L. T.S. er vervalt in
Voedsel: het
teveel
of te weinig
MCZICQ-STTLE?
heeft ze
29.90
34.90
32.90
bedrijf tot sleur
MundiVictor
De sigaar die uw vader op zondag
rookte. Nu voor u, elke dag.
Sombere conclusie van proefschrift:
Welvaart in
West-Irian
ver gedaald
PROBLEEM VAN GEPENSIONEERDE TOPAMBTENAAR:
Concentratie
van fabricage
tricotage
Alles en niets
Jongeren
De tenen
Plicht
««ties in China
Bandwerk
Ideale maat
de matras waarop u
werkelijk uitrust!
JOSEPHINE BAKER
ZINGT WEER VOOR
HAAR 12 WEESJES
DAGBLAD DE STEM VAN VRIJDAG 5 APRIL 1963
(ADVERTENTIE)
(Van een onzer verslaggevers)
DEN HAAG. Professor dr. ir. M. J. L. Dols, raadsadvi
seur van de minister van landbouw en visserij, voorzitter
van de voedingsraad, gedelegeerde in verschillende commis-
ris van de wereldgezondheidsorganisatie (W.H.O.) en de
internationale voedselorganisatie (F.A.O.) heeft vele jaren
moeten werken op de grens van het teveel en het te weinig.
Het zijn letterlijk zijn eigen woorden: „Wij met onze wel
vaart, wij overeten ons. We zijn er zelfs schuld aan, dat we
er ziekten door krijgen.
Zij, in de ontwikkelingslanden, hebben een tekort aan
voedsel. Zij eten veel te weinig. Maar dat is niet hun schuld.
Zij hebben doodeenvoudig niet meer. Maar ook de honge
rige en gekleurde mens is het evenbeeld van God. Realise
ren wij ons dit wel voldoende?"
I Kort voor zijn afscheid als
J raadsadviseur van de minister van
Landbouw en Visserij en als lid
yan verschillende commissies (hij
heeft er helaas de leeftijd voor)
stelt professor dr. ir. M- J. L.
'Dols zonder omwegen vast: „Wij
hebben de plicht te proberen dat
aan de honger in de ontwikke
lingslanden een einde komt.
Die opdracht hebben we mee
gekregen. Ja, ja, gaat en onder
wijst alle volken. Maar dat onder
wijzen betekent ook en vooral: leer
deze mensen hoe zij het beste kun-
ben leven. Leer ze hoe ze de grond,
hun land, moeten gebruiken, hoe
ze het eten kunnen verbeteren, hoe
ze moeten woekeren met alles wat
zij hebben en wat zij zichzelf kun-
aanleren".
Hij heeft de wereld leren ken
nen, zoals die is. Met een deel
fan de mensheid, die alles heeft
met een ander deel van de
zelfde mensheid, die nauwelijks
iets bezit om te kunnen blijven le
ven. De rijke wereld van Europa
Amerika en de wereld, die In-
i heet en Afrika en Zuid-Ameri-
Voor professor Dols is de we
reldkaart feitelijk verdeeld in twee
ingelijke helften: de kleinste helft
die van de „veel-eters door ei-
i schuld". De grootste helft wordt
jfwoond door de mensen, die bui
hun schuld te weinig te eten
hijgen.
j. Ais internationaal gedelegeerde
heeft hij erover gesproken met
paus Paulus: „Ik sta helemaal
achter diens encycliek over de
«ruitgang van de wereld. Trou
wens, alle mensen die zich met de
nfotwikkelingslanden en hun pro
blemen bezighouden, denken er zo
over". Hij heeft de grootste helft
I van de wereldkaart die van de
®ngerigen afgereisd:
®A'S K me om raad vroegen,
gaf ik ze als een soort dokter con
sult. Niet omdat ik het allemaal
w goed weet, maar omdat ze mij
Tpen en om hulp vroegen Een
ens met hersens en verstand is
per meer verplicht om dit te
Jrofessor Dols registreert uiter
lijk koel en wetenschappelijk wat
er mankeert aan deze wereld, aan
deze merkwaardig ongelijke maat-
sehappij.
daar de gevoeligheid, waarmee
ha vele waarschijnlijk te veel
problemen in de voeding, de
voedselvoorziening en ln de volks
gezondheid te lijf gegaan is, te
kent hem als een mens, die mid
den tussen de mensen is blijven le
ven. Sprekend over de jongeren en
de ontwikkelingshulp raakt hij bij
na begeesterd, want: „De jonge
ren menen het goed. Ze zijn en
thousiast, met alle fouten, die ze
beeld. Men onderzoekt of men deze
goede en volwaardige eiwitten kan
kweken, dan wel in samenstelling
verbeterd verkrijgen uit sojabonen
er bij maken. Ze hebben grote
groepen mensen wakker geschud en
wakker gehouden. Dat idealisme ook
voor wat de ontwikkelingshulp be
treft, is een pluspunt voor de jon
geren. Wij ouderen zijn misschien
wat doof geworden door de tegen
slagen, dat it wel mogelijk. En
daarom i» het goed. dat zij ons
onder druk blijven zetten".
Niet, dat wij nu maar op een
holletje aan het ontwikkelen moe
ten slaan, per se niet. „Laten we
vooral oppassen niet in de fout te
vervallen, dat wij deze landen on
ze hulp opdringen. Natuurlijk is het
een heel andere zaak, wanneer we
te maken hebben met calamitei
ten, met acute hongersnood. Dan iz
iedere snelle hulp de beste hulp.
Maar het gaat vooral om de hulp
op langere termijn. We zouden
enorme blunders slaan, wanneer
we die hulp zouden opdringen. We
blunderen al gauw genoeg".
„En als we gaan, jongeren en
ouderen, laten we er dan in he
melsnaam aan denken, dat we ten
minste iets weten van het land.
waar we heen reizen. Van de aard,
de ligging, de situatie, vooral de
cultuur. Anders trap je onherroe
pelijk op hun tenen. Wij zijn heus
niet die zelfverzekerde mensen,
waarvoor wij ons in deze situaties
zo dikwijls gedragen. Wij zijn meer
als de dokter, die voor een consult
geroepen is. Als we dat maar wil
len begrijpen".
Professor Dols heeft dus gewerkt
op de grens tussen het te veel en
het te weinig. Het te veel, het
overeten, waarmee wij welvaarts
mensen voortdurend bezig zijn, kan
tot ziekten leiden: zoals hartkwa
len en suikerziekte. „Wij eten ons
vol aan een te veel aan calorie-
en", aldus professor Dols, voorzit
ter van de voedingsraad. „En dat
met enorme hoeveelheden"-
Onderzoekingen hierover zijn al
geruime tijd gaande, in internatio
naal verband. Onderzoekingen in
Nederland, Finland, Joegoslavië, I-
talië, Japan en Amerika hebben
PROF. DR. IR. M. J. L. DOLS
plicht iets te doen
de sterke vermoedens in de rela
tie tussen voeding en hartziekten
ai bevestigd. Na Pasen wordt het
Nederlandse aandeel in dit onder
zoek in Nederland door de voe
dingsraad voortgezet.
Als enorme tegenstelling daar
mee ligt' er het levensgroot pro
bleem van de honger, van het
tekort aan voeding en voedsel.
Met dit probleem heeft profes
sor Dols zich al vele jaren bezig
gehouden in allerlei internationale
functies. Het is, zegt hij, allereerst
een vraagstuk van de eiwitten.
„Het tekort aan eiwitten is een
wereldvraagstuk van de eerste or
de. De uitgemergelde kinderen, de
suikerbuik-kinderen, zijn daarvan
de meest tragische voorbeelden. De
Verenigde Naties houdt zich ermee
bezig, de wereldvoedselorganisatie
verzamelt er gegevens over en
overal ter wereld probeert men er
een oplossing voor te vinden.
Het gebrek aan voldoende en vol
waardige eiwitten heeft vele geleer
den al jaren aan de studie en aan
het onderzoek naar nieuwe eiwit
bronnen gezet. In Amerika, in Ja
pan, in verschillende Europese lan
den, ook in Nederland bij de Staats
mijnen, T.N.O., de Shell bijvoor-
en grondnoten, uit visconcentraten,
uit algen en plankton, en de laat
ste ontwikkeling uit petroleum.
Op basis van graan-eiwit hebben
de staatsmijnen het produkt lysine
ontwikkeld-
„Het gaat er echter om", aldus
professor Dols, „dat men een eco
nomisch lonende methode kan vin
den. Anders zijn deze zeer nood
zakelijke eiwitten voor de ontwik
kelingslanden onbetaalbaar. Boven
dien is er nog de kwestie van vorm
en smaak. Men kan de mensen na
tuurlijk wel een handvol eiwitmeel
in de hand stoppen, maar daar
hebben ze nog niets aan. Bereid
eiwit in bruikbare vorm (broodjes,
babykoekjes) met een voor de men
sen aantrekkelijke smaak zijn even
belangrijk"-
Nederland werkt er hard aan.
T.N.O.-IJmuiden kan eiwitten uit
visconcentraten met succes ver
krijgen. Het station van de bakke
rij en maalderij te Wageningen
neemt allang proeven met het
bakken van broodjes met gevari
eerd eiwithoudende meel, Staats
mijnen hebben met de lysine al
praktijk in toepassing in India en
Tunesië en hebben een proefpro
ject in Iran. „Het lijkt mij toe,
dat het procédé van de Staatsmij
nen aantrekkelijk is. De methode is
snel en men heeft eiwitten met
een belangrijk hogere waarde kun
nen samenstellen".
Op 1 april heeft professor dr. ir.
M. J. L. Dols afscheid genomen van
het ministerie van Landbouw en
Visserij en van nog vele functies.
Hij blijft er enkele trouw.
Bijvoorbeeld het buitengewoon
hoogleraarschap in de voeding en
de voedselvoorziening aan de Am
sterdamse universiteit. Hij blijft
ook adviseur voor enkele binnen-
en buitenlandse commissies, die
met voeding en voedselvraagstuk-
ken te maken hebben. Want hij
kan dit eenvoudigweg niet laten.
Gelukkig maar- „Omdat wij de
plicht hebben iets te doen voor de
mensen, die buiten hun schuld veel
te weinig te eten hebben. Mijn le
ven lang heb ik moeten afwegen
wat het nuttigst was. En laten we
ons dan in hemelsnaam niet af
vragen, wat er zou gebeuren, als
we het niet doen. Geen eigenbe
lang alstublieft. Die mensen heb
ben immers niets
Daarmee is de Zilveren Brood-
mand, die hij vandaag van de Ne
derlandse Vereniging van Meelfa
brikanten kreeg, vanwege zijn ver
diensten een overigens nog klein
gebaar van dank aan deze „gro
te" Nederlander. Met wijlen dr.
Louwes brak hij in de oorlog door
de gevechtslinies en zorgde daarmee
dat wij van de lucht uit voedsel
pakketten kregen. Dat was even
eens deze professor dr. ir. M. J.
L. Dols, 23 jaar geleden.
In die tijd behoorden wij tot dat
deel van de wereldkaart dat niets
meer had. Nu zijn het nog Azië,
Afrika, Zuid-Amerika. Het is maar
dat wij dat weten na 23 jaar.
Hf an onzer verslaggevers)
ENSCHEDE N'a besprekingen
iÜÜ v rte laatst« maanden heb-
°en van Heek en Co., koninklijke
'abrieken n.v. te Enschede,
ovens trico- en breifabrieken
Rotterdam en de koninklijke
■Ja, ken Nijverdal-Ten Kate
te Almelo, besloten per 1 april
een nieuwe n.v. op te richten
de naar n.v. Spantor tricotage
.'e (I.e.)
cf- a'e.uwe onderneming zullen
'tiviteiten op tricotagegebied
lansen en Tilanus n.v., de n.v.
IS A J', ten H°°Pen en zoon
tvtn'rr ahe behorende tot
-w k c°ncern) en Van Kerk-
hX 00t en brei-fabriek n.v. ge-
van de,worden- Het artikelenpakket
der.ondernemingen omvat or.-
iwbachrtw ames" en herenondergoed,
lingerie, sportkleding
bn |L stukgoederen, welke wor-
H8 Wardigj ir, produktiebedrij-
n Vrr,* Üfu5 en Tobith, Vrtezenveen
ondaal op' Rotterdam en Roo-
vaWiri^lnn Personeelsbestand om-
f(„ .b0° Personen. De nieuwe
ti, aP zal een geplaatst kapi-
f n van 3 miljoen gulden.
(ADVERTENTIE)
Op en top Mexieo-loafer
met anlic-finish.
Vierkante leest en hak.
Helemaal nieuw.
mum
mensen. Zeer
originele uitvoering.
teeh^v? Radio-Moskou
JH^™sdag omgeroepen, dat on-
banton ongeveer 900 tegen-
I,. Van Mao Tse-Toeng zijn
ercl' Volgens de radio heb-
angs gevechten tussen milital-
t »wEjerrilla's Plaatsgevonden in
gebicl van Kanton.
Het nieuwste in de loafers.
Perforatie en riemsluiting.
Markant model.
Moderner
kan niet.
Tilburg Heuvelstraat 70 Brute Karrwtraat 27, Dordrecht Voorstraat 262, Rotterdam Binnenweg 10, Nieuwe
Binnenweg 373 Groene Hllladilk 262-264 Puisetaan 230-234 Katendrechtse Lagedijk 428,Den Haag Spuistraat 14
LeidenHaaitewuwwinataa
Mundi Victor is er weer!
Even goed, even geurig, even smaakvol.
Uitgebalanceerde compositie van 21 zeer
rijpe tabakken. Gemelangeerd met voor
oorlogs vakmanschap.
U proeft Java, Havanna enBraziel.
Volmaaktheid van het omblad. Dek
blad: pure Sumatra, eerste pluk,
(Naturel of mat).
Ja, meneer, de zondagse sigaar
van uw vader is terug.
Met één verschil!!
De prijs is zo gekozen, dat
hem elke dag kunt roken.
BolhnakParma 29 et. - Bolknak Trianon 35 et- Corona Cyrano 27 et.
(Van onze redactie binnenland)
UTRECHT De meeste LTS'ers „verdrinken" in het bedrijf. De
LTS'ers blijken niet te streven naar „hogerop", noch worden zij door
hun bazen hiertoe gestimuleerd. Bedrijfsleven noch overheid door
breken deze sleur. Ouders wijzen slechts op de noodzaak geld te
verdienen. Dit zijn enige conclusies uit het proefschrift „Jeugd voor
de drempel van het bedrijfsleven", waarop gistermiddag de heer
S. S. Elzinga uit Schiedam aan de universiteit van Utrecht promo
veerde.
De vanzelfsprekende overgang
van de LTS-jeugd naar het bedrijfs
leven acht de heer Elsing'a beden-
kelijk. De bege'elding door het be
drijf zelf, van de vrijwillige gezins
voogden, de ouders en beroepskrach
ten dient volgens hem uitgediept te
worden.
In het proefschrift van honderd
pagina's zijn vele enquêtes opgeno
men, die de heer Elsinga heeft ver
richt te Rotterdam, Schiedam en
Vlaardingen onder in bedrijven ge
plaatste leerlingen van vijf techni
sche scholen.
Tariefarbeid bleek zwaar te druk
ken op een jongen die net van school
komt. Massaproduktie of seriewerk
leiden niet zelden tot teleurstellingen
die de arbeidskwaliteit en de nauw
gezetheid bepaald niet ten goede ble
ken te komen. De aanpassing in de
groep bleek lang niet altijd mee te
vallen. Schaamt de nieuweling zich
over vloeken, „schuine moppen" of
verhalen over meisjes dan wordt hij
maandenlang in de maling genomen.
De „ontgroening" loopt ook wel uit
de hand. Lange haren, grote am
bitie en hardleersheid in de LTS-
leer geven ook vaak moeilijkheden.
De waardering voor de LTS-er
in het bedrijf verschilt nogal: 61 pro
cent beschouwt hem ais een aanko
mend vakman, 33 procent ziet in
hem een geschikte hulpkracht, 8 pro
cent een krullenjongen en 3 procent
een toekomstig bedrijfsleider.
De meest wenselijke figuur die de
LTS-er in het bedrijf wenst te vin
den is de „maat". De jonge LTS-er
denkt heel verschillend over Mijn put
ten: de dertiger wordt gekwalifi
ceerd als „niet serieus", de maat
van vijftig als „vriendelijk" het
ideaal was de man tussen de 40-50,
die de grote lijn van het werk aan
geeft, niet op de vingers kijkt en
slechts ingrijpt als er iets fout dreigt
te gaan.
Tweederde van de jongens acht de
LTS geschikt als opleiding voor het
bedrijfsleven, eenderde verwerpt dit
oordeel. Aan de voorlichtingsbijeen
komsten wordt noch door de ouders
noch door de jongens veel waarde
toegekenn.
ADVERTENTIES I
DJAKARTA (ANP) Het onaf
hankelijke Indonesische blad „Noe-
santara" heeft er gisteren bij de re
gering op aangedrongen, dat zij pas
sende maatregelen treft om te verze
keren, dat de bevolking van West-
Irian volgend jaar zich er voor uit
spreekt een deel van Indonesië te
blijven uitmaken.
In dit verband wijst het blad er op,
dat de welvaart in West-Irian sinds
het in 1963 een deel van Indonesië
werd, ver gedaald is onder het peil
onder het Nederlandse bewind. Dit
zou o.a. een gevolg zijn van het weg
halen van allerlei goederen tijdens
het bewind van president Soekarno.
Ook herinnert „Noesantara" er aan,
dat de strijd om West-Irian onder
Soekarno aan Indonesië 700 miljoen
dollar heeft gekost voor het aanko
pen van wapens in de Sovjet-Unie.
Hoe zal de regering deze uitgave
kunnen verantwoorden, als de bevol
king van West-Irian niet bij Indone
sië wil blijven, zo vraagt het blad
(Van onze Parijse correspondent)
PARIJS Josephine Baker, bijna
63 jaar, heeft weer op de planken ge
staan van de Parijse musichall Olym-
pia. Als zij binnen een paar weken
niet twee miljoen nieuwe francs op
tafel kan leggen raakt zij haar kas
teel in de Dordogne kwijt en zal zij
een ander onderdak moeten zoeken
voor haar 12 aangenomen kinderen,
die nu zijn in de leeftijd van 3 tot 15
jaar. Een ervan heeft zij uit een Pa
rijse vuilnisbak opgehaald.
Als Josephine naar een goede raad
zou willen luisteren verkocht zij haar
dure en niet rendabele kasteel en
kocht van de opbrengst een ruime
villa, waarin zij haar kinderen nog
zeer behoorlijk zou kunnen opvoe
den.
Maar daar is zij niet toe te bewe
gen, want haar ideaal van strüd te
gen de rassenhaat staat en valt met
j kastee> .dat met parken, een
modelboerderij, openluchttheater en
een speciaal Josephine Baker-dorp
een kostbare geschiedenis is om te
onderhouden.
Haar leven lang Josephine ach
tervolgd door schuldeisers. Om aan
faillissementen te ontkomen ïefede
ZU de hele wereld rond op zoek naar
geld, hetzij van rijke idealisten, het
zij van filmproducenten of esploitan.
ten ya» musichall».