A
Thailand straks een tweede Vietnam?
Kijk,
kijk,
hij is linkshandig!
rr
bos
De schat van de Inca's
OOM PIP
DAGBLAD
Corruptie en invloed V.S. hinderen trots volk
r
M. BARSLEV OP DE BRES VOOR
ZIJN LINKSELOTGENOTEN
Marjo (8) u
Het ruimteschip
De trein
Het pennetje
Test jezelf
G edaantewisseling
Onafhankelijk
Erfelijk
Verdediging
16
DAGBLAD DE STEM VAN ZATERDAG 11 MEI 1968
Door de eeuwen heen heeft de
schat van de Inca-Indianen, die vol
gens de legende ergens in de berg
achtige streken van Peru of Equa-
dor zou moeten liggen, een grote
aantrekkingskracht uitgeoefend op 'n
groot aantal schatgravers uit alle de
len van de wereld. De eerste geruch
ten over de grote schat deden in de
16e eeuw al de ronde, toen een
Spaans expeditieleger de hoofdstad
van het Incairijk, Cuzco, binnen
drong en de koning van de Inca's
gevangen nam.
De Spanjaarden eisten toen van
de Inca's dat zij voor de vrijlating
van de koning een kamer vol met
goud moesten betalen. De Inca's be
gonnen het goud in te zamelen, maar
Pizarro, de leider van de Spanjaar
den, hield zich niet aan de afspraak
en liet de koning vermoorden, voor
dat het goud geleverd was. De ko
ning had echter nog voor zijn dood
de opdracht gegeven dat al het goud
naar een geheime schuilplaats ge
bracht moest worden, zodat de Span
jaarden hun goud niet kregen.
In een safe in een bank in Stock
holm ligt een document dat een
eeuw na de dood van de Incakoning
geschreven is. Het document is ge
schréven door een Spaanse reiziger.
Hij schrijft dat een vooraanstaande
Inca hem verteld heeft dat de schat
te vinden moet zijn in een brede
vallei in Equador, verborgen in een
kunstmatig zwart meer in de buurt
van een met sneeuw bedekte berg.
Tot nu toe heeft nog niemand het
zwarte meer gevonden. Een Schotse
ingenieur, Erskine Loch, is waar
schijnlijk dicht in de buurt van het
meer geweest. Zij reisden samen het
hele land door op zoek naar de
schat' Toen zijn vader stierf, zette
zijn zoon John het zoeken naar de
schat voort. Op een dag kwam hij
met het verhaal dat hij ergens in
Equador een stuk land gevonden had
waar hij een goudmijn had aangetrof
fen, sporen van smaragd en een
meer. De bodem van het meer was
bedekt met een soort zwarte steen,
onyx genaamd. Maar John Loch
pleegde kort daarop zelfmoord en
het geheim van de Incaschat ging
met hem het graf in.
Eindelijk is het dan gelukt. Het
ruimteschip is aan zijn lange reis
naar de planeet begonnen. Daaraan
zijn natuurlijk jaren voorbereidend
werk voorafgegaan. Ieder schroefje,
ieder instrument moest onder alle
omstandigheden getest worden. Dat
is natuurlijk noodzakelijk want de
ruimtevaarders moeten weer heelhui
op de aarde terugkomen om te ver
tellen wat ze allemaal gezien en
meegemaakt hebben. En daar gaat
het ruimtevaartuig dan. Op weg door
het heelal, langs allerlei sterren en
planeten naar ja, waar naartoe
eigenlijk? Op welke planeet hopen de
ruimtevaarders te landen? Dat kom
je te weten als je de letters op de
tekening in de juiste volgorde weet
te plaatsen.
Mejidnf :3uisso[do
Kijk eens, daar bij het station
daar staat Reintje en Marion.
Ze zijn samen naar binnengelopen,
om bij het loket een kaartje te kopen.
„Ik ben een beetje bang", zegt Marion
„het is zo druk op het perron".
„Ik niet", zegt Rein,
„kijk daar komt de trein".
Ze gaan zitten in de le klas,
de kussens veren als een matras.
Tsoeke, tsoeke, daar gaat de trein
„wat gaat het hard", zei Rein.
Ze zien een koe en een paard,
een jong veulen zwaait met z'n staart
een weiland vol sloten,
en een rivier met boten.
Ze raken in een goed humeur
en daar is de conducteur.
Die is weldra weer verdwenen
ze zwaaien met hun benen.
Bij Amersfoort eruit,
de conducteur blaast op een fluit.
Ze gaan gauw naar tante Bep,
hun neef Jaap komt er aan met zijn
step.
Jet Franken,
Bavelselaan 149, Breda.
Een pennetje kon niet schrijven.
En het had eens een mens gezien.
Maar het pennetje zat verstopt in
de kast. Maar dan kon het ook geen
mensen zien. Maar dan kon het toch
wel praten. Op een dag zei het pen
netje tegen een ander pennetje:
„Schrijf jij?" „Ja", zei het andere
pennetje. Maar toen kwam er een
mens. En die brak het pennetje
stuk. En het pennetje werd in de
vuilnisbak gestopt.
Caroline Gosens
Groenestraat 6
Dorst
Heb je een goed geheugen? Weet
je het niet? Nou, dan kun je het
nu even uitproberen. Kijk maar eens
goed naar bovenstaande tekening.
Niet langer dan twee minuten, hoor!
Leg er dan een stuk papier over
heen en probeer eens hoeveel van
de figuren je uit je hoofd kunt na
tekenen. Heb je er twaalf goed, dan
krijg je twaalf punten, elf goed elf
punten, enz. Heb je meer dan ne
gen goed, dan heb je een zeer goed
geheugen. Voor iedere figuur, die je
niet goed getekend hebt moet je
twee punten aftrekken.
Pat maakt een lange wandeling over
een weg die langs landerijen en ak
kers leidt.
Daar ziet hij een bord staan. Het
bord vertelt hem dat hij een bewaak
te spoorwegovergang nadert.
Dit bord betekent dat de spoorweg
overgang niet bewaakt is. Als je zo'n
bord ziet moet je dus extra voor
zichtig zijn.
En dit bord betekent dat de weg
smaller gaat worden. Automobilisten
weten dan dat ze langzamer moeten
gaan rijden om ongelukken te voor
komen-
Wie wil weten wat er gebeurt
in dorp of stad,
die leest een dagblad.
Wie iets goeds wil lezen,
vraagt het aan hem:
de redactie van De Stem.
Marlies Verdwaald,
Plataanstraat 9, Dorst.
(Van een speciale verslaggever)
BANGKOK Thailand, buurland van een uiteengereten Viet
nam, loopt sedert verscheidene jaren een acute kans om eveneens
te worden herschapen in een strijdtoneel naar het voorbeeld van
voormalig Indo-China. Evenals Zuid-Vietnam gaat Thailand sedert
jaar en dag gebukt onder corruptie in zogoed als alle takken van
administratie, handel en bedrijfsleven. De corruptie vormt, net als
in Vietnam, een vruchtbare voedingsbodem voor de gevoelens van
onbehagen, die in Noord-, Oost- en Zuid-Thailand koren op de molen
van Peking hebben geworpen.
Er is, naar westerse maatstaven
gemeten, in Thailand geen spoor
van ware democratie te bekennen.
De welvaart, die voor dit land in
middels legendarisch is geworden,
blijft beperkt tot Bangkok en naas
te omgeving en de rijstvelden in het
midden van het land. Recente ge
beurtenissen hebben het autocra
tische regime van premier Thanom
Kittikachorn opnieuw het gevaar
onder ogen gebracht van een door
politieke twisten verscheurd Thai
land. De toekomst zal leren of dit
inzicht nog op tijd gekomen is.
Vrije algemene verkiezingen wor
den naar het voorbeeld van an
dere politiek-onoverzichtelijke lan
den in Zuidoost-Azië jaar na jaar
uitgesteld omdat de premier terde
ge beseft dat zijn regime yerre
van populair is in Zuid-Thailand
(waar rijke mohammedanen wor
den gechanteerd onder het mom van
„bescherming") en in Noordoost-
Thailand, waar tweederde van Thai-
lands bevolking een vrij kommer
vol bestaan lijdt in afgelegen berg
streken.
De bijna vier miljoen Chinezen
vormen een vraagstuk apart. Uit
oogpunt van opportunisme hebben
allen een Formosaans paspoort,
maar zij maken van hun communis
tische sympathieën geen geheim in
de stellige verwachting, dat Mao's
gedachten binnen afzienbare tijd
ook in Thailand opgeld zullen doen.
In het noordoosten kan het me
rendeel van de geïsoleerde dorpen
vooralsnog slechts per karrespoor
bereikt worden. Elektriciteit is in
deze bergstreken een onvoorstel
bare luxe. De nog niet door de al
gehele corruptie aangetaste regio
nale bestuursambtenaren doen hun
uiterste best, al voelen ze zich in
hun werk gehandicapt door de be
sluiteloosheid van het centrale be
stuursapparaat.
In Oebon, ten noorden van Bang
kok, legde een politiekolonel me uit
waarom zijn land volgens hem nooit
een 2de Vietnam zou worden. „We
hebben het boeddhisme en een po
pulaire koning", zei hij. De 40-
jarige koning Phoemibol wordt in
derdaad door zijn 30 miljoen on
derdanen op de handen gedragen.
Maar een kritische waarnemer heeft
aan een rondreis van een week
door Thailand genoeg om te erva
ren, dat het bestuur van Kittika
chorn allesbehalve populair is. En
het argument van boeddhisme
houdt in de praktijk geen enkele
steek.
Gezien tegen deze achtergrond,
heeft de massale toevloed van Ame
rikanen en Amerikaanse hulp aan
Thailand een speciale betekenis.
Naar verluidt zou deze hulp nu
reeds jaarlijks de 400 miljoen gul
den naderen. Er gaat geen uur
voorbij, of vliegtuigen uit het bui
tenland dragen nieuwe Amerikanen
binnen op het vliegveld van Bang
kok, Don Moeong. Naar voorzich
tige schatting zijn er momenteel
een kleine 80.000 Amerikaanse mi
litairen in het land. Bij die duizen
den Amerikaanse militairen wor
den geteld zij die vanuit Vietnam
hun 5 dagen „rust en recreatie" ko
men opnemen in Thailands pret-
stad Bangkok.
Vergeleken met vijf jaar geleden
heeft de Thaise hoofdstad een ware
gedaantewisseling ondergaan. Al
vóór de tweede wereldoorlog stond
Bangkok bekend als een der ver-
maardste amusementscentra van het
Verre Oosten. Sedertdien is het aan
zien van deze wereldstad drastisch
veranderd. De lokroep van de kei
harde Amerikaanse dollar heeft
bars, restaurants, benzinepompen
en vooral nachtclubs en massage
instituten uit de grond zien rijzen
als de spreekwoordelijke padde
stoelen.
De eerste Amerikanen versche
nen in 1963, toen het vorige regime
toegaf de rode opstandelingen in
de grensgebieden niet langer de
baas te kunnen zonder hulp van
buitenaf. Sedertdien hebben de
Amerikanen onder meer verschei
dene uiterst moderne vliegbasissen
aangelegd op strategische punten.
Deze basissen een ervan is min
der dan 150 km van de grens met
Vietnam worden sedert geruime
tijd gebruikt als uitvalsbasissen
voor bombardementen op Noord-
Vietnam. Verreweg het merendeel
van de in Thailand gestationeerde
Amerikaanse militairen is direct
betrokken bij de luchtoorlog boven
Vietnam en Laos. Een kleine 10.000
militairen helpen bij de aanleg van
wegen, krachtcentrales en commu
nicatiecentra. In feite is slechts een
klein deel van de Amerikaanse troe
pen indirect betrokken bij Thai
lands strijd tegen de communisten
in eigen huis.
Die van Thailand kunnen maar
met moeite wennen aan de snack
bars met opschriften als „Hot Dogs"
en „Hamburgers", aan het onver
staanbare geknauw van de Ameri
kanen en al dat andere, dat indruist
tegen de onafhankelijke geest van
dit volk. Een voorbeeld: honderden
taxichauffeurs in Bangkok hebben
er een gewoonte van gemaakt om
hun op een taxi wachtende landge
noten voorbij te rijden. En te stop
pen voor een Amerikaanse verlof
ganger die tweemaal zoveel be
taalt en het wisselgeld niet terug
verlangt. De massale aanwezigheid
van deze verlofgangers heeft een
ware toevloed teweeggebracht van
plattelandsmeisjes, die in het sche
merdonker van honderden nacht
clubs meer dan vorstelijk voor hun
diensten worden betaald. In de
„pretwijken" van Bangkok vinden
meer dan 30.000 prostitués hun be
staan.
In tegenstelling tot de meeste om
ringende landen kan Thailand erop
bogen in de loop van de eeuwen
nimmer door een westerse macht
te zijn gekolonialiseerd. Met uitzon
dering van enkele jaren in de twee
de wereldoorlog (toen 'n Japanse be
zettingsmacht van 300.000 man troe
pen de lakens uitdeelde) gaat Thai
land prat op een onafhankelijkheid,
die volgens velen nu door Amerika
nen teniet wordt gedaan.
Met de toeneming van politieke
onrust in Zuidoost-Azië als een vol
dongen feit, moet rekening worden
gehouden met een permanente le
gering in de naaste toekomst
van tenminste 100.000 Amerikaanse
troepen in Thailand, zulks exclusief
burgerpersoneel, vrouwen en kin
deren. Het gevaar van een Ameri
kaanse „staat binnen de staat" wordt
in Bangkok duidelijk onderkend.
Een ander aspect van de snel toe
nemende Amerikaanse invloed in
Thailand vormen de investeringen
in het bedrijfsleven. Het Ameri
kaanse aandeel is in zes jaar tijd
bijna vervijfvoudigd tot 600 miljoen
gulden vorig jaar.
SEATTLE PAUL
links.....
(Van een onzer redacteuren)
Onder het keuken- en huishoudelijk gereedschap, zijn het strijk
ijzer en het aardappelmesje lange tijd een handicap geweest voor
linkshandigen. Chequeboekjes hebben strookjes aan. de linkerkant,
zodat de rechtshandigen het boekje met de linkerhand kan vasthou
den en alle ruimte heeft om eerst het strookje en dan de cheque in
te vullen. Een ondernemende bank in New York heeft chequeboek
jes voor linkshandigen op de markt gebracht. In de industrie schij
nen de problemen voor linkshandige arbeiders, die werktuigen
hanteren die op rechtshandigen zijn ingesteld, nog niet veel aan
dacht te hebben gekregen, met uitzondering van Frankrijk. In 1952
werd in Parijs een speciale commissie ingesteld om de methoden
van herscholing van „gauchers" of linkshandigen in zulke beroepen
te bestuderen.
Het oordeel der geschiedenis heeft
de rechterhand verreweg de voor
keur gegeven, en de voorkeur der
minderheid wordt genegeerd of
verboden. Toch moet deze wereld
naar schatting tussen de een- en
tweehonderd miljoen mensen her
bergen die van nature linkshandig
zijn. Michael Barsley, zelf linkshan
dig, heeft wetenswaardigheden en
curiosa voor links- en rechtshandi
gen bijeengebracht in een boek
„Linkshandigheid" (Phoenix boek;
W. de Haan, Hilversum)
Met ingehouden verontwaardiging
komt hij daarin op voor het goed
recht van zijn „lotgenoten". En als
we hem mogen geloven heeft hij re
delijke verklaringen voor onze recht
se wereld, die echter steeds ver
draagzamer wordt ten opzichte van
„links".
Het boek, dat het zwaarst beladen
is met uitspraken tegen links, is de
bijbel. Mattheus XXV is de kernuit
spraak om dit aan te tonen: het vi
sioen van de oordeelsdag. „Dan zal
hij ook tot hen die aan zijn linker
hand zijn, zeggen: Gaat weg van mij,
gij vervloekten naar het eeuwige
vuur". Naar mijn mening, zegt Bars
ley, kan er geen twijfel over bestaan,
dat dit visioen van de dag des oor
deels een groter aandeel heeft gehad
in het fixeren van het vooroordeel
tegen linkshandigen dan enige ande
re uitspraak.
Reeds bij Plato en Aristoteles vin
den we theorieën over handvoor
keur.
Er is gezocht naar oorzaken bij hart
en hersens. Een van de vragen die
daarbij blijft, waarom apen onze
„voorouders" dubbelhandig zijn.
Er zijn onderzoekingen verricht
waarbij bleek, dat over het algemeen
bij het mannelijk geslacht grotere
kans op linkshandigheid bestaat. In
totaal kwam men bij het Amerikaan
se leger in een jaar tot 7.9% goedge
keurde linkshandigen en 10% afge
keurde linkshandigen; gemiddeld
8.6% linkshandigen. Maar uiteinde
lijk is geen exact cijfer aan te geven
en schijnt het percentage linkshandi
gen tussen de I en de 30%te liggen.
Hoe meer men het onderwerp be
studeert, des te duidelijker wordt het
dat opvoeding, gestimuleerd door de
noodzakelijkheid van gecombineerd
handelen, veel invloed heeft gehad
op een volledige ontwikkeling van
rechtshandigheid.
Het linkshandig schrijven op scholen
is nu in het algemeen wel geaccep
teerd, maar in West- en Oost-Duits-
land, de Sovjet Unie en alle andere
landen achter het ijzeren gordijn toch
nog verboden.
REX (HIGGINS) HARRISON
links
De vraag of linkshandigheid erfe
lijk is wordt door deskundigen nog
steeds bestudeerd. Een factor, die
medebepalend kan zijn op het tijdstip,
waarop de meeste kinderen een voor
keur voor de ene hand boven de an
dere beginnen te ontwikkelen is de
volgende. Wanneer een baby gewoon-
CHARLEY CHAPLIN
links~.
lijk in de linkerarm wordt gehouden
om de rechterhand van de moeder
of voedster vrijheid van handelen te
geven zijn eigen arm tegen het li
chaam wordt gedrukt, zodat slechts
de linkerarm bewegingsvrijheid
krijgt.
Dubbelhandige kinderen schijnen in
de eerste levensfase geen uitblinkers
te zijn en vertonen de neiging tot
verlate ontwikkeling van het spraak
vermogen.. De grootste veranderingen
in keuze tussen links en rechts doen
zich voor in de leeftijd van 3 tot 7
jaar, aldus prof. Hal vorsen na zijn
onderzoek.
Michael Barsley heeft naarstig in
de geschiedenis gespeurd en komt on
der andere tot de volgende bevin
dingen. In de Romeinse wichelarij
bracht links geluk. Maar ook nu hou
den zoveel vormen van bijgeloof ver
band met links of rechts, dat dit een
aparte studie zou vragen.
De kerkleraar Albertus Magnus gaf
in de dertiende eeuw een echtgenoot
wiens vrouw hem had verlaten de
raad het merg uit de linkerpoot van
een wolf bij zich te dragen, „en zij
zal niemand dan u beminnen". Chur
chill gaf tijdens de tweede wereld
oorlog aan koning Saoed „de mooiste
auto ter wereld". De archieven van
de Rolls Royce fabrieken maken ech
ter geen melding van de levering van
een auto aan Arabië in deze tijd. Wat
bleek? Ibn Saoed was vol bewonde
ring voor het voertuig, maar merkte
op dat het stuur rechts zat. Niemand
had eraan gedacht dat de koning
soms voor in zijn auto's zat, speciaal
op jacht, maar dat het links van de
chauffeur zitten naar oosterse be
grippen een onduldbare vernedering
was. De koning gaf daarom de auto
aan zijn broer Abdoellah. Rolls Royce
heeft niet zolang geleden een nieuw
type luxe-auto ontworpen, alleen be
stemd voor staatshoofden en andere
soorten potentaten. Zij zouden zich
niet graag nog eens zo'n fout veroor
loven. Zo zie je maar weer, wat
„links" kan veroorzaken.
Geen wonder dat er een Genoot
schap ter bevordering van de Dub-
belhandigheid werd opgericht door
een zekere John Jackson. Hij schreef
zijn argumenten op in boekvorm,
waarvan Baden Powell het voorwoord
schreef. De linkshandige begroeting
door padvinder was immers door hem
vastgelegd, nadat hij dit van een of
ander staatshoofd geleerd had. De
schrijver van het genoemde boek,
waaruit wij deze wetenswaardighe
den putten heeft ook nog de psal
men uitgekamd „op de hand".
Hij noemt 25 plaatsen, waaruit de
voorkeur blijkt voor de rechterhand.
Geen wonder, dat de bijbel de „boos
doener" is voor de linkshandigen
Maar ook de andere godsdiensten
hebben links en rechts verwarring
gesticht. Dat komt allemaal omdat
ze hun inspiratie zoeken op een reli
gieuze aandrift, die gedirigeerd wordt
door de verschijnselen aan het fir
mament, de seizoenen en de myste
ries van geslachtsleven en voortplan
ting. Wie dat wil weten van bv. de
Azteken. Inca's, Shinto verering,
17
Boeddhisten etc. moet Barslej mui
lezen. De linkerhand in de literator,
schilderkunst, muziek, dierenwereld
etc. Het komt allemaal heel serieus
aan de orde. En dan nog „Stroomt je
badwater naar links of naar rechts!
Zelfs het antwoord op deze vraag is
er te vinden.
Een zware j ongen uit Londen weet
bovendien nog te vertellen: „Links
handige brekers en krakers worden
als beter voor hun werk beschouwd
dan gewone rechtshandige. Scotland
Yard documenteert daarom ook de
linkshandigen."
Er zijn behalve Engeland nog an
dere „linkse" (verkeers)landen: Be-
rein, Birma, Ierland, IJsland, Indone
sië, Japan, Mozambique, Nepal So
malië. Zuid-Afrika, Soedan, Thai
land en Yemen. (Dit lijstje kan van
pas komen bij vakantieplannen). Een
zekere heer Studdy geeft nog een in
teressante reden voor het ontstaan
van het linkse wegverkeer: „Een var.
de vroeger pausen heeft het hevel
gegeven dat alle weggebruikers van
het continent voor hun eigen veilig
heid aan de linkerkant van de weg
moeten reizen, aldus letterlijk en an
derszins de „zweephand" aan de juis
te kant hebbend in geval van moei
lijkheden met hun paarden en struik
rovers. Pas veel later brandmerkten
Robespierre en zijn mede-atheisien
het linkse verkeer als een christelpe
wet, die derhalve moest worden it-
geschaft.
Het eerste gebaar ter verdediging
van de linkshandige werd in 1648 ge
maakt door Thomas Browne uit Nor
wich. In zijn ontzenuwing van popu
laire misvattingen schaart Brom»
zich niet in de gelederen van henJ»ie
de linkshandigen verachten: „Of
gevormd werd uit de linkerzijde vW
Adam, laat ik in het midden, want
ben er nog niet zeker van welke a
rechterzijde van de mens is, noen o
in de natuur een dergelijk onder
scheid bestaat". Daniel Wilson inIJ"
ronto verrichtte sectie op een do»
man die als linkshandig bekend ston»
en hij ontdekte dat in dit ëeY
organen aan de rechterkant in«j
daad volgens bestaande theonee
zwaarder waren.
Maar hoe het ook zij: „Bijna alles
in onze beschaving, vanaf de deuf"
knoppen in huis tot de handvaten va»
eierklutsers, hendels van naaimaciu-
nes en dergelijke toe dat allea
ontworpen in de veronderstelling
we een rechtshandige bevolking M
Daarom is iemand die linksnanos
opgroeit, gedoemd op honderd mam
ren gestraft te worden".
Met nadruk wordt tereent
gezegd dat het boek van Barsley ga
vak-technisch of opvoedkundig B
is. De schrijver is in Engeland DökwJ
als televisieproducer en heeft v0°
een gedocumenteerd informatief we
geschreven. Dit ter bemoediging
inspiratie van alle linkshandigen
als tactvol geschenk voor hun reen
handige vriend-"
(Va
BREDA Morgen
derlandse gezinne
enige dag in het
wordt geschonker
richten. Het lijkt
alleen fijn vinden
dat zij een door
mogen geven en
Feestvieren spreek
ren nu eenmaal ge\|
Maar hun gevoelen;
wel degelijk dieper,
duidelijk wanneer me
ren ongeveer een wee
derdag vraagt wat z.
lijk van deze dag d
vroegen jongens en
tweede klas van een l|
hun ideeën omtrent
eens op papier te z|
middel van een teki
wensje of een opstellt
lectie uit wat er toe
schijn kwam vindt U
lommen.
Jacky (8 jaar); schril
ik ben zo blij dat hef
is. Mama en papa, jullie
mij. En daarom zorg il
Ik vind het fijn dat ik
