éénmans- scholen Als het u om de goede, pure tabak gaat ISRAEL HOUDT TOCH OVERWINNINGSPARADE Unieke gemeente met 54 scholen Hardenberg vecht voor Afnemende produktie in de bouw PARADE (Hoe minder gesaust, hoe liever...) Ondanks kritiek in binnen- en buitenland ee. ondens nieuwtje Vastroesten Dorpsleven Berlijn hoofdstad Geen blijvers Katholieke aannemers: Hervormd predikant doet niet mee aan „Stöppelhaene" Voor f 20.000 aan horloges gestolen Russische wapens Televisie Toeristen Midden- en kleinbedrijf Bijna 40 pet. van zelfstandigen verdient per jaar minder dan f 6000 DASBLAD DE STEM VAN DONDERDAG 2 MEI 1968 (Van een onzer verslaggevers) HARDENBERG - Marietje en Anneke zijn in verwach ting. Elly en Loesje gaan trouwen en Corry en Tineke crijgen d'r zeker nog een deintje bij. Deze vage prog noses stellen de bewoners van negentien woonkernen zich teweer tegen ieder ini tiatief dat beoogt het scho enbestand van de gemeen te Hardenberg in te krim pen. Op het gebied van onderwijs is Hardenberg namelijk een unicum. Met een inwonertal van ruim 25.000 telt het niet minder dan vierentwintig scholen. Sommige bestuurderen zouden aan deze on mogelijke situatie graag een einde maken, maar in de woonkernen weet men van geen wijken. Plaatselijke belangen en een va riëteit aan kerkelijke richtingen spelen in deze affaire een belang rijke rol. Voor een goed begrip is het noodzakelijk de gemeentelijke indeling te kennen. De gemeente Hardenberg bestrijkt een gebied van 18.453 hectare. Frappant cij fers; de gemeente heeft 400 kilo meter verharde wegen in onder houd. De drie belangrijkste woonkernen van de negentien zijn: Harden berg en de wijk Heemse (7.632 in woners), Slagharen (3.141 inwo ners) en Bergentheim (2.424 in woners). De resterende kernen lig gen wat het inwonertal betreft be neden de 2000. Daarvan is Collen- doornerveen met 88 inwoners de kleinste. De afstand van de zich, door estiging van industrieën snel ontwikkelende gemeente, be draagt noord-zuid 35 kilometer. Honderd jaar geleden had men nog geen 20 kilometer weg in onder houd. De problematiek ligt bij de la gere scholen, waarvan Hardenberg er zevenentwintig telt. Tien van die scholen zijn openbaar en wor den gezien het geringe aantal leerlingen elk door één leer kracht gerund. De school in Eb- benbroek telt 20 leerlingen, in Ra- dewijk 23 leerlingen, in Baaider 34, in Lutten 48 en in Slagharen 37 leerlingen. Slagharen heeft ook 2 r.-k. lagere scholen met respectie velijk 278 en 236 leerlingen. Er zijn reeds diverse pogingen in het werk gesteld met steun van de inspecteur van het onder wijs aan deze ondeugdelijke versnippering een einde te maken, maar de zwaarwegende motieven daarvoor hebben niet aangesproken. Door de gemeente is aangevoerd, dat een eenmansschooltje weinig bevorderlijk is voor het onderwijs. Een onderwijzer die nooit gecor rigeerd wordt, loopt namelijk ge vaar vast te roesten in zijn sys teem. Het ontbreken van nieuwe impulsen weerhoudt hem er van de moderne ontwikkelingen op on derwijsgebied te volgen en toe te passen. Op die manier is de mo gelijkheid niet uitgesloten dat veel intellect voor de maatschappij ver loren gaat. Een grotere schoolge meenschap heeft daarentegen het Verouderde school te Radewijk met 23 leerlingen, en de moderne school te Hardenberg, 2 van de 54. Hmi voordeel, dat meer onderwijzers kunnen worden aangesteld en dat de school zelf financieel beter te runnen is. De heer Van Delft, hoofd van de afdeling onderwijs van de ge meente Hardenberg, drukt het zo uit: „Als ik een landkaart van Eu ropa die 100 gulden kost, voor een school met twintig leerlingen moet kopen, dan kost die kaart per leer ling 5 gulden. Maar voor een school met driehonderd leerlingen komt die kaart op 30 cent per leerling". De heer Van Delft verheelt niet dat aan het opheffen van eenmans- schooltjes ook nadelen zijn verbon den. „De gemeente is verplicht bus sen in te leggen voor het vervoer naar verder gelegen scholen of de kinderen moeten acht kilometer fietsen". Als belangrijkste nadeel noemt hij de verarming van het dorpsleven. Niet ten onrechte wordt in de woonkernen gezegd, dat met de opheffing van een school het hart uit de dorpsgemeenschap weg gesneden wordt. In het dorpsleven staat de on derwijzer namelijk centraal. Hij bepaalt min of meer het sociale en culturele leven, hij is ook buiten schooltijd de vraagbaak voor ve len. Haalt men zo'n man weg, dan komt het hele dorpsleven op los se schroeven te staan. Dit laatste argument weegt ken nelijk bijzonder zwaar, want tot nu toe is het voorgeschreven drie jaarlijkse verzoek aan Gedepu teerde Staten om de eenmans- scholen in stand te houden, steeds ingewilligd. Ook de gemeenteraad van Hardenberg wil in de be staande situatie geen verandering brengen en bepaald niet, zo verze kerde men ons, omdat men an ders stemmenverlies vreest in de woonkernen. Blijft toch de vraag of in deze kwestie het belang van het onder wijs of dat van de totale dorps gemeenschap moet prevaleren- Toen vorig jaar in Ebbenbroek „mees ter" met pensioen ging, bleek ambtenaren van de gemeente, dat o.a. met totaal verouderde aard- rijkskundeboekjes werd gewerkt. Zo leerden de kinderen van Eb benbroek dat Berlijn de hoofdstad is van Duitsland. De heer Van Delft: „Ook het feit dat kinderen uit de eerste tot en met de zesde klas gelijktijdig van één leerkracht onderwijs genieten, is onverantwoord. Bij wijze van spreken moet je van het ene jon getje, dat op toilet zit, zijn broek je ophalen en de andere jongen moet je klaarstomen voor de h.b. s." Belangrijk is ook het argu ment dat kinderen niet in het en ge dorpskringetje blijven voortle ven. Het opgenomen worden in 'n grotere schoolgemeenschap heeft het voordeel dat zij met ander soortige kinderen in contact ko men, waardoor hun blik wordt verruimd. Opmerkelijk is dat de gemeen te geen moeite heeft met het aan werven van nieuwe leerkrachten voor de kleine schooltjes. Maar, zo wordt er snel aan toegevoegd, het zijn geen blijvers. Op een gegeven moment gaan zij toch iets anders zoeken uit angst vast te roesten. Zulke gevoe lens, aldus het gemeentebestuur, gaan ten koste van het enthousias- me. Aanvankelijk is men wel enthou siast vooral vanwege het omrin gende natuurschoon. Maar spoe dig daarna beginnen het honderd jaar oude schoolgebouw en het e- venoude woonhuis tegen te staan. De onderwijzer heeft talloze wen sen, wil dat er voorzieningen wor den aangebracht. Maar in een door gangshuis heeft het aanbrengen van voorzieningen weinig zin. Tot de eenmansscholen voelen zich vaak ook oudere leerkrachten aangetrokken, die hun hele leven in een grote stad hebben gestaan en de laatste jaren voor hun pen sioen in een rustige omgeving wil len werken- Onderwijsvernieuwing is er van die kant evenmin te verwachten. Er kan overigens moeilijk gezegd worden dat de in specteur van het onderwijs geen vernieuwing van het onderwijs zou voorstaan. Juist op instigatie van hem is in Heemse zelf een contactschool geopend die onder wijs bedrijft volgens de richtlijnen van het Algemeen Pedagogisch Centrum in Amsterdam. Het gemeentebestuur van Har denberg is zich verder bewust, dat op de eenmansscholen vrijwel niets aan handenarbeid en lichamelijke opvoeding wordt gedaan. Door de regering zijn dit jaar aan Overijssel twee gymnastieklo kalen toegewezen. Deze toewijzing is niet meer dan een druppel op een gloeiende plaat, want Harden berg zelf heeft nu reeds drie gym zalen dringend nodig. In de wijk Heemse staan vier scholen, maar een gymzaal ont breekt. Lutten telt drie scholen zon der gymzaal. De lichamelijke op voeding gaat bij het onderwijs een steeds belangrijkere rol spelen, maar op de meeste scholen in Salland wordt er nagenoeg niets aan gedaan. Om al deze redenen zou het gemeentebestuur van Har denberg graag zien, dat er in het scholenbestand van de gemeente een deugdelijke sanering wordt doorgevoerd. De woonkernen wil len er echter niet van weten. De heer Van Delft: ,„Voor het eenmansschooltje in Ebbenbroek staat op de nieuwe begroting een bedrag genoteerd van 10.000 gulden. Dat betekent, dat er op iedere leerling een bedrag drukt van on geveer 500 gulden. Als we de lijn even doortrekken, dan moet voor de christelijke nationale school in Hardenberg 250.000 gulden op ta fel komen". Voor Hardenberg blijft een groot onderwijsprobleem bestaan. Men vraagt zich ten gemeentehuize toch wel af, wanneer het gezonde ver stand zal zegevieren- (Van een onzer verslaggevers) HARDENBERG De gemeente Hardenberg telt 54 scholen, waarvan zestien kleuterscholen en zevenentwintig lagere scholen. De onderver deling is als volgt: KLEUTERSCHOLEN Vier algemeen, waarvan twee onder één bestuur. Twee r.-k. kleuterscholen. Acht christelijk nationaal, onderverdeeld in gereformeerd, hervormd, gereformeerd vrijgemaakt. Een gereformeerde kleuterschool. Een christelijke kleuterschool. LAGERE SCHOLEN Tien openbaar met in totaal 725 leerlingen. Zeven christelijk nationale scholen met een leerlingenaantal variërend tussen de 50 en 170. De grootste telt 514 leerlingen Drie hervormde scholen. Drie gereformeerde vrijgemaakt. Twee katholieke scholen. MIDDELBAAR ONDERWIJS Een christelijke h.b.s. Een christelijk middelbare landbouwschool. Een algemene lagere landbouwschool op christelijke grondslag. Een christelijke landbouwhuishoudschool. Een christelijke lagere technische school. Een r.-k. landbouwhuishoudschool. Drie u.l.o.-scholen, waarvan een christelijk nationale, een gereformeerd vrijgemaakte en een openbare school. Tenslotte telt Hardenberg twee b.l.o.-scholen,, waarvan een christelijke en een r.-k. -school (ADVERTENTIE) (Van onze redactie binnenland) BREDA De kathoUeke aanne mers en patroons verwachten niet dat de hoge bouwproduktie in 1967 zich in de komende jaren zal voort zetten. Afgezien van de gunstige weersomstandigheden zijn in 1967 vele bouwwerken versneld tot uitvoe ring gekomen, het z.g. inhaaleffect. Het economisch instituut voor de bouwnijverheid (EIB) heeft reeds een teruggang van de vraag naar bouwprodukten geconstateerd. Ook voor de woningbouw zijn de cijfers weinig bemoedigend. De katholieke aannemers stellen dat deze terug gang geen tijdelijk verschijnsel is, omdat de geringere bouwactiviteit samenvalt met de opheffing van het kwantitatieve woningtekort. Het wachten is op de regering, stelt het jaarverslag, die een nieuwe bouw- ronde moet inluiden ter opruiming van de krotten. De financiële injec ties van de overheid ter bestrijding van de werkloosheid in de bouw kun nen in dit verband slechts tijdelijk soelaas bieden. De structurele inzinking in de bouwnijverheid heeft en druk op de prijzen uitgeoefend. Hier en daar kan men volgens het jaarverslag zelfs van afbraakprijzen spreken. De organisatie van de katholieke aan nemers (NKAPB) stelt zich voor de strijd tegen deze afbraakprijzen aan te binden door een nieuwe prijsre geling of door coördinatie van be staande prijsregelingen. Tenslotte rapporteert het jaarverslag over de „beunhazerij" zoals die door 18 af delingen van de organisatie werden onderzocht. Deze afdelingen kwamen tot een totaalbedrag van f 70 miljoen aan Bouwwerken, uitgevoerd buiten de erkende bouwvakpatroons om. (Van een onzér verslaggevers) RAALTE De Nederlands-her vormde gemeente van Raalte heeft beslot enniet deel te nemen aan het Sallandse oogstdankfeest „Stöppel haene", dat van 29 t.m. 31 augustus in Raalte wordt gehouden. Deze stap is genomen omdat de raad van de gemeente Raalte onlangs heeft besloten de kermis in Raalte ook op zondag te laten draaien. De kerkeraad heeft dit meegedeeld aan het algemeen bestuur van de Stöp pelhaene. AMSTERDAM (ANP) Bij het warenhuis Galeries Modernes in Am sterdam is gisternacht voor ongeveer twintigduizend gulden aan horloges gestolen. Ook verdwenen er twee camera's. De inbreker(s) drong(en) binnen door verbreking van de ruit van de toegangsdeur. (ADVERTENTIE) VIEUX De Zachte Hollandse (Van onze correspondent) JERUZALEM De Israëlische regering heeft uitzonderlijke vei ligheidsmaatregelen genomen om de grote militaire parade, die vandaag 2 mei in Jeruzalem hij de twintigste verjaardag van de staat Israël wordt gehouden, zon der incidenten te laten verlopen. Ook al stuit het houden van de pa rade in Jeruzalem op scherpe inter nationale kritiek, de Israëlische re gering staat op het standpunt, dat net een louter binnenlandse aange legenheid betreft, omdat Oost-Jeru- zalem sedert het door Israël is ge annexeerd, deel van Israël uitmaakt. Maar ook in Israël zijn stemmen opgegaan tegen het houden van de parade in Jeruzalem en het laten gaan van een groot deel van het parkoers door het Arabische Oost- Jeruzalem. Hoewel hij zich niet in het open baar heeft uitgesproken, is het in Israël een publiek geheim, dat de burgemeester van Jeruzalem, Teddy Koliek, een tegenstander van de pa rade is, omdat het de gevoelens van de Arabieren in de stad zou kunnen kwetsen, die nog maar een jaar ge leden deel uitmaakten van Jordanië en toen de gezworen vijanden van Israël waren Ook de Israëlische op perbevelhebber, generaal-majoor Bar Lev, is niet gelukkig met de parade die vandaag door de straten van Je ruzalem trekt. Hij zou liever gezien hebben dat de parade door een sport festijn zou zijn vervangen en heeft laten doorschemeren dat de parade van dit jaar wel eens de laatste zou kunnen zijn die in Israël wordt ge houden. De parade gaat echter door. Het zal de overwinningsparade van het Is raëlische leger Tsahal worden, de eerste en de grootste uit de jonge Israëlische geschiedenis. Driehonderd vliegtuigen zullen over Jeruzalem donderden. En tussen machtige formaties Mirages en Sky- hawks zal een Russische Mig-21 straaljager vliegen, die door het Is raëlische leger tijdens de zesdaagse oorlog van vorig jaar werd buitge maakt. Voor de eerste maal in de geschie denis zal Russisch oorlogstuig in een parade als oorlogsbuit aan de we reld worden vertoond. Dat gebeurt in Israel. De Israëliërs zullen juichen bij het zien voorbijtrekken van Rus sische tanks van het type T-55 en van Russisch geschut. Een half miljoen mensen zullen die dag de kelen schor schreeuwen om de overwinning van vorig jaar te vieren. Op hetzelfde moment ech ter kan er langs de Israëlisch-Jor- aaanse bestandslyn een vuurgevecht ontbranden. Ondanks de overwinning van vorig jaar heeft Israël de vrede nog met gewonnen. Maar dat zullen de toeschouwers een dag willen ver geten. Ook degenen die niet in de gele genheid zjjn om naar Jeruzalem te trekken om het schouwspel onder de brandende zon gade te slaan, zullen de sensaties van een triomferend le ger kunnen beleven, want Israëls grootste parade zal tevens het start sein zijn voor het begin van de nati onale televisie. Het beeld van mar cherende soldaten en soldates zal hel eerste zijn dat in Israëlische huiska mers kan worden ontvangen. Vandaar dat er in Israël een ware rush op tv-toestellen is, ook al is een tv-toestel hier vanwege de verschrik kelijke hoge invoerrechten drie maal duurder dan in Nederland. Jeruzalem is vandaag een ver sierde stad: vlaggen, vlaggetjes en in drukwekkende verlichting. Op hoe ken van hoofdstraten zijn enorme wandborden geplaatst die herinne ren aan het beleg van Jeruzalem tij dens de onafhankelijkheidsoorlog in De twintigste verjaardag van de staat Israël wordt niet alleen met militair vertoon gevierd, hoewel het stellig het belangrijkste aspect ervan is. Er zijn allerlei festiviteiten geor ganiseerd: een songfestival, een volksdansfestival, een muziek- en theaterfestival, een internationaal harpconcours en de reeds bekende internationale bijbelkenniswedstrijd. Juist vanwege zijn twintigste ver jaardag verwacht Israël dit jaar een recordaantal van 400.000 toeristen, honderdduizend meer dan vorig jaar, aangetrokken door het feit dat nu praktisch alle heilige plaatsen van de drie wereldgodsdiensten binnen Israëls voorlopige grenzen liggen. Israël is een grote bedevaartplaats, hoewel het land veel meer te bieden heeft. Nijvere lieden hebben onderzocht of het Nederlandse volk de Kerstda gen vorig jaar buitenshuis of bin nenshuis etend hebben doorgebracht. Van het resultaat zult u niet onder- stebovenzijn. Driekwart van de Ne derlandse gezinnen ging met Kerst mis en Nieuwjaar niet buitenshuis eten. Van de thuisblijvende gezinnen at 28 procent op eerste kerstdag kip, kalkoen werd gegeeten door 12 pro cent, konijn door 14, eend door 2 en vlees door 23 procent. Uiltmuniten door belangrijkheid doen deze cijfers niet, maar in ieder geval smakelijk eten. Met Kerstmis. Dan hadden wij, Nederlanders, in vroeger dagen belangrijker zaken te verrichten'. Twee voorvallen van deze week brachten ons roemruchte ver leden nog eens onder de aandacht. In Djakarta is bij graafwerkzaam heden een menselijk kaakbeen ge vonden. Vermoedelijk is dat het kaakbeen van Jan Pieterszoon Coen, En de heer G. van der Heide, di recteur van het museum op het voor malige eiland Schokland, vindt dat West-Australië zich meer moet in spannen voor de wrakken van de Ne derlandse schepen, die tussen 1629 en 1727 voor de kust van dit land ge strand zijn. „Mijn bezwaar tegen het christen dom geldt natuurlijk niet de uitleg, die de moderne theologen van de christelijke leer geveny maar heel precies het concrete gegeven van de christelijke geschiedenis. Van jcmgsaf ben ik geconfronteerd met de vraag waarom juist in klassiek christelijke gebieden de misdaad zoveel voor komt. Waarom is juist in landen met een christelijke traditie zoiets als Auschwitz tenslotte mogelijk, waar om bestaat daar zo'n grote onver schilligheid van de mensen tegen over de vraagstukken van het reële bestaan?" (Tsjechisch marxist, prof. Machovec) In de verkiezingsstrijd gebeurt er nogal veel, dat hier in Nederland heel gek gevonden zou worden. Nu heeft een meisjesstudent bij verkiezingen op de universiteit iets verricht, dat zelfs in Amerika de aandacht getrok ken heeft. Om haar propagandacampagne te ondersteunen verspreidde ze naakt foto's van zichzelf bij wijze van „af leiding voor een aantal door boeken vermoeide studenten". Een mijner collega's kocht gisteren, op 1 mei, een rode anjer, waarvoor hij het bedrag van 55 cent moest be talen. Hetgeen hem de opmerking ontlokte: Zo'n prins Bernhard maakt ook wat op per jaar aan al die anjers. Ds. Poort over de leiders van de SGP, ds. van Dis: „We moeten niet vergeten, dat de seksualiteit en het voorbehoedmiddel voor Van Dis zelf geen probleem meer kunnen zijn; hij is in de zeventig. Dan is het wel erg gemakkelijk om tegen de pil te zijn. Dit soort mensen doet kolossale uit spraken, die bijbels niet waar te ma ken zijn. Ze laten er anderen voor in de kou staan." MERUIT DEN HAAG (ANP) De werk groep beroepsstructuur van de raad voor het midden- en kleinbedrijf heeft in een eerste ontwerp-rapport een globale verkenning gegeven van de totale beroepsstructeur in het mid den- en kleinbedrijf en de positie van de werkgever. Het ontwerp-rapport stelt o.m. dat, als de gemiddelde inkomens worden vergeleken, de zelfstandigen tussen de directeuren en de werknemers komen. Zevenendertig procent van de zelfstandigen verdient minder dan 6.000 gulden per jaar, evenals 53 pet. van de werknemers, maar de direc teuren komen nagenoeg niet beneden deze inkomensgrens. Aan de andere kant heeft 28 pet. van de zelfstandigen meer dan 12.000 gulden per jaar, evenals slechts vijf pet. van de werknemers en 85 90 pet. van de directeuren. Naar niveau van het onderwijs komt, meer nog dan bij indeling naar inkomen, een groot deel van de on dernemers in het midden- en klein bedrijf in de onderste niveaus voor een uiterst gering deel op het mid delbare en hogere niveau. Grosso modo zjjn de ondernemers in het midden- en kleinbedrijf naar het onderwijspeil vergelijkbaar met goed geschoolde handarbeiders en lager kantoorpersoneel.

Krantenbank Zeeland

de Stem | 1968 | | pagina 15