LIVIT
delïger.
SiLGBEE goot
zondog
politieke
innen
I
ereiy
GEEN VERDRAG V.S.
NEDERLAND OVER
BEZETTING VAN
NEDERLAND
ekker!
vla-flip
it ontspringt!
Verkiezingen keerpunt in historie van
VlaanderenWallonië en Brussel
«me
Geprikkelde premier De Jong:
PAUL HENRI
SPAAK: DE
GAULLE IS
EEN EGOIST
BONZO VLEES BROKJES
BONZO DINER
BONZO RITSBLIK
Kampioenen
Hoofdstad
Schrikbeeld
Burgemeester
Leuven
Vijf jaar
Binnen 15 tellen klaar:
Spreid vakantie
voor scholen
Arbeidsonrust
in Spanje
|ding
I en
fuwe
alles
Ikten
lgen
jteen
fr uw
voor uw hond
voor 'n sterk gebit
het lekkere warme hondefldinif
voor gezonde variatie
DAGBLAD DE STEM VAN DONDERDAG 28 MAART 1968
geen blikopener nodig
N
'WIJ-
(Van onze Brusselse correspondent)
BRUSSEL De verkiezingsstrijd in België verloopt, tegen de ver
wachtingen in, rustig. Nog nooit is er zoveel onzekerheid geweest
over de uitslag van de verkiezingen. Nog nooit zijn zovelen het ant
woord schuldig gebleven op de vraag wat er na de stemmentellerij
moet gebeuren. Luidt de uitslag van de verkiezingen een periode in
waarin België onregeerbaar zal blijken? Krijgen de pessimisten gelijk,
die nu al beweren, dat het nodig zal zijn op korte termijn nieuwe ver
kiezingen uit te schrijven, omdat die van 31 maart geen uitweg zul
len bieden voor de oplossing van de problemen die dit land ver
scheuren?
Of zal het ondanks de op essentiële punten ver uiteenlopende
verkiezingsprogramma's, toch lukken een regering te vormen van de
drie traditionele partijen of van een combinatie van twee van hen?
Is de betrekkelijke rust van de verkiezingsstrijd gelijk aan de stilte
die de storm voorafgaat?
Zondag 31 maart, de dag waarop 6.170.167 Belgen hun stemplicht moe
ten vervullen, kan een keerpunt worden in de geschiedenis van Vlaan
deren, Wallonië en Brussel, drie totaal verschillende landsgedeelten, die
sinds 1830 onder de verzamelnaam België voortleven in een bouwvallig
huis de Belgische staat vormend waarvan de muren gaten en
scheuren vertonen, veroorzaakt door de vele en steeds heftiger wordende
familieruzies.
Slechts weinig leden van de fa
milie België willen dit huis tot de
grond toe afbreken en het nooit
meer opbouwen. Het zijn de sepa
ratisten ..aansluiting bij Neder
land, aansluiting bij Frankrijk, weg
met België" een kleine en te
verwaarlozen familie: steeds meer
plaats in het huis eisen de federa
listen op. Zij willen de sloop van
het huis. Daarin worden ze bijge
vallen door de grote groep familie
leden die de regionale decentrali
satie willen. Maar als federalisten
en decentralisten het gaan hebben
over de nieuwbouwplannen, lopen
de meningen ver uiteen. Ook tus
sen de decentralisten onderling.
Onbetwiste kampioenen van het
federalisme zijn de Vlamingen, die
zich in de Volksunie een partij
met groeiende aanhang verenigd
hebben. In Wallonië vinden de
echte federalisten elkaar in de
„Rassemblement Wallon", een zo
pas tot stand gekomen soort Waalse
Volksunie. Vreemd is echter, dat
deze partij zich in Brussel verbon
den heeft met het „Front Démo-
cratique Francofones" (FDF) waar
in uitgesproken anti-federalisten de
dienst uitmaken.
De drie traditionele partijen
Christelijke Volks Partij, Belgische
Socialistische Partij en de Liberale
Partij voor Vrijheid en Vooruit
gang verwerpen, althans in
naam, het federalisme. Zij zien in,
dat de unitaire staatsvorm zoals die
tot nu toe gefunctioneerd heeft, ver
anderd moet worden. Uitgangspunt
van die verandering is de grond
wettelijke erkenning van het be
staan van de twee taalgemeenschap
pen.
De C.V.P. spreekt vooral over de
culturele autonomie van Vlaande
ren en Wallonië, over regionale ge
zagsorganen en gemeenschapsorga
nen die beslissingsmacht zouden
hebben. Zoals het allemaal in het
C.V.P.-programma geformuleerd
staat, blijft het vooralsnog vaag.
Men ontkomt niet aan de indruk,
dat het voorgestelde hervormings
plan voor de staatsstructuur een
slap aftreksel is van wat men on
der federalisme moet verstaan.
Duidelijk is, dat er ook in de C.V.P.
steeds meer leden gewonnen wor
den voor het idee van het federa
lisme.
Datzelfde geldt voor de socialis
ten. De term federalisme komt in
hun verkiezingsprogramma niet
voor. Maar wat zij aan structuur
hervormingen voorstellen, gaat dui
delijk in de richting van het fede
ralisme. Het programmatiebureau
moet een echt planbureau worden
en de voorbereiding van de plan
ning moet opgedragen worden aan
de gewestelijke planbureaus. Er
moeten drie gewesten komen
Vlaanderen, Wallonië en Brussel,
die elk bestuurd moeten worden
door een gewestelijke economische
''raad.
De liberalen tenslotte voeren hun
verkiezingsstrijd onder de slogan:
„Zij breken af, wij bouwen op". Zij
schermen met de nationale eenheid,
zwaaien te pas en te onpas met de
Belgische driekleur en zeggen de
kiezers, dat ze alleen goede Belgen
kunnen zijn als ze op deP.V.V.
stemmen. Die campagne voor de
nationale eenheid heeft de Partij
voor Vrijheid en Vooruitgang ver
leden keer heel wat stemmen winst
gebracht. Maar sindsdien is er wel
wat veranderd in de verhouding
tussen de gemeenschappen. Dus
moest ook nu de P.V.V. komen met
een uitgebreid programma van
structuurhervorming.
Het federalisme wordt door de
liberalen verworpen met onbewe
zen stellingen als „Federalisme
schokt het vertrouwen in binnen-
en buitenland, investeringen zullen
verminderen, de munt zal niet meer
hetzelfde vertrouwen genieten, le
ningen zullen moeilijker of niet
meer te bekomen zijn. Maar het
eerste en voornaamste gevolg zal
hieruit bestaan dat de werkloos
heid op een angstvallige manier zal
toenemen en onze levensstandaard
bijgevolg zal instorten."
der zich ook maar de moeite te
geven zijn beweringen door het
leveren van goede argumenten
kracht bij te zetten. De PVV wenst
een nationaal pact der Belgen,
waarin opgenomen een taalvrede
voor twaalf jaar.
In feite opteert de P.V.V. voor
de traditionele eenheidsformule,
die, zoals de recente gebeurtenissen
in Leuven toch wel duidelijk be
wezen hebben, zichzelf overleefd
heeft. De liberalen koketteren er
mee zoals ze ook op een bijna wal
gelijke manier schermen met C.V.
P.'ers die naar het liberale kamp
zijn overgelopen.
De federaliserende tendensen in
de Belgische politieke partijen zijn
duidelijk te onderkennen. Hoe de
uitslag van de verkiezingen ook zal
zijn, het land van onze zuiderburen
zal in de eerstkomende jaren nog
geen federale staat worden, maar
een groei naar federale vormen is
niet meer te stuiten. Er zal, ook
bestuurlijk gezien, een nieuw Bel
gië moeten komen.
Dat is het schrikbeeld, dat P.V.V.-
voorzitter Omer Vanaudenhove,
super-schoenfabrikant uit Diest, de
argeloze kiezers voorhoudt. Zon-
neemt geen duidelijk standpunt in,
maar het is algemeen bekend dat
hij voorstander is van een uitbrei
ding. Hij ziet zichzelf trouwens in
de toekomst al als opvolger van de
huidige Brusselse burgemeester
Cooremans, maar dan van een ver
groot Brussel.
De socialisten spreken zich in hun
eenheidsprogramma niet over de
omvang van Brussel uit, de Frans
talige socialisten in Brussel willen
de agglomeratie uitbreiden en heb
ben voor dit streven voorzichtig de
steun van de Waalse socialisten ge
kregen. Lijsttrekker van de Frans
talige socialistische lijst in Brussel
is de burgemeester van Anderlecht,
(de grootste agglomeratie-gemeen
te), Simonet. Een naam om te ont
houden als. er een regering met
socialisten gevormd gaat worden.
De liberale partij is voor uitbrei
ding van de agglomeratie na 1971.
Een groot stadsgewest Brussel is
ook het ideaal van de Waalse P.S.C.,
de Brusselse P.S.C. en het F.D.F.
Inzake de taalwetgeving voor Brus
sel heerst dezelfde verdeeldheid
Vormen de institutionele proble
men belangrijke punten in de ver
kiezingsstrijd, en in de onderhan
delingen die daarna zullen begin
nen, de toekomstige positie van de
hoofdstad Brussel is bij deze ver
kiezingen in het geding gebracht
als nooit tevoren. De vewarring
rond Brussel is groot. Niet minder
dan elf partijen en scheurlijsten din
gen in het kiesdistrict Brussel naar
de gunst van de kiezer.
De Vlamingen en Walen wensen
een onverbiddelijk halt toe te roe
pen aan de ambities van de Frans
talige kliek die Brussel beheerst en
aan wie het voor een groot deel te
wijten is dat de verhoudingen tus
sen de beide taalgemeenschappen
zo verziekt zijn. De Franstalige
kliek van Brussel die ook de kwes
tie Leuven geprovoceerd heeft tot
het punt, dat voor de Vlaamse
volksopinie het „point of no return"
werd.
Belangrijkste punten in de Brus
selse verkiezingsprogramma's van
alle partijen zijn de omvang van de
agglomeratie Brussel en de taal
wetgeving. Wat de omvang van de
agglomeratie betreft, hebben de
Vlaamse C.V.P. en de Volksunie
zich duidelijk uitgesproken voor de
huidige omvang van 19 gemeenten.
Het kartel-Vanden Boeynants
(Waalse en Vlaamse C.V.P.'ers) is
over deze kwestie verdeeld: de
Franstaligen willen uitbreiding, de
Vlaamse kartelleden sluiten zich bij
de Vlaamse C.V.P. aan op dit punt.
Lijsttrekker Vanden Boeynants
Tenslotte het probleem Leuven,
In de verkiezingsstrijd is het wat
op de achtergrond geraakt. Ook al
vormde het de directe oorzaak van
de val van de regering. In de on
derhandelingen over de vorming
van een regering zou het probleem
opnieuw met al zijn geladenheid op
tafel liggen. Voor een in de tijd
gespreide en met financiële waar
borgen omgeven overheveling van
Leuven-Frans naar Wallonië en
niet naar Brussel, zijn zonder dat
er enige twijfel over mogelijk is,
de Vlaamse C.V.P. en de Volksunie.
Tegen zijn de Waalse C.V.P. en het
F.D.F. Het socialistische standpunt:
akkoord met de overheveling als
de Walen het goedvinden. Een
standpunt dat aan duidelijkheid
niet overhoudt.
Het kartel Vanden Boeynants is
verdeeld: de Vlaamse leden (waar
onder drie ministers uit de rege
ring-Vanden Boeynants) zijn voor
de overheveling, die zelfs als iets
gesteld wordt overeenkomstig het
verkiezingsprogramma van de
Vlaamse C.V.P. De Waalse leden
zijn voor de overheveling, als
Leuven-Frans zich ook in Brussel
mag vestigen.
Dat is het ook het door Vanden
Boeynants in de kieskreet verde
digde standpunt, waardoor zijn kans
leider van een nieuwe regering te
worden, zeer verkleind is. De Vla
mingen wensen geen nederzetting
van Leuven-Frans in het Brusselse.
Het zou de verfransing van-Brussel
maar in de hand werken.
In deze verwarring, in dit veld
van tegenstrijdigheden, moet de
kiezer zijn stem bepalen. Meer dan
ooit ontbreekt hem de (betrekkelij
ke) zekerheid, dat hij met het uit
brengen van zijn stem meehelpt aan
de oplossing van de problemen.
Stemmen op de traditionele par
tijen, altijd en ook nu nog gepro
pageerd als de meest constructieve
weg, biedt, de kiezer ook ditmaal
geen garanties.
De liberalen houden hun schijn-
eenheid op. de Christelijke Volks
Partij is uiteengevallen in Walen,
Vlamingen en Brusselaars, de so
cialisten zijn zo zeer verdeeld, dat
een partijbonze als Simonet in alle
openheid zegt, dat men niet moet
verwachten, dat de breuk tussen
Vlamingen en Walen in zijn partij
na de verkiezingen hersteld kan
worden.
Stemmen op de kleinere partijen
heeft evenmin veel zin. Zij schu
wen vooralsnog regeringsverant
woordelijkheid of stellen voor een
eventuele deelname aan de regering
zulke onverbiddelijke eisen, dat er
met hen niet te praten valt.
België, volgens oud-premier Theo
Lefèvre, een land van kleine ideeën
en grote onverdraagzaamheid
gaat op 31 maart de politieke chaos
hinnen. Uit die chaos zal het nieu
we België opgebouwd moeten wor
den ter vervanging van het ana
chronisme dat de Belgische staat
van nu is. „Het is duidelijk," zo
heeft Lefèvre gezegd, „dat we nog
niet aan het einde van de crisis
zijn. De ontknoping zullen we op
zijn vroegst pas over vijf jaar be
leven." De komende zondag kan
dank zij de chaos een keerpunt zijn
in de geschiedenis van onze zuider
buren.
(ADVERTENTIE)
(Van onze parlementaire redactie)
DEN HAAG Tussen Amerika en Nederland bestaat geen verdrag over
het eventueel optreden van Amerikaanse troepen bij onlusten in een
NAVO-Iand, in dit geval Nederland. Kort en bondig heeft minister
president De Jong mede namens minister Luns deze plannen naar het
rijk der fabelen verwezen. De premier deed dit in een uiterst kort ant
woord op vragen van het pacifistische Tweede-Kamerlid Van der Spek,
die de premier uitvoerig gewezen had op geruchten van deze aard, die
de ronde zouden doen.
Het kamerlid haalde, deze geruch
ten aan en wees de premier erop,
dat, de Amerikaanse militaire poli
tie in het gastland zelfs burgers zou
kunnen arresteren en dat Amerika
in dit land kernwapens zou kunnen
stationeren. „De regering draagt
geen kennis van plannen tot het aan
gaan van een overeenkomst als hier
bedoeld", aldus de minister - presi
dent.
Met dezelfde geprikkeldheid wees de
premier tegelijk uit naam van de
minister van Buitenlandse Zaken,
van Defensie en van Justitie de vra
gen van de hand; die het eerste ka
merlid Van Wijk, pacifistisch collega
van het Tweede-Kamerlid Van der
Spek- gesteld had over een ontwerp
verdrag tussen een deel van Europa
en Amerika.
Volgens dit ontwerp - verdrag, be
schreven in het weekblad de „Groe
ne Amsterdammer" zou Amerika
eventueel tot het bezetten van dit
deel van Europa mogen overgaan,
inclusief Nederland. „Van het be
staan van een ontwerp-overeenkomst
van de onderhavige strekking draagt
de regering geen kennis", aldus de
minister.
De vragen van beide parlementariërs
hebben politiek dezelfde basis: het
optreden van Amerika en Europa in
de NAVO en de aanwezigheid van
Amerikaanse troepen in Europa. De
vragen veroordelen in wezen de hou
ding van Nederland tegenover Ame
rika, zoals ook de vragen van mr.
Van Wijk over Nederlandse hulp aan
Thailand bij de aanleg van een twee
de zeehaven in bedoeld land. Hét pa
cifistisch Eerste-Kamerlid wilde na
melijk m dit verband van de minis
ters Luns en Udink weten of de toe
gezegde hulp van 750.000 dollar door
Thailand niet gebruikt zal worden
om ten bate van de Amerikaanse
troepen in Vietnam een oorlogshaven
aan te leggen, of de nieuwe haven
er gedeeltelijk voor te gebruiken.
De ministers wijzen deze sugges
tie van de hand. Thailand heeft al
een specifieke oorlogshaven aldus de
bewindslieden. De aanleg van een
tweede handelshaven is echter om
wille van de ontwikkelingsplannen
dringend nodig. De capaciteit van de
haven van Bangkok is namelijk meer
dan onvoldoende. ,,De vrees dat de
nieuwe zeehaven gebruikt zal wor-
nam is daarom ongegrond", aldus
den voor de oorlogsvoering in Viet-
de minister Luns en Udink.
(ADVERTENTIE)
(ADVERTENTIE)
yoghurt
BLOOMINGTON (AP) Paul
Henri Spaak, oud-secretaris-generaal
van de NAVO en oud-premier van
België, vindt generaal De Gaulle
een egoïst en een ernstige bedreiging
voor het Atlantische bondgenoot
schap en de eenheid van Europa.
Spaak zei van hem: „Ik beschouw
hem als de gevaarlijkste tegenstan
der van twee ideeën, waarvoor ik
25 jaar heb gestreden."
Spaak voerde het woord op de
jaarlijkse Adlai Stevenson bijeen
komst te Bloomington (Illinois). Hjj
zei, dat De Gaulle weigert de Ver
enigde Staten als leider van de vrije
wereld te erkennen en dat hij een
wrok tegen dat land koestert omdat,
het het zijne overschaduwt.
„Met geweld en ongerechtvaardigd
valt hij het standpunt aan, dat de
Verenigde Staten ten aanzien van
Vietnam en het Midden-Oosten in
nemen."
„Hij heeft de diensten vergeten,
die de Verenigde Staten Frankrijk
hebben bewezen. Hij wil zich niet
herinneren dat Frankrijk zonder de
Verenigde Staten niet weer onaf
hankelijk zou zijn geworden en dat
hij dan niet de rol zou kunnen spelen
die hij thans speelt."
„Arrogant veroordeelt hij de hou
ding van de Amerikanen en werpt
hij zich op als verdediger van de
Vietnamezen en hun onafhankelijk
heid," zei hij.
Stichting Recreatie:
DEN HAAG (ANP) De Stich
ting Recreatie heeft zich telegrafisch
tot de minister van Sociale Zaken en
Volksgezondheid en de staatssecreta
rissen van Economische Zaken en
van Onderwijs en Wetenschappen ge
wend met het verzoek nog voor de
maand april overleg met West-
Duitsland te beginnen over een door
de stichting beoogde schoolvakantie
spreiding in beide landen.
In ons land werd de laatste jaren
op het gebied van. de vakantiesprei-
dmg .een bevredigende voortgang
geboekt, maar de voor dit jaar be
reikte spreiding wordt echter te niet
gedaan door vervroeging van de
schoolvakanties in de Westduitse
deelstaat Noordrijn-Westfalen.
Tussen nu en het jaar 2000 staan
er zééééér gekke dingen te gebeuren,
weet u dat? Zo heeft een Canadese
biologe ontdekt dat de groei van
graan bevorderd kan worden door
bepaalde hoge fluittonen te laten
horen. Voor het menselijk gehoor
zijn die tonen wel onverdraaglijk.
Het menselijke aspect schiet er
weer eens bij in, maar intussen kun
je als boer tóch maar naar je graan
fluiten.
En dan dit. In ons eigen Neder»
land zullen binnenkort alle melk
koeien netjes naar leeftijd gerang
schikt in een computer zitten. Dat i$
voor de melfccontrole, die straks feil
loos en met een maximum aan ge
gevens kan werken. Men kan met
zo'n meesterbrein echter geen koe
handel drijven.
„De vergoeding voor hét plukken
van kegels over 1967 is geheel uit
betaald."
(Uit een verslag van Staats
bosbeheer in KABO-post).
Dat ts geheimtaal uit de bosbouw,
Kegels zijn vruchten van naaldbo
men. Overigens, als u dacht dat bos
sen bij uitstek oorden van rust en
stilte zijn, moet u even uerder lezen*
Uit een rapport voor Staatsbosbe
heer vermeldt KABO-post:
„Bij een onderzoek bij 93 bosar-
beiders, ingesteld door de afdeling
Arbeidsgeneeskunde, sectie Audiolo-
gie, van het Nederlands Instituut
voor Preventieve Geneeskunde, i3
geconstateerd, dat 25 procent aan
een matig ernstig en 10 procent aan
een ernstig gehoorverlies lijdt."
Nu bevinden bosarbeiders zich,
uiteraard beroepshalve alleen
door de week in het bos. Verreweg
de meeste amateur-bosbezoefcers ko
men daar slechts in het weekeinde,
Vandaar.
Het regime van Fidel Castro heeft,
deze week een van de meest popua
laire sporten op Cuba, hanengevecht
ten. verboden. Degenen die deze wed|
strijden organiseren en ernaar kij£
ken, worden van officiële zijde „vjjk
anden van de revolutie" genoemd.
rk
Ofwel: kemphanen.
A
Eicon or a Randolph Sears, die ruitrï
60 jaar geleden de weg heeft ge«ï
baand voor het deelnemen van vrou«
wen aan sportwedstrijden, is dinsdag*
87 jaar oud, in Florida overleden.
In 1909 deed zij als eerste vrouw
mee aan een polowedstrijd in Enge
land. Tennis, squash en paardrijden
waren eveneens favoriete sporten
voor haar. In 1910 was zij de eerste
vrouw ter wereld die een vliegtocht
maakte.
Mr. Cats gaat zich geheel inzetten,
voor de EXPO-'ll in Japan. In
H aap se kringen wordt hij nu „ex-
politicus" genoemd
De politieke vernieuwing blijkt
zich steeds meer op het horecawezen
te oriënteren. Na D_'66 gaan nu ook
de PvdA-jongeren in Amsterdam hun
heil zoeken in een politiek café. Vol
gende maand wordt het geopend in
de Pieterspoortsteeg aldaar.
Als er een schaap over de dam,
isBij de KVP zoekt men, naar
verluidt, een ervaren restaurateur,
Minister Udink heeft, zo lees ik,
op een provinciale toogdag van de
hervormde vrouwengroep CJFV in
Vlaardingen gezegd: „Natuurlijk kost
de samenwerking met de ontwikke
lingslanden ons volk offers. Het zou
bijvoorbeeld kunnen betekenen dat
we over drie jaar niet vier auto's
per gezin hebben, maar slechts twee."
Ja, en da's nog niets. Over zes
jaar is het offer nog veel groter
Dan heeft ieder gezin maar vier
auto's, terwijl het er acht zouden
kunnen zijn I
De minister zocht natuurlijk naar
een voorbeeld, en dan neem je iets
uit je eigen omgeving, dat ligt het
meest voor de hand, nietwaar?
MERIJN
MADRID (Reuter) De Spaanse
politie heeft gisteren ongeveer 2000
arbeiders uit één van de grootste
vrachtautofabrieken van Madrid ver
wijderd, die een zitstaking hielden.
De moeilijkheden waren zondag be
gonnen toen de politie een bijeen
komst van metaalarbeiders in Madrid
ontbond, die was georganiseerd door
de illegale „arbeiderscomités". Maan-
dag en dinsdag werden korte zitsta-
kingen gehouden en toen vandaag
een dergelijke demonstratie zou wor
den gehouden, werd de politie geroe
pen.
