kje
kje
PJES
met op
vooruit gegaan"
SPECULATIES EN OPPOSITIE
Juan Carlos vandaag
opvolger van Franco
Hoe verschrikkelijk
degelijk en ouderwets De
Mo Onderlinge is toont u
't moderne hoofdkantoor
in Groningen...
CLASSIFICEERDERDE „VUILE MAN" IN DE HAVEN
op
IZEN IN
EVERT VAN MOKUM VANDAAG 65 JAAR
TOESTAND GEWONDEN
VAN „AGUA CLARA"
NOG ZORGWEKKEND
„Object" was
voetganger
Frans protest
tegen
uitgave
Nederlandse
katechismus
Bisschoppen
praten over
armoede
minder dan de
per meter
3,50 4,50
kortingen
NU 49,-
NU 69,-
nu 29,75
dekens,
toiletjes
matrassen
)r 59,- enz.
- Tel. 2137
Ommezwaai
Overtrokken
Waardering
ANTI-BOURBON
J
r
OPPOSITIE
VERDEELDHEID
VEEL GELD
WONDERLIJK
VAKBEKWAAM
Latijns Amerika
t
DAGBLAD DE STEM VAN DONDERDAG 18 JULI 1968
(Van onze sportredacteur)
AMSTERDAM Vanaf vandaag krijgt een van Neder
lands grootste wielerkenners A.O.W. Evert van Mokum
is 65 geworden. Na een stormachtig leven in de wielren
nerij mag hij het nu kalm aan gaan doen, maar het zal
er waarschijnlijk niet van komen. ,,Ik voel me als in
mijn beste jaren".
De beste jaren van Evert van Mokum strekken zich uit
over een lange periode waarin hij coureur, ploegleider
en journalist was.
Een combinatie van de laatste
twee maakte hem nationaal en
internationaal bekend. Ofschoon
hij als ploegleider in belangrijke
mate bijdroeg tot de vorming
van de Nederlandse wielrenners
moet Evert van Mokums jour
nalistieke werk als zijn grootste
verdienste gezien worden. In
zijn artikelen voor talloze dag
en weekbladen („ik begon als
free lance en ik ben het geble
ven") pleitte hij voor de wieler
sport zonder de zin voor reali
teit en objectiviteit te verliezen.
Hij maakte van de wielrennerij
een diepgaande studie („ik wilde
altijd door het rugnummer heen
kijken") en verwerkte het verza
melde materiaal, incluis de kritische
noten, op een leerzame wijze in zijn
reportages. Evert van Mokum, een
van de pioniers zoals Joris van den
Bergh dat was, werd een groot spe
cialist in het moeilijke wielervak en
van die kwaliteiten profiteerde de
vaderlandse wielrennerij royaal. De
KNVVU stelde hem regelmatig aan
als ploegleider, coureurs kwamen
om zijn adviezen. De journalist
Evert van Mokum drong diep door
in de wielersport, maar hij verviel
niet in de fout kritiekloos te wor
den. „Er is momenteel", zegt Evert
van Mokum, „een strijd gaande tus
sen oudere en jongere sportjourna
listen. De huidige generatie vindt
dat ze zich beter opstelt tegenover
de atleet en hem anders, moderner,* v-
harder, moet volgen hij zijn presta
ties. Ik ben het daar roerend mee
eens. De jongere sportjournalisten
zijn terecht kritischer. De sport is
veranderd, de lezer is veranderd".
De sport is veranderd.... Evert van
Mokum: „De merkenploegen heb
ben voor een ommezwaai van de
renners-mentaliteit gezorgd. Het is
er niet beter op geworden. Onze
moderne coureurs kennen weelde
en met weelde vorm je geen karak
ter. Vroeger moesten de renners
knokken voor hun positie, nu krij
gen ze al gauw een aardig maand
geld op hun bankrekening. Het is
allemaal veel gemakkelijker ge
worden voor ze. Dikwijls ook in de
wedstrijd. Met de merkenploegen
kregen we de systeemverandering.
Men ging „afstoppen". Neen, de
wielrennerij is er niet op vooruit
gegaan. Maar ach, ik neem de ren
ners het niet kwalijk. Deze ver
schijnselen zijn toch immers inhae-
rent aan de tijd waarin wij leven.
Je kunt die lijn in verschillende
andere sectoren met evenveel ge
mak doortrekken".
De sport is veranderdEvert
van Mokum: „Op de dag van van
daag bereiken de pelotons enorme
snelheden. Het tempo blijft omhoog
gaan, maar ik vind dat'geen voor
deel. Tenminste als kijksport. Voor
het publiek valt er toch zeker niets
meer te genieten. Als ik bij een
koers mensen een programma zie
kopen denk ik: waar begin je toch
aan. Direkt zie je een flits en het
hele spul is voorbij.. Je kunt geen
rugnummer controleren. Natuurlijk,
ik begrijp dat ook dit verschijnsel
er een van deze tijd is, maar daarom
hjteft het nog niet goed t^'zijp.
t "W
De sport is veranderdEvert
van Mokum: „De ploegleider heeft
een belangrijke plaats gekregen. Ik
vind al die tam-tam rond een ploeg
leider zwaar overtrokken. Zijn suc
ces is betrekkelijker dan hij zelf
wei denkt.
In de loop van de jaren had Evert van Mokum tal van Brabantse en
Zeeuwse renners in zijn ploegen. Bovenstaande foto werd gemaakt in
de ronde van Tunesië van 1962. Evert van Mokum feliciteert de Roosen
daler Jos. Einders die een etappe won.
Evert van Mokum: „Ik wilde altijd door het rugnummer heenkijken".
Het zijn toch immers de renners
die de prestatiemoeten leveren".
De sport is veranderd...... Evert
van Mokum: „Wielrennen is erkend.
Toen ik begon, in 1921, heersten
hier even rare toestanden ais die
men nu zo graag rond de romanti
sche Tour de France van de eerste
jaren in herinnering roept. Ik heb
het meegemaakt dat tijdens een
wedstrijd een agent vanachter een
boom kwam en zijn sabci tussen de
spaken van het voorwiel stak. Het
hele peloton tegen de vlakte. Zo
was het toen in Nederland! We re
den onder het mom van „betrouw-
baarheidsritten". Dat was de enige
krachttoer die je op de fiets mocht
uithalen. Nu heeft men de wieler
sport volledig geaccepteerd. Wiel
rennen is populair geworden en dat
zal zo blijven. Ik ben het niet eens
met de mensen die voorspellen dat
het toppunt nu bereikt is en het
binnen een aantal jaren sterk berg
afwaarts gaat".
De wielersport is ook NIET ver
anderdEvert van Mokum: „Ie
dereen heeft tegenwoordig de mond
vol over doping. Men praat en doet
onvoorzichtige uitspraken. Waar
doktoren twijfelen en zoeken weten
de leken het beter. Als ik daarmee
geconfronteerd word moet ik me
soms inhouden. Doping is een tere
zaak, die heus niet van de laatste
tijd dateert. Ik ken een oud-renner
voor wie „het spul" in zijn tijd al
bestond. De man is nu tachtig. Re
ken maar uit".
Evert van Mokum, wiens wettige
naam Lammers volledig verdrongen
is door de populariteit van het pseu
doniem, bewaart alleen maar pret
tige herinneringen aan de wieier»
sport. „De vervelende ben ik niet
vergeten, maar ik heb ze naar de
achtergrond geschoven".
Herinneringen zijn voor deze wie-
Ierpionier dierbaar. Hij heeft ze
vastgelegd in een archief dat tot ver
over de grenzen beroemd is. Evert
van Mokums documentatie bestaat
uit naar schatting tienduizend foto's
en een beduidend aantal meer re
portages, levensbeschrijvingen en
historische overzichten. Hij beschikt
voorts over een puntig overzicht
van de voornaamste bijzonderheden
van duizenden renners uit verschil
lende generaties. „Als ik met ze
sprak tekende ik op een kladje hun
kop. Ik schreef mijn indrukken op
over karakter, maatschappelijke po
sitie, familie-omstandigheden, wie-
Iermentaliteit enzovoorts. Ik wilde
de sportman met wie ik te maken
kreeg volledig kennen".
Evert van Mokum kreeg het suc
ces dat hij verdiende. Hij werd ver
trouwensman van de renners („Ze
kwamen met al hun zorgen"),
ploegleider van de KNWU (o.a..vijf
maal in de Ronde van Tunesië) en
gewaardeerd journalist (o.a. hoofd
redacteur van „Wielersport").
(Van onze correspondent)
BARCELONA Terwijl generaal Franco's nationale eenheidsre
giem de 32ste verjaardag viert, stijgt in monarchistische en republi
keinse kringen van Spanje de spanning rond de opvolgingskwestie. In
Madrid gaan er namelijk hardnekkige geruchten dat generaal Franco
voor de viering van de 18de juli, de dag van de nationalistische op
stand, een verrassing in petto heeft.
Hij zou prins Juan Carlos de
Bourbon y Bourbon, zijn officieuze
protégé voor de vacante troon van
het koninkrijk Spanje, een officiële
positie willen geven. In de Spaanse
pers schreef men dat prins Juan Car
los, die reeds in een paleis wroont dat
staatsbezit is, een civiele en een mili
taire hofhouding toegevoegd zou krij
gen.
Dit privilege van koningen en
kroonprinsen is nu alleen aan el ge-
neralisimó Franco, caudillo van Span
je bij de gratie Gods, voorbehouden.
Het zou prins Juan Carlos dus een
heel wat „koninklijker" positie geven
dan de huidige „officiële bezoeken"
aan provincies of opvallende plaatsen
bij militaire parades aanduiden.
Is generaal Franco werkelijk van
plan om op 18 juli zijn lange zwijgen
te verbreken en duidelijk te verkla
ren dat prins Juan Carlos die man is
voor wie hij met zoveel geduld en
diplomatie een troon heeft voorbe
reid in het nationalistische Spanje,
dat hij met allesbehalve Bourbon-ge
zinde troepen veroverde?
Het is mogelijk, want zoals een
vooraanstaande Spanjaard onlangs
verklaarde: „Alleen God en Franco
weten wat Spanje te wachten staat.
En hun wegen zijn ondoorgrondelijk".
Per slot van rekening moet men niet
vergeten dat prins Juan Carlos juist
verleden januari de leeftijd van 30
jaar bereikte die door de Spaanse
grondwet vereist wordt om koning te
kunnen worden.
Er zijn echter verscheidene feiten
die deze geruchten minder waar
schijnlijk maken. Ten eerste is gene
raal Franco de voorzichtigste militair
die ooit een politieke strijd heeft ge
leverd en hij weet dat er nog altijd
veel tegenstand tegen prins Juan
Carlos bestaat, ook onder zijn eigen
(ADVERTENTIES)
Wij vinden dat da „geachte clientèle" van een goed ouderwets
en degelijk verzekeringsbedrijf recht heeft op een coulante,
correcte en vooral snelle afwikkeling van alle posten. We zijn
gespecialiseerd in motorrijtuigverzekeringen, al 40 jaar lang.
't Blijkt dat we dit redelijk doen, want we hebben over heel
Nederland, vele, zeer véle tienduizenden polishouders. En dat
aantal groeit dagelijks. En tèch heeft elke individuele cliënt recht
•op ouderwets persoonlijk dienstbetoon. Dat kan alleen ais een
bedrijf zeer modern en efficiënt werkt. Omdat De Auto Onderlinge
zo degelijk is, moeten we wel progressief zijn. U ziet dus wel
dat dit hoofdkantoor in Groningen met zijn„computerized"adrhini-
stratie inderdaad kenmerkend is voor de degelijke Auto Onder
linge,
Oh ja, misschien zijn onze concur-
renlie-begrippen ook al ouderwets,
want de A.O,biedt zeer ruima polis
voorwaarden bij gunstige premies
zowel voor W.A-als All-Risks ver
zekeringen!
VERZEKERING-MAATSCHAPPIJ
D^UT^ONDERLINGE
cfe beste bumper is een polis
van De Auto Onderlinge
aanhangers. Of hij er belang bij heeft
op dit moment een openlijke con
frontatie tussen de verschillende
steunpilaren van zijn regiem uit te
lokken, staat nog te bezien.
Immers, niet alleen de linkse op
positie en de Carlisten van prins
Carlos Hugo en prinses Irene zouden
zich met hand en tand verzetten te
gen een troonsbestijging van „El Jua-
nito" (Jantje), zoals zij hem kleine
rend noemen. Ook de politieke akti-
visten van de staatspartij en van de
staatssyndicaten, waaronder de resten
van de eens zo beruchte Falange, la
ten de laatste tijd steeds meer „repu
blikeinse" geluiden horen.
Zij willen na Franco geen koning,
maar een nieuwe Franco. En zelfs de
Bourbon-monarchisten, de geldadel
en de grootindustriëlen zouden niet
onverdeeld gelukkig zijn met een be
sluit van generaal Franco om prins
Juan Carlos definitief tot „koning in
spe" uit te roepen. Want zo zou dan
Juan de Bourbon y Battemberg, zijn
vader, gepasseerd worden.
En de Bourbon-monarchisten heb
ben onder leiding van don Juan al
tijd bij hoog en bij laag volgehouden
dat Juan Carlos alleen koning zou
kunnen worden na zijn vader, de „of
ficiële pretendent", die nu in Portu
gal in ballingschap woont. Een idee
dat generaal Franco overigens be
paald niet dierbaar is: nog maar wei
nige dagen geleden verbood de rege
ring een serie feestelijkheden op lan
delijke schaal om don Juan's naam
dag te vieren in Spanje. Don Juan
onderhoudt veel contacten met de
gematigde linksgezinden en met de
progressieve rechtsgeZinden. Sinds
de stichter en leider van het Opus
Dei, Monsenor Escriva de Balaguer,
hem verleden jaar in Portugal be
zocht, zegt men dat dit katholieke
lekeninstituut met zijn "verregaande
economische en sociale invloed in
Spanje, zich in de politiek aan Don
Juans zijde heeft geschaard. Het
Opus Dei, fel bestreden door de oude
getrouwen van het regiem, in de
staatspartij en de staatssyndicaten,
omdat zij in deze dynamische organi
satie (die zij „de heilige Maffia" noe
men) een gevaarlijke rivaal zien.
Het is opvallend, dat gelijktijdig
met de geruchten omtrent de komen
de „kroning" van prins Juan Carlos,
andere „confidentiële inlichtingen"
de kop opsteken in Madrid en waar
in werd verzekerd dat prins Juan
Carlos niet zoveel fiducie heeft in
een verbintenis tussen de monarchie
en het Opus Dei.
Men verklaarde dat hij daardoor
een meer onafhankelijke houding te
genover zijn vader wil innemen cn
zelfs ,,in geval van nood", als het
landsbelang dat eist, onder voorbij
gaan van zijn vader het koningschap
zou aanvaarden".
Dergelijke geruchten zijn natuur-
SCHIEDAM (ANP) Het onder
zoek aan boord van de tanker „Agua
Clara" in Schiedam door de inspec
teurs van de arbeidsinspectie en des
kundigen van de centrale dienst is
thans beëindigd.
Het schip is vrijgegeven om het
voor zover mogelijk verder schoon te
maken. Aan de officier van justitie
in Rotterdam, mr. B. van der Meulen
zal rapport worden uitgebracht over
de resultaten van het onderzoek.
De stoffelijke resten van de vijf
slachtoffers die nog niet zijn gevon
den, bevinden zich waarschijnlijk nog
in de vernielde tanks. De toestand
van vier van de zeven gewonden is
nog steeds zorgwekkend.
(Van onze correspondent)
ROTTERDAM De classificeer
ders zijn over het algemeen de
minst gewaardeerde werkers in
de haven. En dan niet zozeer om
dat zij het smerigste en ook ge
vaarlijkste van alle havenwerk
opknappen, maar vooral omdat
ff onder hen nogal wat vogels
van vreemde pluimage zijn.
De ramp op de ontplofte tanker
Agua Clara heeft vooral de aandacht
°P dat laatste gevestigd. Van het be
gin af aan heeft de politie een slag
om de arm moeten houden voor wat
de persoonlijke gegevens van de ver
lusten en gewonden betrof. Uit er-
armg wist zij dat de namen van de
'ass'fl<,eerders niets over hun ware
«entiteit zouden opleveren.
1classificeerder was vroeger al
on harde, ongeïnteresseerde bonk,
le voor goed geld bereid was sche
pen af te bikken, olietanks leeg te
scheppen, kortom ieder schip schoon
te- maken voor het eèn nieuwe lading
kreeg of-een onderhoudsbeurt onder
ging.
Sedert de koppelbaas op de Neder
landse markt is verschenen, en daar
mee de niet geregistreerde arbeids
kracht, heeft het gilde van de classi
ficeerders aanvulling gekregen uit de
gelederen van de zwervers en bui
tenlandse gastarbeiders, al of niet
legaal in ons land, mensen die zeer
nadrukkelijk met de gevestigde orde
hebben gebroken, en jongelui die het
ouderlijk huis ontvlucht zijn.
Het schoonmaken van schepen door
bemiddeling van een koppelbaas
heeft juist voor deze groep die fei
telijk niet in het ambacht thuishoort,
het voordeel dat in korte tijd veel
geld te verdienen is, niemand zich
om persoonlijke gegevens, sociale
verzekeringen, alimentatieverplich
tingen, belastingen, werkvergunnin
gen en keuringen bekommert, en dat
er geen vaste dienstbetrekking be
staat. Kortom, iemand die in deze
maatschappij met niemand iets te
maken wil hebben, omdat hij b.v. zijn
vrouw niet meer wenst terug te zien,
en zich geen geregelde werkkring
kan permitteren, kan bij een koppel
baas genoeg verdienen om redelijk
in het leven te blijven, Is het werken
via een koppelbaas op zichzelf al
garantie genoeg om voor iedereen
buiten schot te blijven, voor alle ze
kerheid bedienen velen zich dan nog
eens extra van een valse naam.
De werving van classificeerders, de
zogenaamde wilde arbeidsmarkt, is
een wonderlijke zaak. 's Morgens om
een uur of zeven rijden de busjes
van de koppelbazen bij de stations
van Rotterdam of Den Haag, of bij
bepaalde cafes voor, en wie dan mee
wil kan in principe instappen. De
koppelbaas beschouwt overigens wel
vluchtig de werkkracht van zijn em
ployé in spe. Avontuurlijk aangelegde
scholieren, verlopen studenten, en
door ondervoeding verzwakte zwer
vers, worden zonder meer geweigerd.
Zij tasten de werkkracht van de ploeg
aan, hetgeen op een aangenomen
werk puur verlies is. Is er echter
veel werk en weinig aanbod van
krachten, dan worden de normen snel
omlaag geschroefd. Iemand die dan
eigenlijk nog zijn roes aan het uit
slapen is, wordt wakker op weg naar
een tanker. Eenmaal op de terreinen
van de tankercleaners of van de'
havenbedrijven waar het schip wordt
schoongemaakt, wórdt geen tijd meer
vermorst met formaliteiten. De man
nen krijgen gereedschap en een taak.
Voor'kleding moeten de ménsen zelf
zorgen. En voor degenen die niet
vlerkelijk het beroep van classificeer
der uitoefenen is dat altijd een be
zwaar. Oude kleren zonder meer zijn
niet de beste bescherming tegen on
bewerkte olie, bedorven kopra, ver
schimmelde sojabonen, ertsstof, of
wat voor troep er ook in de ruimen
mag zitten.
Doorgaans wordt er tien uur ge
werkt met een paar pauzen. In de
afgesloten olietanks, waar men alleen
toegang krijgt via mangaten, werkt
men bij toerbeurt. In grote, open
ruimen werkt men achtereen. De
verdiensten zijn navenant. Veertig
gulden voor een nacht werken schoon
in het handje is normaal. Naarmate
er meer nare bijverschijnselen zijn
wordt er meer betaald. De buiten
landers krijgen soms minder dan de
Nederlanders. Daartegenover staat
dat de buitenlanders soms twee
ploegdiensten achter elkaar nemen
omdat ze in de stad verder toch. wei
nig kunnen beleven zonder dat het
hun veel geld kost.
Goede koppelbazen kunnen zich
lang handhaven, en krijgen ook ge
makkelijk hun ploegen geplaatst. De
slechtsten proberen eens wat, sprin
gen er soms met veel geld uit (op
basis de helft voor mij, de helft voor
de man die werkt) maar lopen soms
ook zulke enorme schulden aan loon
belasting op, dat zij of failliet gaan
of met de noorderzon moeten ver
dwijnen. Hun taak beperkt zich tot
het charteren van de mannen, het
vervoeren en het uitbetalen. Toezicht
op het werk en de leiding bij het
werk zijn in handen van de bedrij
ven aan wie de koppelbazen werk
nemers verhuren.
Voor het gespecialiseerde werk
hebben de meeste schoonmaakbedrij
ven zelf mensen in dienst, eveneens
classificeerders, maar van een heel
ander slag. Vaak zeer vakbekwaam
en vooral ingezet bij het technische
werk. De koppelbazen leveren meer
de mensen voor het vuile handwerk.
Afkrabben van tankwanden, waar
elektrische machines niet kunnen ko
men. Het opscheppen en transpor
teren van vuil, kortom alle werk
waarvoor mensen in normale om
standigheden zich niet graag lenen,
maar waarvoor bepaalde figuren
in de maatschappij, door het geld ge
lokt, toch iedere keer weer opdraaien.
GENERAAL FRANCO
....even ondoorgrondelijk als God..„
lijk niet bevorderlijk voor de een
heid in het toch al zo verdeeelde
monarchistenkamp en zij worden
met groot genoegen door de anti-mo
narchisten en anti-Opus Dei-politici
doorgegeven en opgeblazen. Zij zou
den namelijk wel eens precies het
tegenovergestelde resultaat kunnen
hebben: inplaats van de terugkeer
der monarchie te versnellen, zouden
deze geruchten dit tijdstip kunnen
uitstellen.
Generaal Franco heeft 32 jaren
lang over Spanje geheerst en daarbij
veelvuldig gebruik gemaakt van het
principe „verdeel en heers". Het zou
niet verbazend zijn als een nieuwe
verdeeldheid onder de Bourbons hem
weer enige jaren uitstel zou geven
voor de moeilijke beslissing over zijn
eigen opvolging.
AMSTERDAM (ANP) De 22-ja
rige bestuurster van de sportwagen,
die in de nacht van maandag op dins
dag in Amsterdam de voetganger G.
Hol (65) met dodelijk gevolg aan
reed, heeft tegenover de politie ver
klaard dat zij de voetganger die
nacht niet heeft gezien.
Wel had ze gemerkt dat haar auto
tegen een object was aangereden,
maar wat dat precies was had ze niet
gezien omdat het slecht zicht was. De
vrouw is na verhoor vrijgelaten.
Het slachtoffer was volgens ge
tuigen op de motorkap terechtgeko
men en enkele tiéntallen, meters
meegesleurd.
PARIJS (AFP) Kardinaal Le-
febvre, voorzitter van de Franse bis
schoppenconferentie, heeft gisteren
in een communiqué geprotesteerd te
gen de publikatie van de Franse ver
taling van de nieuwe Nederlandse
katerhismus.
De kardinaal zegt dat voor de uit
gave, verzorgd door Charles Ehlinger,
geen imprimatur (toestemming tot
drukken) is gevraagd.
De kardinaal noemt de publikatie
een ontoelaatbare ongehoorzaamheid
aan het kerkelijk gezag. Het goede
dat van dit opmerkelijke werk ver
wacht kan worden, nadat enkele
noodzakelijke veranderingen zijn
aangebracht, komt er door in
vaar.
ge-
BOGOTA (AFP) Het Cohim
biaansc blad „EI Tiempo" heeft de
tekst gepubliceerd van een werkdo
cument, opgesteld voor de conferen
tie van Latijns-Amerikaanse bis
schoppen, die op 24 augustus te Me-
dcllin in Columbia door paus Paulus
geopend zal worden.
Het document begint met de stel
ling dat er in vele gebieden van La-
tijns-Amerika ontegenzeglijk een re
volutionaire toestand bestaat die
dringend een grondige wijziging be
hoeft, Een bron van zorg noemt het
document alleen al de snelle groei
van de bevolking van dit deel van
Amerika die van 63 miljoen zielen
in het begin van deze eeuw tot 268
milj'oen zielen is toegenomen. Wat
de economische toestand betreft
wordt in 't document gezegd dat het
gemiddelde inkomen per hoofd in La-
tijns-Amerika nauwelijks 300 dollar
per jaar bedraagt. Deze toestand
vloeit onder meer voort uit het feit
dat Latijns-Amerika afhankelijk is
van buitenlandse kapitaal waarvan
de macht steeds toeneemt.
Het is dan ook niet verwonderlijk,
aldus het document, dat op deze wij
ze voorwaarden voor het uitbreken
van geweld ontstaan en zich besten
digen, daar de toestanden die deze
voorwaarden scheppen, zelf op ge
weld berusten voor zover zij in strijd
zijn met de menselijke waardigheid
en tot onderdrukking van de vrijheid
voeren.