
ten deelnemen, die in staat mag wor
den geacht een dergelijke hervormd-
gereformeerdë gespreksgroep te kun
nen leiden. Deze gespreksleiders zul
len var vrijdagavond 30 augustus tot
zaterdagavond 31 augustus een korte
vooropleiding krijgen en toegespitste
instructies ontvangen.
De hervormde en gereformeerde
initiatiefnemers hebben tegenover de
benaderde gemeenten de wens uit
gesproken dat het voorgenomen ge
sprek van hervormde en gerefor
meerde jongeren „Samén op weg" zo
danig zal zijn dat het wezenlijk kan
bijdragen tot een verdere komst van
het Koninkrijk van God, een ontdek
king van het wezen van Gods kerk in
de wereld op weg naar Zijn toekomst.
Het secretariaat van het project „Sa
men op weg" is gevestigd op het
adres van de hervormde jeugdraad:
Surinamestraat 4, Den Haag, tel. 070-
604925.
Bij dat bureau is reeds uit een
vijftigtal plaatsen een gunstige reac
tie ontvangen op het verzoek aan de
hervormde en de gereformeerde
(centrale) kerkeraad tot actieve
deelname aan het project. De voor
deelname uitgekozen gemeenten zijn;
in Zeeland Goes, Zierikzee, Axel,
Oost- en West-Souburg, Terneuzen,
Vrouwenpolder, Heinkenszand, Aar
denburg en in Noord-Brabant Eind
hoven, Breda, Tilburg, Helmond en
Fijnaart.
(ADVERTENTIE,
tische partij in rijn maat, zijn
partij weer zover op, dat zij voor
het eerst sinds 36 jaar een De
mocraat afvaardigde naar het Con"
gres en een paar jaar later nok
voor het eerst na bijna vO jaar
een man in de Senaat brac.it.
Arthur Schlcstnger, d»e McGo
vern in 19bl vergezelde op een
door president Kennedy bevolen
reis door Zutd-Amcrika, noteerde
over McGovern: „Achter een be
scheiden, bijna beschroomde ma
nier van doen, verborg hij diep
gewortelde progressieve ever-ui-
gingen, een scherp intellect, een
geweldig gevoel voor humor, een
grote mate van be-stuurtechnischc
energie en ongewone fysieke moed'
Georgde McGovern geldt als een
van de „duiven" van het eerste
uur. Hij heeft uitgesproken opvat
tingen over de bestrijding van de
armoede in de wereld.
Bemanningsleden rennen naar hun raketschepen
tijdens een alarm in de Russische-marine-oefening
„Sever'Er werd door de Russische marine niet
meegedeeld op welke marinebasis de oefening
werd gehouden.
hang, die zo haar eenheid wil be
waren.
De belangrijkheid van McGovern
is gelegen in het feit dat hij op
de conventie een rol zal spelen,
maar meer nog in de kans dat hij
voor Hubert Humphrey nu Ted
Kennedy vastbesloten schijnt te
zijn zich niet te lenen voor een vice-
presidentschap onder hem de
ideale „running-mate" zou kunnen
zijn.
En in de verwarring waarin de
conventie zou kunnen geraken als
McCarthy kans zou zien Humphrey
van de vereiste meerderheid van
stemmen af te houden, zou een der
de man als McGovern best eens de
uiteindelijke overwinnaar kunnen
worden. Het is allemaal uitermate
speculatief, maar het is nuttig de
naam van George McGovern in het
achterhoofd te houden.
Amerika verkeert in een crisis en
het ligt voor de hand dat poli
tieke partijen daarin delen. Door bei
de partijen loopt een diepe kloof. De
„dissidente" vleugels zijn onge
woon sterk. Afsplitsingsbewegingen
trekken ongekend grote groepen kie
zers aan. De kandidaten van de ge
vestigde partijbonzen spreken de
kiezers niet aan, ook niet degenen,
die uit een soort partijtrouw dan
toch maar op zé zullen stemmen,
als ze tenminste niet thuisblijven.
De kans dat de thuisblijvers de
strijd beslissen, zit er dik in als
Nixon en Humphrey de uiteindelij
ke kandidaten zijn. Een dergelijke
gebeurtenis zou het hele Amerikaanse
politieke systeem in ernstig diskre
diet brengen. Het voor' de buiten
wacht meest onbegrijpelijke ver
schijnsel in deze hele campagne Is,
dat de mannen, die blijkens de opi
nieonderzoeken en deels ook blijkens
de uitslagen van de voor verkiezin
gen McCarthy en Rockefeller
ieder in hun eigen partij bij de kie
zers meer favoriet zijn dan degenen
die..dt??r de Partijmachines waar
schijnlijk als kandidaten worden ge
produceerd. Dat lijkt absoluut in
strijd met de democratische begin
selen. De partijbazen ontkennen dit.
Als de keuze inderdaad beperkt gaat
worden tot Nixon-Humphrey (enWal-
lace als derde), dan zal een nauw
keurige analyse van de verkiezings
uitslagen straks in november, moe
ten aantonen of de Amerikaanse po
litieke partijen nog altijd de juiste
weg bewandelen: ja Of nee.
Met dit alles wil niet gezegd wor
den dat een Nixon of een Humphrey
met in staat zijn het presidentschap
van de Verenigde Staten te torsen.
Zij zijn geen charlatans, schurken
of amateurs. Integendeel: het zijn
beiden, ervaren, bekwame en intege
re mannen, die waarschijnlijk din
gen zullen doen, die ze nu niet eens
durven te beloven. Amerikaanse pre
sidentskandidaten laten nooit het
achterste van hun tong zien. Doen
ze dat wel dan vergaat bet hun, zo
als het nu McCarthy vergaat. Dan
worden ze uitgerangeerd door de
partij en de machtige klieken. Dan
helpt alleen nog een coup op de con
ventie zelf, zoals de revolutie van de
republikein Wendell Willkie in 1940,
die als plotseling opgekomen outsi
der, dank zij een zelfs voor Ameri
kaanse begrippen spectaculaire blik-
semcampagne, na een eindeloze reeks
stemmingen, de paradepaarden van
de Republikeinse partij versloeg, de
mannen met klinkende namen als
Taft, Dewey, Vandenberg
Meestal komt het niet eens zover
dat iemand ook maar de kans krijgt
een dergelijke coup op stapel te zet
ten. Als er sinds Willkie echter één
man in de positie heeft verkeerd dit
wél te kunnen wagen, dan is het
Eugene McCarthy.
Niet voor niets maakt Humphrey
zich ernstig bezorgd over het drei
gende voornemen van de McCarthy-
aanhang om met minstens honderd
duizend man naar Chicago te ko
men en van de Conventie een grote
rel te maken.
W. J. E. KOCK
Als U een uitstapje maakt naar de Belgische Kempen, vergeet dan niet
dat in Zoersel één der grootste en zeker de MOOISTE Meubelhal van
heel Europa staat.
In dit prachtige chaletgebouw worden alle soorten meubelen verkocht
volgens het „ZELFBEDIENINGS-SYSTEEM". Een volkomen nieuwe for
mule voor de meubelhandel, die, zoals gebleken is. bijzonder goed in
de smaak valt door haar originaliteit. De toegang is geheel vrij en er is
niemand die U tijdens uw rondgang zal aanspreken. Wel krijgt u op
verzoek uitstekende adviezen. Daarbij tarten de prijzen elke concur
rentie.
De Wilma Meubelhallen zijn zeer gemakkelijk te bereiken. Slechts
3 kilometers ten zuiden van Oostmalle, langs de autoweg naar Lier
vindt U het opvallende chaletgebouw onmiddellijk links van de weg.
Open van 9 tot 12 uur en van 13.30 tot 20 uur Ook op zaterdag en
zondag, maar dan tot 19 uur. Alleen vrijdags gesloten.
WILMA MEUBELEN P. V. B. A. Oostmallebaan 154 ZOERSEL
Tel. (03) 72.03.68 of 72.12.72
Uitzonderlijk op maandag 29 juli gesloten
