Nomaden van de Noordzee zoeken spek voor de bek van de oliesjeiks ven hool TENT :NT NT ASSISTENT ISTENT parttime (5 j.) al LIST an directeur van het I.H-B-O- ven - 040-2373° OP EEN MEER DAN VOLLE NOORDZEE, DINSDAG TWEE UUR - Het is knokken geblazen op het continentale plat. de boorbeitels staan op scherp, de olie klokt onder de gol ven, aardgasbellen borrelen tussen de spleten van de zee bodem. De wedren om de miljarden is begonnen. Buur man Brit, op zijn vasteland tot aan de rand van zijn bol hoed in de misère, zit buitengaats al maanden in de olie en heeft in de krochten onder de Lemanbank een spaar pot opengebroken, die er niet om liegt. Tweehonderd kilometer oostwaarts hebben Duitse diepzeeduikers tot nog toe achter het net vol bodemschatten gevist. Hun bui zen rispten uitsluitend klei en modder op en de stalen eilanden kapseizen langzamerhand onder de desillusie. Nederland is als laatste in de zilte ring verschenen: een vedergewicht met ministerieel brevet en vastomlijnd ge bied, waar hij zijn steken onder water mag geven. De Noordzeetrog, waar deze goldrush gelokaliseerd werd, is verkaveld in meer dan 120 vierkanten met elk een oppervlakte van 400 vierkante kilometer. Dobbelstenen spek voor de bek van oliesjeiks en aardgastronomen. Als fretten hebben de eeuwige concurrenten en speculerende outsiders zich vastgebeten in die zoute illusie, dat bij de schepping het geld met bakken in het water is gesmeten. Op vele werven liggen splinternieuwe booreilanden klaar om op sleeptouw te worden genomen, experts bere kenen koortsachtig hun kansen, helikopters worden ge charterd voor toekomstige droppings op volle zee. In die verbeten nek-aan-nek race heeft de Nederlandse Aardolie Maatschappij (NAM voor vriend en vijand) zijn plannen als eerste vlot getrokken Op 25 maart werd het booreiland Transocean II van de Engelse Lemansbank naar het con- cessieblok K 17 gesleept en op de zanderige bodem van de Noordzee verankerd Daar ligt het sindsdien, hoog op de zes logge, zwarte poten, trekkebekkend op 53 graden 02 minuten 33 seconden noorderbreedte en 3 graden 37 minuten op 00 seconden oosterlengte. Een stalen recht hoek van 23 miljoen gulden, op hoop van zegen tussen de eindeloze golven gewrongen om het moddervette zee banket naar boven te zuigen. Öl B.B.-OEFENING RITME KLOPGEESTEN t8 DAGBLAD DE STEM VAN ZATERDAG 13 APRIL 1968 (Van een onzer verslaggevers) De twintig-persoons Sikorsky- helikopter van de K.L.M. heeft 47 minuten nodig om de kloof tussen Zestienhoven en de Transocean II te overbruggen. Schokschoude rend drijft hij eerst minutenlang boven de glazen binnenzee van het Westland, dan springt hij bij Scheveningen over de duinen en zet hij zijn toekomst voorlopig op een mistbank. Even nog doemt ter hoogte van Katwijk het Rem- eiland op, pokdalig huisspook van Cornelis Verolme, dat kaarsrecht staat te sterven buiten territoriale wateren. De piloot draait een ererondje om de stomgeslagen zendmast en klauwt dan weer verder in de richting van Schot land. De stemming in zijn stalen endeldarm is hoopvol, doch ge drukt. De passagiers weten stuk voor stuk aantrekkelijker metho den om de hoogte te krijgen. Men mist ook node een stewar dess, tegen wier onverschrokken borst men juist in deze momenten zo dolgraag alfabetisch lexicogra fisch zou willen uithuilen. Na drie kwartier worder we ver zocht de sigaretten te doven en de riemen vast te maken. Het laat ste verzoek is overbodig: niemand heeft de moed gehad om ze na het opstijgen los te maken. Met vage achterdocht staren we naar de witte vlek in het groene water. De Trans ocean II lijkt van boven op een pas sagiersschip, waarvan alleen de midscheeps nog boven de golven uitsteekt. Er is kop noch staart aan te ontdekken. Het ligt er domweg als een hoekig wrak, dat bezig is zijn laatste adem uit te blazen Voor de helikopter is een duiven- plat vrygemaakt, twintig meter lang, twintig meter breed. De wind L wn de ramen' onder ons vlucht het water in paniek voor de va.n de razende wieken. De pi loot wrikt zijn toestel naar het hart van het platform en laat het daar seconden trillend hangen. Een kruis spin in doodsnood. En dat allemaal voor een paar liter olie. Daar sta je dan, 's middags om twee uur. Tachtig kilometer van Den Helder, zestig kilometer van Huil. De sneeuw spat in je gezicht, de temperatuur ligt diepgevroren onder het absolute nulpunt. Je glib bert over het helikopterdek naar de trap, die spekglad is. De mannen om je heen zijn onveranderlijk zwaar doorregen en dragen glimmende helmen, alsof ze elk moment een op roep voor een bb-oefening verwach ten. In de verte tilt een kraan roes tige pijpen de hemel in. Het is mooi, maar moet dat nou allemaal? De bewoners van Transocean II maken daar geen punt van: zij zijn de nomaden van de zes, die hun vastigheidje op het land graag inrui len voor een handvol zilverlingen. Het merendeel komt uit Duitsland, de rest is aangespoeld uit Enge land, Argentinië en Italië. Samen hebben ze met hun booreiland al twee vondsten op hun naam ge bracht: een succesje, dat beitel- scherp in de annalen der maat schappij is bijgezet. Hun boren gaan tot drieduizend meter diep en wroe ten minutieus de ingewanden van de aarde open Als zij na maanden zwoegen niets hebben gevonden, dan is er ook niets. Daar kun je vergif op innemen. Samen houden ze ook de celibatai- re gemeenschap van het booreiland aan de praat. Ze kijken naar de te levisie, luisteren naar de radio, leg gen een kaartje tussen de bedden of gooien in competitieverband een pijltje in het geteisterde dart-board. De tijd, die dan nog over blijft, vul len ze gelijkmatig op met werken en eten. Boren op zee is een continu- bezigheid, die geen pauze duldt. Vier entwintig uur per dag pompen de 2600 paardenkrachten grijze stroop vanuit het stalen klokhuis naar de toren, waar de zeskantige boor schurend rondtolt in zijn corset. Vierentwintig uur per dag trekken spasmodische sidderingen door vloe ren en wanden en gloeit de feestver lichting m de lange poten. De ploeg, die dienst heeft, geselt de motoren en bewaakt de boor, de rest slaapt of slaat zich in de kale eetzaal door de proviand, die chefkok Tarrin tot kokhalzens toe door het zelfbedie- ningsluik schuift. Sterke drank is taboe op de Transocean II, zelfs co la en tonic zijn een verboden lavenis en voor dat schrijnend gemis vormt het eten een compensatie. De bewo ners van het oliebagno ontbijten van half zes tot half acht, lunchen van 11 tot 1, dineren van half zes tot half acht en gebruiken dan nog tus sen 11 en 1 uur 's nachts het sou per. Er is altijd soep, altijd koude kip, zalm, kalkoen en gebak in vijf, zes soorten. Daarnaast heeft men de keuze uit twee warme maaltijden en een nagerecht, dat Tarrin met on wrikbaar Brits patriotisme bedelft onder cremes in de meest schrijnen de kleuren. Voor het doorspoelen van die stroom calorieën kan men uit de automaten koffie, thee en brak sinaasappelsap tappen. Eten en boren, boren en slapen. Het is een ijzerstcrk ritme, waar mee de bannelingen van het eiland weinig moeite hebben. Naast hun bed ligt een be'egen playboy, waar van het uittrekblad vermoeide vou wen heeft. Als ze straks in het vak K17 de bodem hebben losgewoeld, trekken ze hun kooi weer verderop naar K14 of B18. Het is ze om het even. Water is water en de maat schappij, die de concessie heeft, heeft automatisch ook hun liefde. Een van hen is de Duitse boor meester Hans J. Karsten, die zijn naam met rood, zelfklevend materi aal op zijn modieuze helm heeft ge plakt. Daaronder draagt hij een vierkant hoofd met stugge plooien en doodvermoeide ogen. Karsten heeft de supervisie over de middagploeg en heeft zich daar toe opgesteld in een tent vol scha kelaars en klokken, die hem precies vertellen, wat er 360 meter onder hem in de aarde gebeurt. Hij be speelt de handle als een harmonium en laat de boor hijgen en tsjilpen, kreunen en rochelen. Het heeft iets van een groteske tandartspersifla ge: als de boor weer aan het einde van zijn latijn is, trekt hij hem re soluut uit de gapende muil en schroeft hij de pijpen los. Spoelen maar. Een dikke, grijze pap gulpt over de rand. Het lijkt op een vla- flip, waarin dokter Oetker persoon lijk de klontjes heeft fijngedrukt. Bliksemsnel wordt daarna een nieu we pijp van tien meter gemonteerd. Zo gaat hij door, totdat de beitel op de vereiste diepte van ruim 3000 me ter is. Karsten verdient met ziin barbaarse act in de toren zo'n 40.000 gulden per jaar, afgezien van de gratis maaltijden en het vrij vervoer van en naar het booreiland. Zijn be- modderde broek lijkt bij een opgra ving in Zeeland te zijn blootgelegd. Karsten is een intens tevreden mens. Dat hij en zijn mannen in vak KI7 zijn gedoken is overigens geen toe val: seismografische klopgeesten hebben eerst jaren achtereen het continentale plat afgetast, voordat de heren van de NAM wisten waar Abraham zijn mengsmering haalde. Ze hebben vastgesteld dat het K17 moest worden. Als het achteraf K14 mocht worden, is er nog geen man over boord, want die concessie heb ben ze ook. Ligt de poet echter een vak hoger, dan hebben ze mooi staan boren voor het tantième van de concurrent, die daar zijn partje mag schillen. „Het is een gok", geeft een NAM- functionaris toe, „maar we hebben deze keer goede hoop. Dit ia een mi'joenen-husiness, geen partijtje vissen met de werphengel. K15 wil de niemand hebben en toch ligt het vlak naast K17, dat zegt toch wel wat. Iedereen zat toevallig te azen op dat ene stuk. Ik zou me sterk vergissen, als we hier niet straks wat uit de grond halen". Zover willen de drie Italianen aan boord van de Transocean niet eens gaan. Ze zijn alleen maar geïnteres seerd in de zesentachtig meter lan ge poten van het eiland, die ze elke dag om klokslag half vijf van top tot verre teen inspecteren. Aan lij nen worden ze tot aan de zeespiegel neergelaten en vandaar duiken ze naar de bodem. '.Veer of geen weer maken deze Italiaanse gas-arbeiders hun Flipperstand in naam van de NAM. Begin mei stuurt de maatschappij een tweede booreiland, de Orient Explorer naar een van haar conces- sieblokken ten noorden van de Wad denzee, daarna zullen ook de ande ren op hoge poten volgen. „Het wordt dringen op het plat", zegt Karsten opgelucht, „straks hoeven we niet eens meer op de helikopter te wachten, dan kunnen we over el- kaars eiland naar huis fietsen". Veel kans geeft hij de loerende con current overigens niet. Boren is een kwestie van een spelletje schaak. Als je het over K17 spe°lt, zet je de ander altijd schaakmat.

Krantenbank Zeeland

de Stem | 1968 | | pagina 25