RY Dit is na de oktoberrevolutie dé gebeurtenis van deze eeuw Dutscke: moord veelal politieke in westen ongewenst Mensen die hun salaris 7ia een Gezinsrekening bij de Boerenleenbank ontvangen, zijn voorgoed van heel wat betalings-rompslomp af. Boerenleenbank I )e>re!Ud monteur ftoiiteor VASTENACTIE PROFESSOR MACHOVEC,FILOSOOF EN ATHEïST: SLECHTS TEGEN DICTATORS ,STRIJDKRANT VAN BOUWBOND VOL Richtprijs voor melk te hoog deling diverse N DE VEN déze Jas? Ja! ende >edrijf n.v. i.t.S. bouwkunde; als calculator. voorzieningen üweek drijf N. Mao en Bardot Masaryk GRONINGEN F Tëilenka Macht is zwakheid In Gandhi's spoor Plaats veroveren Bevrijden van polities Opgewonden stad Slachtoffers Tijd niet rijp J MAAK NU VASTENACTIE GIRO 5850 UTRECHT BURGEMEESTER STAAT TERECHT S. van der Ploeg; 11000 Twee vissers overboord geslagen op Noordzee Minima BA6BLAB STEM VAN ZATERDAG 20 APRIL 1968 'EN OUDELIJKE ARTI- en, enz. enz. nd, elastiek, knopen, htten, haarlak, haar- Bui,,,, orden ingewacht bij het dienst van bovenge- avelaan 25, Roosendaal. een belangrijk deel van mheden zelfstandig 1» /oerige inlichtingen over aan de Directie, Maas- ize uit de volgende mod* 35 - 50 - 65 - 100 - 125 P" voorzien van naaldlager® it één stuk i op de krukas ruime bran snst vis-, toer- en skiboten toren en boten G 5, GOES, TEL. 01100 .7385 iiensttreding gevr; Tel. 01140-3041 (Van onze speciale verslaggever) PRAAG. Buitenlandse journalisten worden momenteel in Tsjechoslowakije beschouwd als een soort heilige koeien. De telefoniste van het hotel waarschuwt dat er over een uur een persconferentie wordt gehouden. Ze heeft het net over de radio gehoord. De kelner leent bereidwillig zijn krantje uit: op de voorpagina staan weer een paar namen van lioge functio narissen die zijn afgetreden. De portier legt omstandig uit dat de Vrchlickehostraat heel ver weg is, aan de andere kant van de Moldau, die hier overigens Vlatva heeft. In de taxi zit weer een oude bekende; chauffeur Schweyk, die de eerste vijf minuten besteedt aan het uitschelden van zijn wagen, een Wolga jaargang 1950, waarvan de achterbank is doorgezeten en de versnellingsbak beangstigende geluiden maakt. Daarna heeft Schweyk alleen nog maar belangstelling voor Neder land: de koeien, de molens en natuurlijk de lonen en prijzen. De taxi chauffeur blijkt al even weinig te verdienen als een intellectueel, rond duizend kronen per maand, ongeveer 250 gulden. We staan al lang voor de deur van de Vrchlickehostraat 620 als Schweyk nog steeds nieuwe vragen stelt. De taximeter lieeft hij al lang afgezet. Milan Machovec (42) woont op huisnummer 620, op de bovenste ver dieping. De nu in bloei staande kruin van een grote kastanjeboom dringt bijna zijn studeerkamer binnen. Er hangt een schilderij van Lenin. Aan de boekenkast zijn plaatjes van Bri gitte Bardot, de heilige Augustinus en Mao Tse Toeng bevestigd, drie mensen die deze hoogleraar in de marxistische filosofie inspireren. De vroeger katholieke, nu overtuigd atheïstische professor Machovee is een humanistisch idealist. „Wat er nu in Tsjechoslowakije gebeurd is, is na de oktoberrevolutie van 1917 waarschijnlijk de belangrijkste ge beurtenis van deze eeuw. Een demo cratisch socialisme, een socialistisch humanisme. Dat ik dat nog mag mee maken". Bijna vier jaar geleden was Milan Machovec voor het eerst in Nederland (nadien kwam hij er nog twee keer) Toen heeft hij de huidige ontwikke ling al voorspeld en op internationale bijeenkomsten heeft hij jaren lang gepleit voor een vreedzaam naast elkaar leven van marxisten en chris tenen. Hij heeft er ook voor gevoch ten in eigen land. Dit is het vierde en laatste arti kel van onze speciale verslagge ver over Tsjechoslowakije. De eerdere artikelen verschenen in onze krant op 12, 17 en 18 april. Machovec heeft zich onvoorwaar- T flehjk aan de zijde van de studenten geschaard. „Het gaat tegen „die van boven", tegen het establishment, tegen de I 5.leuwe klasse van Djilas als u wilt. uc macht van de communisten is hun tf,™ l8 mackteloosheid geweest. Nu machtig macht kunnen I worden, van de De pr schieder „Het i oen (45( ook tese we pas werkelijk worden, een humanistische van de geest, zonder geweld' /r0fes,sor griipt terug in de ge- i schiedenis, hij begint te doceren. ne'n Msn-elgen,Vk al met Hus beg°n" onV lil JaJar geIeden)- Die heeft zich wel 1 macht verzet- HÜ wilde de Wijven, maar niet voor prijs van zijn geweten. Die tradi- ADVERTENTIE) °®ze Jas.... Ja! Mooi? Ja! Jal Vn ?Ja!Goed9emaakt? en winf ',ente' zonF' herfst en w,mer? Ja! ja! fa! ja! jal tie van Hus werkt nu nog door, via Masaryk tot op deze dag". Machovec heeft drie jaar geleden een boek over Hus geschreven, hij vroeg om rehabilitatie door Rome. Dezer dagen is van Machovec een boek over de grote Tsjechische demo craat Thomas Masaryk uitgekomen. In een etalage van een van de boek winkels in Praag hangt zelfs een schilderij van Masaryk en voorbijgan gers hebben er een bescheiden vaas je bloemen bij gezet. Er blijven voortdurend mensen bij het schilderij staan. Het boek van Machovec zal wel een bestseller wordenover de democratie. Ook Machovec ontkent dat de hui dige Tsjechoslowaakse beweging te gen de Russen gericht is. „Zeker 99 procent van de gangma kers heeft niets tegen de Russen op zich. Zij hebben ons per slot van re kening bevrijd. Maar wij vinden wel dat het stalinisme het socialisme in descrediet gebracht heeft. Dat moet hersteld worden en het leed dat on- schuldigen is aangedaan moet weer worden goedgemaakt, als dat ten minste nog kan". Een vergelijking met de Joegosla vische positie valt bij Machovec niet in goede aarde. „Wat wij doen moet belangrijker worden dan wat de Joe- goslaven in 1948 hebben gedaan. Zij hebben alleen maar zichzelf van het stalinisme vrijgemaakt. De Tsjechen moeten een voorbeeld worden voor het hele oostblok. De zwakte van het oostblok is tot nu toe geweest dat het een blok was. We moeten er een ver eniging van vrij denkende mensen van maken. Dan zal het veel sterker zijn en dat is dan ook goed voor de Sovjet-Unie". En voor de Oostduitsers? „Voor hen natuurlijk ook. Ze staan nu af wijzend tegen ons. Ik begrijp dat wel want per slot van rekening hebben ze twintig Sovjetrussische divisies in hun land staan". Ook in Tsjechoslowakije zijn het natuurlijk niet de filosofen die de politieke dienst uitmaken. Machovec beseft dat. „Maar toch is het karakteristiek dat Dubcek zich door intellectuelen omgeven heeft. De Tsjechen hebben altijd van het woord geleefd. Wij zijn een volk van boeken en literatuur." Niet alle intellectuele Schweyks hebben zich aan de zijde van de ver nieuwing geschaard. Er waren en zijn ook nu nog wat Milan Machovec „laffe professoren" noemt. Voor de studenten heeft hij echter alleen maar lof. „De discipline van de stu denten is bewonderenswaardig ge weest. Er waren wel enkele elemen ten die men bij u nozems noemt. Die hadden graag een knokpartijtje mee gemaakt. Maar de studentenleiders hebben hen tot discipline gedwongen. De op een na belangrijkste revolutie van deze eeuw is zonder doodslag ge schied. Het is een proces op de ma nier van Gandhi en dat is, geloof ik, een garantie' voor de toekomst van ons land en ons volk". Professor Machovec geeft de nij- nen aan vo'gens welke de ontwikke ling nu verder moet gaan Van Novotny naar de Novotny's, citeert hij naar de een van zijn recente ar tikelen in het geruchtmakende blad Literarny Listy (de literaire krant). „Novotny is afgetreden, maar op la gere niveaus zijn er nog talloze No votny's, vooral in de kleinere plaat sen Die moeten ook verdwijnen. Dat zal niet gemakkelijk zijn, want juist Professor Milan Machovec; Bri gitte Bardot, de heilige Augustinus en Mao Tse Toeng... in kleinere gemeenschappen zijn de dictators oppermachtig. Bovendien mag het niet tot een zogenaamde zuivering komen. Het moet allemaal even vreedzaam doorgaan als het begonnen is, zonder bloedvergieten". En dan verder? „We zuUen ons moeten inspannen voor het tot stand komen van een gemeenschap van vrije mensen. Dubcek heeft zelf ge zegd, dat de partij niet voor altijd het laatste woord mag hebben. Dat betekent democratisering. De mar xistische partij moet haar plaats zien te overoveren te midden van andere partijen. Er moet een reële schei ding komen tussen partij en rege ring. Het gaat ons om een pluralis tische maatschappij, waarin een juist evenwicht bestaat tussen indi vidu en gemeenschap. Het stalinis me heeft zo'n evenwicht onmogelijk gemaakt. Het kapitalisme zal voor ons ook geen oplossing zijn. Wij moe ten iets nieuw zoeken. Iets wat er nog niet geweest is". Professor Machovec is een van de beste kenners van de moderne theo logie in Tsjechoslowakije. Hij heeft zich ook onder Novotny altijd al in gezet voor gelijkberechting van athe ïsten en gelovigen, in een socialis tisch land een probleem van de eer ste orde. „We moeten hier eerst de atheïs ten bevrijden van de hulp van de politie. Er moet ruimte zijn voor een eerlijke concurrentie tussen ons en de andersdenkenden, zelfs wanneer ze in politiek opzicht anders denken maar natuurlijk wel altijd op de basis van het socialisme. Dat is uit Tsjechoslowakije niet meer weg te denken". Ook op het gebied van de buiten landse politiek voelt Machovec voor het beginsel „gelijke monniken, ge lijke kappen". Hij heeft de afgelo pen jaren veel in het westen ver keerd, met name in Oostenrijk en in West-Duitsland. Hij beseft dat de offi ciële leer niet klopt en dat er in de Bondsrepubliek net zo goed „goede Duitsers" wonen als in de DDR. Be tere betrekkingen met de Westduit sers ziet hij dan ook al in het ver schiet. Het belangrijkste blijft voor Ma chovec echter het binnenlandse front, en dat heeft hij met alle Schweyks gemeen. Het gaat daarbij vooral te gen de strakke centralisatie, voor een liberalere cultuurpolitiek, tegen de macht van de politie, voor vrij heid op alle gebied. Het gesprek is afgelopen. Profes sor Machovec moet over een half uur voor de Suddeutsche Rundfunk optreden, in de hal van het Praagse Parkhotel. Daarna zal hij even naar 't Cultuur park gaan om een paar vrienden te treffen op de christelijke vredescon ferentie, en om half vijf moet hij voor zijn studenten spreken over Mao Tse Toeng. Bij het afscheid legt Machovec nog even de symboliek van de drie fo to's uit. „Brigitte Bardot is voor mü het symbool van de mooie aarde, Augustinus vereer is als de heldere geest en Mao verpersoonlijkt de toe komst". Veel vereerders heeft Mao in Tsjechoslowakije echter niet. De Schweyk die me weer naar het ho tel terugrijdt zegt bij het horen van de naam Mao alleen maar; „Brr". Hij heeft ook nooit van Machovec gehoord en kan dus niet weten dat ergens op een vierde verdieping in Praag, in een armoedige studeerka mer, een stadgenoot voor de vrijheid van Tsjechoslowakije, voor de vrij heid van de Schweyks heeft gestre den. De taxi is in de verkeersopstop pingen van het drukke centrum te rechtgekomen. Praag is een opgewon den stad, een Europese stad, het iso lement schijnt voorgoed doorbroken te zijn. Misschien heeft professor Macho vec wel gelijk en is de revolte van Dubcek inderdaad na de oktoberre volutie de belangrijkste gebeurtenis van deze eeuw. Schweyk zal het wel licht eens beamen. Hij probeert nu al te geloven dat het waar is. UTRECHT (ANP) De Neder landse katholieke bond van werkne mers in de bouwnijverheid „St. Jo seph" heeft gisteren in een oplage van 100.000 exemplaren een speciaal nummer van zijn bondsblad verspreid naar aanleiding van de onverbindend- verklaring van enkele belangrijke bepalingen uit de nieuwe bouw-c.a.o. door minister Roolvink. In de „strijdkrant" zijn foto's op genomen van KVP'ers en leden van de andere regeringspartijen die bij de behandeling van deze zaak in de Tweede Kamer tegen de bouw-c.a.o. stemden en van vertegenwoordigers van andere partijen die ervoor wa ren. Op de voorpagina staat o.m.: „De vrije loonpolitiek is door het parlement bij de begro tingsbehandeling in het najaar van 1967 als juist erkend; door b. Roolvink, minister van So ciale Zaken en Volksgezondheid, als gevolg van zijn gebrek aan geloof in de zelfbeheersing van de vakbewe ging gevreesd als gevaarlijk voor onze nationale economie; door dezelfde minister daarom ook bij het beoordelen' van de eerste grote nieuwe c.a.o. die van het bouwbe drijf met benepenheid tegemoet getreden; door de regeringspartijen in de Tweede Kamer ondergeschikt ge maakt aan het doel, de zittende re gering onder alle omstandigheden in het zadel te houden; door eendrachtige samenwerking tussen dit kabinet en de regerings partijen op donderdag 4 april; door partijpolitiek in de kiem ge smoord. FRANKFORT (AP) De linkse studentenleider Rudi Dutschke, die verleden week het slachtoffer werd van een aanslag op zijn leven, heeft in een pas uitgegeven boek geschreven dat een politieke moord onder zekere omstandigheden gewenst is. Hjj keerde zich evenwel tegen zinloze moordpogingen in grote, kapitalistische landen zoals West-Duitsland. directe militaire itrijd tegen het re gime. „Aangezien de gevechtsorganisaties van de Perzische boeren in juni 1967 nog niet voldoende sterk waren om een geslaagde moordaanslag te ple gen als begin van de sociale revolu tie was elke poging tot moord aanslag van links buitengesloten. Vol gens de laatste analyse zou het niets meer dan een contra-revolutionaire onderneming zijn geweest". Het boek, dat van de hand van Dutschke en drie anderen is, is ge titeld „Revolte der studenten of de nieuwe oppositie". Het zal in mei als pocketboek verschijnen bij Rowohlt in Hamburg. De Frankfurter Allge- meine Zeitung publiceerde gisteren korte uittreksels. Dutschke bevindt zich nog steeds in levensgevaar, nadat hij verleden week donderdag in Berlijn met drie pistoolschoten zwaar werd gewond. In het boek schrijft hij onder meer: „Een Ky, Branco, Duvalier, de sjah en anderen kunnen door het volk ge haat worden. Zij (het volk) moeten een meedogenloze, harde burgeroor log tegen dictators en marionetten organiseren en revolutionaire terreur en moordpogingen tegen de verdruk, kers en hun handlangers gebruiken" Hij zinspeelde hier kennelijk op vice-president Nguyen Cao Ky van Zuid-Vietnam, oud-president Castello Branco van Brazilië, president Fran cois Duvalier van Haïti en de sjah van Iran. (ADVERTENTIE) Over de sterk geïndustrialiseerde staten schreef Dutschke: „Onze situa tie is in beginsel anders. Onze mees ters kunnen te allen tijde worden vervangen door andere bureaucraten. Wij kunnen ze zelfs niet haten. Zij zijn de gevangenen en slachtoffers van de onderdrukkingsmachinerie van het kapitalistische winstmaak- procédé. Om die -reden heeft het hoege naamd geen zin een moordaanslag te plegen op Humphrey. Dat zou eerder een contra-revolutionaire daad zijn" aldus Dutschke, die hierop niet die per inging. Dutschke zinspeelde hier blijkbaar op een incident dat ontstond tijdens het door demonstraties ontsierde be zoek van Humphrey aan Duitsland in april 1967. Zeven jonge linksen wer den gearresteerd in verband met iets wat de politie eerst versleet voor een bomaanslag op de Amerikaanse vice- president. De zeven werden later vrijgelaten. Hun explosieven bleken in werkelijkheid rookbommen, boter, room, koekjes en bloem te zijn. In dit verband schrijft Dutschke ook over het bezoek dat de sjah van Iran in juni 1967 aan West-Berlijn bracht. Tijdens dat uiterst rumoerige bezoek werd een student door een politieman doodgeschoten. „Het bleek niet mogelijk om in sa menwerking met de Perzische ge vechtsorganisatie een ondergrondse voor een moordaanslag op de sjah te vormen. Tirannicide is eeuwenlang de juiste verzetsvorm van de bevol king tegen een onmenselijk bewind van een kliek geweest. In een tijdperk van een georgani seerde onderdrukking en gecoördi neerd imperialisme, is een moord aanslag alleen juist en belangrijk in dien zij het onmiddellijke begin van een sociale revolutie betekent de (ADVERTENTIE) (Van een onzer verslaggevers) MAASTRICHT Maandag a.s. om 14.00 uur moet burgemeester Franc ken van Voerendaal zich voor de meervoudige kamer van de arrondis sementsrechtbank te Maastricht ver antwoorden voor een ernstig v keersdelict. Hem wordt ten laste gelegd dat hij in de nacht van de 12e maart met zijn auto onder invloed van alcohol in de Kerkstraat te Voerendaal een aanrijding zou hebben veroorzaakt. Voorts wordt de burgemeester ver weten dat hij daarna is doorgereden en dat hij even later opzettelijk op de Valkenburgerweg te Voerendaal niet heeft voldaan aan een bevel tot stoppen dat hem door twee op de weg staande rijkspolitiemannen van de groep Nuth gegeven werd. HET NOORDKOREAANSE persbu reau meldt dat Amerikaanse en Noordkoreaanse troepen donderdag avond slaags geraakt zijn in de noor delijke helft van de gedemilitariseer de zone. Want waarom uzelf nog langer laten plagen door allerhande ongemak, dat met zo'n gemakkelijke Gezinsrekening voorgoed van de baan wordt geveegd? Uw salaris wordt elke maand op uw Gezinsrekening overgeschreven en u bent dan verder feitelijk van alle zorg af. Voor de rekeningen die u moet betalen schrijft u een eenvoudige betalingsopdracht voor de bank. Geregeld terugkerende betalingen kunnen automatisch do or de bank worden voldaan En voor kontante betalingen gebruikt u de veilige betaalcheque. Betaalcheques en formulieren zijn kostelooshet werk dat de bank voor u doet eveneens. Tot aan de regelmatige toezending van uw saldo-overzicht toe. En u verdient er óók nog op, door 3,5% rente over uw tegoed. En als houder van een Gezinsrekening kunt u ook een Persoonlijke Lening krijgen. Of eindelijk dat eigen huis kopen met een hypotheek tot liefst 90% van de taxatiewaarde. Bij de Boerenleenbank, de bank met de vriendelijke sfeer. Waar u zo prettig binnenkomt en zo plezierig wordt geholpen. De ideale bank voor iedereen. de bank voor iedereen Laat ik weer eens beginnen met de politiek. En met een ander heet on derwerp, de massamedia. Drs. Nor- bert Schmelzer zei deze week het volgende; „De kleurloze pers dringt aan op kiezen tussen links of rechts, tussen werkgever en werknemer, maar dat is ouderwets. Dat is een dogmatische hobby uit het verleden. Wij worden juist steeds meer van el kaar afhankelijk". Ik zou eigenlijk best eens een dis cussie willen meemaken over kiezen tussen links of rechts tussen drs. Schmelzer en de Braziliaanse bis schop mgr. Helder Camara, die deze week in Brandpunt zei, dat geweld geoorloofd is, als andere middelen gefaald hebben. Zo'n gesprek moet toch mogelijk zijn, lijkt me, want er is een inter nationale federatie van christelijke partijen. „Ken gevestigde mening wordt niet omvergegooid door de massamedia. De pers kan gebeurtenissen niet in de hand werken, de pers maakt geen meningen, zij geeft ze slechts weer", (prof. dr. M. Rooy). Het geweld neemt tegenwoordig steeds meer toe. Neem nou de 160 kinderen, van 5 tot 15 jaar oud, irt de Engelse plaats Rochdale. Ze kwa men in opstand tegen de schoollei ding, omdat ze na het eten te lang op de pudding moesten wachten. Ze gooiden de serveersters eten in het gezicht, kwakten groente tegen de muren en smeten met serviesgoed. De politie moest eraan te pas ko men om de kinderen tot rust te brengen. „Westmoreland: gooi er maar stront op". (De Nieuwe Linie). „Er zijn bouwvakarbeiders die de nieuwe c.a.o. voor Kamerleden niet wensen goed te keuren", (idem) De bouwvakkers zijn er nog altijd erg kwaad over, dat minister Rool vink hun cao heeft getorpedeerd. De katholieke bouwvakbond heeft er zelfs een heel nummer van zijn blad „Op de Steiger" aan gewijd. Én daarin wordt alles nog eens haar fijn uit de doeken gedaan. In hoeverre bent u nu nog katho liek priester? vroeg een interviewer aan pater Jelsma, die bij de VPRO gaat werken. Antwoord: „Nou, ik weet zelf nauwelijks meer wat dat betekent. Ik geloof niet in de rooms- katholieke kerk als exclusivum in welk opzicht dan ook Ik heb geen enkel gevoel, dat ik verder los raak van de moederkerk. Nee, mis schien raakt de moederkerk los van mij". Er Is een nationale prijsvraag uit geschreven voor het ontwerpen va-a een bejaardenstoel. Het is moeilijk, zo vindt de bond van meubelfabri kanten, om een comfortabele stoel voor bejaarden te vinden. Vandaar. Binnenhuisarchitecten, industriële ontwerpers en mensen die voor een van deze twee beroepen in opleiding zijn kunnen eraan meedoen. Op het stadhuis in Amsterdam zijn al 8000 handtekeningen binnengeko men voor het behoud van Carré. En zo gaan we weer een weekein de in. Geniet van het prachtige weer, mensen. Zelfs in deze, soms bittere en harde tijden, is de lente iets enorms. Ga maar eens kijken, van daag of morgen. Maar pas op voor de files! MERIJN UTRECHT (A.N.P.) „De moei lijkheden die zich op het ogenblik in de melk- en zuivelpolitiek voordoen zijn veroorzaakt doordat de raad van ministers de richtprijs voor de melk enige jaren geleden te hoog heeft vastgesteld". Dit zegt de voorzitter van de Al gemene Nederlandse Agrarische Be- drijfsbond, de heer S. van der Ploeg. Er is volgens hem „een weg terug",' als de organisaties van boeren erï landarbeiders de moed op kunnen brengen tegen hun leden te zeggen dat er een verkeerde prijspolitiek is gevoerd en dat de zaak terugge- sc.uoefd moet worden. Hij voegde hieraan toe dat die moed bij de boe- renorganisaties ontbreekt. De heer Van der Ploeg verklaarde dat het ontbreken van durf bij de lei ders van de boerenorganisaties hem met grote zorg vervuld. I vestigingen DEN HAAG (ANP) Het vissers vaartuig Anna Klazina van Texel meldde vrijdaganacht dat twee man nen overboord waren geslagen. Het scheepje bevond zich op de Noordzee ten westen van Camper duin. Twee reddingsboten zijn uit gevaren en een Neptune van de ma rine zoekt de zee af. De slachtoffers zijn de 20-jarige ge huwde B. J. van der Knaap uit Den Burg (zoon van de reder) en de 16- jarage A. Schagen uit Oudesohild.

Krantenbank Zeeland

de Stem | 1968 | | pagina 23