Piano stemmen, een vak dat uitsterft Nederland gaat Amerikaanse president kiezen Slopend diplomatiek duel tussen V.S. en Noord-Vietnam □Dupli-kaat STRIJD TEGEN LAAGHEID EN VALSHEID d* „V.S. BEÏNVLOEDEN" WASHINGTON VASTBESLOTEN ZICH UIT DE OORLOG TERUG TE TREKKEN Vredesgesprek Biafra GELIJKZWEVING KNETTERGEK GOEDE STEMMING -J Pocketboekje Stembiljetten Grillig Bombardementen Die slag is aan u, Mej. W. Schreurs uit Nieuw-Vennep Verrassing Vientiane DASBLAD DE STEM VAN VRIJDAG 3 MEI 19Ó8 (Van onze Amsterdamse redacteur) AMSTERDAM - Dat beroepen als hoefsmid, hellebaardier en hulp in de huishouding in Nederland uitsterven of uitgestorven zijn, ligt zo voor de hand, dat niemand er een woord aan vuil maakt. Maar hoe zit het met de pianostemmers? Tien procent van de Nederlandse gezinnen heeft een piano, die, als het goed is, gemiddeld vijfmaal per jaar gestemd moet worden. Dat geeft in totaal ruwweg 2 mil joen stembeurten per jaar oftewel, met aftrek van weekends en va kantie, zo'n 8500 per werkdag. Ruim 1200 pianostemmers zijn nodig, alleen om het pianobestand in de Nederlandse huiskamers op toon te houden tenminste als ze zeven instrumenten per dag meepikken, hetgeen volgens des kundigen te veel is zij noemen dat „afraffelen". Voeg daarbij het onbekende, maar zonder twijfel indrukwekken de aantal piano's in kantines, zie kenhuizen, bejaardentehuizen, kost scholen, patronaten, instuiven, ho recabedrijven, radio- en t.v.-stu- dios, conservatoriums, verenigings lokalen, etcetera, en de buiten staander zou toch denken, dat hier een dikbelegde boterham ligt waar de beroepskiezende jeugd likke baardend op af komt. Niets is minder waar. Hoewel het tekort aan pianostemmers ner gens precies na te gaan is (het geen onder meer komt, omdat de overheid het beroep als zodanig niet erkent, hoogstens als onder deel van het wel erkende vak pia notechnicus) is iedereen in de branche het er over eens: het am bacht is niet in trek bij jongelui en vergrijst dan ook sterk. Het kan niet uitblijven of het tekort zal steeds groter worden. De Amster damse pianostemmer Wim Smeenk (671 wiens grootvader het vak uit oefende en wiens drie zonen het ook doen, formuleert het, vanuit zijn generatiesoverspannende erva ring, aldus: „Ze zijn er tegenwoor dig te lamlendig voor. Te gemak zuchtig. Ze willen een klein beetje werk tegen een zo hoog mogelijk loon. Nou, dan moet je niet bij de pianostemmerij zijn. Als je het goed wilt doen, eist het enorm veel van je persoon. Je wordt er zenuw ziek van. Je moet iets maken, dat er niet' is een klank". Wim junior (44) beaamt dit: „Je bent helemaal p als je 's avonds thuiskomt. Als je in een kamer bent helemaal op als je 's avonds gevoel, dat je kop zal barsten, zo ingespannen ben je bezig geweest met je oor. Maar het is ook het mooiste vak in de wereld. Je vecht tegen laagheid en valsheid. Het is een vak zonder grenzen. Bij ie dere piano, die je op concerthoog te wilt afstemmen, begin je op- Willem Senior: „Je stemt niet zo maar een snaar, je stemt ook de tweede en de derde er naast dan heb je pas een „koor", zoals wij dat noemen: een toon- Dat zijn er tweehonderd zoveel. En als je dan klaar bent, is de toon weer gezakt en moet je nastemmen. Het gaat om de gelijkzweving, voelt u? Het is een legpuzzel. Er zijn veel koekebakkers in ons vak. En alle zaken, die stemmers in dienst heb ben, kijken door de vingers, om dat er een tekort aan personeel is. Och, een kwart of een kwint ma ken dat kunnen ze misschien hog Wel. Maar de gelijkzweving. Dat is een belevenis meneer. Dat moét je horen. Dat eist liefde en geduld. Als ik op de radio een pia no hoor, dan klinkt-ie toch zo vies vals. Dan denk ik: zo'n stemmer is speciaal aangenomen, dat zou toch een goeie moeten zijn. Kijk, die elektronische orgeltjes van te genwoordig, da's een kwestie van draadjes en transistors. Maar een piano is een kwestie van gehoor, van feeling. Ze noemen ons niet voor niets pianodokters. En daar is bij de huidige jeugd het geduld niet voor. Tegenwoordig? Tegen woordig zitten ze een kwartier te sleutelen en dan vragen ze een tientje. Terwijl je als je een piano goed wilt stemmen, toch wel een dik uur kwijt bent". Wim junior: „Anderhalf uur is het maximum. Als je drie uur in zo'n huiskamer zit te tingelen wor- verwarming aanstond, heb je het den de mensen knettergek. Dat kun je ze niet aandoen. Hieruit volgt: dat een pianostemmer, be halve talent en liefde voor het vak, ook een grote praktijkroutine moet hebben. De opleiding stelt zware eisen. Of er een opleiding is? Nou nee, niet direct. Het gebeurt min of meer toevallig in pianofabrie- ken en werkplaatsen. Grootvader is er toevallig ingerold, omdat hij meubelmaker was en weieens met piano's te maken kreeg. Anderen, de meesten wel, denk ik, begin nen met de techniek van het in strument. Daar moet je trouwens ook mee beginnen. Nou, en dan ontdekken ze min of meer toeval lig, dat je geschikt bent voor stem mer. Omdat je ervan geniet. Om dat je het prachtig vindt. Het is een groeiproces. Ik geloof niet, dat iemand kan zeggen: dat is een mooi vak, dat wil ik worden", Adjunct-directeur van de techni sche school in Amsterdam, H. Breur, onderstreept de zienswijze van vader en zoon Smeenk. Het is het enige onderwijsinstituut in Nederland, dat opleidt voor piano technicus. „Niet voor pianostemmer", zegt H. Breur met nadruk. „Een cur sus voor pianostemmer mag niet vhn het ministerie, omdat het geen erkend beroep is- We doen het er dus bij als onderdeel van de to tale pianotechniek, maar ik heb er geen idee van, hoeveel van mijn 36 leerlingen uiteindelijk als piano stemmer zullen eindigen. En noem ze geen jongens alstublieft. De meesten zijn ouder dan hun lera ren. We hebben ei iemand tussen tippelen van 63. We kunnen dus ei genlijk weinig doen om de vergrij zing van het vak tegen te gaan. We geven trouwens met onze cur sus van twee jaar alleen maar een basisopleiding. Als de leerlingen weg gaan, zijn ze bepaald geen volledige stemmers. Dat moet hun Willem Smeenk, 44 jaar, met beide broers de derde generatie van een geslacht, waarin het pianostem men een familiekwaal is. later door de patroons worden bij gebracht. In hoeveel gevallen dat gebeurt? Wij hebben eerlijk gezegd geen idee. De animo is, geloven we, niet groot. En wat wil je met een vak, dat zoveel geduld en lief de vereist?" De nodige toewijding vindt meif nog wel bij de drie gebroeders Smeenk, die onder supervisie van hun vader en in respectvolle nage dachtenis aan hun talentrijke groot vader te zamen een duizend piano- bezitters in het hele land in een goede stemming houden. Zij spreken over piano's als over een ontzag inboezemend fenomeen. „Kijk", zegt Wim Junior, met verwondering naar een klankbodem wijzend. „U ziet het niet, maar hij staat een beetje hol, net als de rug van een kind dat komt omdat de snaren er een trekkracht van 18.000 kilo op uitoefenen. Als ze springen, is het alsof er een ka non afgaat. Laatst heeft een expediteur eens een piano uit de takels laten val len. Hij werd gedood, gewoon door de luchtdruk en door de rondvlie gende brokken. Die spanning, hè, daar gaat het om. Dat is de ziel van het instrument- Een constante temperatuur van 21 graden bij een vochtigheidsgraad van 50, dat is ideaal voor een piano. Maar u weet hoe dat gaat in de winter. Overdag lekker stoken en 's nachts de kachel uit. En nou dat aard gas nog, waar geen vocht inzit, zodat de klankbodem sneller uit droogt. Dat geeft voor ons, stem mers, werk aan de winkel". (ADVERTENTIES) (Van onze parlementaire redactie) DEN HAAG Nederland zal ook een keuze gaan maken uit de kandidaten voor het Amerikaanse presidentschap. Er wordt een „akte precedent" georganiseerd in de komende herfst met informa tieve bijeenkomsten, verkiezingscampagnes en t.v.-uitzendingen om d Nederlander verkiezingsrijp te maken. De organisatoren vinden, dat de functie van president van de Verenigde Staten in belangrijk heid ver uit gaat boven het leiderschap van een land en dat daarom de hele wereld in zijn verkiezing inspraak zou moeten hebben. De resultaten van de Nederlandse „verkiezingen" zullen dan ook ter kennis van de Amerikanen worden gebracht door de „Werkgroep prece dent", waarin onder anderen zitting hebben de heren Piet Reckman (van Sjaloom), drs. Marcel van Dam (so cioloog) en ds. H. J. Diekerhof (de pacifistische legerpredikant). De Amerikaanse president, aldus de werkgroep, is verantwoordelijk voor de buitenlandse politiek en neemt uit dien hoofde beslissingen die het wel en wee van de hele we reld raken. Het lijkt daarom niet juist, zo vervolgen zij, dat de presi dentskeuze beperkt moet blijven tot de 200 miljoen Amerikanen, slechts zes procent van de wereldbevolking. De soevereiniteit van afzonderlijke staten is een achterhaalde zaak. Al les wat wereldtaak is. moet door wereldinstanties worden verricht en niet door soevereine landen, die de grootste macht hebben weten te ver overen. Niet een land moet beslissen over het gebruik van kernwapens, over Vietnam, de NATO. de verhou ding tussen armen en rijken, tussen blank en zwart. De werkgroep wil de Nederlanders in de verkiezingen betrekken en al dus de Amerikanen doordringen van de verregaande consequenties van hun keuze. In de eerste plaats zal een pocketboekje in de handel wor den gebracht, waarin het belang en de motivering van de Nederlandse actie wordt uiteengezet en waarin men de persoonsbeschrijvingen van de belangrijkste kandidaten voor het Amerikaanse presidentschap aan treft, alsmede hun denkbeelden over zaken, waarhij Europa ook betrok ken is. Tegelijk met het boekje krijgt men een „opinion-card", waarop belangrij ke opinies over de Amerikaanse buitenlandse politiek staan. De men sen moeten op deze kaart hun eigen opinie over deze zaken note ren. Twee weken! voor de eigenlijke verkiezingen (5 nov-) zal via een representatieve steekproef een we tenschappelijk onderzoek worden verricht naar de vraag, hoe het Ne derlandse volk gestemd zou hebben als het een Amerikaanse president zou mogen kiezen. De VARA-tv doet hieraan mee door voorafgaande aan dit onderzoek zoveel mogelijk infor matie over de Amerikaanse politiek, de kandidaten en de betekenis van de verkiezingen voor Europa te ver strekken. Bovendien zullen de Nederlanders nog „stembiljetten" kunnen krijgen en 'inzenden. Na de verkiezingen zullen 'dè resultaten van de beide stemmingen (dus wetenschappelijk stemonderzoek plus spontane deel name) worden bekend gemaakt en onderling vergeleken. Naar verluidt worden ook in Zwe den, Engeland en West-Duitsland momenteel pogingen ondernomen om eenzelfde campagne te onderne men. Onder de vele methoden die door vindingrijke geesten reeds bedacht zijn om de arbeidsproductiviteit en de arbeidsvreugde te verhogen, is die van een bedrijf in Sao Paolo wel een heel bijzondere. In „De Gids van het C.N.V. las ik. dat elke chef 's morgens op last van de directie een mop moet vertellen. En op maan dagmorgen zelfs drie. Kent u die al van die pastoor, die schoonmoeder en die twee jood jes? De kinderen in Zweden beginnen steeds vroeger alcohol te drinken. Op 11-jarige leeftijd heeft 40 procent van de jongens en 21 procent van de meisjes al alcohol gedronken. Op 1 mei werden, volgens een arts, in Stockholm 20 kinderen van 12 en 13 jaar aangetroffen, die volkomen dronken waren. „Ik geloof dat het de kapitale fout is geweest van de Amerikaanse po litiek in Brazilië, dat ze zich heeft geïdentificeerd met de macht van de sociale verstarring. Daarom is van* daag het anti-Amerikanisme in Bra zilië niet zozeer een zaak van het communisme, maar een zaak van iedereen." j, (Carlos Lacerda) Op de Hannover Messe is een elektrisch toilet te zien. De fabrikan ten verwachten, dat dit apparaat den einde zal maken aan de reeds lang volstrekt onduldbare „heerschappij van het watercloset". In het nieuwe toilet worden alle uitwerpselen zan der luchtjes verbrand tot kiemvrije as, die maar een keer per week ver wijderd hoeft te worden. Het zal wel wennen zijn om te zeggen „Even naar het et" in pladtf van „Even naar de w.c.". LONDEN (AP) De leiders van de federale regering van Nigeria en van de afgescheiden provincie Biafra hebben besloten binnenkort voorlo- uige besprekingen te voeren in Lon den om tot een einde van de burger oorlog te komen. (Van onze redactie buitenland) Ruim een maand geleden maakte president Johnson bekend dat de Amerikaanse bombardementen op Noord-Vietnam zouden worden be perkt. Hij deed toen een nieuwe poging tot vredesbesprekingen te komen. Een maand van gekibbel over de plaats van de voorbereidende bespre kingen volgde. Hoe denkt Zuid-Vietnam over die besprekingen? Wat zijn de gevolgen van de nieuwe strategie van presi dent Johnson? Wat is het doel van Hanoi? Vragen waarop het antwoord misschien besloten ligt juist in de aarzeling om tot een onderhande- hngsplaats te komen. De aigelopen maand heeft te zien ge- ®,even' ,^a*L president Johnson vast be sloten is Amerika uit de verwikkelin gen van de oorlog in Vietnam te ha len. Hij lijkt daarvoor twee lijnen te volgen- De ene is erop gericht om door een vredesregeling met Woord-Vietnam een einde aan te oor- '°g te maken. De tweede lijn voert naar een steeds meer terugtrek ken van Amerikaanse troepen en een geleidelijk overdragen van de oorlogstaak aan de Zuid-Vietname- Zen. De eerste lijn lijkt een grillige koers te gaan volgen. De afgelopen maand, the begonnen is met een door John son op 31 maart afgekondigde be perking van de bombardementen en mjn aanbod tot vredesonderhande lingen heeft aangetoond, dat zelfs de keuze van de plaats waar men elkaar gsat ontmoeten, een lang en ver velend proces kan zijn. Dat zou er °P kunnen wijzen, dat de mogelijke vredesonderhandelingen op zijn best even vervelend zal zijn. A'&ezien dan nog van de moge lijkheid. dat noch Johnson, noch mens opvolger erin zullen slagen door onderhandelen een eind aan de oorlog te maken. De tweede lijn moet Amerika ont lasten van de oorlogvoering door de Zuidvietnamese regering steeds meer verantwoordelijk te stellen voor hun eigen voortbestaan en vei ligheid. Op een zeker ogenblik zou dan een begin gemaakt kunnen wor den met vermindering van de Ameri kaanse troepen in Vietnam tot uit eindelijk algehele terugtrekking zal zijn bereikt. Over dit programma is in het ver leden al heel veel gepraat. Maar dit maal kan men in Amerikaanse re geringskringen de overtuiging horen, dat nu de tijd is gekomen, dat de Zuid-Vietnamezen voor zichzelf gaan zorgen. Als zij met op eigen benen kunnen staan moeten zij daarvan de gevolgen dan maar zelf dragen. Als men de laatste berichten over de onderhandelingen mag geloven dan zou het vinden van een onderhan delingsplaats zoals geen kwestie van uren dan toch wel van een paar da gen zijn. Het lijkt er echter meer op, dat het een touwtrekken van weken wordt. De Amerikaanse regering is inmid dels verstoord over de grote aan voer van troepen en voorraden van Noord- naar Zuid-Vietnam, die sinds het stoppen van de bombardemen ten aan de gang is. Het Amerikaanse ministerie van de fensie beweert, dat de afgelopen maand ongeveer tienduizend auto ladingen aan troepen en goederen naar het zuiden zijn gegaan. Dat is 70 procent meer dan de record ladingen van december en januari. En dat werpt weer de vraag op of president Johnson wel zal blijven bij zijn beperkte bombardementen als Hanoi voortgaat met grotere militaire activiteit. Johnson blijven nog negen maan den als president over- En niemand die een hoge positie in Washington bekleed meent, dat hij veel kans heeft om in die korte tijd de vre desovereenkomst te sluiten. In feite bereidt hij voor zijn opvolger een reeks van keuzemogelijkheden voor waarbij terugtrekking het ene uiter ste en militaire escalatie het andere. Hoe dit zich in de eerst komende maanden zal ontwikkelen hangt in grote mate af van wat er in Viet nam gebeurt met de oorlog zelf, met Hanoi's politieke spel en met de aanvaarding van Saigon van de verantwoordelijkheid. (ADVERTENTIE) «SFnl Prijswinnaar van f 100,- In het boeiende Shell Dupli- kaart spel. Speel mee, win mee op elk Shell-Station. President Nguien van Thieu van Zuid-Vietnam en zijn regering zullen moeten begrijpen, dat zij naar de maatstaven van de Amerikaanse po litiek in tijdnood kunnen komen. Het volgend jaar bestaat de kans, dat zij van een nieuwe president in Washington veel minder Ameri kaanse steun krijgen en dat het Amerikaanse beleid dan een radi calere verandering krijgt dan waar toe president Johnson al het initiatief had genomen. Vice-president Nguyen Cao Ki heeft zich al daar tegen afgezet. Zondag zei hij al, dat Zuid-Vietnam geen vre desregeling zal steunen die ons dwingt ons aan de communisten over te geven." Maar ook Noord-Vietnam staat voor een dilemma: Is het beter om in de onmiddellijke toekomst een vre desregeling te treffen met Johnson, met een aftredende president dus, die openlijk alle politieke ambitie heeft opgegeven, of is het beter dit te doen met een opvolger van wie het nu nog onmogelijk is te zeggen wie het is. Wat de Noordvietnamezen afgelopen maand hebben gedaan is misschien een aanwijzing. De Amerikanen heb ben daarin geen steun gevonden voor de hoop die ze misschien hebben ge koesterd voor het eind van het jaar door onderhandelen een compromis te bereiken. Toch is de reactie van Hanoi op het initiatief van Johnson van 31 maart verrassend genoeg geweest om de toekomst onzeker te maken. De grootste verrassing in het be gin was wel de uitermate snelle in stemming van Hanoi tot contact. Die kwam op 3 april en zo onverwacht, dat het Johnson en zijn adviseurs verscheidene uren heeft gekost om een tegenzet te doen. Ze leefden waarschijnlijk in de over tuiging, dat het nog verscheidene we ken zou duren voor Hanoi een vre desvoorstel van de Amerikanen ver werkt zou hebben. Johnson en zijn adviseurs moesten na enkele uren wel bekendmaken, dat de Verenig de Staten eveneens bereid waren tot contact. Dat was het begin van de slepende onderhandelingen over de keuze van de plaats van de vre desbespreking. Inmiddels heeft A- merika vijf nota's aan Noord-Viet nam gestuurd en de ontvangst van drie nota's van Hanoi bevestigd. De Noordvietnamezen houden vast aan Phnom Penh of Warschau als onderhandelingsplaats. Washington heeft daar vijftien anderen tegen overgesteld in Azië en Europa. Ha noi heeft die afgewezen. De Ver enigde Staten zijn in dit plaatsen- gevecht duidelijk in een zwakkere propagandapositie gedwongen dan Noord-Vietnam. Immers Johnson had tevoren verklaard, dat hij bereid was om een vertegenwoordiger waar heen en wanneer dan ook af te vaar digen. Hanoi heeft onmiddellijk de kans aangegrepen om Amerika te dwingen Warschau te aanvaarden. Maar Amerika heeft zich daarvan afgemaakt door te zeggen, dat die plaats van onderhandeling een neu trale stad moest zijn met veilige communicatiemiddelen, waar zowel de Verenigde Staten als hun Azia tische bondgenoten vrij toegang heb ben en waar geen van beide partij en psychologisch voordeel bij kan hebben. Ook moet 'n onafhankelijke bericht geving mogelijk zijn. Dit lijkt gevaar lijk veel op een doekje voor het bloeden. Temeer omdat Amerika toch een ambassade heeft in War schau. Maar de Amerikanen stellen het voor alsof dit werkelijk enig gewicht in de schaal zou kunnen leggen. Vorige week donderdag is wel het belangrijkste contact tot stand ge komen. toen de Noordvietnamese di plomaat Nguyen Tsjan de Ameri kaanse ambassadeur Sullivan in zijn ambtswoning in Vientiane uitnodig de voor een bespreking. Maar op die bespreking is de im passe niet doorbroken. Wel zou men kunnen zeggen, dat de bereidheid van Noord-Vietnam is gebleken om in contact te blijven met de Verenigde Staten. Hoe met deze bereidwillig heid te rijmen is dat de Noordvietna mezen kosten noch moeite sparen om de beste stellingen in te nemen aan het Vietnamese front is een tweede. Het lijkt waarschijnlijk, dat zowel de Noordvietnamezen als de Amerika nen uit de frontsituatie de gunstigste onderhandelingspositie trachten te halen. De Amerikaanse regering is er nu naar het schijnt van overtuigd, dat Noord-Vietnam van plan is om voor bereidende besprekingen op ambas sadeursniveau te voeren. De impas se van dit moment hoeft dan ook geen werkelijke onwil om te onder handelen te betekenen- Al lijkt het dat het huidige contact langzaam verwatert. Maar men mag niet ver geten dat beide partijen door zich bereid te verklaren tot contact in feite begonnen zijn met het onderhan delen over een eventuele vredesre geling. Geen van beide partijen kan, zelfs met de beste inlichtingendiens ten niet, weten wat de ware doelein den van de ander zijn. Voor beiden is het een aftasten van mogelijke gevoeligheden. „Vrouwen vormen de verstandig ste, minst emotionele actiefste groep in de samenleving- De idee, dat vrouwen emotioneler zouden zijn dan mannen, is één van de grootste dwaasheden." (vrijgezel mr. H. van Riel) „Alleen als ze jong zijn of een eind in de veertig kunnen vrouwen ongehoorde emoties in liefdesaffaires ontplooien. Maar in alles wat daar- buiten valt zijn vrouwen veel ver* standiger, veel wijzer, veel objec* tiever dan mannen." (idem) Troost voor de mannen: wat zou mr. Van Riel gezegd hebben, als ii$j geen vrijgezel zou zijn? „Voetbal is een ontstellende, een enorme recreatie-mogelijkheid voor het publiek. En masse kunnen ze komen kijken. Maar de mensen wil len goed voetbal zien en dat kin alleen maar bij beroepsvoetbal. ij.) Er is te weinig top in Nederland. JEr moesten 6, 7 clubs van het kalibjjer Ajax of Feijenoord zijn. En ik ge loof als er niet goed gesaneerd worgt, blijf je altijd maar 3, 4 topclubs hou den." (Jaap van Praag) Een in 1947 ontdekte asteroïde (een planeetje of planetoïde van ons zonnestelsel) beweegt zich sinds gis teren met een snelheid van 32.0po km per uur naar de aarde. Het he mellichaam, dat Icarus heet, zgl (je aarde op 14 juni rakelings passépan. Nu moet u dat rakelings niet te letterlijk opvatten want astrohimên rekenen nu eenmaal in onaardse af standen. Icarus passeert de aarde op een afstand van 6,4 miljoen kilome ter. Er is volgens de astronomen gein gevaar voor een botsing met onze planeet. „Een van de meest opwindende met het volk van het Chinese vaste land." (Hubert Humphrey) MERIJN (ADVERTENTIE)

Krantenbank Zeeland

de Stem | 1968 | | pagina 27