NGEN
loks
ONTWIKKELINGS
HULP EIST
RADICALE DADEN
r
TARVO
Mtarvi
JUBILEUM VAN DAF
KOST F 3 MILJOEN
t!
Prof. dr. R. Kwant voor Bedrijfsapostolaat:
Slowaken eisen federatie naar Joegoslavisch voorbeeld
I )e^e!Hd
Binnen 15 tellen klaar:
EEN „VERGETEN PROBLEEMIN TSJ ECHOSLOM/AKI JE
Op 1 april veertigjarig bestaan
Initiatief
Natuurwetenschap
Schuld
Politiek© deuk
Et* -
Moutbrood
morgen nemen»,
self proeven!
VERBITTERD
UITGEHOLD
ONTSLAG
Verloting
Verdediger van
„Ouwe NoF'
trekt zich terug
/rroostprijs' voor
Hans Arnold:
als ambassadeur
naar Nederland
ZILVERSTOP IN
ZWITSERLAND
NEW YORK TIMES:
Johnson sterk
op conventie
DAGBLAD DE STEM VAN DINSDAG 26 MAART 1968
'9
ingskantoor
J48
jn op Zoom
'erken,
.iw juwelier,
nu ook op een
Keltum-Bank
io Bank. Hoe
desteen kom-
kwart van de
in - en de rest
Ie Amro bank.
maand weer
betalen als u
(één gebruik-
is er immers
v juwelier ligt
Daar staat al-
IC.
met parels van ver-
geven de strakke
lassieke model een
het. In juweliers-
\ar. Incl. dressoir-
twaalfpersoons:
oersoons: f 817,50.
f637,50
toelopende lijn
Oncerd benadrukt
filetranden waar-
mooie couvert zijn
heeft. In zilver, ju
in edelstaal ver
welfde 6-])ersoo7is
!s Hollands Glad,
ver f1732,-. Juwe-
Edelstaal:
f323,65
(Van een onzer verslaggevers)
BREDA Alleen een radicale aanpak van de structuur van de hulp-
ontvangende landen kan de brandende kwesties, waarvoor de ontwik
kelingshulp staat, tot een oplossing brengen. Charitas-acties en schepen
met graan voor het Indiase Bihar zijn nodig en nuttig, maar langs deze
weg komt men er niet toe de problemen van de ontwikkelingslanden
in de grond aan te pakken.
Dit was een van de conclusies, die prof. dr. R. C. Kwant zondag
morgen etaleerde in zijn lezing voor de gezamenlijke gespreksgroepen
van het Bedrijfsapostolaat Breda en andere geïnteresseerden uit de
kringen van de industrie.
Prof. Kwant, hoogleraar in de
filosofie aan de universiteit te
Utrecht, hield zich niet strikt aan
liet verzoek, dat hem gedaan was,
te komen spreken over de encycliek
„Populorum Progressio" (de ont
wikkeling van de volken), die een
jaar geleden door paus Paulus VI
is uitgegeven.
„Want", aldus de augustijn, „het
waren de socialistische kringen, die
het initiatief genomen hebben tot
ontwikkelingshulp. Zij hebben het
economische structuurprobleem het
eerst onderkend.
„Hadden de katholieken dit pro
bleem niet het eerst kunnen stel
len, gelet op de lange ervaringen
van de missionarissen in de ont
wikkelingsgebieden?". Met deze re
torische vraag richtte de spreker
zich tot de circa 250 toehoorders,
waaronder de heer Ernst, bisschop
van Breda, die op de zonnige zon
dagmorgen naar Bouvigne waren
gekomen in Breda om zich te be
zinnen op de wereldontwikkelings
hulp. Dit onder leiding van hoofd
aalmoezenier drs. J. J. van der
Meer.
Volgens prof. Kwant heeft de
kerk echter het initiatief gemist,
omdat twintig jaar geleden de op
leiding van de missionarissen met
name nog niet de juiste gesteld
heid toonde voor deze taak. Ver
der merkte hij op, dat de encycliek
„Populorum Progressio" evenmin
nieuw als origineel is. Reden waar
om hij zijn lezing allereerst richtte
op een filosofische benadering van
het ontwikkelingsprobleem, zoals
dit al geruime tijd gezien en erkend
wordt, en zich verder beperkte tot
enkele kanttekeningen bij de nogal
late pauselijke brief over dit on
derwerp.
„Maar", zo voegde hij hier later
aan toe, „de ontwikkelingsproble
matiek gaat naar zijn structuur
de omvang van het missione-
ringswerk te buiten. De economi
sche herstructurering van een land
vraagt bijvoorbeeld de opbouw
van een wegennet en industrieën,
alsook een deugdelijke energievoor
ziening. Dit alles behoort niet tot
de directe taken van de kerk".
Bedrijfsaalmoezenier M. Gies-
bers had kort daarvoor in zijn
toespraak tijdens de eucharistievie
ring gezegd, „dat het liturgisch ge
stoei in de kerk in het niet zinkt
bij de problemen van de ontwikke
lingshulp".
In het begin van zijn betoog
stelde prof. Kwant, dat historisch
gezien het probleem van de ont
wikkelingshulp pas kort geleden
is gesteld, alhoewel de problemen
reeds vroeger leefden. De termino
logie is pas tien a vijftien jaar oud,
zei hij.
Het ontwikkelingsprobleem kwam
eerst duidelijk naar voren bij de
zelfstandigwording van de ontwik
kelingslanden in Afrika en Azië.
Maar deze stelling gaat niet op voor
Latijns-Amerika.
„De oorzaak van de ontwikke
lingsproblematiek ligt bij ons, ont
wikkelde landen", redeneerde prof.
Kwant. Want „onder"-ontwikkeling
veronderstelt een vergelijkingsmo
gelijkheid met landen, die meer
ontwikkeld zijn. Deze is er dan ook
inderdaad. Door de informatiemid
delen, radio (transistors!) televisie
en pers worden de mensen in de
ontwikkelingslanden op de hoogte
gebracht van de situatie elders in
de wereld. Dus ook van de economi
sche ontwikkelingen daar. Deze vin
den hun grondslag in de opkomst
van de natuurwetenschappen. De
grote mogelijkheden voor de ver
betering van de economische wel
vaart werden pas duidelijk door de
verwetenschappelijking van de ar
beid.
„Onze handen werken nu in het
licht van onze wetenschappelijke
hersenen", aldus prof. Kwant. De
produktiviteit van de arbeid, waar
van de mensheid in zijn dagelijks
bestaan afhankelijk is, is hierdoor
enorm gestegen. Vooral de laatste
vijftig zestig jaar is de sprong
omhoog bijzonder groot geweest.
Veel groter dan in de duizenden
jaren ontwikkeling van het mense
lijk bestaan, die hieraan vooraf zijn
gegaan? De welvaart is daardoor in
het bereik gekomen van grote mas
sa's. Sterker nog, de produktie van
goederen voor de massa (bijvoor
beeld televisie-apparaten) is nu
zelfs een economische noodzaak ge
worden.
PROF. DR. KWANT
encycliek niet origineel
Een bijkomend verschijnsel bij
deze ontwikkeling is, dat de „af
fluent society" - de van overvloed
steeds verder uitdijende samenle
ving in de ontwikkelde landen - de
achtergebleven landen afgunstig
heeft gemaakt. Een afgunst, die
een zekere overeenkomst vertoont
met die van sommige oudere men
sen die zelf opgegroeid in armoede
- niet goed kunnen verwerken, dat
de jeugd van nu zo rijk bedeeld is.
Vroeger was het verschil in wel
vaart tussen de generaties en tus
sen de verschllende volken niet zo
groot als thans. Daarom was de tra
giek ook niet zo hevig.
Hebben wij schuld aan de situatie?
vroeg prof. Kwant. Uit de op de le
zing volgende discussie bleek, dat
sommige aanwezigen deze vraag
met „ja" meenden te moeten be
antwoorden. Niet alleen vanwege
de uitbuiting van grote gebieden in
de wereld door de koloniserende en
slavenhandelende landen van voor
heen maar ook nu nog door de
prijsdiscriminatie in de handel met
de grondstoffen producerende ont
wikkelingslanden.
Prof. Kwant meende echter, dat
dit zelfverwijt in het algemeen niet
juist is. Want, zo betoogde hij, de
ontwikkeling van bepaalde landen
is op de eerste plaats veroorzaakt
door de verbetering van het eigen
arbeidsbestel. Het is maar gedeel
telijk waar dat ze omhoog is ge
gaan door zich af te zetten op de
rug van de kolonies, waar nu nog
steeds - evenals tot voor kort in
de ontwikkelde landen - het regiem
van de schaarste heerst.
Het is in ieder geval wel merk
waardig, zei hij, dat bijvoorbeeld
grote koloniserende landen als
Spanje en Portugal achter lopen bij
een land als Duitsland, dat vrijwel
nooit kolonies heeft gehad.
Desondanks, aldus prof. Kwant,
is het verschil in welvaart een on
aanvaardbare situatie. Vooreerst,
al is dit dan niet het fraaiste motief
vanwege het eigenbelang der ont
wikkelde volken. „Een niet ge
spreide welvaart is namelijk een
bedreigde welvaart". Maar vooral
ook vanuit het oogpunt van mede
menselijkheid en evangelische be
wogenheid.
De hoogleraar stak de lont in het
kruitvat, door een toelichting op
het volkomen juiste principe, dat
de ontwikkeling en de ontwikke
lingshulp moeten gebeuren vanuit
de plaatselijke omstandigheden.
Deze zijn bijvoorbeeld in Latijns-
Amerika geheel anders dan in In
dia.
Sociale patronen, zo constateerde
hij, staan de vooruitgang in som
mige ontwikkelingslanden in de
weg. Bijvoorbeeld de feodale struc
tuur van de Arabische landen, die
zo rijk zijn aan olie.
Prompt kwam hierop uit de zaal
de vraag of het niet hoog tijd is, dat
er politieke druk uitgeoefend wordt
op de landen, die met hun struc
tuur de eigen ontwikkeling tegen
houden. Alsook of er geen steun
verleend dient te worden aan re
volutionaire bewegingen in derge
lijke landen.
NOVOTNY
(ADVERTENTIE)
M
(o](§ 0Q©©Cm
(Van onze correspondent)
WENEN Als een bom is in
Praag het bericht ingeslagen dat
de juristen van de universiteit
van Pressburg het afschaffen
hebben geëist van de huidige cen
tralistische staatsstructuur. Deze
juristen wensen een ombouw van
het land in een federatie van
twee gelijkgerechtigde delen, een
Tsjechisch en een Slowaaks. In
deze opzienbarende uitspraak
heet het dat de Tsjechen tot nu toe
eenzijdig werden bevoordeeld
hetgeen niet in overeenstemming
is met de socialistische principes.
De grondwet zal dan ook zodanig
veranderd moeten worden, dat voort
aan alleen kwesties van buitenlandse
politiek, defensie en constitutie ge
meenschappelijk geregeld kunnen
worden, terwijl de overige zaken tot
de rechtsmacht van beide volken ho-
Dergelijke eisen ongetwijfeld
met toestemming van machtige Slo-
waakse communistische leiders (de
nieuwe Tsjechoslowaakse partijleider
Alexander Dubeck is een Slowaak)
naar voren gebracht kan men in
de Slowaakse kranten geregeld tussen
de regels door lezen sedert Novotny
van zijn macht is ontheven. Maar in
het Tsjechische landgedeelte heeft
men tot nu toe van zorgen en wensen
uit het oosten van de republiek geen
notitie genomen, hetgeen duidelijk
is als men weet dat Slowaakse kran
ten in Praag nauwelijks verkrijgbaar
zijn. Daarom is het ook aan maar
weinig mensen bekend dat al gerui
me tijd in Slowakije die stromingen
de overhand hebben gekregen die het
heil voor hun land zien in het bewan
delen van eigen wegen. Daarbij
wordt dan steeds weer Oostenrijk als
voorbeeld genoemd dat buiten de
grote blokken om toch goed kan
voortbestaan. Het is dan ook niet toe
vallig, dat de Slowaken zich de laat
ste maanden steeds meer uit nationale
overheidsorganisaties terugtrekken en
zich op eigen land concentreren en
dit niet op de laatste plaats omdat zij
door de bureaucraten in Praag met
de nodige neerbuigendheid worden
behandeld.
Bij de totstandkoming van Tsjecho-
slowakijë in 1918 hadden president
Masaryk en zijn minister van bui
tenlandse zaken Benesj aan de Slo
waken autonomie beloofd, maar deze
beloften werden nooit ingelost. Dit
zelfde spelletje heeft zich na de twee
de wereldoorlog herhaald, terwijl Be
nesj, toentertijd staatspresident, zelfs
het bestaan van een eigen Slowaaks
volk ontkende en de wens van de
Slowaakse verzetsstrijders voor een
federatieve oplossing verbitterd be
streed. Karol Smidke, de eerste Slo
waakse communistische partijleider
werd in 1945 door een partijman
uit Praag vervangen. Daarmee waren
alle kansen voor gelijkberechtiging
van beide volken in een nieuwe staat
verkeken.
Toch verklaarde Praag ermee ak
koord te kurmen gaan Slowakije ten
minste autonomie te geven. Vervol
gens werd overeengekomen dat de
nationale raad van Pressburg de wet
gevende en uitvoerende macht in alle
zaken zou krijgen die niet uitdrukke
lijk aan de centrale regering bleven
voorbehouden. Maar in de loop der
laren en vooral na de machtsoverna
me door de communisten werd deze
autonomie steeds meer uitgehold en
tenslotte in 1960 geheel tenietge
daan, omdat het verdere bestaan van
deze autonomie „de gemeenschappe
lijke zaak slechts kon schaden". Zelfs
het oude embleem van Slowakije, een
dubbelkruis met drie bergen, ver
dween uit het nationale wapen.
Het gevolg van deze maatregelen
was dat de Slowaken voortaan de
centrale regering in Praag (4 Slowa
ken op 30 Tsjechen) verantwoordelijk
DUBCEK
stelden voor ieder verzuim en elke
mislukking in hun land. Een van de
Slowaakse ministers, Krahulec, pleeg
de in 1966 zelfmoord na een drama
tische bekentenis zijn eigen land te
hebben benadeeld. De anderen liepen
volledig in de pas van Novotny. Dezer
dagen nam het parlement van Slowa
kije een tegenmaatregel: zijn eigen
voorzitter Michal Chudik werd, be
dolven onder smaad, van zijn functie
ontheven.
Ongetwijfeld zal de ombouw van de
staat Tsjechoslowakije in een federa
tieve staat niet zonder problemen
verlopen, ook al heeft men het voor
beeld van de Sovjet-Unie en van Joe
goslavië voor zich. Maar de suprema
tie van het Tsjechische volk in de
staat Tsjechoslowakije behoort na de
val van Novotny evenzeer tot het ver
leden als die van de Serven in Joe
goslavië na de val van Rankovic.
(ADVERTENTIE)
Lekker
limonadesiroop
(Van een onzer verslaggevers)
EINDHOVEN Voor Doorne's Automobielfabriek (DAF) in Eindhoven
bestaat maandag 1 april veertig jaar. Dit jubileum, dat op grootse wijze ge
vierd zal wordén, gaat het concern meer dan 3 miljoen gulden kosten. Het
8496 man tellende personeel zal op 1 april niet werken en krijgt een dag
extra betaald verlof.
Deze produktiestop van een dag kost
het bedrijf ongeveer twee miljoen
gulden. Als jubileumgeschenk zal bo
vendien 1 miljoen gulden onder het
personeel worden verdeeld-
Dit betekent, dat elke werknemer
een bedrag van veertig gulden zal
ontvangen, vermeerderd met f 7,50
per dienstjaar. De loonbelasting, die
op deze uitkering drukt, komt voor
rekening van het bedrijf.
Onder het personeel zullen boven
dien 5 personenwagens worden ver
loot.
Het betreft hier twee wagens van
het type 33 de Luxe, een 44-de-Luxe,
een 44 stationcar en een Daf - 55.
Aan deze verloting waarvan de uit
slag op 29 maart bekend zal wor
den gemaakt, zuilen alle werknemers
deelnemen, die op 29 maart van het
vorig jaar in dienst van het bedrijf
waren.
UTRECHT (ANP) De Utrechtse
advocaat, mr. G. A. van Straten,
heeft zich gisteren genoodzaakt ge
zien de verdediging van de 75-jarige
R. neer te leggen. De bejaarde
Utrechter (bijgenaamd „Arnhemse"
of „Ouwe Nol") wordt ervan ver
dacht de drievoudige moordenaar
Hans van Z. te hebben aangespoord
tot twee moorden en een roofover
val.
Desgevraagd verklaarde mr. Van
Straten na een gesprek met zijn cli
ënt, dat hij het niet langer verant
woord acht de verdediging te voe
ren. „Ouwe Nol", die sedert 18 de
cember in voorlopige hechtenis is,
heeft diepgaande meningsverschillen
met zijn toegevoegde raadsman. Vol
gens mr. Van Straten is er sprake
van onvoldoende wederzijds vertrou
wen, dat tot uiting is gekomen in
verschil van technisch inzicht. De
raadsman betreurt dit ernstig, om
dat hij bijna alle verhoren in het ge
rechtelijk vooronderzoek heeft mee
gemaakt. Mr. Van Straten vindt de
zaak te belangrijk om voorbij te
gaan aan de geschillen. Hij heeft
zijn besluit genomen een dag voor de
datum, waarop de rechtbank over
verlenging van de voorlopige hech
tenis moet beslissen.
(ADVERTENTIE)
(Van onze correspondent in Bonn)
BONN De chef van de kanse
larij van minister van buitenlandse
zaken Willy Brandt in het departe
ment-met-de-1000-ramen aan de A-
denauer. Alleen in Bonn, Hans Ar
nold, staat op het punt om als am
bassadeur naar Den Haag te wor
den gezonden. Hij zal daar de te
genwoordige ambassadeur Knoke af
lossen.
De post in Den Haag is voor Ar
nold een soort troostprijs. Brandt
was namelijk van plan geweest om
hem als Westduitslands ambassadeur
naar Joegoslavië te sturen, met welk
land de Bondsrepubliek enige maan
den geleden diplomatieke betrekkin
gen heeft hervat.
Arnold is een man die nog maar
betrekkelijk korte tijd lid is van de
S.P.D. en hij is nog korter werk
zaam op het ministerie van buiten
landse zaken- Het gebrek aan diplo
matieke ervaring is vermoedelijk een
van de oorzaken geweest waarom
bondskanselier Kiesinger die ten
slotte nog altijd de richtlijnen van
de Westduitse politiek bepaalt en in
laatste instantie alle beslissingen ne
men moet aan Arnolds benoeming
tot ambassadeur in Belgrado niet zijn
goedkeuring meende te kunnen hech
ten. Het S.P.D.-Bondsdaglid Peter
Blachstein gaat nu in deze functie
naar Joegoslavië. Voor Arnold werd
daarvoor de post in Den Haag ge
reserveerd.
BERN (AFP) Blijkens een giste
ren door het Zwitserse ministerie van
financiën uitgegeven communiqué is
het oppotten, het smelten en de uit
voer van zilveren geldstukken in
Zwitserland voortaan verboden. De
krachtige stijging van de goudprijs,
die omstreeks half maart een kritieke
vorm had aangenomen, heeft gelijk
tijdig een ongekende stijging van de
zilverprijs tot gevolg gehad.
Met name in de grensgebieden
heeft men de laatste dagen op zeer
grote schaal zilveren geldstukken ge
kocht. Het schijnt dat de uit Zwitser
land uitgevoerde geldstukken vooral
zijn gekocht door smelterijen, die ze
verwerken voor industriële doelein
den.
1
\z>
Ook zonder dat er nu direct een
kabinet op springen staat hebben vlij
als goed-geëvolueerde twintigste-
eeuwers altijd wel onze mond vol
over het een of ander. En dan moe
ten ook allerlei min of meer officiële
instanties zo nodig een verklaring uit
geven. Dat is de kwaal van gans een
volk geworden.
Maar weet u wat het fijne van een
„verklaring" eigenlijk is? Dat is de
omstandigheid, vernam ik onlangs
uit gezaghebbende kringen, dat zo
iets altijd (pas) wordt uitgegeven
als de deksel onmogelijk meer op de
doofpot kan.
Uit dezelfde bron hoorde ik dat
„opheldering" geven alleen maar is:
zoveel bijzonderheden vertellen dat de
kwestie zelf op de achtergrond raakt.
Zo wordt er gepraat, vrienden, tot
dat onlangs ex-minister, AR-Eerste-
Kamerlid prof. mr. P. J. Verdam
over een of ander EEG-probleem dat
hier niet terzake doet, zei: „Over de
ze zaak is het laatste woord nog
niet gesproken, al is het alleen maar
omdat ik nog aan het woord ben."
„Luxe is wat de volgende salaris
klasse heeft bereikt" (uitspraak van
dr. Dippel, tevens een denkertje
Sinds de oprichting van de LKV, de
Landelijke Korporaals Vereniging,
drie jaar geleden, vechten de leden
voor de feitelijke erkenning van kor
poraals als gegradueerde militairen,
In feite komt dit vooral neer op er
kenning van hun eetzalen. De LKV
vindt dat korporaals evenveel recht
op een eigen „mess-room" hebben als
onderofficieren.
Voor eetzaal, koningin en vader
land".
Er sterven meer mannen dan vrou
wen uit louter liefdesverdriet hebben
twee Britse geneesheren van het Ta-
vistockziekenhuis in Londen ontdekt
na een onderzoek van zes jaar. Dit
wil niet zeggen dat vrouwen bij het
verlies van hun levenspartner minder
verdrietig zijn, maar wel dat ze
het langer uithouden.
Nadat er vlakbij het Westduitse Of-
fenburg een grote fabriek geheel was
afgebrand, ontdekte de brandweer in
een gespaard gebleven bijgebouw de
portier, in diepe slaap. Hij had niets
van de brand en van het blussings-
werk gemerkt.
Wat je noemt een vuurvaste slaap.
„De Verheven Strijder heeft het
werk van het Comité geopend met een
oriënterende redevoeringenz." „De
Verheven strijder heeft de opvatting
over de democratiegeanalyseerd
enz." Dit zijn citaten uit het maan
delijks bulletin, genaamd „Nieuws uit
Tunesië". De Verheven Strijder is
president Bourguiba.
Diezelfde Verheven Strijder heeft
gezegd, aldus pag. 8 van hetzelfde
nummer „Nieuws uit Tunesië" (ja
nuari 1968): „De leerstelling die wij
ons hebben gesteld is in essentie hu
manistisch: voor ons is de mens een
d°ei op zichzelf, wij geloven werke
lijk in het gewijde karakter van zijn
toestand."
De Verheven Strijder geeft hier het
gewijde karakter van zijn toestand
zuiver weer.
Kandidaat-voorzitter Van der Stee
van de KVP vond vorige week de
„bedelbrief" van prof. De Quay c.s.
nog een „onschuldig" en gewoon iets,
waar je niet zo'n drukte om hoefde
te meken. Enkele dagen later, in het
weekeinde verklaarde hij de brief
te betreuren. De brief vond hij nu
niet „consequent-vooruitstrevend."
Als KVP'er moet je wel Stee-vast
in je schoenen staan!
MERIJN
(Van onze redactie buitenland)
NEW YORK Volgens een opi
niepeiling van de New York Times
onder 2.576 van de 2.622 gedelegeer
den op de democratische conventie
zou Johnson thans 1.725, Robert Ken
nedy en Eugene McCarthy samen
790, George Wallace 61 stemmen ver
overen.
Time voorspelt voor de voorver
kiezingen van Wisconsin (die op 2
april worden gehouden) dat de re
publikeinen Nixon 73 proeent, Ro
nald Reagan 9 en Rockefeller 5 pro
cent van de stemmen zou geven. Bij
de democraten zou president John
son 36 procent, McCarthy 30 en Ken
nedy 18 procent van de stemmen ha
len. Beide laatste „vredeskandidaten"
hebben zondag de steun gekregen
van dominee Martin Luther King
