„Ie schoten
en meer
weet ik niet"
h Algemeen Fondsenbezit
vrije va
i)
Kerk in
beweging
CITATEN UIT BRIEF
VAN BISSCHOPPEN
HOE HOFFMANS AAN DE DOOD ONTSNAPTE
Brief bisschoppen:
christen juist
in de
Levensverzekeringen
keerden hall miljard uit
Risico's nemen
Bekering gevraagd
Ruggesteun
Nieuwe verleiding
Christelijke stijl
De
Na vestiging Dequssa
Rechteroever
Schelde bij
Antwerpen
uitverkocht
Norma,'n Van Aarsen-produkt.(sinds 1880), Boxmeer, tel.08855/1401
Toen ik bij kwam
Landwachters
Laatste gunst
Nachtmerries
Op een lopen
Bewusteloos
Vanavond om half negen zendt
de KRO een televisiedocumen
taire uit over een executie van
drie mensen in Waalwijk in
1944. Een van de drie, Vincent
Hoffmans, overleefde de execu
tie. In dit artikel wordt de dra
matische gebeurtenis vlak voor
de bevrijding gereconstrueerd
aan de hand van een gesprek
met Vincent Hoffmans zelf en
met mensen, die de gebeurte
nis gadesloegen.
COLLECTIEVE BELEGGING IN AANDELEN
Het TUSSENTIJDS BERICHT (april 1968)
is verkrijgbaar bij uw commissionair of bankier of
rechtstreeks via Postbus 3700, Amsterdam.
T 900
chter-
krach-
tel.
4 1959
f 25
tel.
10 D
200
>9; 220
agst 2
Tra
nt '64;
,el 1700
Htroën
m '60
fa Ro
Lipé '67
n Jon-
40.
40-6918
Jf ble-
ie ser-
1301
'rT 1967
Jortina
100 km
200.
is 12M
'aunus
i 1965.
jl965
'ontiac
Dodge
Merce'
200 D
JO 1965
1964
1964
65,
1964,
1964
1964,
t 1500
V 1500
V 1200
•1 1700
it Prl-
54.
it onze
s wor-
iplaats
van
den.
en ar-
k, ook
ït lage
adres
lit te_
ïgs de
rstraat
Tel
tscha-
1 aunus
gelo-
65-'62-
63 en
Opel
Lt 1100
'aunus
zonder
,S '64.
mooi,,
e 1600
jS '64,
10 '64-
gelijk.
oster-
goede
auto.
prima
it ho -
Opel
en
:n 30
)t 1500
'aunus
I, Re-
Goggo
xosse-
van
wa.
rraad.
f 10.-
6 en
itoslo-
iaduct
n een
ebben
Tgrij-
m.
rnder-
tegen
koop
ancie-
indu-
k Co.
ïbosch
ïur en
eer
Aus-
5-1965,
Aus-
itroën
1964,
ier
'65.
•gelijk
irtens,
1, tel.
Oe.
Jteen-
Reizen
Op reis! Plotseling!
tuig, trein of boot.Al uw 1
Pe* ▼Heg,
ten en reserveringen
een en reserveringen ntakA«
wij direct voor u klaar. WrTu
Müller Co., BOul. de
14. Tel. 2322, Vlissingen
Vakantie
Nleuwvliet Camping „lntera,
tional" tel. 01171-233, Verhin'
zomerhuisjes en caravans.
V S. Vakantie en SporT~nT
venstraat 53 te Hoeven ki
01659 - 457. Uw adres voor
Adria Caravans, HDL tent»*
Cabanon tenten, vouwwagen
en bagagewagens en alle Sr
dere kampeerartikelen. <w
showroom is iedere zaterdae
en zondag geopend van 10 u„,
's morgens tot 8 uur 's avon<fc
Te huur: ruime staanplaats^
voor caravans en bungalowten
ten. Bosrijke omgeving.
tr. eti waterl. aanwezig. Nieuw»
camping „Pondorosa" a. Hen
drickx, Maaikant 23, UlicoSlT
gem. Baarle.Nassau. Tel a
04249-391.
Ie huur: 4-, 5. ettü
caravans te Vrouwenpolder TL
zee en 8-pers. zomerhuisjes JT,
zee te Baarland bij Goes nS
vrij voor 29 juni en na 3 au?
Inl.: C. Nieuwdorp, Ovezand
se weg 4, Oudelande, tel. oiiOi'
Verwé Zegge, A.N.W.B.
verhuurbedrijf van caravans
en bagagewagens. Verkoop v
nieuwe en gebruikte caravans'
bagagewagens, tentwagens en
bedr.-aanhangwagens. Prettig»
financieringsmogelijkheden
Voor de zelfbouwers hebben
wij alle onderdelen. Speciaal
adres voor caravans zonder in
terieur. Reparatie en winter-"
stalling. Vraagt onze nieuwe
prijscourant. Verwé, Bergstraat
9, Zegge, tel. 01650-6600. Ook
zaterdags en zondags geopend
Particulier heeft te koop, nw
gebouwde houten recreatie-
bungalow, staande in de prach.
tige grensbossen in de buurt
van Huybergen, met unieke
wandelroutes, zandverstuivin.
gen enz. Brieven onder no.
7396 - K 4.
Caravanimport Frank, land
goed ,.De Kievit", Baarle-Nas-
9au, tel. 04257-719. U bent wel
kom alle werkdagen en week
ends. Bij ons slaagt u altijd.
Bekende merken, ruime keuze
In tour- en stacaravans van 3
tot 12 meter. Eigen caravan,
park met ruime staanplaatsen.
Inruil en financiering met 215
pet. vooruitbetaling.
Cadzand, 2 min. v. strand, 4
pers. caravan m. voortent, ju
ni. juli, aug. Tel. 01600-49867.
Haast u. Opruiming, inruil
caravans Gevaert 2-3 pers.
met tent slechts f 1750,- of
f 425,- vooraf, restant 3 jaar.
2 stukj Astral 430 met 6 echte
slaappl. f 3800,- of f 900,- voor-
af, restant 3 jaar. Sprite Cou.
triman met voortent f 3950,-
of f 950,_ vooraf, restant 3
jaar. Sprite Major slechts
f 3950,- of f 950,- vooraf, rei-
tant 3 jaar. Tompson Flendila
met voortent f 4450,- of f 1050,-
vooraf, restant 3 jaar. Fairhol-
me zeer ruime caravan met
elektr., luxe ijskast, heater
enz. nieuwprijs f 8750,- nu
slechts f 4950,- of f 1200,-
vooraf, restant 3 jaar. Wama
Edelweys, 5 slaappl. met vow
tent en licht gewicht slecb»
330 kg voor f 3950,- of f 950,-
Caravan Import den Ridder
n.v. Mauritsweg 25, Dordrecht
Tel. 01850-34496-31971-43332 zon.
dags van 10-5 uur geopend.
Door inruil verkregen. Zeer
mooie Alpenkreuzer Sr. met
voortent, slechts f 2375,- of
f 550,- vooraf, restant 3 jaar.
E.B. met inventaris en gas
fles, slechts f 1250,- of f 325,.
vooraf, restant 3 jaar. Apache
met voortent enz. in staat van
nieuw slechts f 2475,- of f 575,-
vooraf, restant 3 jaar. Cara
vanimport Den Ridder n.v.
Mauritsweg 25, Dordrecht, tel.
01850-34496-31971-43332. Zondags
van 10-5 uur geopend.
(cabr,
reinig
keu-
heeft
ruil
maal)
50 als
dub-
miral
4
zagen
'66,
s in_
).-
tf.S.U.
'54
500,-
nog
n, al
wor-
rui-
>f to.
pend.
van
tel.
heeft
col-
i.
over-
Wij
an 40
goed-
itaan.
er
»n.
ïruil-
onze
■an tie
uive-
:t en
da-
is
Tel.
den
1964
11.
65, 1
00 R
'65,
Fiat
'61-
ikord
be-
ï-10,
47,50
,50
Isau-
da,
Ber-
tel.
rd
lase.
uur
-3332
T.k. grote staancaravans met
aparte slaapkamers en rtfeara.
vans 2, 3 en 4 pers., kunnen
gefinancierd worden. Spotprijs
Ook zondags geopend. V. Box
tel Putseweg 28, Ossendrecht
tel. 488.
Te koop. Grote partij Engelse
tour- en stacaravans vanaf
f 950,-. Alle merken. Café
„Plankenwammes". Rijksweg
229, Molenschot, telefoon 01601-
245. (aan autosnelweg Breda-
Tilburg)
Verloren
Trouwring met inscriptie vede
ren. Teg. bel. terug te bez.
Stationsstr. 35, Sas van Gent.
Huisdieren
Zwarte dwergpoedeltjes
P. de Rijk, Poppestraat eis»
St.-Wülebrord.
T.k. Schotse collies, Dobbel-
mans poedeltjes met stamboom
en kleine huishondjes.
toniusstraat 25, B. opZoom-
T.k. poedeftjes wit en zwart,
mooie pinchertjes en mooie
huishondjes. V. Boxtel, PuW®-
weg 26, Ossendrecht, tel, «e.
Te koop grijze dwergpoedel»
prima stamboom, 4 teefjes»
weken. Rozenstraat 40, Roosen
daal. -
Landbouw
Te koop drachtige merrie, vol
bloed. Tevens New-Forest
jaarling. Laagveldsestraat
R'daal, tel. 6712.
Te koop een best werkpaard
8 jaar. Consumptie- en voer-
aardappelen. G. WezenbeeK,
Engelscheweg 3, Kruisland.
Diversen
De bedevaart Kortrijk -
akker -Kopkapel gaat niet
door op 19 maar op 12 mei
.s. Jos van Hecke.
Grote schieting zaterdag 4
bij P. Leeraert - Nijs, HuW*
Begin 3 uur.
Zondag 5 mei Roode Krui»"
rally. Start om 13 uur in Wouw-
Grote schieting zondag 5
bij A. Stallaart, Boschkapeu*
Begin 3 uur.
Schieting zat. 4 mei bij A._d
Bakker, Kemseke-Paal. Vooru t
2300 fr. Begin 3 uur.
Ziekenhuisverzekering d&JjO* i
acht kwalen, leeftijd tot W*
Assurantiekantoor Vijgeboom
S. v. d. Heijde, Gouverneurs^»
1—8. Sluis. tel. 01178-590.
Bekerschieting voor kampio®®.
schap voor Hulst e.o. zondag
mei bij G. Lijbaart, Hulst.
Begin 3 uur. Schutters soc.
„Graauwse Poort", Het
stuur.
Schieting op de liggende
zondag 5 mei op 2 wippenpj
V. de Caluwé, Graauw. Injjf
f 2,75. Terug f 2... Begin 3 um;
DAGBLAD DE STEM VAN ZATERDAG 4 MEI 1968" 11
(ADVERTENTIE)
iiimiiiiinimiiiu
(door dr. Alfred van de Weijer
(Van onze redactie binnenland)
Als mensheid hebben we nog nooit voor zulke belangrijke beslissin
gen gestaan. De verdere ontwikkeling en leefbaarheid van heel de wereld
hebben nog nooit zó scherp en duidelijk in onze eigen handen gelegen.
Nog nooit is het zó noodzakelijk geweest dat we ook op wereldniveau
sneller en beslister leren reageren op elk teken en elke waarschuwing die
uit de verte dichterbij komen.
In het klein en in het groot zijn
de uitdagingen waar we ons voor
geplaatst zien, bijzonder talrijk en
bijzonder groot. Ieder moet er zijn
plaats in zien te vinden.
Er zullen risico's genomen moeten
worden, want een overzicht van de
toekomst is er niet, en al doende
zullen we wellicht herhaaldelijk van
tactiek en strategie moeten kunnen
en durven veranderen.
Voor het onderwerp van deze brief
kunnen we vrij gemakkelijk wijzen
op de encycliek Pacem in Terris van
Joannes XXIII; de Pastorale Con
stitutie over de kerk in de wereld
van deze tijd, van het Tweede Vati
caans Concilie; de encycliek Popu
lorum Progressio van Paulus VI. In
elk van deze drie documenten ko
men tientallen passages voor die ons
trachten te mobiliseren in de rich
ting van de toekomst.
B.v. Populorium Progressio:
„Wie de goederen van deze wereld
bezit en zijn broeder gebrek ziet
lijden maar zijn hart voor hem sluit
hoe kan Gods liefde in hem blijven?''
1 Joh. 3.17). Hier wordt openlijk
verklaard, dat privaat eigendom
niemand een absoluut en onvoor
waardelijk recht geeft. Niemand is
gerechtigd om uitsluitend voor eigen
gebruik opzij te leggen wat hij over
heeft, wanneer anderen het nood
zakelijke levensonderhoud ontbreekt."
Het is op de rand van de revolutie.
En het is ernstig bedoeld.
Ontwikkeling wordt geheel construc
tief de nieuwe naam voor de vrede
genoemd. Overziet men dit geheel,
dan liggen er al zoveel opdrachten
dat we eigenlijk moeten gaan be
kennen: er wordt hier van ons een
complete „bekering" gevraagd, een
bekering die we dan bovendien nog
zullen moeten omzetten in heel con
crete actie-punten, scherp doordrin
gend tot in het hart van de eigen
vaderlandse politiek en de wereld
politiek. Steeds moeilijker zullen we
ons kunnen gaan verschuilen achter
feilen en fouten in de Romeinse pre
sentatie op deze punten.
Eigenlijk zijn dit allemaal zaken
waarin we ons als christen thuis zou
den moeten voelen als een vis in het
water. „Want ik had honger en gij
hebt Mij te eten gegeven, Ik had
dorst en gij hebt Mij te drinken ge
geven. Ik was vreemdeling en gij hebt
Mij opgenomen, Ik was naakt en gij
hebt Mij gekleed, Ik was ziek en gij
hebt Mij bezocht, Ik was in de ge
vangenis en gij hebt Mij bezocht"
(Mat. 25, 35-36).
In ons eigen vaderland worden
bijna dagelijks door allerlei mensen
en allerlei groeperingen initiatieven
genomen en acties op touw gezet om
ons blijvend te betrekken in zoveel
mogelijk dingen die waar ook ter
wereld van belang zijn voor mensen.
Ook deze pastorale brief zelf bedoelt
er ruggesteun aan te geven, vanuit
onze christelijke levensinspiratie.
Ontwikkelingshulp, wereldvrede, ar
beidsverhoudingen, gezondheidszorg,
ruimtelijke ordening, luchtvervuiling
geboortevraagstuk, vooral door de
moderne communicatiemiddelen wor
den we er dagelijks bovenop gedrukt.
Slechts op één ding zouden we hier
verder uitdrukkelijk willen wijzen.
Vanuit een verouderende toestand
waren we er in ons land langzaam
van overtuigd geraakt dat christenen
terughoudend moeten zijn wat be
treft de politiek.
Maar juist in de politiek worden de
zaken van oorlog en vrede, van ge
rechtigheid en van welzijn, van res
pect voor elk mens en van solida-
(Van onze parlementaire redactie)
DEN HAAG De levensverzeke-
rings-maatschappijen hebben vorig
jaar een bedrag uitgekeerd van
ruim 511 miljoen gulden. Dit was ze
ven procent meer dan in 1966. Nieu
we polissen, die vorig jaar werden
afgesloten, hadden een gezamenlijk
verzekerd bedrag van veertien mil
jard gulden. Deze cijfers worden
vermeld in het weekblad „De Ver
zekeringsbode".
Het gemiddelde bedrag, dat de Ne
derlander per hoofd voor de levens
verzekeringspremie heeft betaald,
was 136 gulden. In 3453 gevallen
overleed de verzekerde binnen twee
jaar na het afsluiten van de polis.
Hierbij betaalden de maatschappijen
ruim zeventien keer zoveel uit, dan
aan premie was ontvangen. De be
leggingen van het levensverzekerings
bedrijf overschreden de vijftien mil
jard gulden.
riteit tussen de volkeren behartigd.
De politiek is de voornaamste smid
se waar „dag in dag uit door hard
nekkige arbeid" gewerkt wordt aan
alles wat mensen aanbelangt. En dus
móéten we daar present zijn.
Het spreekt wel vanzelf dat er ook
in Nederland nog heel wat moet ge
beuren voor we als christenen wer
kelijk ingespeeld zijn op de echte
vragen van de mens. Over het al
gemeen is onze kerkelijke prediking
op dit terrein nog te opportunistisch,
ijl, karakterloos.
Gewerkt moet worden aan een
daadwerkelijke christelijke stijl van
mee-doen met al het menselijke.
Voortdurend zal daarin dynamiek
en verscheidenheid moeten zitten,
zoals in het moderne leven zelf.
(ADVERTENTIE)
(Van een onzer verslaggevers)
ANTWERPEN Gisteren kwam
uit Frankfurt de bevestiging van het
bericht dat de Duitse Gold-und Sil-
ber Seide Anstalt (Degussa) in het
Antwerpse havengebied aan nieuwe
fabriek zal oprichten.
Het nieuwe chemische complex zal
de bijna 80 hectare beslaan, die op
de rechteroever van de Schelde nog
beschikbaar zijn voor industriële
vestigingen.
De fabriek, die in de aanvangsfase
cynadie-samenstellingen en peroxy-
den zal produceren, zal na verloop
van tijd werk verschaffen aan circa
600 gespecialiseerde arbeidskrachten.
Degussa heeft Antwerpen als
plaats van vestiging gekozen op
grond van de wetten inzake econo
mische expansie van 1957 en 1966 en
omdat de stad Antwerpen de Duitse
vennootschap zeer voordelige grond
prijzen kon aanbieden.
NA EEN LANGDURIG ziekbed is
gisterochtend op 67-jarige leeftijd
overleden ir. W. van Osselen, oud
voorzitter van het bestuur van de
koninklijke Nederlandse Jaarbeurs.
THE DOW CHEMICAL COMPANY
heeft plannen bekendgemaakt voor
de bouw van een chloor- en na-
tronloogfabriek in Pittsburg, Cali-
fornië met een capaciteit van
165.000 ton per jaar.
(ADVERTENTIE)
»e bisschoppen hebben met hun se
rie pastorale brieven een goede
gooi gedaan. Dat blijkt wel uit het
feit, dat de tweede brief, gewijd aan
het thema „vernieuwing en verwar
ring" een oplage van 250.000 exem
plaren heeft gehaald. Wanneer daar
van een redelijk percentage echt ge
lezen is, werd het nagestreefde doel
volledig bereikt, waarschijnlijk veel
intensiever dan met alle voorgelezen
brieven uit het verleden ooit het ge
val is geweest.
Wat in de pastorale brieven weldadig
aandoet is hun tegelijk realistische en
optimistische toon. Midden in het le
ven, zoals dat momenteel is, wordt de
boodschap van het evangelie uitge
dragen als een boodschap van hoop.
De brieven spreken de taal van onze
tijd. Zij komen dan ook niet uit de
pen van een bisschoppelijke klerk,
maar uit die van priester of leek,
welke midden in het leven staat. Ook
al worden zij door de bisschoppen
uiteindelijk voor hun rekening geno
men.
De brief, die morgen in circulatie
komt, draagt als titel: „Kerk worden
in dienst van een veranderende we
reld". Zij behandelt op aansprekende
wijze het probleem van de seculari
satie. Alle kerkelijke groeperingen
zouden, aldus de brief, haarden van
dienst" aan de mensen zijn. Plaatsen
waar men zich bezint op de moge
lijkheden, iets goeds aan de wereld
te doen, elkaar in deze richting te
bemoedigen, ervaringen uit te wisse
len en teleurstellingen te boven te
komen. Een parochie, vereniging of
groep, die dit verwaarloost, is de
naam van christelijke gemeenschap
niet waard. Met bijzondere waarde
ring wordt gesproken over de kleine
kernen, die dit al waar proberen te
maken. „Er wordt vaak moderne en
radicale taal gesproken. Sommigen
hebben daar moeite mee. Toch wor
den juist daar de openingen naar de
toekomst gemaakt, die wij zo hard
nodig hebben", aldus de bisschop
pen.
Opvallend is ook de nadruk, die ge
legd wordt op de noodzaak van poli
tiek engagement voor iedere chris
ten. De brief beseft, dat een te ver
gaande bemoeienis van de kerk met
partij-politieke zaken de slogan in
gang heeft doen vinden, dat de kerk
„buiten de politiek" dient te blijven.
Zij stelt daartegenover duidelijk, dat
de hedendaagse christen juist mid
den in de politiek moet gaan staan.
De politiek is de voornaamste smidse,
waar gewerkt wordt aan alles wat de
mensen aanbelangt. En dus zullen wij
juist daar present moeten zijn. Dit
heeft ook zijn consequenties voor de
prediking, die zonder omwegen „nog
te opportunistisch, ijl en karakter
loos" wordt genoemd.
Nederland kan wat dit betreft nog
een puntje zuigen aan Rome, vindt de
brief. Want ook al stelt het centrale
service-instituut ons wel eens teleur
in binnenkerkelijke zaken, het gaat
voorop in het maken van openingen
naar de toekomst op werelds gebied:
het bevorderen van de wereldvrede,
het overbruggen van de kloof tussen
rijke en arme landen, het bouwen
van een gezonde maatschappijstruc
tuur. Dat mag bij alle klachten over
Romeinse feilen en fouten niet wor
den vergeten.
De brief maakt gelukkig niet de
vergissing, dat zij alleen aan gewel
dige wereldproblemen denkt en de
kleine menselijke problemen van alle
dag over het hoofd ziet. Wij moeten
geloven in elk stukje hoop waaraan
men voedsel kan geven in een mede
mens, geloven dat het de moeite
waard, is elke traan of te wissen, die
men maar afwissen kan. Geloven in
de druppel op de gloeiende plaat
ook wanneer men niet ziet dat er al
resultaten in het groot aanwijsbaar
zijn". Dit is geen overbodige oproep.
Vaak moet men constateren, dat
christenen zich druk maken over
Vietnam, honger in de wereld, revo
lutie in Latijns-Amerika en tegelijk
vergeten van hun buurman te hou
den. Zij beoefenen macro-ethiek en
verwaarlozen de micro-ethiek.
„Ik houd van de mensheid", zeggen
zij, om een Franse auteur te citeren,
„Maar als mijn overbuurman aan ta
fel slurpt, dan haat ik hem".
Voor een dergelijke kortzichtigheid
laat de brief van de bisschoppen geen
ruimte. En misschien is dat nog de
voornaamste reden, waarom wij er
enthousiast over zijn.
DE OMZET van het detailbedrijf van
Albert Heijen n.v. over de periode
1 januari t.m. 20 april 1968 is circa
18 procent hoger dan over de over
eenkomstige periode van 1967.
Staatsmijnen-D.S.M. en S.H.V- ma
ken bekend, dat zij gezamenlijk de
afzet van huisbrandkolen in Neder
land zullen trachten te coördineren.
HET CONTAINERVERKEER tussen
de Verenigde Staten en Europa
zal deze maand toenemen doordat
American export „Isbrandtsen"
een volledige containerdienst be
gint tussen de oostkust van de Ver
enigde Staten en Havens in Span
je, Zuid-Frankrijk en Italië-
VINCENT HOFFMANS het enige wat ik kon doen was bidden
weest zijn..Mijn angst en mijn on
derbewustzijn moeten mij enorme
kracht hebben gegeven".
Helpers van het Nederlandse Ro
de Kruis hebben Vincent uit het
prikkeldraad gehaald en hem om
zichtig naar Den Bosch gebracht.
Ze deden dat, terwijl pastoor Hee-
zemans 't kleine executiepeloton van
de S S. afleidde door hen overdre
ven te bedanken voor de gelegen
heid die hij had gekregen de
biecht van de gefusilleerden te ho
ren. Zelfs toen hij van hen weg
liep en het Marktplein overstak,
probeerde hij nog hun aandacht
gevangen te houden door als een
dronken man de straat over te ste
ken.,Het lukte hem. Niemand van
de S.S.-ers keek nog om naar de
plaats, waar tot een paar ogen
blikken geleden drie lichamen gele
gen hadden.
De gedenkplaats achter het Waalwijkse stadhuis
„Toen ik in het ziekenhuis bij
kwam", vertelt Vincent, „heb ik
dagenlang volkomen onverschillig
voor het leven gelegen. Ik wilde
toen dood zijn. Graag zelfs. Ik her
innerde me alles weer. Ik zag al
les voor me, ik hoorde mijn broer
weer huilen en ik zag burgemees
ter Moonen weer kaarsrecht over
het Marktplein lopen".
„Ik ging ook toen niet dood.
Drie maanden lag ik in het zie
kenhuis. Toen moest ik een jaar
naar Zwitserland voor mijn long.
Die genas daar ook, al zitten er
nog steeds scherfjes in. Ik hoorde
daar, dat de kogel een paar mil
limeter langs mijn ruggewervel
gegaan was. Een paar millimeter
naar links zou mijn dood betekend
hebben. In Zwitserland werd ik
weer blij met mijn leven. Licha
melijk genas ik vrij goed, maar
de shock, de angst en de spanning
van die drie uur, zat veel dieper.
Daar ben ik nog niet helemaal van
af
Wat was de aanleiding tot de bi
zarre executie op de rand van de
bevrijding? Het was Dolle Dins
dag. Overal gingen de geruchten
dat het nu spoedig voorbij zou zijn.
De geallieerden woneen op alle
fronten. Breda, zei men, was al ge
vallen. Het kanongebulder was in
de verbeelding overal in Brabant
te horen. De mensen werden ge
dwongen in hun huizen te blijven.
Bang verscholen zij zich in de
verste en veiligste hoeken. Maar
de vlaggen waren al tevoorschijn
gehaald. Via de verborgen radio's
werd het nieuws van minuut tot
minuut gevolgd. De illegaliteit be
gon vast met het arresteren en
wegbrengen van landverraders. Ook
in Waalwijk werden er een paar
door het „verzet" veilig opgebor
gen. Een familielid van Vincent
Hoffmans had hier de hand in.
Er zou niets gebeurd zijn, als
de vrouwen van de in Waalwijk
gearresteerde landwachters niet
langs de weg waren gaan staan
om de terugtrekkende Duitsers te
vragen hun mannen op te sporen.
Een Nederlands S.S.-peloton wilde
die taak wel op zich nemen. De
vrouwen noemden de naam Hoff
mans, ze wezen de verkeerde Hoff
mans aan en voordat Joop en Vin
cent goed en wel wisten wat er
aan de hand was, terwijl de man,
die wel met de ontvoering te ma
ken had, vluchtte, waren ze door
schreeuwende SS'ers gearresteerd.
Ze werden naar het Marktplein ge
bracht en even later werd burge
meester Moonen uit zijn werkka
mer gesleurd en eveneens als gij
zelaar bij de twee broers gezet-
„De landwachters moeten direct
worden vrijgelaten, anders worden
jullie doodgeschoten", zo luidde de
S.S.-eis.
De drie onschuldige mannen zei
den niets, hoewel ze wel een ver
moeden hadden wie de ontvoering
op zijn geweten had. Andere Waal-
wijkers, onder wie de dokter, die
Het borstbeeld, dat in Waalwijk
de nagedachtenis aan burgemeester
Moonen in ere houdt.
later Vincent de eerste hulp ver
leende, gingen echter zoeken en
kwamen later terug met de bood
schap, dat de landwachters binnen
een kwartier vrijgelaten zouden
worden.
Minuut na minuut verstrijkt, maar
de landwachters komen niet. De
dokter, die het bericht kwam bren
gen, wordt uitvoerig en herhaalde
lijk verhoord en het scheelt niet
veel of ook hij wordt bij de gijze
laars gezet. Na veel aandringen
krijgt de pastoor toestemming e-
ven met de veroordeelden te pra
ten. Terwijl Joop Hoffmans in wan
hoop de pastoor vraagt hem te
redden, worden de passen voor het
stadhuis uitgeteld. Er klinkt een
stem: „Vooruit, het is tijd...
Maar burgemeester Moonen die
vraagt de SS'ers een laatste gunst
Voor het raam /an zijn woning op
het Marktplein ziet hij zijn vrouw
en zijn dochter staan. Hij ziet ze
kijken en terwijl hij steeds zijn
hoed op en af zet, vraagt hij of
de executie niet vóór, maar achter
het stadhuis kan plaatsvinden. Men
vindt het goed en de drie veroor
deelden, die nu weten, dat het wach
ten op het vrijlaten van de land
wachters zinloos is, geven pastoor
Heezemans een hand. Alles is stil
op het plein. Uit de straten en in
huizen om het plein schijnt elk
leven geweken. De zon blijft gena
deloos schijnen en de voetstappen
van de S.S.'ers die de gemeente
bode naar de politiepost naast het
stadhuis brengen, klinken vreemd
en vallen op- Dan krijgen de drie
mannen het bevel: „Lopen naar de
achterkant van het stadhuis". Dat
is om 23 minuten voor twee. Lang
zaam lopen de drie mannen. Eerst
burgemeester Moonen, fier recht
op. Dan Vincent Hoofmans, de ar
men nog gekruist op zijn borst.
Als laatste Joop Hoffmans.
„Even was het toen, alsof de
wereld uiteenspatte. Ze schoten en
meer weet ik niet. Ze schoten en
alles werd donker. Ik voelde niets»"
(Van een onzer verslaggevers)
WAALWIJK „Drie uur lang stond ik in de brandende zon. Het zweet
gutste van mijn lichaam. Ik hield mijn handen gekruist voor mijn borst. Voor
ma stonden de mannen van de SS, naast me mijn broer Joop en burge
meester Moonen. Mijn handen waren klam. Ik kreeg pijn in mijn ogen van
het kijken In de felle zon. Ik had net gebiecht, heel kort maar, en ik moest
steeds denken aan de wereld aan de andere kant. Hoe zal het daar zijn,
dacht ik. Wat gebeurt er met me als ik dood ben? Het enige wat ik kon
doen was bidden. „Sterkte", was het laatste geweest wat de pastoor tegen
me gezegd had. Hij kon niet veel méér zeggen. In de verte hoorde ik
schieten. Ze hadden me gezegd dat dat de geallieerden waren. Ze brachten
me met hun schieten in een toestand tussen hoop en vrees. Het ene
ogenblik hoopte ik op een wonder, het ander moment geloofde ik nergens
meer in".
Het wonder gebeurde toch, al
leen niet door de geallieerden. De
nu 49-jarige Vincent Hoffmans uit
Waalwijk vertelt in een dramatisch
relaas hoe hij de executie over
leefde.
„Eindelijk moesten we met zijn
drieën om het stadhuis heen lopen.
Voorop burgemeester Moonen, zijn
hoofd rechtop. Hij had een hoed
op, dezelfde hoed die hij tijdens
het drie uur wachten op het plein
zeker twintig keer op en af had
gezet. Ik liep achter hem. In het
felle zonlicht zag ik ze staan met
hun machinepistolen- Nu is het
voorbij, dacht ik. Ik kreeg een ge
voel alsof ik zou barsten van de
spanning. Mijn broer liep achter
mij. Hij huilde. Hij was pas
achttien jaar. Hij had zich vastge
klemd aan de pastoor en hem ge
smeekt hem te redden. Maar de
pastoor was ruw weggehaald en
mijn broer liep achter mij, alléén,
en hij bleef huilen. Achter het stad
huis moesten we blijven staan. Ze
scholen en meer weet ik niet. Ze
schoten en alles werd donker. Ik
voelde niets".
Vincent Hoffmans is een van de
zeer weinige mensen, die een exe
cutie overleefden. „Een kwestie van
millimeters". Hij kreeg een kogel
in zijn rechterarm, een tweede
drong in zijn rechterlong en schoot
rakelings langs zijn ruggewervel.
De kogels werden afgevuurd op 6
september 1944 in Waalwijk, aan
de achterkant van het stadhuis, om
kwart voor twee 's middags. Ze
kwamen uit de machinepistolen
van Nederlandse SS'ers. Een sal
vo van tien kogels, bedoeld als re-
pressaille voor Dolle Dinsdag, toen
het verzet in Waalwijk een paar
landwachters had ontvoerd. De
vrouwen van de landwachters vroe
gen aan een op de fiets passerend
S.S.-peloton om hen te helpen bij
het zoeken van hun echtgenoten.
Als tegenmaatregel grepen de S.S.-
ers burgemeester Moonen (68), en
de broers Vincent (25) en Joop
Hoffmans. Hun namen staan ver
meld op een gedenkplaat achter het
stadhuis. De laatste regel luidt:
..Vincent Hoffmans bleef op won
derbaarlijke wijze in het leven".
Vincent Hoffmans, nu medefir
mant van een familiebedrijf voor
chemische artikelen ten behoeve v
de schoenindustrie, is nooit volko
men genezen van de shock, die het
drie uur wachten op de dood hem
bezorgd heeft. Hij heeft wat moei
lijkheden met lopen en zijn lin
kerhand toont verlammingsver
schijnselen. Zijn gezondheidstoe
stand is verder goed. „Ik ben er
heel langzaam overheen gekomen"
zegt hij. „Ik heb er nu geen nacht
merries meer van".
De schoten waren nog maar net
gevallen, de omwonenden die ze in
hun kelders gehoord hadden, spra
ken er nog met ontzetting over,
toen pastoor Heezemans, die de
executie had bijgewoond, naar de
neergeschoten mannen liep om ze
de Heilige Olie te geven. De S.S.-
ers waren al weggelopen. Ze had
den haast, waren alleen op door
tocht, in paniek op de vlucht voor
de geallieerde legers, die Breda al
bezet zouden hebben- Pastoor Hee
zemans boog zich over de drie
slachtoffers.
Toen kwam Vincent plotseling
overeind. „Pastoor...riep hij,
„pastoor". Hij bloedde hevig uit
arm en borst. Hij ging op zijn hur
ken zitten en keek rond. Hij keek
rond alsof hij iets zocht.
Toen zette hij het plotseling op
een lopen. Onder een poortje door
of over een twee meter hoog
muurtje heen, niemand weet het
precies. Honderd meter verder viel
hij weer neer. Hij viel op een lich
te prikkeldraadversperring, vlak
voor een sloot. Over het prikkel
draad heen, met het hoofd vlak
bij het water, bleef hij hangen.
„Het was voor de tweede keer
mijn tijd nog niet", zegt Vincent
nu. Hij herinnert zich overigens
niets van zijn vlucht. „Het laatste
wat ik van onze executie weet is
het moment dat we de hoek van
het stadhuis omgingen", zegt hij.
„Daarna niets meer, tot het mo
ment, dat ik in een ziekenhuis te
Den Bosch mijn ogen opsloeg. Toen
ik wegliep moet ik bewusteloos ge-
