Werken aan
pastoraal
van toekomst
„Maartenshof" leidt leken op voor zielzorg
Luchtmacht 55 jaar
KNVL naar Ypenburg
Gesprek met
studenten
openbaar
Johnson wordt
katholiek
1die móéten well
>goedzijn\
Andere kaarten
Even vreemd
Wijding
Achterhaald
Positiefs
Stage
Nederlanders in
secretariaat
voor de eenheid
BRITS BLAD:
tahac de individuele haarlotion
I PHILIPS BATTERIJENl
Op 19 juni
UAG&LAD DE STEM VAN DINSDAG 11 JUNI 1968
9
(Van een onzer redacteuren)
BREDA In 1965 richtte de toenmalige bisschop van Breda, G.
H. de Vet, het instituut voor pastorale werkers „Maartenshof" op.
Het was een wat vreemd aandoend instituut, want het zou iets heel
nieuws gaan brengen: leken diie in de zielzorg zouden gaan werken.
Het deed daarom zo vreemd aan, omdat voor de katholiek de ziel
zorg nu eenmaal het onbetwiste terrein van de priester was.
Hoe kwam bisschop De Vet, die tijdens het Concilie lid van
de Commissie voor het Iekenapostolaat was, op het idee om leken
b|j de zielzorg te gaan inschakelen
Directe aanleiding tot zijn besluit
was een rapport van het Kath. So
ciaal Kerkelijk Instituut, het Kas-
ki. Vooral door het afnemen van
het aantal priesterroepingen maak
te de bisschop en hij trouwens
niet alleen zich zorgen over een
dreigend priestertekort. Het was
toen al geen geheim meer dat de
kerk als geheel, en dus ook in Ne
derland, crisisjaren te wachten
stonden. Een toestand die nog som
berder werd bij de wetenschap, dat
een steeds meer vergrijzende cle
rus die moeilijkheden zou moeten
opvangen.
Met de gegevens van het Kaski
voor zich had de bisschop gezien
dat er in 1970 al te weinig pries
ters beschikbaar zouden zijn om
alle parochies te bedienen. Dit
bracht hem op het idee om leken
te laten opleiden, die de dreigende
tekorten in de pastorieteams zou
den kunnen opvullen. Het is wel
goed hierbü aan te tekenen, dat de
oprichting van „Maartenshof" voor
bisschop De Vet geen noodoplos
sing was. Het instituut paste na
melijk ook in het beeld dat hij zich
van de toekomst maakte: de kerk
waarin de leek een eigen, hem
toekomende plaats zou krijgen.
Sinds de oprichting van „Maar-
.enshof" zijn er nu drie jaren voor
bij. De cursus van het instituut
duurt vier jaar. Dat betekent dus,
dat -de eerste afgestudeerden over
een jaar beschikbaar komen. In de
drie voorbije jaren zijn de kaarten
een stuk anders komen liggen. Be
halve door een tanende belangstel-
ling voor het priesterambt is het"
1 aantal beschikbare ,-priesters ook
I nog afgenomen door ambtsverla
ting, Maar daarnaast zijn er in
een overrompelend tempo ook an
dere gedachten gegroeid over de
zielzorg, over de structuren waar
binnen de zielzorg bedreven moet
worden en over de functie en het
werkterrein van de priester.
Op dit moment is het mogelijk
de vraag te stellen, of een terug
lopend aantal beschikbare pries
ters ook een priestertekort zal op
leveren. Wat in 1965 een noodza
kelijk minimum-aantal leek kan bij
een volgende prognose wel eens
als voldoende aangemerkt worden.
Voor velen is de hele opzet van
„Maartenshof", zoals bestuur en
directie die zien, een wat moeilijke
zaak, doordat wij in de katholieke
kerk de nu eenmaal de leek in
de zielzorg nog niet kennen. Tot
voor kort bemoeiden leken zich,
door hun werk in kerkbesturen, uit
sluitend met de financiën van de
parochie. Zielzorg was de taak van
de priesters. Enige verandering
kwam daarin, toen leken opgeno
men werden in de pastorale raden,
diocesaan of dekenaal, maar ook
dat gaat meestal niet verder dan
vrije tijdsbesteding. „Maartenshof'
gaat straks leden afleveren die van
de zielzorg hun beroep maken.
Dat zal in het begin wel even
vreemd aandoen, want voor onze
begrippen valt kerkelijk werk al
tijd samen met de wijding. Een
kerkelijk ambtsdrager was pries
ter, of denk aan subdiakens en
diakens zou het binnen afzien
bare tijd worden. Priester zijn
was evenzeer een beroep, zij het
dan ook op hoger niveau, als bak
ker, notaris, boer of bankwerker.
Om het maar eens populair te zeg
gen: het vulde je leven, het bracht
je tot een bepaalde stand en het
verschafte kost en inwoning.
Maar ook de gedachten over het
priesterschap staan niet stil. Dat
bleek destijds wel, toen in Frank
rijk het experiment met de pries
ter-arbeiders werd Ondernomen.
Toen bleek ineens, dat priesters
niet per se in een pastorie of in een
klooster moeten wonen en dat ze
ook op andere manieren hun kost
kunnen verdienen dan door missti-
pendia,
Wel riep die toestand meteen
de vraag op, op welke manier die
gewijde arbeiders dan ook nog
priester waren. Want priester zijn
betekende sacramenten bedienen,
preken, godsdienstonderricht ge
ven, geestelijk adviseur zijn, wel
doende rondgaan en vaak bemid
delen in de meest uiteenlopende
conflicten. Wat bleef er van het
priester zijn over als al die geijkte
taken wegvielen?
Mevr. Tine Govaart-Halkes
Is daarmee de bestaansgrond
van het instituut voor lekezielzor-
gws in het geding? Is het al een
achterhaalde zaak nog voor het zijn
eerst cursisten heeft afgeleverd?
Concrete vraag aan adjunct-direc
trice mevr. Tine Govaart-Halkes:
«is er in de toekomst en die
begint dus volgend jaar plaats
«i werk voor uw afgestudeerden?"
«oor mevr. Govaart is die vraag
er met. Althans niet in dit verband,
want voor haar is het bestaan
van „Maartenshof' niet primair
verbonden met een al of niet be
staand priestertekort. „Maartens-
F benadrukt zij, leidt namelijk
S1 pn,e.sters °P> maar ook geen
mensen die als verlengstukken van
Westers of als zielzorghulpjes
moeten gaan dienen, of die de ga-
of gaatjes in het huidige ziel
zorgpatroon moeten vullen.
Maartenshof" leidt mensen op
in aeC" ,eigen> creatieve inbreng
m de zielzorg kunnen hebben, die
ki,L van de totale zielzorg
S yorrijken. Iets van die ei-
naa 'd lS, te vinden in de eigen
"aam, pastorale werkers.
Die vraag is feitelijk nu nog niet
opgelost. De onzekerheid omtrent
de functie van de priester is on
derwerp van uitgebreide studies en
enquêtes. Kwesties als celibaat,
part-time-priesterschap en ambts
verlating zijn in wezen vaak terug
te voeren op dezelfde onzekerheid.
Eén ding is intussen wel duidelijk
geworden: priester zijn is meer
dan een kwestie van levenshouding
dan van levensomstandigheden.
Priester zijn is in ieder geval en
dat is 'n wezenlijk punt 'n kwes
tie van wijding. Dat behoeft ziel
zorger, of pastor, niet te zijn. Me
vrouw Govaart zegt het aldus:
„Pastor zijn is een beroep dat een
eigen deskundigheid vereist, een
deskundigheid waar „Maartenshof"
voor opleidt. Dat valt niet samen,
hoeft althans niet samen te vallen,
met priester zijn. Priester zijn is
een binding, een oriëntatie, een
perspectief, waaraan je op ver
schillende manieren vorm kunt ge
ven". Voor de priester betekent
dit, dat zijn sacramentele wijding,
het meest eigene van zijn priester
schap, in zijn leven een eigen be
tekenis zal moeten krijgen, die niet
onvoorwaardelijk hoeft op te gaan
in fulltime pastoraat.
Al deze overdenkingen, die lang
niet tot de kern doordringen, ma
ken het eigenlijk alleen maar moei
lijker om tot een welomschreven
taak voor de priester of voor de
niet-gewijde kerkelijke functionaris
te komen, de vraag is trouwens
ook, of dat wel nodig is. De Kerk
is in beweging gekomen en wie
zal zeggen of het goed is naar een
nieuwe periode van rust te verlan
gen? Kerk zün betekent in bewe
ging zijn, bestaande waarden tel
kens herijken, steeds opnieuw de
spanning opvangen tussen gedach
ten en plannen enerzijds en de rea
liteit aan de andere kant.
Dit kerk-zijn bepaalt in wezen
ook het beleid van „Maartenshof".
Toen drie jaar geleden de eerste
kandidaten geaccepteerd werden
gold als voorwaarde, dat men
zich, na voltooiing van de studie,
volledig in pastorale dienst zou
stellen. In feite dus weer een dui
delijke terreinafbakening. Men is
daar in zoverre op teruggekomen,
dat nu ook kandidaten geaccep
teerd worden die de studie willen
volgen om straks hun huidige be
roep naar pastorale normen beter
te kunnen uitoefenen.
Het programma van „Maartens
hof", dat mevr. Govaart omschrijft
als vier jaar lang een veelzijdige
reflectie op de werkelijkheid en de
levensvragen van nu, kan men in
twee delen opsplitsen. De eerste
twee jaren worden besteed aan een
meer theoretische vorming, het der
de en vierde jaar bieden een meer
directe voorbereiding op het pas
toraat. In de leerstof van het eer
ste jaar staat de mens centraal,
het tweede jaar bestudeert de
mens in de gemeenschap waarin
hij leeft. In het derde en vierde
jaar gaan de studenten ook prak
tisch pastoraal werk doen, waar
bij ze hun ervaringen en hun vraag
stukken neerschrijven in scripties.
In hun leerstof krijgen dan de pas-
toraaltheologie en -psychologie een
voorname plaats en er wordt rui
mere aandacht besteed aan de me
thodiek van het pastorale werk. Al
les bijeen dus een echte en gede
gen beroepsopleiding.
heeft de directie van „Maartens
hof er bij de selectie van kandida
ten op toegezien, dat ze mensen
aannam die zich na een goede be
roepsopleiding al een positie had
den opgebouwd, maar die nu uit
pastorale bewogenheid deze richting
in wilden. „Maartenshof" wilde in
elk geval geen toevluchtsoord wor
den voor lieden die niet weten wat
ze willen. Maar dat houdt in, dat
die mensen, die in hun eigen be
roep al wat betekenden, zich in
een heel nieuw beroep, nieuw voor
iedereen, waar moeten maken. In
de wetenschap dat ze met argusogen
bekeken worden.
Dit laatste is heel menselijk. De
afgestudeerden van „Maartenshof"
zullen in vele gevallen moeten sa
menwerken met priesters en in we
zen betreden zij mede het terrein
waarop de priester tot nu toe het
alleenrecht had. Zij vormen een
nieuwe categorie pastorale werkers
met wie de priesters tot team
work moeten komen.
Sinds een jaar is de eerste jaar
gang studenten bij wijze van stage
in de praktijk gedoken. Hun diver
siteit van werkterreinen toont aan
dat hun opleiding in zekere zin ge
richt is op vernieuwing van de ziel
zorg en van de zielzorgstructuren.
Twee cursisten zijn toegevoegd
aan dekenale zielzorgteams, een
is werkzaam in een parochie waarin
ze normaal met de parochiegees-
telijkheid optrekt, 3 hebben in pa
rochies een duidelijk omschreven
taak: zorg voor weduwen bijvoor
beeld, of voor bejaarden of jeugd.
Een van de studenten doet praktijk
in het bedrijfsapostolaat, maar er
zijn er ook die in het onderwijs of
in het maatschappelijk werk, hun
eigen beroep, blijven.
Ondanks de vier jaren van stu
die en gedegen training ziet het
er naar uit, dat de overgang naar
het fulltime - pastoraat geen een
voudige zaak zal zijn. Tenslotte
Over de waardering die de
praktijk-studenten tot nu toe krij
gen zegt mevr. Govaart: „Voor
wat betreft de parochianen ben
ik vrij optimistisch. De waardering
door priesters is van geval tot ge
val anders. Het hangt niet alleen
van de persoonlijkheid van de pas
tor af, maar ook van de manier
waarop de priester de huidige si
tuatie bekijkt. Priesters die het nu
moeilijk hebben met zichzelf of met
deze tijd zijn niet altijd de beste
compagnons.
Overigens moet ik zeggen: we
hebben zojuist een bijeenkomst op
„Maartenshof" gehad van priesters
bij wie onze mensen werken. Al
len waren het er over eens dat er,
na een aarzelende start, nu al zo
veel positiefs over te zeggen valt,
dat ze hen niet graag zouden mis
sen. Een heel concrete moeilijkheid
is de financiering van de pastorale
werkers. Daarover is nog veel on
duidelijkheid. Alles zal afhangen
van het benoemingsbeleid en het
financieel bestuur van bisschoppen
en dekenaten. Die zijn bepalend
voor een blijvende toekomst. Men
heeft deze krachten wel nodig maar
het hele kerkelijke personeelsbe
leid moet nog herzien worden".
Intussen gaat het experiment
„Maartenshof" want dat is het
tenslotte nog voort. Er wordt
gewerkt aan een pastoraal van de
toekomst, die meer banden zal heb
ben met de werkelijkheid van alle
dag dan de seminarieopleiding van
voorheen. En juist dat kan bestuur
en directie van het instituut een
gevoel van gerustheid geven als ze
praten over de toekomst van hun
studenten
„Er zal een hergroepering komen
van alle kerkelijke diensten en
ambten", overweegt mevr. Govaart,
„Dan denk ik aan de opbouw van
een kerk die zeer bescheiden moet
zijn en waarbinnen de verantwoor
delijkheden voor de eigen opbouw
en voor de werkzaamheid van het
christendom in de wereld over veel
meer mensen gespreid zullen zijn".
(ADVERTENTIE)
ROMe (KNP) 4 Nederlanders
co* uStMen d°°r paus Paulus als
s>l oren in het secretariaat voor
eenheid der christenen benoemd.
'enlZÜLPr,0t-, dr' Th' C' de Kruyf
school te Utrecht® th,eol°eische hoge-
msc werit.r Pater G. Zegwaard
Van' de Inrt™"1 het secretariaat
Jakarta - bisschoppen te
"ecumenischo^u belast met alle
ter Arnold Ich >?n ln Indonesië, pa-
van de oen.m iT °'p" secretaris
ZuidafrikaanS.ew h commissie der
Jesburg en nr )lSldoppen in Joan-
'heeft'dSaragat van
doeraten l Va" de christen
nieuw l ^anno Rumor' verzocht,
einde te m l 46 vormen en
Ctisis. «ie on 5" 3311 de regerings
P 5 Juni begonnen is.
(ADVERTENTIE)
NEW YORK (KNP) Veel waar
nemers voorspellen dat de president
van Amerika, Johnson, toe zal tre
den tot de katholieke kerk.
Aldus bericht het Engelse katholie
ke weekblad „The Catholic Herald".
Als dat zou gebeuren volgt hij zijn
dochter Luci na, die in 1965 katho
liek werd. Johnson is baptist.
De laatste twee, drie jaar schijnt
Johnson een groeiende belangstelling
voor de katholieke kerk aan de dag
te leggen. Meestal gaat hij zon
dags naar de katholieke kerk van
Sint-Dominicus in Zuid-Washington,
of, als hij thuis is, naar de kerk
van Franciscus Xaverius vlakbij zijn
boerderij. Johnson volgt nog geen
lessen om katholiek te worden.
Sommigen verwachten dat hij pas
na januari 1969, als hij geen presi
dent meer is, katholiek zal worden,
aldus de Catholic Herald.
Het geheim van het onvergelijkelijke karakter dat aan alleTabac Original
creaties eigen is, berust op het volgende principe: van het beste hebben
wij het meest edele gekozen en voor u uitgebalanceerd. De individuele
geur van Tabac Original vormt een onmiskenbare bijdrage tot verster
king van uw strikt persoonlijke accent. Alleen onze creaties mogen dit
teken nr dragen. Het is internationaal gedeponeerd en staat garant
voor geur en kwaliteit.
after shave, pre-shave, scheerzepen en -crèmes, deodorants, talkpoeder, eau de cologne, haarcrème, haarlotion, luxe zepen
Haartabac is een individuele haarlotion. Bestemd voor de persoonlijke
verzorging van uw haar. Haartabac bevordert de natuurlijke bloed
circulatie van de hoofdhuid en bestrijdt haaruitval, roosvorming en
hoofdjeuk. Regelmatige massage met Haartabac geeft u het gewenste
resultaat: gezond, levendig en glanzend haar. Haartabac werkt verfris
send en opwekkend. De individuele geur accentueert het gevoel
goed verzorgd te zijn. Haartabac in de doserende flacon vanaf f 3,95.
MAURER+WIRTZ STOLBERG IM RHEINLAND
DEN HAAG (ANP) Ter gele
genheid van het feit, dat de Konink
lijke Luchtmacht op 1 juli a.s. vijf
envijftig jaar bestaat, zal op die
dag de bevelhebber der luchtstrijd
krachten, luitenant-generaal A. B.
Wolff, bij het monument op de
vliegbasis Soesterberg een krans
leggen.
's Avonds houden alle onderdelen
het korpsdiner. Prins Bernhard heeft
toegezegd aan te zitten aan het di
ner in de officiersmess van het
hoofdkwartier in Den Haag.
Prins Bernhard zal op woensdag
3 juli op de vliegbasis Soesterberg
(Van onze redactie binnenland)
APELDOORN Waarnemend
voorzitter H. Schaper van de Ko
ninklijke Nederlandse Vereniging
voor Luchtvaart (K.N.V.L.) heeft
vrijdag op de algemene vergadering
in Apeldoorn gezegd dat het wel
licht mogelijk zal zijn de vliegop-
leidingen te Rotterdam over te bren
gen naar Ypenburg als dit vlieg
veld een z.g. slapende basis van de
luchtmacht wordt. In Rotterdam
komt men ruimte te kort. Overi
gens is het wachten op de defensie
nota, die deze maand zal verschij
nen.
een tentoonstelling openen die daar
dan als onderdeel van „een open
week" zal zijn ingericht. Naast het
modernste materieel van de lucht
macht zullen ook vliegtuigen, docu
menten en foto's uit langvervlogen
jaren te zien zijn. Die vliegtuigen
van oudere datum en de documen
ten zullen te gelegener tijd, zoals
luitenant-generaal Wolff het vorige
jaar heeft bekendgemaakt, op Soes
terberg onderdak vinden in een
luchtmachtmuseum.
Prins Bernhard is verder voorne
mens op vrijdag 5 juli 's avonds de
reünie bij te wonen van oud-officie
ren en oud-onderofficieren die, zoals
al is gemeld, dan op de vliegbasis
Soesterberg wordt gehouden.
Aan de voorbereiding van een vlucht
in formatie over verscheidene gro
te steden van ons land wordt nog
gewerkt.
(ADVERTENTIE)
(Van onze parlementaire redactie)
DEN HAAG Na veel geharre
war tussen de diverse studentengroe
peringen onderling zijn premier De
Jong en minister Veringa (O. en
W.) het zaterdag met de Nederland
se Studenten Raad (N.S.R.) eens ge
worden over de datum van een ge
sprek over diverse zaken, die de
studenten momenteel beroeren.
Het gesprek vindt plaats op
woensdag 19 juni a.s. te Utrecht en
zal openbaar zijn. Hoofdpunten van
de agenda zijn: de bestuursvorm
van de universiteiten en hogescho
len, de democratisering van het on
derwijs en de organisatie van de stu
dentenvoorzieningen op lange ter
mijn.
Zaterdag is dat afgesproken. Er
deden zich nog moeilijkheden voor
toen enkele vertegenwoordigers van
oppositiepartijen in de „raad van 50"
(het studentenparlement) aan het
ges) ek met premier De Jong er
minister Veringa wilden deelnemer
