Itje is. KRONIEK VAN HET BITTERE DRAMA-VIETNAM 1968: JAAR VAN DE WAARHEID WOR ENGELAND. Paniek? Ach kom! r telefoon 38880 oon 31379 Voorgeschiedenis en verloop van de oorlog Noord-Vietnam Zuid-Vietnam da) raat 16 - Roosem efoon 01100-585' on 01199-294^ eleloon OIT3CM7' 'elefoon 01192^ elefoon 01131^?1 'elefoon 01102-335 23-2021 u e prijsklasse. Franse oorlog Geneefse conferentie Eerste Amerikanen Diem weigert Diem vermoord Tonkin - incident Troepensterkte ANDERE HOOGTEPUNTEN EN ELSEVIERS MAGAZINE DEZE WEEK: ELSEVIERS WEEKBLAD VOOR DE ZAKENMAN DEZEWEEK: De oorlog Politieke druk De vier voorwaarden Verliezen Hanoi bereid Waarom paniek? Zo'n lege rol maakt ons niet bang meer vandaag de dag. We pakken gewoon een nieuwe» Uit het vierrolpak, dat Edet zojuist heeft uitgebracht. Heel slim natuurlijk, zo'n voorraadie- Dit is dan dat Edet-altijd- papier-in-huis-pak. Inhoud vier rollen, oftewel 1600 zachte, luxueuze, comforta bele, hygiënische Edet velle tjes, en dat is heel wat meer dan in bijna alle andere vier- rolpakken. Een rustig idee, nietwaar? En nog voordelig ook. Alles bij elkaar kost het maar f 1.75. In groen of geel of rose. Als U een rustig gebruiker bent en vier rollen ineens te veel van het goede vindt, ligt de Edet King Size wellicht wat beter voor U. Vijfhon derd vel voor 55 cent. Zacht en hééééel veel papier cm - Jceiljk fnbouw. Programmakiezer voor tien wasprogramma's - vart vuil tot extra vuil. b.v. werkkleding. Alle bedieningsorganen aan voorzijde aangebracht, daardoor bijzonder geschikt voor inbouw in een kastje. ^Controle-lampje. Minder water, wasmiddel en stroom door ovale buitentrommel. Voor nieuwsgierige klndervingertjes beveiligde aan-en-ult- schakelaar in de deurknop. Reservoir aan - binnenzijde van deur zorgtvoorautomatische zeep-injectie op het juiste moment. Stootvast, fraai gepolijst plaatstaai. vijf maal gemoffeld. ren typen volautomaten, pen reeds onder f898,-. 25 DAGBLAD DE STEM VAN VRIJPAS 5 APRIL 1968 V HO TSJI-MINH SM*-- "-"v, LYNDON JOHNSON NGOEJEN VAN THIEU NGO DINH DIEM -10541 DEN HAAG. (ANP), Het door bloedige strijd verscheur de deel van Indo-China dat Vietnam heet, is sedert de Geneefse conferentie van 1954 verdeeld in Noord- en Zuid.Vietnam met de zeventiende breedtegraad als grens. Aan beide zijden hier van werd een gedemilitariseerde zone ingesteld om grens incidenten te vermijden. In Vietnam wordt in feite al sedert het begin van de tweede wereldoorlog guerrilla gevoerd, het soort oorlogvoering bij uitsték in dat deel van Azië met zijn uitgebreide moerassen, delta's en grote oerwouden. DIVIGHT EISENHOWER Vietnam was vóór de Franse over heersing in Chinese handen en be stond uit drie delen: Tonkin (het noorden), Annam (Centraal-Vietnam) en Cochin-China (het zuiden). In de tweede heift van de vorige eeuw werd Cochin-China een Franse ko lonie terwijl het keizerrijk Anmam en Tonkin protectoraten werden. Al in 1940 moesten de Japanners, die de Fransen hadden gedwongen militaire faciliteiten te verlenen en die Frans Indo-China gebruikten, als uitvalsbasis voor het bespringen van Malakka, terdege rekening houden met de guerrilla van nationalistische en communistische groeperingen. De ze groepen werden later door Ho Tsji Minh - de huidige president van Noord-Vietnam - gebundeld in de „Vietminh". Kort voor de Japanners capituleer den stelden zij geheel Vietnam on der een nationalistische regering met aan het hoofd Bao Dad, de kei zer van Annam. Na de capitulatie werd Bao Dai onttroond door de na tionalisten, die de onafhankelijkheid uitriepen. Ho Tsji Minh werd presi dent. Bao Dai werd als Ho's opperste raadgever naar China gezonden.. De Fransen herstelden echter hun gezag na enkele schermutselingen en sloten in 1946 een voorlopig ak koord, waarhij zij Annam en Tonkin ander de naam Democratische Re publiek Vietnam erkenden als vrije staat binnen de Indochinese federa- - tie. Ho Tsji Minh wenste ook Cochin- China te annexeren maar d<e Fran sen wilden daar een. referendum houden. Dit geschil leidde eind 1946 tot de genadeloze oorlog die acht jaar zou duren en d'ie zijn hoogte punt vond in de Franse nederlaag bij Dien Bien Fhoe in 1954. Bao Dai had in die tijd de Fransen weer be naderd en was in 1948 erkend als keizer van het zelfstandige Annam binnen de Franse unie. Toen op 6 mei 1954 Dien Bien Phoe viel, beheerste de Vietminh een, groot deel van Vietnam. Na bemid delingspogingen begon op initiatief van de „grote vier" twee dagen la ter de Geneefse Conferentie. Aan deze conferentie over Indo- China namen deel de Verenigde Sta ten, Groot-Brittannië, de Sovjet- Unie, Frankrijk (de grote vier), de Chinese Volksrepubliek en de met Frankrijk geassocieerde staten Laos en Cambodja, het regime van Bao Dai en afgevaardigden van de Viet minh. Voorzitters waren. Groot-Brit tannië en de Sovjet-Unie. Tot de belangrijkste besluiten van de Geneefse conferentie behoorde de verdeling van Vietnam in Noord en Zuid-Vietnam bij de zeventien de breedtegraad. Deze deling zou slechts een militaire demarcatielijn zfjn en niet mogen worden geïnter preteerd als politieke of territoriale grens, In 1956 zouden vrije verkie zingen worden gehouden met als in zet hereniging van Vietnam. De Ver. Staten en Zuid-Vietnam sloten zich niet bij de slotverkla ring aan, die ook voorzag in een verbod op infiltratie van nieuwe troepen, wapens en munitie en die voorts de vestiging van nieuwe bui tenlandse basissen in beide delen van Vietnam verbood. De regering in Washington gaf een afzonderlijke verklaring uit, waarin zij zei elke hervatting van agressie met de meeste ernst te zul len beschouwen als een ernstige be dreiging van de vrede en de inter nationale veiligheid. Tijdens de Geneefse conferentie was de rooms-katholieke Ngo Dinh Diem door Bao Dai tot premier be noemd en de keizer verdween na de conferentie voorgoed naar Frankrijk. Nog een jaar voerde zijn bewind een schijnbestaan tot Diem eind 1955 een referendum liet houden en Zuid- Vietnam een republiek werd met Diem als president. Diem kondigde onmiddellijk een grondwet af, waarbij hij de uitvoe rende macht in handen kreeg. Begin 1955 verschenen in Zuid- Vietnam de eerste Amerikaanse mi litairen. Op verzoek van president Diem belastte Eisenhower een mili taire missie met de opleiding en or ganisatie van het 2tu id Vietnamese leger. De eerste groep „adviseurs" (300 man) arriveerde in februari en vulde daarmee de leemte op die zou ontstaan toen in april het Franse commando in Zuid-Vietnaim werd opgeheven. In 1955 riepen de Noordvletname- zen op tot het treffen van voorbe reidingen voor de algemene verkie zingen (conform de Geneefse confe rentie) maar president Diem van Zuid-Vietnam verklaarde op 16 juli de akkoorden niet te hebben onder tekend en zich er ook niet door ge bonden te achten. Hij zei vrije verkiezingen niet te verwerpen maar zinvolle verkiezin gen „onmogelijk te achten gezien de onderdrukking door de Vietminh in het noorden". Diem had de eerste tijd van zijn dictatoriale bewind te kampen met verzet in het leger en van gewa pende godsdienstige sekten. Hij wist dat tijdelijk te onderdrukken maar in 1958 stak de guerrilla opnieuw de kop op. In 1961 begonnen ook wes terse kringen zich ernstig zorgen te maken over de ontwikkelingen in Zuid-Vietnam, waar in 1960 een „re gering voor de bevrijding van Zuid- Vietnam" was gevormd, hetj, latere „Zuidvietnamese bevrijdin-gsfront" met de „Vietcong" als strijdkrach ten. Het front omvatte bij de oprich ting een 20-tal organisaties en poli tieke partijen waaraan volgens sommige meningen - de marxisti sche revolutionaire volkspartij zijn communistische oriëntering gaf, zon der dat men met zekerheid kon zeg gen of alle beslissingen door de com munisten werden genomen. Anderen zijn echter overtuigd van een zuiver communistische oriëntering. In maart 1961 vonden de eerste grote gevechten plaats en op 7 april maakten de Ver. Staten, bekend de regering-Diem te zullen bijstaan. Het aantal „adviseurs" wordt op gevoerd van 300 tot 3.000 en de V.S. zenden hefschroefvliegtulgen en oude bommenwerpers. In oktober wordt de noodtoestand afgekondigd en verleent de nationale vergadering Diem onbeperkte volmachten. De Sovjet-Unie protesteert tegen de Amerikaanse wapenzendingen. Diem hield het nog uit tot 1 no vember 1963, toen hij en zijn broer Ngo Dinh Nhoe bij een staatsgreep door militairen werden vermoord. (ADVERTENTIE) Tijdens het laatste stadium van diens bewind hadden ook de Ver. Staten zien van hem afgekeerd door tijde lijk hun hulp te beperken. Zuid-Vietnam kende na Diem ver scheidene militaire regeringen, die echter - vooral door de activiteiten van de boeddhisten - snel ten val kwamen tot tenslotte op 20 juni 1965 een, Meutve staatsgreep vloe-lucht- maarschaïk Ngoejen Cao Ky aan de macht bracht met generaal Ngoejen Van Thieu als staatshoofd. De militaire situatie was op dat moment bijzonder slecht voor de nieuwe machthebbers in Saigon. Vooral 's nachts had de Vietcong het in grote delen van het land voor het zeggen en in januari 1965 was de Vietcong voor het eerst uit het oerwoud gekomen om dagenlang openlijke strijd te leveren om de stad Bmh Gia. De eerste Amerikaanse actie tegen Noord-Vietnam had op 5 augustus 1964 plaats. Nadat de Ver. Staten hadden be kendgemaakt dat twee Amerikaanse torpedobootjagers in de Golf van Tonkin door Noordvietnamese mo tortorpedoboten. waren aangevallen, vonden nog diezelfde dag luchtacties plaats tegen vier basissen in Noord- Vietnam. Op 8 augustus aanvaardde het Amerikaanse Congres de „Ton kin-resolutie", die president Johnson machtigde alle maatregelen te ne men om aan de ontwikkeling en in Zuidoost-Azië het hoofd te bieden. Enkele leden van het Congres vroe gen in 1967 intrekking van de re solutie mede omdat er twijfel was ontstaan over de gang van zaken bij het incident in de Golf van Tonkin. Vietcomg-aanvallen op de vlieg basis Bien Hoa en. op Pleikoe waar bij de Amerikanen ernstige verlie zen aan mensen en materieel leden - hadden 7 februari 1965 een ver geldingsactie tegen de Noordvietna mese plaats Dong Hoi tot gevolg. De luchtoorlog tegen Noord-Viet nam was daarmee begonnen. De Ver. Staten zeiden op deze wijze de in- filtflatiewegen. van Noord-Vietnam naar Zuid-Vietnam te willen blok keren. De luchtoorlog - die veel kri tiek uitlokte - is sedertdien ononder broken voortgezet, met uitzondering van enkele bestandsperiodes tijdens feestdagen. De Amerikaanse strategie bestond uit het leggen van sterke bezettin gen op belangrijke punten, om van daaruit de verbindingswegen open te leggen en dan de controlesfeer uit te breiden naar het binnenland. Dat eiste een geweldige macht aan mensen en materiaal en de Ameri kanen hadden hun sterkte in ja nuari 1968 dan ook opgevoerd tot meer dan 500.000 man, waarbij dan nog de Zevende Vloot kwam en de in Thailand gelegerde luchtmacht eenheden. In april 1965 meldden de Zuid- vietnamezen en Amerikanen dat deelneming aan de strijd in Zuid- Vietnam door geregelde Noordviet namese eenheden was vastgesteld. Het in 1954 gevormde Noord- Vietnam heeft als hoofdstad Ha noi en telde in 1960 een bevol king van bijna 16 miljoen zie len, waarvan 85 procent Vietna- mezen. Ongeveer 18 procent van de grond was in cultuur ge bracht. De voornaamste produk- ten zijn rijst, suiker, maïs en ka toen. De industrie kwam vooral met hulp van communistische landen tot bloei. Viervijfde van Noord-Vietnam is bergland. Zuid-Vietnam, met als rege ringszetel Saigon, telde in 1962 ruim 14 miljoen zielen, waaron der meer dan 650.000 bergbewo ners en 450.000 Cambodjanen, Chinezen en Fransen. Saigon heeft nu met 2.5 miljoen inwo ners de grootste bevolkingsdicht heid. Tachtig procent van de Zuidvietnamezen leeft van de landbouw en twee procent van de industrie. Godsdiensten zijn taoïsme, boeddhisme, katholicis me en verschillende sekten. 50 jaar geleden was Engeland wereldmacht nummer één. Twee wereldoorlogen en een rij van crises hebben het verlaagd tot tweederangs- mogendheid. Van het eens zo machtig Imperium is weinig over dan een afbrokkelend Gemenebest. Nu vraagt een verzwakt Engeland vergeefs toegang tot de E.E.G, Eerst orde op zaken stellen, heet het. Zijn de devaluatie van het pond en de harde begroting doekjes voor het bloeden of een begin van herstel? Dit jaar valt de slag om Engeland. Komt het "Empire" er weer bovenop of is het gedoemd een tweederangsnatie te blijven? Lees Elseviers omslagartikel van deze week. Een messcherpe politieke en economische verkenning. U vindt Elsevier hij een van de 3000 beste tijdschriftenverkooppunten in Nederland. Ook vlak bij XJÏ Elseviers Magazine f l.« Elseviers Weekblad voor de Zakenman f 0.65 Drs. F. A. Hoogendijk, Exclusief interview met Senator Eugene McCarthy Martin W. Duizings: Ongerustheid in Israel over Johnsons besluit België: Verrassing op Zondag Dirk van Rosmalen: Het drama van de Angel Falls Mansholt,Faure en de „dans om de boterberg" Aandelenhonger in Londen Een nieuw Panamakanaal? De kruimels van New Delhi Het kwaad van de steekpenningen Waar het nieuws is daar is Elsevier. Uw krant en TV geven de feiten; veelzijdig Elsevier vertelt de feiten en hun achtergronden. Dit maakt Elsevier zo boeiend en u zo goed geïnformeerd. Noodzakelijk in elk gezin. De infiltratie van manschappen van noord naar zuid werd op 5.000 tot 8.000 man per maand geraamd, de sterkte van de Vietcong eind 1967 op ongeveer 280.000 man. Voor de Zuidvietnamese troepen zag de toestand er in 1965 hachelijk uit. De strategische reserve werd op ongeveer twee bataljons geraamd en mede hierdoor was de directe oor logvoering steeds meer door de Ame rikanen overgenomen. De Zuidviet namese troepen belastten zich voor al met de pacificatie. In 1968 om vatte het Zuidvietnamese leger weer in totaal 700.000 man. Boven dien waren enkele bondgenoten van de Ver. Staten aan de strijd gaan deelnemen. Het waren Zuidkorea- nen, Australiërs, N ieuwzeelianders, Philippino's en Thaise troepen. De Zuidkoreanen waren met 45.000 man het sterkst vertegenwoordigd. Terwijl de Amerikaanse Jacht bommenwerpers de Noordvietname se industrie, het havengebied van Haiphong en wegen bestookten, bombardeerden eenheden van de Zevende Vloot de Noordvietnamese kust. In Zuid-Vietnam legden de grote achtmotorige B-52-bommenwerpers hun „tapijten" op vermeende onder grondse bunkercomplexen van de Vietcong. Geholpen door de Sovjet-Unie, China en andere communistische landen bouwde Noord-Vietnam snel aan zijn verdediging. Hierbij werd vooral de nadruk gelegd op de luchtverdediging, waardoor de Ame rikanen steeds grotere verliezen aan vliegtuigen leden. Uitbreiding (einde 1966) van de luchtoorlog tot luchtaanvallen in de onmiddellijke omgeving van de cen tra van Hanoi en Haiphong had een golf van kritiek tot gevolg. Noord- Vietnam protesteerde fel en sprak van aanvallen op de burgerbevol king met talloze slachtoffers. De Amerikanen verklaarden slechts zui ver militaire doelen aan te vallen maar achtten het mogelijk dat slacht offers waren gevallen, naar hun zeg gen vooral door Noordvietoams eigen luchtdoelraketten.. Niet alleen de strijd nam in he vigheid toe, maar ook de politieke activiteit werd steeds groter rond het Vietnamese conflict, dat inmid dels was uitgegroeid tot een volsla gen oorlog. Vooral na het begin van de grote luchtaanvallen gingen steeds meer landen en vooraanstaande figuren uit vrees voor een derde wereld oorlog - druk op de partijen uit oefenen om aan de conferentietafel te gaan zitten. Op 7 april 1965, twee maanden na de eerste grote luchtaanvallen, bood president John son Hanoi onvoorwaardelijke onder handelingen aan, zonder rechtstreeks met het Zuidvietnamese bevrijdings front te willen onderhandelen. Noord-Vietnam en China lieten - sprekend mede namens het Zuid vietnamese bevrijdingsfront - weten dat de Amerikanen eerst hun lucht aanvallen op Noord-Vietnam dien den te staken en hun troepen moes ten terugtrekken uit het zuiden. Op 8 april liet de Noordvietna mese premier, Fham Van Dong, het uit vier punten bestaande Noordviet namese standpunt weten. Deze punten waren: a) Terugtrekking van de Ameri kaanse troepen uit Zuid-Vietnam, op heffing van de Amerikaanse basis een, verbreking van het verbond met Saigon en staking van de oorlogs handelingen tegen Noord-Vietnam. b) Strikte naleving van de Ge neefse akkoorden in afwachting van Hereniging van beide delen van Viet nam. e) Regeling van de Zuidvietname se kwesties overeenkomstig het pro gramma van het bevrijdingsfront en d) Hereniging door vreedzame middelen zonder buitenlandse in menging. Aan deze voorwaarden is steeds vastgehouden hoewel de Noordviet namese houding ten opzichte van be sprekingen later schijnt te zijn ver soepeld tot de eis dat de Amerikaan se aanvallen op het noorden onvoor. waardelijk dienden te worden ge- «taaikt. Bemiddelingspogingen van vete landen en vooraanstaande personen, eoals secretaris-generaal Oe Thant van de Verenigde Naties en de paus, mislukten. Verscheidene bommen- pauzen tijdens bestandsperiodes ter gelegenheid van feestdagen werden door de Amerikanen verlengd (to 1965-1966 tot vijf weken). Hanoi hield vast aan het program van vier punten. Wel is na de langste bom- menpauze gezegd dat een kans op vrede door een communicatiefout of door niet-reageren van Washington verloren was gegaan, maar van offi ciële Amerikaanse zijde is dit steeds tegengesproken. In 1967 bereikte de onrust in de wereld over de ontwikkelingen in Vietnam een nieuw hoogtepunt. Uit breiding van de strijd, een groot aan tal mislukte vredespogingen en de monstraties waren dagelijks nieuws, De Amerikaanse luchtmacht na derde bij de aanvallen de Chinese grens tot op 15 km. In Zuid-Vietnam werden enkele zware slagen gele verd. De Amerikaanse verliezen, die van 1961 tot eind 1966 6.600 man aan doden bedroegen, stegen in 1967 tot bijna 16.000 man. Meer dan 100.000 Amerikanen werden in de gehele oorlog gewond. Noord-Vietnam sprak van het „uitschakelen" van meer dan 40.000 Amerikanen en hun bondge noten verloren, sedert 1961 tot eind 1967 meer dan 51.000 man aan do den, waarvan ruim 1.500 onder die geallieerden. Volgens de Amerikaan se cijfers sneuvelde aan -de zijde van de Vietcong en de Noordvietna- mezen meer dan 237.000 man, In de tweede helft van 1967 werd van verscheidene officiële Ameri kaanse en Zuidvietnamese zijden gezegd dat men het initiatief in de oorlog had en dat de Vietcong nu langzaam maar zeker werd terugge drongen. Men was ervan overtuigd aan de winnende hand te zijn. Geheel in tegenspraak hiermee was een gewel dig Vietcong-offensief dat eind ja nuari 1968 tegen tal van steden in Zuid-Vietnam werd ingezet. Steden als Saigon en Hué veranderden voor een deel in rokende puinhopen en de guerrillastrijders wisten sommi ge steden dagenlang in handen te houden. De militaire verliezen, waren zeer hoog (volgens Amerikaanse ge gevens aan Vietcong-zijde vele ma len hoger dan aan geallieerde kant) en ook onder de burgerbevolking vie len duizenden slachtoffers. Groot was het aantal gedode burgers dat tus sen de strijdende partijen was te rechtgekomen. Het Vietcong-offensief was ingezet tijdens het zgn. „Tef'-bestand (het Vietnamese nieuwjaar). Dit was door Zuid-Vietnam al voor een deel van het land afgelast in verband met een dreigende Noordvietnamese aanval tegen de Amerikaanse basis Khe Sahn in het noordwesten van het land. Terwijl begin van dit jaar het „Tet" nog niet was uitgewoed, her nieuwde secretaris-generaal Oe Thant zijn vredespogingen met intensieve besprekingen met de leiders van In dia, de Sovjet-Unie, het Verenigd Ko ninkrijk en Noordvietnamese diplo maten. Na een rondreis zei de secre taris-generaal ervan overtuigd te zijn dat zeer snel besprekingen over vrede mogelijk zouden zijn als de Ver. Sta ten hun luchtaanvallen op Noord- Vietnam zouden staken en dat de ..wereld walgt van de oorlog in Viet nam". Washington reageerde koel, tot pre sident Johnson op zondag 30 maart tijdens een bewogen radio- en televi sietoespraak aankondigde de bombar dementen zodanig te beperken dat de delen waar 90 pet. van de Noordviet namese bevolking woont voor onbe paalde tiid niet meer zouden worden aangevallen. De president, die tevens aankondigde zich niet herkiesbaar te stellen, zei de laatste negen maanden die hem nog restten te zullen beste den aan uitbuiting van de kansen op vrede. In brede kring klonk teleurstelling, toen bleek dat de aanvallen nog tot de twintigste breedtegraad (320 km in Noord-Vietnam) werden voortge zet en de kansen dat Hanoi positief zou reageren werden zeer gerinc geacht. Totdat radio-Hanoi op 3 april ver klaarde dat de regering-Minh bereid Is te praten over onvoorwaardelijke stopzetting van de bombardementen en alle oorlogshandelingen tegen de Noordvietnamese republiek opdat de besprekingen (over vrede) kunnen beginnen. (ADVERTENTIE)

Krantenbank Zeeland

de Stem | 1968 | | pagina 21