„Nieuwe liturgie
mist te zeer
sacraal karakter"
pAAS SHOW
Huren-
wordt
met ingang van 1 mei
nog ingewikkelder
brief aan
remeester
botterdam
Ier sluit
;ns nu
ss"5.^«,a
mSIIEHNlIB»
PRISMA
HUURADVIESCOMMISSIE UITWEG
VOOR VERDWAALDEN
V
De veilige
manier
van sparen
Rijkspostspaarbank
altijd safe!
TNITIEF
Ettenaar J. M. Ydema promotor van
latijnse hoogmissen in Breda
Dr. G. G.
uitnodiging
oevr industrie
|drijfsruimte ïerseki
J. C. Kram
[w.
Behoud
huid*'"'
geen spreekuu'
notaris
Persoonlijk gebed
Bijzaak
Twijfels
Wij volgen
het woonhl
VOLGEND JAAR
LIBERALISATIE
GEEN PANIEK
SUBSIDIES
DAGBLAD DE STEM VAN ZATERDAG 13 APRIL 1968
(Advertentie)
ORNE (ANP) j
oners van alle gemeenten
'erweggebied heeft zich in
brief tot burgemeester
van Rotterdam gewens
ïrontrusting uit te spreken
ang van zaken in dit ge.
jven ernstig verontrust te
de berichten omtrent me
ustrievestigingen op Voor'
ten en uitbreiding van de
e in zuidelijke richting
m steeds weer getroffen
fwezigheid van een duide.
ogisch beleid op lange ter-
verontrusting wordt nor
doordat de hinder ten ge-
luchtverontreiniging door
gevestigde industrieën niet
is afgenomen,
vragen zij zich in deze
;r meer af, of h»t regionale
n het Waterweggebied en
Rotterdamse havens niet
ilaatst dient te worden a
'maal en Europees kader,
ren menen zij dat de econ'o.
rtekenis van de eenzijdige
tie van havens en indu-
het Waterweggebied over-
>rdt in het licht van de
inverstaande offers aan
ipitaal en leefbaarheid. Ook
de briefschrijvers aan op
tussen het werkgebied en
led door een duidelijke en
;e demarcatie.
|een onzer verslaggevers)
1AAG Op 21 april gaar
|tse grensposten definitief
or Nederlandse vrachtauto's
■vergunningen. Hiermee is
jpt einde gekomen aan de
op, die het wegtransport noj
ad op een couiantere kou
de vervoersminister Le
gering was al sinds 1 aprï
Jcht, maar tot nu toe knepen
|niers een oogje dicht,
bekend houdt de regeling It
hts 1950 vergunningen per
Nederlandse vrachtvervoer
prden verleend. Dit aantal
t ten volle kunnen worden
lln kringen van het mg-
rt meent men, dat mui-
|00 wagens op de Duitse sa-
brengen zijn. Volgens nriv
er echter 2500 stuks noi"
lagen.
LPELLE,
Pg 23 april 1968, des vc».1
net" a. d. Lepelstraat te v
VERKOPEN:
OONHUIS
[erkhoekstraat 2, grootl'«
■ia in gebruik geweest H
gebruik te aanvaarden
in verbinding te stellen «''j-
I) te wiens kantore nanet j
fijn.
(Van een onzer verslaggevers)
ETTEN Dit stuk wil géén obstructie voeren tegen de vernieuwing in
de liturgie en de invoering van de landstaal daarin. Het wil evenmin
een pleidooi zijn voor het behoud van hef Latijn in de liturgie. Hef wil
alleen proberen het standpunt te vertolken van iemand die er mede naar
heeft gestreefd - en dat ook heeft bereikt - dat in Breda binnenkort
vrijwel iedere zondag gelegenheid is om een Latijnse hoogmis bij te
wonen. Het is de heer J. M. Ydema uit Etten.
De heer Ydema is Fries van ge
boorte en van huis uit katholiek.
Na een h.b.s.-opleiding is hij leraar
Duits geworden. Op een goed mo
ment heeft hij het leraarsambt ver
ruild voor het vrijere bestaan van
kunstschilder. Hij heeft daarbij o.a.
veel in kerken gewerkt. De heer
Ydema, die veel gereisd heeft, is nu
cultureel antropoloog. ;,Noem het
maar mijn liefhebberij", zegt hij. „Ik
studeer nog iedere dag. In de rust
van een stukje bos. Ik heb daar een
caravan staan met mijn boeken".
Zijn studie-object is de cultuurge
schiedenis van oude volkeren, waar
bij vooral de godsdiensten hem
boeien. Speciaal heeft hij gestudeerd
op de Bataks, hetgeen te zien is aan
de stoffering van de woonkamer in
zijn huis.
Nevenstaand interview met de
heer J. M. Ydema te Etten is
geschreven n.a.v. de besprekin
gen die gevoerd zijn om in
Breda tot het opdragen van La
tijnse hoogmissen te komen.
De heer Ydema heeft aan die
besprekingen deelgenomen. Hft
is, zoals ook uit het interview
blijkt, lid van de Vereniging
voor Latijnse Liturgie. Hij geeft
hier echter zijn persoonlijke
mening weer, waarin niet alle
aspecten van het werk van de
Vereniging voor Latijnse Litur
gie tot uitdrukking komen. Zo
bijvoorbeeld het streven van de
Vereniging tot het behoud van
het gregoriaans als een belang
rijk cultuurgoed, integraal ver
bonden met de latijnse liturgie.
Voor de zeer vele W
zen van deelnermrig,^
vangen na het pk
overlijden van mijn
man „.«v
CORNELIS BW»
DIELEMAN
betuig ik langs deze
mijn oprechte dan
DieTeman-V"
april 1968.
Spoorstraat^,
van 16 tot en met 1»
n io Lw
Wat drijft deze man ertoe zich zo
in te zetten voor het behoud van de
Latijnse hoogmis? Hij is bepaald
geen fanaticus, die blind weigert
om iets nieuws goed te noemen.
Maar hij wil wel dat het nieuwe
goed is. Hij weigert wel een ruil
met verlies. Aan het eind van
een bijna twee uur durend gesprek
geeft hij, bij de buitendeur, nog
eens nadrukkelijk de volgende
boodschap mee: „Ik ben niet te
gen vernieuwing, ook niet in de
liturgie. Ik zou best voelen
voor een hoogmis in de eigen taal,
maar alleen wanneer daardoor niet
het sacrale karakter verloren gaat".
De heer Ydema vertelt: „Het zal
zowat dertig jaar geleden zijn dat
wij mijn vrouw en ik een
stille mis hebben bijgewoond in een
oud-katholieke kerk. U weet dat
de oud-katholieken de landstaal ge
bruiken in de liturgie. Na afloop
vonden wij het beiden jammer, dat
zoiets in onze kerk niet mogelijk
was".
Met vuur zegt hij, dat naar de kerk
gaan voor hem altijd een feest
geweest is.
„In het onpersoonlijke gebed van de
kerk, door de priester uitgesproken,
kon ik in persoonlijk contact komen
met God, kon ik persoonlijk bid
den. Ik wil met de kerk meebidden,
als de kerk verkondigt wil ik mee
verkondigen. Maar daarom hoef je
dat nog niet uit te schallen".
Dat sacrale karakter dat de heer
Ydema bij de misviering niet kan
missen vindt hij niet terug in de
huidige liturgie, noch in de teksten,
noch in de muziek. „Je kunt in zo'n
dienst eenvoudig niet meer bidden",
meent hij, „je wórdt als het ware
gebeden".
Hij wordt vooral ook geërgerd
door de taal. „Een eenvoudig voor
beeld: Kyrie, eleison wordt vertaald
door Heer, ontferm U. Dat is ge
woon geen Nederlands. Je zou moe
ten zeggen: Heer, ontferm U over
ons. Ik zou echt geen enkel bezwaar
hebben tegen een stille mis in het
Nederlands wanneer daar maar een
sfeer is van rustig gebed en als de
vertaler niet zelf de teksten gaat in
terpreteren. Zolang er geen Neder
landse liturgie is die het sacrale ka-
J. M. YDEMA
geen obstructie tegen vernieuwing
rakter van de Latijnse liturgie kan
evenaren, ben ik voor het behoud
van het Latijn".
J-Joewel meneer Ydema en zijn
vrouw lid zijn van de Vereni
ging voor Latijnse Liturgie blijkt uit
dit alles toch wel duidelijk en de
heer Ydema beaamt dat ook dat
het verdwijnen van het latijn voor
hem slechts een persoonlijk verlies
is, een verlies dat uiteindelijk niet
mee mag tellen.
Eerder komt zijn bezorgdheid om
de ontluistering van onze liturgie
en in het algemeen van de gods
dienstige beleving voort uit wat zijn
studie hem heeft geleerd. „Er wordt
tegenwoordig zoveel over ontmytho
logisering gesproken", zegt hij,
„maar dat woord wordt helemaal
verkeerd gebruikt. Met mythe wordt
dan een soort verdichtsel of over
bodige ballast bedoeld. Maar mythe
is heel iets anders.
Het is iets waar iedere gods
dienst, ook het jodendom en dus
ook het christendom, op steunt. Het
betekent letterlijk: dat wat gezegd
is. De overlevering dus. Je zou de
mythe het grote reservoir kunnen
noemen van de wijsheid van alle
volkeren. Als zodanig zou men mis
schien kunnen zeggen, is de mythe,
wat wij de oer-openbaring gewoon
zijn te noemen. Elementen van de
ze mythe vindt men terug in alle
godsdiensten, ook in het Christen
dom, b.v. de drie-ene God, de moe
dermaagd, de heilbrenger en het
eten van het lichaam en bloed van
de zoon van God.
De heer Ydema haalt een heidens
beeldje, een Batakbeeldje van de
schoorsteen en verklaart er de be
tekenis van. Het stelt een mens
voor, geofferd in de armen van
een gaffel. De ene arm verbeeldt
het leven, de andere de dood.
Hoe oud het beeldje is weet de heer
Ydema niet. Het kan een eeuw oud
zijn, maar ook drie eeuwen. In ieder
geval is het niet door het christen
dom geïnspireerd. „En toch", zegt
de eigenaar, „toont het een treffen
de gelijkenis met het kruis, de le
vensboom waaraan Christus zich
zelf geofferd heeft, hangende tus
sen de goede en de slechte moorde
naar.
latijnse hoogmis
yoor wie zó de mythe ziet is het
een vraag, of de ontmythologise
ring nu wel zo nodig is. „Waarom",
zo vraagt de heer Ydema zich af, is
er sinds een paar jaar zoveel twij
fel gezaaid over bijvoorbeeld de
godheid van Christus, de maagde
lijkheid van Maria, de tegenwoor
digheid van Christus in de eucha
ristie?"
Twijfels kunnen zeer positief wer
ken, erkent hij. „Maar dan in de
geest van gebed, in de studeerka
mer en in vaktijdschriften. Niet,
zoals dat gebeurd is, in de dagbla
den.
^an het besluit om voortaan in
Breda Latijnse hoogmissen te
gaan opdragen zjjn enkele bespre
kingen voorafgegaan, de laatste
nog maar enkele dagen geleden in
een Bredase pastorie. „Toen we af
scheid hadden genomen", vertelt
meneer Ydema, „zei ik dankbaar tot
de kapelaan die ons uitliet: wij heb
ben het initiatief nu in de handen
van de geestelijkheid gelegd. Het
antwoord dat hij mij gaf maakte
mij bezorgd dat hij mijn opmerking
verkeerd begreep. Na het initiatief
hoort de leiding en uitvoering bij
de priesters, die wij immers willen
volgen. Voor de rest kunnen wij
slechts hopen dat Gods zegen er op
moge rusten."
(Advertentie)
R. V. W
te HULST
zal op
a.s. des
in het mieet\
v. Jole te j jen
Groenendijk^ ffl
Jole,^oornoemi
publiek verkop"1'
etaa#;
met café en e 'Ho0te#!
§elegen Hiik4L°P
Groenendijk erfpI
nisse Sectie (j
197, groot 4.» 5),
de koper en»
Bezichtiging
met ,de/van 4
Betaling bj
uiterlijk °P
van onkostw
gen na
Nadere ^fde»ffl
kantore va
voornoemd.
2821).
De directieyan vestigingen we'feom te mogen heten.
v haar i
PRISMA DIJOU
1) prachtige band met origineel écorce motief 159.-
2) verfijnd modelfraai bewerkte band 155.-
3) nouveauté met gesatineerde band
en champagne-kleurige wijzerplaat 159.-
(Van onze parlementaire redactie)
DEN HAAG Krijg ik per 1 mei een huurverhoging? En: heeft de
verhuurder het recht om „zoveel meer" te bedingen? Twee vragen,
die vele, vele keren worden gesteld. Want per 1 mei wordt in een
groot deel van het land de mogelijkheid van facultatieve huurverho
gingen geschapen. De huurliberalisatie wordt dan in het zuiden van
het land voortgezet, zodat in meer gemeenten de huren worden vrij
gegeven. Het vervallen van de wettelijke huurbeheersing gaat gelei
delijk verder. Volgend jaar januari worden in weer een aantal ge
meenten de huren vrijgelaten.
Het terrein van de huren is niet meer zo overzichtelijk als een
paar jaar geleden, toen de huren van jan en alleman met dezelfde per
centage omhoog gingen. Nu wordt er duister gepraat over: geliberali
seerde huren, facultatieve huurverhogingen, subsidie-afbraak enz. Dat
klinkt heel mooi, maar wie wil weten of hij een huurverhoging moet
betalen, schiet er niet veel mee op.
en nog twee jaar voor bedrijfspan
den worden verlengd. Over de ver
schuldigde huurprijs in die periode
wint de kantonrechter hef oordeel
van de huuradviescommissie in, als
partijen het hierover niet eens kun
nen worden.
In Noord- en Zuid-Holland, Utrecht
Gelderland, Overijssel en 34 gemeen
ten in de andere provincies wordt het
per 1 mei mogelijk om een huurver
hoging van maximaal vier proeent
toe te passen. Deze huurverhoging
is facultatief, dus niet verplicht. De
nieuwe huurder is het resultaat van
een overeenkomst tussen eigenaar en
gebruiker. Ook hier: onderhandelen.
Als de bewoner een huurverhoging
onverantwoord vindt, omdat de wo
ning allerlei mankementen heeft, laat
hij dan de bemiddeling van de huur
adviescommissie inroepen. Een des
kundig advies kan duidelijk maken
of een bepaalde huurverhoging al of
niet verantwoord is.
Het gaat hier om een jaarlijkse
huurverhoging van maximaal 4 pro
cent. Dus volgend jaar kan de huis
eigenaar op 1 januari weer aan de
bel komen hangen. Met de wensen
voor een „gelukkig nieuwjaar" en
het verzoek om akkoord te gaan met
een hogere huur.
De kans is groot dat deze faculta
tieve huurverhogingen een maximale
Een wegwijzer in de huren-doolhof
kan misschien een beetje duidelijk
heid brengen. Voor wie deze wegwij
zer geen uitkomst biedt en het huur-
probleem knellend blijft, is er maar
één advies: tob niet langer, gooi er
2.50 tegen aan en vraag het oordeel
van de huuradviescommissie. Daar
wordt deskundige en onafhankelijke
voorlichting over de huren gegeven.
Een ding is duidelijk: er zijn geen
algemene huurronden meer. Of ie
mand op een bepaald moment een
huurverhoging moet betalen of daar
over met de huiseigenaar moet on
derhandelen, is afhankelijk van de
volgende punten
Om wat voor woning gaat het?
In welk deel van het land ligt
de woning?
Wat is in het huurcontract over
eengekomen?
Voor de woningen in de vrije sector
ligt de zaak simpel. Daar is de huur-
hoogte in het hele land het resultaat
van wat in het huurcontract wordt
overeengekomen.
De huurbeheersing blijft bestaan
voor de woningen waarvoor het rijk
nog jaarlijkse bijdragen geeft. In het
algemeen zijn dit alle na-oorlogse
woningwetwoningen en de sinds 1960
met subsidie gebouwde particuliere
woningen. Van die woningen gaat de
huurprijs elk jaar op 1 januari met
vier procent omhoog.
In heel Zeeland, de meeste ge
meenten in Brabant en Limburg en
in bijna de gehele provincies Gro
ningen, Friesland en Drente is de
huurprijsbeheersing vervallen. Daar
is de hoogte van de huur het resul
taat van onderhandelingen tussen
eigenaar en gebruiker. Zowel voor
wat betreft huizen als bedrijfspan
den.
Er moet handjeklap gespeeld wor
den. Als men niet tot een akkoord
kan komen, kan men het oordeel van
de huuradviescommissie vragen. Zo
lang verhuurder en huurder het niet
eens zijn geworden over een nieuwe
huurovereenkomst, blijft de oude
huurprijs bestaan die gold op de dag
dat de huurliberalisatie in de be
trokken gemeente werd ingevoerd.
Als eigenaar en gebruiker in het
geliberaliseerde gebied het niet eens
kunnen worden over een huurverho
ging, kan de verhuurder de huur
opzeggen. Tenminste, als de huur
overeenkomst daartoe aanleiding
geeft. Het is dus zaak om goed te
weten wat in de huurovereenkomst
staat. Nadat de huur is opgezegd kan
de verhuurder - zoals de wet voor
schrijft - per aangetekende brief of
per deurwaarderexploit ontruiming
van de gehuurde woning aanzeggen,
waarbij de ontvangst van brief of
exploit moet worden bevestigd.
Als de ontruiming is aangezegd,
hoeft de huurder het huis niet in pa
niek te verlaten. Hij kan twee maan
den blijven zitten en bij de kanton
rechter verlenging van de ontrui
mingstermijn aanvragen. Doet hij dat
niet binnen twee maanden, dan moet
hij het huis uit.
Het verzoek om verlenging van de
ontruimingstermijn moet in drievoud
worden ingediend, met duidelijke ver
melding van: naam en adres huurder,
adres van het gehuurde, naam en
adres vearhuurder, bestaande en ge
vraagde huurprijs, redenen waarom
uitstel van ontruiming wordt ge
vraagd. De kantonrechter weegt de
belangen van verhuurder en huurder
tegen elkaar af en beslist over het
verzoek om verlenging van de ont
ruimingstermijn.
De kantonrechter kan de termijn
eerst tot één jaar verlengen. Op een
tweede verzoek om verlenging kan
deze met nog één jaar voor woningen
hoogte van zes in plaats van vier pro
cent kunnen krijgen. Dat zou dan op
1 januari van volgend jaar ingaan.
Er is hier en daar nog al onrust over
deze facultatieve huurverhoging ont
staan.
Huurders kregen brieven waarin
min of meer een hogere huur werd
opgelegd. Dit is onjuist. Van dwang
en wettelijke verplichting kan geen
sprake zijn. Als de verhuurder een
hoger huur wil, dan moet hij dit voor
stellen aan de huurder en proberen
tot een nieuwe huurovereenkomst te
komen. Ook als per 1 april een hogei'f
huurprijs zou zijn gvraagd, is dat on
juist.
Met ingang van 1 januari van dit
jaar is gestart met het nieuwe sub
sidiebeleid, waarbij de subsidies be
staan uit jaarlijks aflopende bijdra
gen.
De subsidie-afbraak wordt mogelijk
door jaarlijkse huurverhogingen van
vier procent over 10 jaar.
Die verhogingen gelden voor wo
ningwetwoningen en particuliere
huurwoningen in het hele land, voor
zover zij nog onder de subsidierege
lingen vallen. Bij de particuliere
huurwoningen gaat het in het alge
meen om de na 1960 gebouwde hui
zen.
Waarschijnlijk zal de jaarlijkse
verhoging per 1 januari 1969 van vier
op zes procent worden gebracht.
In deze gevallen wordt de hogere
huur verplicht opgelegd. Hier hoeven
huurder en verhuurdr geen „handje
klap" te spelen.
Wie meer wil weten over de huur
liberalisatie kan daarover een folder
aanvragen bij de afdeling voorlich
ting van het ministerie van volkshuis
vesting, Van Alkemadelaan 85, Den
Haag.
(ADVERTENTIES)
OLIFANT EN DE SJIEKE
VRIEND.
Sjieke vriend op bezoek. Had
Olifant cognac in huis. Niks
gezegd. Ingeschonken. „Fransel"
„Nee, Olifant!" „Oh,' la, lal"
Er zijn 2200 vestigingen. Op de postkantoren kunt u de hele dag terecht
Een aantal daarvan is zelfs ook op vrijdagavond of de plaatselijke koopavond
geopend. Voor de postagentschappen gelden aparte openingstijden
