DENK NOU MAAR NIET DAT WE HET HIER HOOG IN DE BOL HEBBEN
Signy
IS
geen
grapje
Bekijk de naamborden c
Goese Markt staan en
Rondom: kantoren va
boer zijn of met zijn I
hebben „agrarische" namei
vooraan een collectie scha.
natuurlijk hier, waar het hai
de hoofdzetel van de Zeeu
HET IS KRANKZINNIG. MAAR 'T LUKT
DAGBLAD DE STEM V
>--/ I -J Jwiii I VU
NEUHAUSLER
HANDELAAR
IN FABRIEKEN
(Van onze Amsterdamse correspondent)
AMSTERDAM De radio-nieuwsdienst van het ANP vond het dezer
dagen de moeite waard om na de onderhandelingen over Vietnam, maar voor
het neerstorten van een Amerikaans marinevïiegtuig in Spanje om te roe
pen: „Het Nederlandse ingenieursbureau Continental Engineering heeft van
een Turks bedrijf opdracht gekregen om een kunstmestfabriek te ontwerpen
en te leveren. Hiermee is een bedrag gemoeid van 9 miljoen gulden.
Op hetzelfde moment wreef ir. G. Neuhausler zich de handen warm van
triomfale pret. Nog maar kort geleden was hem in Bulgarije een groot
project door de vingers geglipt, regelrecht in de fuik van een Belgisch-Frans-
Amerikaanse combinatie. En ook in Turkije had men hem het schroeiende
concurrentie-vuur na aan de schenen gelegd. Maar deze opdracht was ten
slotte toch, de tegenstroom trotserend, glorieus de Amsterdamse Lutmastraat
binnen komen zwemmen, waar Continental Engineering in een bruin-houten
gebouw zijn commerciële netten boet.
Ir. G. Neuhausler is de grondleg
ger van het ingenieursbureau, dat
zeven jaar geleden met 80 man per
soneel startte als afdelinkje van de-
Verenigde Machinefabrieken Stork
Werkspoor, en dat nu een n.v
op stevige, eigen benen 600 mat
in dienst heeft, waarbij 48 acade
misch gevormden en 116 h.t.s.'ers
In zijn werkkamer domineren nie-,
de blauwdrukken en staketsels
waarmee men zijn vak associeert
maar het soort planten, die men
aantreft in de huiskamers der be
tergesitueerden en in de lounges van
de betere hotels. Een wereldkaart aan
de muur meldt middels speldeknop
pen, waar C.E. zoals het bureau
zichzelf efficiënt afkort en pas
sant een fabriek of een installatie
heeft achtergelaten. Het lijkt een
beetje of er een vlieg met uitbundi
ge stoelgang overheen heeft gewan
deld. Twee van die stipjes een
vlakbij de Russisch-Poolse grens
een in het barre hart van Siberië
stellen caprolactamfabrieken voor
door C.E. ontworpen, geleverd en
gebouwd a raison van een slordige
200 miljoen gulden.
Ir. G. Neuhausler, wiens conversa
tie slechts met moeizame aanlopen
over de horde van zijn bescheiden
heid heenwipt, ontkent het bestaan
niet van deze mastodonten, die
van zijn mannen per stuk een ge
raamte hebben gekregen van 28.000
kubieke meter beton, een huid van
3700 kubieke meter isolatie, een
darmkanaal van 300 kilometer pijp
met 11.000 afsluiters, een hartslag
van 500 pompen, een zenuwstelsel
van 200 kilometer kabel en een
brein van 6500 instrumenten. „Maar",
zegt hij, ongerust balancerend op de
rand van een stoel, die voor het
zelfde geld heel gemakkelijk kan zit
ten, ,,denk nou niet, dat wij het hier
hoog in de bol nebben. Wij voeren
ook tientallen kleine opdrachten uit
als technisch bureau voor de hele
Nederlandse industrie. Wij hebben
in Groningen een kantoor voor het
hele kleine werktekenwerk voor een
of twee man. Wij zijn bescheiden.
Wij denken eerder in tonner, dan in
bedragen van 100 miljoen. Wij heb
ben natuurlijk een enorme know-how
opgebouwd. Maar uit dat reservoir
van ervaring, van kennis verkopen
we graag ook bij mondjesmaat. Nie
mand mag gaan denken: o, die jon
gens van Continental Engineering
zijn veel te groot geworden om in
Nederland een gewone klus aan te
pakken".
NEUHAUSLER: „Sleuteltje om
draaien en het werkt
Dan nog staan daar in Grodno en
Kemerovo die twee caprolactam
fabrieken in aanbouw, die er na 1970
voor zullen zorgen, dat de Russi
sche dames niet langer smokkelny-
lons hoeven dragen, maar gewone,
om de hoek gekochte, net als hier.
Die er, algemeen gesproken, voor
zorgen, dat de Russen straks per jaar
100.000 ton caprolactam hebben,
waaruit ze het zogenaamde nylon
6 kunnen maken voor dameskleding,
onderkleding, tenten, autobanken,
kabels, touw, visnetten, films, huis
houdelijke artikelen, reddingsvlotten,
tandraderen en medische instrumen
ten.
Veertig ton aan tekeningen heeft
Continental Engineering ervoor ge
maakt en naar Rusland verscheept.
400 technici hebben aan het ontwerp
gewerkt, 50 specialisten hebben ge
zorgd voor de aanschaf, inspectie en
verscheping van de materialen en 100
ervaren technici zijn in Rusland ge
stationeerd om toezicht te houden op
de bouw. Met minder kon het alle
maal niet. want zo stipuleerde het
contract, dat na wodka-zwangere
nachten van onderhandelen tot stand
kwam: een trots unicum voor Neder
land de caprolactamfabrieken
moesten een zogenaamd turn-kev-
project zijn.
Ir. C. Neuhausler: „Sleuteltje om
draaien en het werkt, begrijpt u? Net
als bij een auto. Voordat een auto
bij de dealer staat, heeft zich een in
gewikkeld proces afgespeeld de fa
bricage, de administratie, het trans
port maar aan de klant gaat
dat allemaal voorbij. Die stapt in,
draait het sleuteltje om, zegt dankje
wel en rijdt weg. Zo werkt Continen
tal Engineering ook. Wij ontwerpen
niet alleen fabrieken, maar wij zet
ten ze kant en klaar neer op de aan
gewezen plaats".
Vraag: „Graaft u op die maniei
niet uw eigen graf? Als zo'n fabriek
er staat, kunnen de Russen hem
mooi natekenen, dan hebben ze nooit
meer een boodschap aan u".
Ir. Neuhausler: „Ik zal u een ver
haal vertellen. Het is eigenlijk alle
maal begonnen, toen we in I960 als
Werkspoor ik was daar onderdi
recteur opdracht kregen, om viei
ureumfabrieken in Rusland te bou
wen. Ze moesten een capaciteit heb
ben van 500 ton kunstmest per dag
Dat was toen enorm groot. We durf
den het bijna niet aan. We durfder
ze niet met een enkele produktie
stroom van 500 ton te maken. Wt
hebben ze met twee produktiestro
men van elk 250 ton gemaakt. Maai
vandaag Vandaag is een ureum
fabriek met een capaciteit van 1001
ton in een produktiestroom al hee
gebruikelijk. Als de Russen vandaa;
een nieuwe ureumfabriek willen heb
ben, zullen ze terug moeten ko
men. Een ander aspect is het vol
gende. Het bouwen van een fabriel
is een vak apart.
Het VTaagt een enorme know-how
technisch èn organisatorisch. Doo:
je neus te steken in wat wij doen
leer je het niet. Je hebt een le
gertje mensen nodig. Daar praten we
zelf iedere dag nog over over he'
organisatieschema van een ingeni
eursbureau. Je werkt niet met ma
terialen en machines, je werkt me
mensen, met intellect."
Bouw van een „priltoren", markant onderdeel uan een ureumfabriek, in het Westduitse Perl. De fabriek wordt gebouwd door Continental Engineeii»;
voor de Duitse onderneming „Harnstoff und Düngemittelwerk".
Vraag: „II bent het enige bureau
in Nederland van dit wereldformaat.
U zegt, dat de concurrentie met
de Amerikanen, met de Duitsers,
met de Fransen, met de Belgen, die
bovendien nog vaak combinaties vor
men, moordend is. Vanwaar uw in
ternationale succes? Was het bijvoor
beeld moeilijk om die opdracht van
200 miljoen in Rusland te krijgen?
Ir. Neuhausler: „Over die Rus
sische opdracht hebben we drie jaar
gedaan, voordat we hem binnen had
den. Ik heb de indruk, dat we hem
uiteindelijk gekregen hebben, omdat
wij als enigen beschikten over de
licentie van de Staatsmijnen in Lim
burg voor het procédé om capro
lactam te vervaardigen. Daar wa
ren de Russen tuk op. Of wij alle
licenties van de Staatsmijnen krij
gen? Was dat maar waar De
Staatsmijnen willen zoveel mogelijk
ijzers in het vuur hebben. Dan zit
ten ze er nooit naast, wie van de
concurrerende bureaus de opdracht
ook krijgt. Maar met het caprolac
tam zaten we goed. Ik heb de indruk,
al weet je het nooit zeker, dat de
Russen daarom de keus op ons heb
ben laten vallen".
Vraag: „Toch zijn de caprolactam
fabrieken voor u geen meevaller ge
weest
Ir. Neuhausler (aarzelt, wil er lie
ver omheen: besluit uiteindelijk tot
een gedeeltelijke verklaring): „Dat
is wel zo. Daar zijn persberichten
over geweest, al wil ik niet zeggen,
dat ze allemaal juist waren. Kijk:
caprolactamfabrieken zijn gevaar
lijk. Er kunnen zich explosies voor
doen. Daar zijn de Russen als
de dood voor. Ze kwamen met hele
reeksen veiligheidsvoorschriften. De
afmetingen van de gebouwen, maar
ook de afstand tussen de pijpen
Alles was aan normen gebonden.
Daar hebben we ons op verkeken.
Dat war nog nooit vertoond. We
kregen vijftig boekdelen met nor
men toegestuurd. Allemaal in Rus
sische hiëroglyfen. We hebben ze
domweg aan vertalers moeten ge
ven. We kregen ze in -willekeurige
volgorde terug, want vertalers zien
natuurlijk niet de organisatorisch-
technische lijn. Dat heeft vertragin
gen gegeven. En de voorschriften
ter voorkoming van lucht- en wa
terverontreiniging
Daar zijn de Russen uitermate
streng mee. Het afvalwater moet net
zolang gezuiverd worden, tot het
kristalhelder is. We hebben voor de
aardigheid een Russisch flesje mi
neraalwater geanalyseerd. Daar von
den we stoffen in, die in ons afval
water niet mogen voorkomen. Maar
we hebben het kunnen oplossen. We
hebben een waterzuiveringsinstalla
tie meegeleverd. Daar kunnen we
elders weer ons voordeel mee doen.
Een tegenvaller? Je kunt het ook
als een diepte-investering zien, een
investering, niet in machines of ge
bouwen, maar in know-how".
Vraag: „Nu weer die kunstmest
fabriek in Turkije van 9 miljoen.
Daarvoor een fabriek van 50 mil
joen in Saoedi-Arabië om zout wa
ter zoet te maken. Een pompsta
tion in Zuid-Afrika. Hoe raakt u ze
kwijt?"
Ir. Neuhausler: „Als je een fa
briek wilt leveren, ontmoet je de
volgende problemen.
A- Je .moet erg .goed werk leveren.
Een goed chemisch proces en een
eerste klas fabriek. Ook de ontwik
kelingslanden zijn niet gek. Ze ne
men internationale adviseurs in de
arm. Je kunt niet zeggen: in dat
zwarte Afrika leveren we maar wat.
Bij die Turkse transactie bijvoor
beeld heeft het bekende Deense bu
reau Topso de klant geadviseerd en
Saoedi-Arabië had indertijd een A-
merikaans ingenieursbureau als raad
gever.
B. Je moet krediet geven, bankier-
tje spelen. Als je een fabriek van
100 miljoen verkoopt, moet je er wel
voor 85 procent krediet bij geven
met een aflostermijn van vijf tot
tien jaar.
C. Je moet bovendien vaak (voor
al bij Oostbloklanden) een compen
satie aanvaarden voo-r je krediet in
de vorm van een tegentransactie. Ge
lukkig niet voor 100 procent, maar
wel voor zoveel mogelijk. Nederland
levert een fabriek en moet voor zo
veel miljoen aan potten jam terugne
men.
In die trant. Ontwikkelingshulp?
Ja, zo zou je het kunnen noemen.
Wat wij leveren is het beste van
het beste en we brengen bovendien
geld in het laatje. Het is moeilijk on
derhandelen, want de concurrenten
hakken ook met het bijltje en wie
het hardst timmert die krijgt het".
Bouw van een ureumfabriek in liet
Botlekgebied. Op de achtergrond de
Nieuwe Waterweg.
(Van een onzer verslaggevers)
DEN HAAG Pure ergernis, gedrenkt in een pittige, commerciële saus,
heeft de 21-jarige Hagenaar René Brienen op het spoor gezet van signy,
de onweerstaanbare image-builder. Als alles goed gaat (en Brienen is daar
heilig van overtuigd) dan zal signy de zegevierende opvolger worden van
de familiewapens, de dubieuze schoolinsignes op blazers en truien en de
peperdure monogrammen, die beroepsgrafici op een achternamiddag voor
vaderlandse snobs op het papier slingeren.
„De mensen", meent Brie
nen, „maken zich ronduit belache
lijk door insignes te dragen, waar
ze de herkomst niet eens van weten.
Ze willen apart zijn ze hebben
daartoe 5t volste recht maar toeval
lig zijn ze niet op een Engelse kost
school geweest, toevallig hebben ze
niet in een beroemde Engelse roei
club gezeten en toevallig hebben ze
geen ouders, wie het blauwe bloed
door de aderen vloeit. De doordou
wers willen er nog wel eens een on
derzoekje tegenaan gooien om te ach
terhalen, of er misschien in een
dorpsarchief een vergeten familie
naam rondslingert, maar meestal
is het zoeken naar een speld in een
hooiberg. Ik heb het zelf ook gepro
beerd, ik dacht in mijn blanke on
schuld, dat er wat handel in zou zit
ten, maar ik ben er even hard weer
uitgelopen als ik er in was gedoken.
Als je eenmaal in de vijver van de
geschiedenis gaat zitten roeren, komt
er voor 99 procent drab aan de op
pervlakte. Een kroontje slaat hier
op, twee kroontjes weer ergens an
ders op. Je wordt er gek van. Elke
kleur heeft zijn eigen betekenis, elk
sterretje is weer een andere baron.
Als je dat allemaal moet laten
drukken, ben je kapitalen kwijt.
Toch bleef ik het belachelijk vin
den, dat mensen dingen droegen,
waar ze niet achter stonden. Ik
kreeg een man bij me, die een mo
nogram wilde hebben voor zijn ze
gelring. We maakten dat ding recht
nesen, maar dat was een doodlo
pende weg. Als iemand De Groot
heet, kun je nog spelen met een
grote letter o, maar als de tweede
De Groot heet en ook zin heeft in
een eigen wapentje, dan zit je al
voor het blok. Er zijn trouwens dui
zenden namen, waar je met de beste
wil van de wereld geen grafisch
grapje mee kunt uithalen.
en strak en zo voerde de juwelier
het ook uit. Een maand of wat la
ter zag ik toevallig zijn postpapier.
Met hetzelfde monogram, maar nou
:ursief. Daar erger je je als recla
meman mateloos aan. Het viel me
direct op. Ik dacht: „Dat kan ook
anders. Het moet toch mogelijk zijn,
dat iemand de beschikking krijgt
over een symbool, dat hij overal
voor kan gebruiken. Zowel voor zijn
oostpapier als voor zijn overhemden.
En dat, zonder hem voor joker te
zetten.
Ik ben eerst met namen gaan han-
Met de beroepen kwam ik ook niet
verder. Je kunt natuurlijk een tim
mermannetje gaan tekenen, maar
die raak je weer niet kwijt op je
zegelring. En dan praat ik niet eens
over een autoverkoper. Die zit op
het ene moment bij het ene merk
en een maand later verkoopt hij even
rustig de karren van een concurrent.
En als je je plaatje goed en wel
klaar hebt, is de auto weer ver
ouderd. Een doffe ellende. Nou ik
het zo vertel, valt het me opeens op,
dat we ongelooflijk hebben zitten tob
ben. We wisten, dat er een oplos
sing moest zijn, maar voordat je
die nou gevonden hebt. Man, daar
kun je grijs bij worden.
Uiteindelijk is het de signy ge
worden. Signy is een symbool, dat
niet aan leeftijd, beroep of naam
gebonden is. Het vertegenwoordigt
alleen de persoonlijkheid van de man
of de vrouw, voor wie hij bestemd
is. Zeg nou niet, dat daar geen be
ginnen aan is, want de praktijk heeft
al lang uitgewezen, dat de mensen
onderverdeeld kunnen worden in
drie groepen. Je hebt het strakke,
puur zakelijke type, daarnaast het
romantische, de liefhebber van de
krullen en tierelantijnen en dan
heb je nog de grote middengroep, de
vriendelijke openhartige mensen, die
openstaan voor elk nieuw initiatief.
Uitgaande van die drie typen heeft
Herman Baas uit Rijswijk de basis
ideeën van de signy getekend. Als
iemand nu bij ons een signy be
stelt, dan krjjgen ze die basis-sym
bolen thuis en daar kunnen ze dan
een eiger. keus uit maken. Die keus
is voor ons een belangrijke vinger
wijzing. Het is krankzinnig, maar
René Brienen (links) en ottfwf'
Herman Baas schetsen een w#l|
tienduizenden variaties op de te
signy.
't lukt gewoon. De zakenman kiesh-l
tuurlijk het zakelijk symbool, decs-B
le romanticus gaat voor de W-P
door de knieën. L
Ze krijgen ook een vrageniijsJB
met wat summiere informaties. I
het begin hadden we een eiw®|
ingewikkelde lijst, die nergens (I
sloeg. Ze moesten bij voorbeeld Sr|
gen, of ze van reizen hielden,
in een huis woonden met een P-'
dak of een spits dak. Wat hun J'
voriete personen waren, wette w
ken ze hadden gelezen, welke W|
ze hadden gezien, welk merk
retten of sigaren ze rookten, fff
ten serieus dat we al die
nodig hadden om een totaa
van zo'n figuur te krijgen, mair
feite maakte die rimram van v«S
de verwarring alleen maar P
Het sloeg mooi nergens
hebben er tenslotte drie vragen
geschift, die ruim voldoende OJ01"
de beeldvorming. Ik durf dat te <j
gen, want tot nu toe is het nog j
keer gelukt".
Brienen en Baas zijn m
met signy begonnen en wachte
ademloos op de grote kraker, -[
hen boven Jan zal tillen. ,,MK I
len we er nooit mee worden
spelt Brienen al bij voorbaat,
dat is ook nooit onze bedoelira
weest. We vragen 65 an]M
met dat
springen we er samen ah. 0l
het beschouwen als een Se
liefhebberij, die daarbij ookt*
regelrechte uitdaging is. W\ j
is hetzelfde, geen signy_
om op de ander lijken. DatJfl
wen we als het fijne spel. vve
Die n
de mensen echt iets
ven. Geen nutteloos grapje-
er al te veel in de reclame-
Bang, dat we nog eens m
gen zullen vallen, zijn we 1 f
val niet. Volgens de wistkan
clus zijn er alleen al tien'
duizenden mogelijkheden- j
die uitgeprobeerd zijn, zltK~ o$r
vanuit het zwerk naar onze
Idndèren te staren. pimV (If
Neen, we kunnen met
middels gepatenteerd) nog
senleven vooruit".
(Van
Ju een kantoorgebouw
van buiten eerbiedv
uitziet, maar dat inwendig
modem is, spreken wij li
voorzitter van de jubiJ
Zeeuwse Landbouwmaatsc
ir. J. Prins, en met één l
ZLM-mensen die het meesï
buiten treden: de heer J. Iv
se. De laatstgenoemde sprp
talloze voorlichtingsverg;
gen die de ZLM door de
provincie organiseert. Hij
dicht bij de dagelijkse prq
trek van de Zeeuwse bcj
heeft de reputatie erg conc<
zijn. In de hal van hetl
hoofdkwartier zei iemand tf
«Wat Markus voor de blijde
schap was, dat is Markuss<|
de nare boodschap - in ca
streekplannenI"
Hoe ziet de ZLM haar eig
in de Zeeuwse samenleving
Ir. Prins: „De ZLM is ee
tangengroepering. Dat werkt
praktijk in twee richtingen
werken naar binnen toe
de leden dus door belan,
hartigmg in de meest ruim
van het woord. Dat is in ve
"3® jen zuiver sociaal-
^usche taak. Denkt u maa
Zl verlichting, de talloze
ons landbouwonderwijs,
inbreng op het gebied van
(Van een onzer ver
GOES De festiviteit®
jubileum van de Zeeuwst
sckappij beginnen maandag
Ljke Z.L.M.-feest duurt tot
daS 22 juni.
Het programma van de Z.L.M
maandag 17 juni
17.30 uur Buitengewom
van de Z.L.k
Goes. Spreke:
is de ministt
Visserij, ir. P.
Offi nlXl^. j i
Officiële ontv
hoofdbestuur
gemeentebesti
Diner van he
gasten in hot<
Goes.