BP-PRESIDENTNOORDZEE „ROTTIG DING" Eiland te huur voor f 50000 per dag SERVAN SCHREIBERNA 1980 ZAL HET TE LAAT ZIJN Wat doet Europa niet? JSU**l Lekkernij Eigen type Zusterbel HEYMANS' VOORJAARSMODE PROF. PERRIN Atoomonderzoek in Europa stagneert DAGBLAD DE STEM VAN ZATERDAG 16 MAART 1968 (ADVERTENTIE) (Van een onzer verslaggevers) DEN HAAG De fors gebouwde president van de British Petroleum exploratie maatschappij Nederland (kortweg PB), de heer G. B. O'Meara, zegt het dan wel niet zo direct in zijn gebroken maar heel goed ver staanbaar Nederlands, hij bedoelt toch zonder meer dat de Noordzee een „rottig ding" is. Zijn niets aan duidelijkheid overlatende opmer king over de aloude haringvijver zal onbetwistbaar worden gedeeld door de zeventien andere oliemagnaten, die op de historische datum 7 maar 1968 van minister De Block van economische zaken de vrije hand hebben gekregen op het Nederlandse continentale plat van de Noordzee. Dat plat is onderverdeeld in 193 blokken en in 101 daarvan mogen de achttien uitverkoren oliemaatschappijen en -combiriaties in de Noord, zeebodem gaan woelen naar olie of gas. Het resterende aantal blokken moet als niet geologisch interessant worden beschouwd, met andere woorden daar valt niets te halen. De oliereuzen zijn intussen al druk in de weer met het treffen van voorbereidingen voor een zo snel mogelijke opmars naar de hun toegewezen operatieterreinen. De Transocean II, een booreiland van de Shell, zette deze week zelfs al koers naar het felbegeerde blok k 17 even ten westen van Texel. Op het ogenblik wordt op het ter rein van de Rotterdamse Droog dok Maatschappij (5000 man per soneel, opgericht 1902 en de eerste werf, welke in Europa met een drijvend droogdok op de proppen kwam) driftig gesleuteld aan de „Sea Quest" van de BP. De grote bazen van de Britisch Petroleum Mij, de heren O'Meara, Fox, dr. Jones en Stolk, willen cou- te que coute dat het booreiland met zijn door een winterstorm op de Noordzee knap gehavende negen ankerkettingen over twee maanden naar het haar toegewezen explora- tiegebied ten westen van IJmuiden kan worden gesleept. De heer O'Meara ontving ons in de lounge van de „Sea Quest" waar aan een lading verf bepaald niét verspild zou zijn. De ontvangst was in de stijl van een booreiland, rauw en met niet al te veel handensehud- den. De lift was defect, of deed het wel maar niet safe genoeg naar de zin van de arbeidsinspectie. De ijzeren bak met vier staaldraadjes gekoppeld aan de haak van een draaikraan was beslist ver onder de maat van de hele santekraam vei ligheidsmaatregelen bij elkaar. Maar wie daarover in het milieu van de harde oliejongens zou gaan zeuren, kon meteen als een knies oor worden gedoodverfd. Slochteren naar het vier-blokken- gebied van de BP. Nog voordeliger is de situatie voor de NAM (Ned. Aardolie Mij), dochter van ESSO (50 pet.) en Shell (50 pet.). De Nederlandse overheid heeft aan BP zeven blokken toegewezen, die ongeveer 2493 km2 bestrijken in twee gebieden. Zij zijn gelegen in het noordoostelijk en zuidelijk ge deelte van het continentale plat. De vier blokken bl3, bl5, bl6 en cl6 (in het noordoostelijk areaal) heb ben bij de maatschappij grote ver wachtingen verwekt. De heer O'Meara zei ons: „We are satisfied". Dat weten we dus, de BP is tevre den met hetgeen haar door minis ter De Block werd gegeven. „We gaan eerst een behoorlijk seismo- grafisch onderzoek doen", werd ons verder medegedeeld. En tot slot de wel wat merkwaardige opmerking: „We geven meer voorkeur aan gas dan aan olie". Het zit erin, dat een vrijwel rechte lijn kan worden ge trokken van die kapitale gasbel bij De algemene prettige verwach ting is, dat het hele oliespel de werkverruiming in Nederland enorm zal kunnen stimuleren. Om te beginnen zeker een werkverrui ming voor de werven in Nederland. Er is en dat zal men begrijpen enorm veel nodig voor de uitrusting en regelmatige bevoorrading van een booreiland. Nu is om het helder te stellen een booreiland in de internationale wereld een „drilling unit" een wel heel luxe geval. De markt ervoor is bepaald nog niet zo groot, in 1967 waren er slechts 14 a 15 in aanbouw. Daarin begint echter verandering te komen, sinds men een hele scala technische mogelijkheden en snuf jes heeft uitgedacht om onder het- zee-wateroppervlak te kunnen gaan boren. Voor de oorlog werkte men met vaste platforms, die dus op een bepaalde plek bleven staan en dus vanzelfsprekend heel wat minder in de miljoenen vielen dan de tegen woordige diepdrijvers of zelfdrij- vende platforms, waarmede op diep ten van 60 70 meter kan worden gewerkt. In ruime mate heeft de Rotter damse Droogdok Maatschappij er varing met booreilanden. Tot dus verre was de RDM alleen slechts de bouwer, niet de ontwerper. „Wij bouwden gewoon de eilanden op ontwerpen van andere mensen", verklaarde ons ir. Hengst van de RDM. Ervaring met booreilanden maar ook ervaring met aanverwante sche pen, hulpvaartuigen in vaktermen. Daar is de „Atlas" een kraanponton met aanvankelijk een hefvermogen van 1000 ton, hetgeen bij nader in zien niet economisch verantwoord bleek, en dus werd dat vermogen gehalveerd. Voorts de pijpleggers- en gravers „Hugh W. Gordon", „Bar 279" en de „Capshell". Dan de „Hercules", een kraanponton be stemd om installaties in zee te plaatsen en te verplaatsen. Voorts reparaties aan de booreilanden „Triton", de „Oriënt Explorer", de „Neptune 1" en orders voor het bouwen van nieuwe constructies en het doen van reparaties aan plat formen van booreilanden en onder delen daarvan. Zoals nu aan de „Sea Quest". De Roterdamse Droogdok Mij: „We hebben dus op dat gebied al een hele stomp werk gedaan en laten zien." 1 De conclusie mag zeker de vol gende zijn: de Nederlandse scheeps werven hebben zeer vele mogelijk heden voor het construeren van uit rustingen voor boorwerkzaamheden op zee. Daarenboven zijn de werven aan de Nieuwe Waterweg daarbij aan geen limiet gebonden, omdat op die uitgang naar de Noordzee geen bruggen noch sluizen zijn. „Tot dusverre zijn wij slechts bouwers van eilanden geweest, geen ontwerpers. Maar nu er steeds meer booreilanden nodig zullen zijn, wil len wijzelf ook meer gaan doen. We hebben daarom zelf de rol van ont werper op ons genomen, en ^cen booreiland, zelfdrijvend en met acht poten, op papier gezet, dat een bij zondere grote veiligheid heeft ge kregen. Het zal onafhankelijk van wind en stroom zijn. Volgens ons het beste type eiland voor de Noordzee. Kijk, het heeft tot dus-* verre zo gezeten. Iedere boorcon- tractor had zijn eigen eiland. Wij willen daarin verandering brengen: ieder gebied heeft zijn eigen eiland type nodig." Zo uit zich de leiding van de Rotterdamse Droogdok Mij. Het zou in de bedoeling liggen dat eiland, bouwkosten circa 35 miljoen gulden, te verhuren. Per dag 50.000 gulden huur. Zullen er over acht maanden, de termijn door minister De Block gesteld waarbin nen met boren een aanvang moet worden genomen, achttien drijvende elementen in het kleine stukje Ne derlandse Noordzee zijn? Of nog meer. Want de BP bijvoorbeeld wil met drie booreilanden gaan wer ken. En zijn die eilanden er, zullen er dan voldoende bevoorradingssche pen zijn om de werkers op de plat forms van alles te kunnen voor zien? Geen zorgen, zo vernamen wij. Bevoorradingsschepen zijn er voldoende, zeker bij Smit Lloyd. Om een indruk te geven van de enorme afmetingen van een booreiland is hier zo'n gevaarte, zij het op papier, neergepoot in het hart van Londen (Piccadilly- circus). kelijkheid minzaam lachende pre sident van de BP, de heer O'Meara, op. „Wie het goedkoopste is die pakken we". En zo zullen alle an dere big bosses van de oliemaat schappijen wel redeneren. Er wordt met miljoenen gekegeld. Maar heus niet lukraak. En men zal heus geen ton teveel uitgeven op iets, waarop men anderhalve ton zou kunnen be zuinjgen. Met alle aanverwante bedrijven mag er in de naaste toekomst op een arbeidshausse worden gere kend. Als eventuele bevoorradings- havens staan momenteel IJmuiden en Beverwijk heel hoog genoteerd. Zuidelijker zit er' minder perspec tief voor de hav.ens in het vat. Stij gende goudkoorts is desalniettemin bespeurbaar in talloze toeleverings bedrijven. Zonder omwegen werd ons door de leiding van de Rotterdamse Droogdok Mij gezegd: „Als er olie en/of gas wordt gevonden en voor hoeveel procent verwachten wij dat niet dan zien wij dat er veel, heel veel werk werk zal los komen." Maar er zal nog heel wat meer nodig zijn dan een frisse vloot be voorradingsschepen. Wordt er gas of olie gevonden dan zijn er pijp- leggers nodig om het gevondene te kunnen transporteren, werkvaartui- gen, draagvleugelschepen voor de snelle passage van leiding, technici en bemanning, helikopters. „Links en rechts hebben wij de prijzen gevraagd", merkte de ach ter een fagade van granietharde za- De Noordzee is en blijft echter een „rottig ding". „Geef mij maar de golf van Mexico", aldus de heer O'Meara. „Als de orkaan Ursula of hoe lief je dat ding ook mag noe men op komst is, weet je dat daar dagen en dagen tevoren precies. In de Noordzee kan helt het ene uur stralend weer zijn, vooral in de win ter, om zestig minuten later door de wind te worden weggevaagd. En dan die afgrijselijke korte golfslag." Er is nog meer naars op de Noordzee de bodem. Die bestaat uit .schuivend zand en dito rots blokken. Een precieus geologisch bodemonderzoek is heel hard nodig vooraleer te starten met het boren. En waarom mikt de heer O'Meara tenslotte liever op gas dan op olie? Heel simpel, 'het is gemakkelijker en goedkoper te transporteren. Of de Gasunie met zo'n dikke zuster bel als die van Slochteren nu wel zo gelukkig zou zijn, is echter een heel ander chapiter. Wat ons be treft mag het ook best een royale oliebel zijn! Norma,'n Van Aarsen-produkt (sinds 1880), Boxmeer, tel. 08855/1401 *r- Wollen pied de cocq In wit-beige-marine voor tailleur over marine-blauwe blouse. (Van onze moderedactrice) iet mouwloos vestje AMSTERDAM In de oesterwitte duiventil waar Max Heymans leeft en werkt en elk seizoen zijn nieuwe ontwerpen ontvouwt, toonde hij de collectie voorjaar '68. „Het wordt beeldschoon", had hij, nog met tekeningen in de hand en de schaar in de stof, voorspelt. Er was geen letter van overdreven. Nu alle materialen, tot zelfs oud-roest, kunen dienen tot kunstwerk, zijn de fraaie stoffen die Heymans gebruikt (onder andere van Spandon en van Van Heek) zeker niet te min. Maar het is vooral om zijn orginaliteit dat hij kunste naar mag heten. Hij copieert niet, maar volgt zijn eigen „zin", en mijd daarbij elke zweem van vulgariteit. Die eigenzinnigheid past toch steeds in het mode beeld maar blijft oorspronkelijk en duidelijk herkenbaar. Dat hij momenteel met lage taille en zwierige rokken zo volmaakt in de pas loopt met veel Franse couturiers, ligt niet aan Heymans, maar aan Parijs dat zich bezonnen heeft op een stijl die hem allang zeer eigen is. In het „ensemble" culmineert zijn smaak: de mantel in verrassende tegen stelling tot het „interieur" van voering en japon, het tailleur tegenover voering en blouse. De favoriete kleuren zijn ditmaal wit, marine en shocking pink, u ziet: niet het Franse rood, wit, blauw dat als mode-driekleur over het hele wereld wappert, maar eigenzinnig met cyclaamrood waarmee Schiapa relli destijds de wereld schokte. Naast de drie kleuren van dit seizoen, speelt ook de tint van rook-topaas een rol, het zachte beige dat glanst in faille voor een cocktail-tailleur met gladde wikkelrok. (Van onze Parijse correspondent) PARIJS Servan Schreiber is "it Spanje in Parijs terug. Voor een particuliere radiozender heeft hij een paar vragen beantwoord over zijn reis en zijn boek „Le Défi Americain", de uitdaging van Amerika. De voor de hand 'iggende vraag was natuurlijk: als er in Spanje geen persvrijheid bestaat, hoe kan dan een linkse journalist uit Frankrjjk in Spanje aan het woord komen? Schreiber gaf er het volgende antwoord op. Ik stond daar zelf ook verbaasd ?ver. Door clandestiene organisaties ■a Spanje was ik uitgenodigd om ne gen lezingen te houden. Mijn naam Was er bekend, omdat mijn boek ook ■n Spanje een succes is geworden, "oor de uitnodiging die ik met gfaagte had geaccepteerd, stonden e Spaanse autoriteiten voor een voldongen feit. Zo gemakkelijk is het tegenwoor dig niet meer, dat men buitenlan ders m Spanje het woord kan ver leden. De Spaanse universiteiten ■JU de laatste drie maanden bijna dagelijks door de politie bezet en het regent straffen en boeten. Onder de Spaanse studenten zelf is een groot debat gaande over Europa. Zelf staat Schreiber op het standpunt, dat hij ook in Spanje heeft verde digd, dat een verenigd Europa geen Spanje kan opnemen, hetwelk een dictatuur en een politiestaat is. Wat wij volgens Schreiber moeten doen is Spanje helpen om weer een de mocratie te worden. Als dat, met on ze hulp, gelukt is, staat Europa voor Spanje open. De reis van Schreiber naar Span je vestigt opnieuw de aandacht op zijn boek „Le Défi Americain". In een paar woorden gezegd komt het geschrift van Schreiber hier op neer, dat als Europa zich niet verenigt, het over een kwart eeuw een satel liet geworden is van Amerika. In het boek vindt men precies dezelfde problemen terug als die zo pas be handeld door de derde ministeriële conferentie voor wetenschappen in Parijs op 11 en 12 maart gehouden door de OESO (Zie Dagblad De Stem van gisteren). Amerikaans Schreiber begint met de kreet: „De derde industriële wereldmacht zou over vijftien jaar via de Vere nigde Staten en Rusland wel eens niet Europa, maar de Amerikaanse industrie in Europa kunnen zijn. Thans reeds, in het negende jaar van de gemeenschappelijke markt, is de organisatie van deze markt in hoofdzaak Amerikaans". Aan cijfers om die uitspraak te staven ontbreekt het in het boek niet. Wij citeren er een paar Sedert 1958 is een derde van de Ameri kaanse investeringen in de wereld Iar geïnvesteerd, maar de Ameri kaanse IBM heeft er vijf miljard dollar tegenaan gegooid. De Amerikaanse voorsprong, zegt Schreiber, is niet hoofdzakelijk een kwestie van geld. Door voortdurende vernieuwing van hun wetenschappe lijk mensenmateriaal en een geper fectioneerde bedrijfsvoering zijn de Amerikanen gedwongen hun eigen grenzen te overschrijden. Er bestaat in Amerika een innige samenwer king tussen regering, het industriële van de jongeren van 20 tot 24 jaar (24 procent in Rusland, 16 procent in Frankrijk en 4,8 procent in Enge land) de produktiviteit per hoofd is in Amerika 40 procent hoger dan in Zweden en 70 procent hoger dan in Frankrijk. I®®®€ moedigen, niet op nationaal, maar op continentaal niveau met suprana tionaal gezag. Met prioriteit moet dat gebeuren in vier sectoren: de ruimtevaart, de atoomenergie, de supersonische luchtvaart en de elee tronlca. Mislukt Mentaliteit naar Europa gegaan. Van de 6.000 Amerikaanse ondernemingen buiten de Verenigde Staten vindt men er 3.000 in 'Europa. Op het gebied van de computers is de Amerikaanse voorsprong het grootst en lang zal het niet meer duren, of Europa kar zijn achterstand niet meer inhalen Voor Europa blijft nog maar één lo gische politiek over: rondom de kern Engeland moeten Duitse, Franse en Nederlandse industrieën zich aan eensluiten om te redden, wat er nog te redder valt. Hoe zwak wij ieder afzonderlijk zijn blijk' uit deze cij fers? voor een nieuwe serie compu ters heeft Siemens 125 miljoen dol- bedrijfsleven, de economen van de universiteiten, de ingenieurs en de wetenschapsmensen om de techniek van de produktie zo rationeel moge lijk te maken en voortdurend alle creaties te vernieuwen. Dat zijn de wapens, waarmee Amerika Europa verovert. Een derde van de studen ten in de wereld zijn Amerikanen. Op wetenschappelijk onderwijs als factor van expansie wordt door de Amerikanen sterk de nadruk gelegd. De uitgaven in Amerika voor onder wijs zijn sedert 1930 vertienvoudigd: van 3,2 miljard tot 39 miljard dol lar. Het aantal Amerikaanse studen ten bedraagt 5.326.000 of 43 procent Wat doet Europa hier tegenover, vraagt Schreiber. Of, anders ge zegd: Wat doet Europa niet? Euro pa aan vaste wil, aan geestdrift, markt gemaakt, maar geen Europe se mogendheid. De gemeenschappe lijke markt is er niet in geslaagd ook maar een onderneming van we reldformaat te maken. De Kolen, en Staalgemeenschap is mislukt. Bij Euratom heerst een Babylonische spraakverwarring. In Brussel ver hindert de regel van eenstemmig heid, dat een supranationale autori teit besluiten kan nemen. De Euro pese ondernemingen hebben geen fi nanciële structuur, waarmee zij mei wetenschappelijk onderzoek op de toekomst vooruit zouden kunnen lo pen. Het vormen van grote bedrijven is een noodzakelijkheid. Van de 500 grootste ondernemingen in de wereld zijn er maar 55 Engelse, 30 Duitse, 23 Franse en 8 Italiaanse. Europa moet concentraties en fusies aan- Het is, concludeert Schreiber, 'niet alleen een kwestie van geld en ook niet alleen een kwestie van techniek, maar ook een probleem van onze mentaliteit in Europa. Wij zijn bang, wij zijn bevooroordeeld, onze sociale structuur deugt niet en is verouderd, onze elite is passief en verzet zich tegen vooruitgang en algehele ver nieuwing. Het ontbreekt ons in Euro pa aan vast wil, aan geestdrift. Wanneer de generatie, die op ver antwoordelijke posten moet komen, onbekwaam is om de Amerikaanse uitdaging te aanvaarden, dan krijgen wij in Europa de kans niet meer. Dan zullen de mensen, die nu twin tig jaar zijn, in 1980een Europa vinden, dat in de geschiedenis geen rol meer speelt en dat leeft in de schaduw van de Amerikaanse af hankelijkheid. De 180 miljoen Europeanen moe ten voor 1980 zeggen, wat zij willen, Na 1980 zal het te laat zyn. Ik heb altijd gedacht dat er in on ze verkeerswetgeving een stevige brok politiek zit. Pater Krekelberg uit Delft kan daar over meepraten. Tot op heden heeft de man met zijn pleidooien voor links-voorrang prak. tisch nog geen voet aan de srond gekregen. Nu gaat hij het over een andere boeg gooien: bij uitvoering van links-voorrang, zegt hijbespa ren we met z'n allen bijna drie mil jard gulden. En dat is zeer handig van de pater. ■fc Want al staat het sinds jaar en dag gelijk aan bruut boevenwerk om wanneer je niet consea.uent rechts aanhoudt, voor drie .miljard gulden zou je zelfs als principiële Neder landse regering toch wel In de ver leiding kunnen komen om links meer voorrang te geven. Een speculant: Goudkoorts? Dol- larie! Voor degenen die In het verheu gende bezit zijn van een tuin(tje) en van naturen de neiging hebben Gods water over Gods akker te la ten lopen, heb ik met het oog op het naderende voorjaar een beschei den tip. Ga deze weken toch maar wat snoeien, anders loopt het straks de spuigaten uit! Een aantal Britse psychiaters is met het idee gekomen om de pauze in voetbalwedstrijden af te schaffen. Het plotselinge ophouden van de nerveuze spanning na de eerste helft en de herhaling daarvan na de tweede helft is volgens die psyciaters om gezondheidsredenen zeer scha delijk voor het publiek. Als lk een Britse psyciater was zou ik prompt een groep gelijkgezinden om me heen verzamelen om te plei ten voor zo min mogelijk doelpun ten tijdens voetbalwedstrijden. De Intense opwinding vlak voor, tijdens en na een doelpunt is immers om gezondheidsredenen minstens even schadelijk voor het publiek. Een stijgend aantal Amerikaanse kiezers begroet elkaar tegenwoordig met de uitroep: AThieu /Een mopje dat in Rusland gniffe lend wordt rondverteld: Vraagt een man aan een kiosk om 3 kranten, de Pravda (Waarheid), Sovjetskaja Rus. sia (S. Rusland) en Troed (Arbeild). De verkoper antwoordt: Er is geen Waarheid, Sovjet-Rusland is uitver kocht en al wat er over is, is Ar beid. Naar aanleiding van zijn Ingezon den brief („Ho Tsji Minh oorlogs misdadiger", enz.) werd G. K. van het Reve deze week opgebeld door Piet Nak, waarover in bedoeld brier- je stond: „Weg met P\ët Nak". De heer Nak zei door de telefoon (vol gens Van het Reve in èen tweede brief): „We kome naar je toe, we zelle je in puin slaan, stinkerd...." Omwille van de lieve vredel Al honderden jaren bestaat de theorie dat geestelijke activiteit de hersenomvang vergroot. Vit proeven met ratten en muizen door een groep Amerikaanse onderzoekers is nu ge bleken, dat de hersentjes van de dieren inderdaad in grootte en ge wicht toenamen. „Oefening", stellen de onderzoekers nu, „leidt tot gro tere hersenen". Nóg meer geestelijke activiteit. En zovelen hebben er nu al een zwaar hoofd in. Houdt de speculanten dit week einde goed in de gaten, anders bent u maandag misschien uw gouden kies kwijt. Gisteravond vroeg liep ik een vroegere buurman tegen het lijf. Hij had een hebberige blik in zijn ogen en een hengel in zijn hand. Ik vroeg hem wat hij ging vangen. „Goud vissen", fluisterde hij me in het oor. MERUN GENèVE (AFP/Rtr) „Zal Euro pa ook nog op het gebied van atoom onderzoek bij de V.S. ten achter ra ken?" vraagt de Franse afgevaardig de bij het Europese Centrum voor Kernonderzoek (CERN) bij Genève, prof. Frangois Perrin, zich af. Zoals gemeld bestaat het plan, een deeltjesversneller van 300 gev te bouwen (300 miljard elektron- volt). Er zouden 4500 personen bij te werk worden gesteld. Daarvoor zal een bedrag van 1,766 miljard Zwitserse frank 1,4 miljard) no- lig zijn, waaraan de deelnemende 'anden elk een deel moeten bijdra gen. Tot dusver hebben echter alleen frankrijk, België en Oostenrijk la ten weten dat zij dat zullen doen. De tien overige landen laten nog op zich wachten. Zolang de toezegging van alle le den nog niet binnen is, kan er geen besluit vallen over het doorgaan van het project en over de plaats waar de versneller zal worden gebouwd. Het zijn spannende dagen! Giste ren belt me iemand op die alleen maar zegt: „Let op, man, de mor genstond heeft goud In de mond Op de vraag wie hij is, zegt hy„Een speculant, ssssst-"

Krantenbank Zeeland

de Stem | 1968 | | pagina 23