Ouders hebben nog te weinig inspraak „Kinderen hebben gevoel voor nuances" Godsdienstonderricht: „De waarheid leren zien als een persoonlijk beleefde werkelijkheid „Meeste leer krachten hebben hun draai wel ge vonden" RYUKYU%LAND OKINAWA een peiler ran TUSSEN JAPAN EN DE V.S. BESTAAT EEN SLUIMEREND VERSCHIL VAN MENING OVER DE STATUS VAN HET de Amerikaanse troepenmacht Verre Oosten TROUWEN ONAFHANKELIJK ZELFBESTUUR DAGBLAD DE STEM VAN ZATERDAG 16 MAART 1968 MIET helemaal. Ze berust voor een gedeelte op onbegrip. Veel ouders begrijpen niet, dat het mo derne godsdienstonderricht begint bij de ervaringen van het kind en dat het pas zeer geleidelijk ertoe over gaat, deze ervaringen expliciet reli- gius te duiden. Laat ik een voorbeeld geven. Wij willen de kinderen bijbrengen, dat Christus onze gids door het leven is. Dan beginnen we met te vragen: wat is een gids? Er komen alle mo gelijke antwoorden: een telefoongids, de gidsen en de kabouters, een gids van de kampeerterreinen. Dan vragen we verder: kunnen ook mensen een gids zijn? Ja, zeggen de kinderen, inhakend op de actualiteit zo'n mijn heer die de schaatsers helpt om een gouden medaille te halen. Als het kan sturen wr dan de kin- derén met een bandrecorder naar een paar volwassenen toe, om hen te vragen: wie is in uw leven een echte gids voor u geweest? Daar komen wel aardige resultaten uit: naast de gebruikelijke figuren als paus Joan nes en Kennedy worden personen ge noemd, die in een moeilijke situatie als echte gidsen voor de betrokkene zijn opgetreden. Op school luisteren we gezamenlijk al die bandjes af en borduren erop verder. Bijvoorbeeld door het uitwer ken van het bijbelse thema: Mozes gidste he-t joodse volk door de woes tijn naar het Beloofde Land. En als het helemaal lukken wil, komen we tenslotte terecht bij de grote gids, Jezus Christus. Dat is een methode, die uitstekend kan werken. Wanneer zij door een goede leerkracht gehan teerd wordt, hoeven de ouders echt niet ongerust te zijn. Weet u wan neer ze zich zorgen moeten maken? In die gevallen, waarin de leer kracht op de oude katechese terug valt („om een dam op te werpen te gen de geloofsafval en de morele ontreddering") of waarin hij, uit moedeloosheid, maar helemaal niets doet. Ik zou tegen die ongeruste ouders willen zeggen: maak u geen zorgen, het komt allemaal goed, net als met de hele ontwikkeling in de kerk. Hebben de ouders inspraak bij het godsdienstonderricht op de lagere school? Worden zij op de hoogte ge houden van de gevolgde methode en van de gegeven inhoud? TTAT is een zwak punt, ik moet het erkennen, zelfs op scholen, waar het godsdienstonderricht op peil staat. Er worden wel ouderavonden gehouden maar dikwijls hebben die als enig doel: een reeds vaststaande opzet aan de ouders te „verkopen". Echte inspraak is er nog weinig. Wel heb ik goede hoop, dat die in de ko mende jaren gaat groeien. Welke methode wordt op de scholen het meest gebruikt? TTR zijn er meerdere in omloop. In ons district houden we ons al lemaal aan de methode „met bran dend hart". Dat heeft het grote voor deel van een gemeenschappelijke aanpak. Kunt u in enkele zinnen het eigene van deze methode aangeven? DRS. C. I. BARENDSE deren op school niet meer leren bid den? Wat denkt u daarvan? TVAAR ben ik het niet mee eens. Inderdaad wordt er weinig aan formuliergebed gdeaan, veel minder dan vroeger. Maar met bidden wordt op de kleuterschool al begonnen, meestal in de vorm ven een impro visatie door de leerkracht: de kinde ren worden ingeschakeld, al is het maar voor het opgeven van intenties. Daarbij kom je soms tot de wonder lijkste dingen. Een jongen, wiens moeder kort tevoren gestorven was, wilde bidden „dat zijn moeder niet uit de hemel mocht donderen". En een ander zei rechtuit: „Hartelijk be dankt, dat we klaar zijn met bid den". Welke rol speelt de priester in de schoolkateches en welke de leek? WIJ gaan ervan uit, dat de ver antwoordelijkheid voor de school- katechese ligt bij het hele team on der leiding van het hoofd. De mode rator is eenvoudig teamlid met als specialisatie katechese. Hij moet zich ook als zodanig opstellen: niet het air aannemen van „zo is het en wie heeft er nog iets te vragen", niet komen met „ik ben de liturg en daar hebben jullie je niet mee te be moeien", maar zijn eigen speciali teit inbrengen in het grote geheel. Dit neemt niet weg, dat hij een grote rol kan vervullen en dat het slagen van de katechese voor een zeer groot deel van hem afhangt. Zijn deze moderatoren gespeciali seerd? T)AT is wel het ideaal: werken met half-time-specialisten, die verder hun rol spelen in de gewone zielzorg. Zo'n specialist kan 5 niet al te grote scholen bedienen. In het Westland is de zaak op het ogenblik vrij aardig georganiseerd. Het loopt lékker. En het is een lust om te zien, hoe de bij het werk betrokken priesters op fleuren, wanneer ze merken, dat het een beetje gaat en weer een beetje zicht krijgen op hun priesterlijke functie. Bij meerderen heb ik het ver schil tussen nu en vijf jaar geleden met eigen ogen kunnen constateren. Komt u als inspecteur wel eens ka- techeten tegen, die naar een van beide uitersten, conservatisme of vrij zinnigheid, doorslaan? ■MEEN, daarvoor zou ik meer TA, maar 't zijn uitzonderingen; Ik ruimte nodig hebben. Eigen aan J ken er, die alleen maar voorthol- deze methode is zekei, dat de bij- len, die praktisch volslagen humanist belstof in de katechese is ingebouwd, geworden zijn, en ik kan het me nog Ook, dat de lessen zoveel mogelijk voorstellen ook. Daarnaast is er een aansluiten bij de wereld, waarin de handjevol oerconservatieven: mensen kinderen leven: het wisselen van de die de hun toegestuurde spullen re- jaargetijüen en seizoenen, de feesten tourneren met bijschriften als „waar. en gebeurtenissen van het jaar. Ver- deloos" of „humanistisch tijdschrift", der dat er ruimschoots aanwijzingen Ook dat kan ik wel begrijpen. Ik worden gegeven voor het inspelen op heb een ontreddering van veel on- de eigen activiteit van het kind. derwijzers gezien, toen de katechis- Natuurlijk heb ik ook kritiek. De mus hun ineens uit de handen werd methode is misschien wat te lief, geslagen. Ze moesten, opgegroeid in wat te romantisch in het spreken over de oude school (voorzeggen, van bui de schoonheid van de natuur. De na- ten leren, uitleggen, iroefenen) gaan tuur is niet altijd zo mooi als ze werken met een nieuwe katechese lijkt: een poes kan een zacht velletje (waarin veel ruimte voor vrije ex- hebben, maar zij vreet ook vogel- pressie, samen vieren, samen expe- tjes op. Licht is niet altijd weldadig, rimenteren). En dat lukte niet in- het kan ook verblindend zijn. Don- eens. Maar de meesten hebben na ker niet altijd angstwekkend. Kinde- drie jaar proberen hun draai wel ge ren hebben gevoel voor deze nuan- vonden. ces. Het zou goed zijn als daarmee De jonge generatie, die door de wat meer rekening werd gehouden, kweekscholen wordt afgeleverd, is bepaald niet extremistisch. Ze vindt Sommige ouders zeggen, dat de kin- alleen, dat je niet te vroeg het expli- De Shurei Poort op Okinawa geeft de plaats aan waar voorheen de hoofdstad van het oude RyUkyu koninkrijk was. {Van ©me correspondent Luke Wijsen) Westerse kleding heeft de Ja panse kimono vrijwel verdrongen van de straat. Men adverteert zelfs in het Engels hier en daar, maar veel verder is de Amerikaanse in vloed niet gegaan. tie. De twee culturen leven als het ware langs elkaar heen. Er is vrijwel geen particulier contact tussen de twee. Men respecteert elkaar en doet zaken, maar verder treedt men elkaar niet tegemoet, althans de Okinawanaren niet. De toenaderingen die plaats vinden in Namanuyi, de rose buurt van Naha en in de tal rijke bars rond de militaire bases vallen natuurlijk buiten deze be schouwing. Huwelijken tussen Ame rikanen en plaatselijke meisjes zijn niet zeldzaam, maar het eerste voet werk vond meestal plaats in de bars of onder de neonverlichtingen van Namanuyi. Maar zelfs daar schijnen de twee groepen zich van elkaar te verwijderen. Ik sprak hierover met een amb tenaar van het Amerikaanse consu laat, dat gevestigd is in een behoor lijk wit gebouw op een heuvel boven de haven van Naha. Hij vertelde, dat het enthousiasme voor het trouwen met een gi afneemt. Economische verbeteringen op Okinawa en het be sef dat de militairen in eigen land meestal tot de kleinere lieden beho ren zijn hiervan de oorzaken, waar bij komt, dat de gi's minder aantrek kelijke jongedames in de bars ont moeten, daar deze hun beroepskeu ze nu in vrijheid en blijheid gemaakt hebben. De ambtenaar laat zijn oog glij den over het dozijn in minirok ken en laarzen geklede meisjes, die er als echtgenotes van mili tairen op een visum voor Ame rika wachten. „Huwelijken wor den nu nog slechts gesloten uit liefde", zegt hij glimlachend, „en uit onwetendheid". Al verdragen de Okinawanaren het Amerikaanse bestuur gelaten en is de verstandhouding goed, toch verklaren de meesten dat zi; zo spoe- OKIMAWA - In de gor del van Amerikaanse militaire bases voor de Chinese kust neemt Oki nawa wellicht de belang rijkste plaats in. Het dient als opslagplaats, vliegveld, ha ven en iegerplaats. In de enorme loodsen, tanks, ter reinen en grotten liggen voorraden opgeslagen die een grootscheepse militaire actie in Azië wekenlang gaande kunnen houden zon der bevoorrading uit de Ver enigde Staten. Tankers, vracht- en marineschepen varen de havens van Naha en Wetstrand in en uit. Op Dadena en Naha, de twee vliegbases, stijgen en dalen vliegtuigen van velerlei soorten dag en nacht in on gebroken regelmaat. Ette lijke duizenden mariniers en commando's onderhouden een staat van voortdurende paraatheid in de legerkam pen of zijn werkzaam in de logistieke diensten. De strategische positie van Oki nawa, gepaard met het feit dat het onder Amerikaans gezag is, maakt het zo geschikt als een militair centrum voor het Verre Oosten. Het is slechts vijfhonderd kilometer naar Formosa, Japan, Rood-China; iets verder, maar voor snelle vlieg tuigen nog slechts een sprongetje, naar Vietnam en Korea. In drie oorlogen is Okinawa van groot militair belang gebleken: De laatste wereldoorlog, het Koreaanse conflict en thans Vietnam. Een aan zienlijk deel van de bevoorrading van Vietnam loopt via Okinawa. Parate eenheden uit Okinawa waren bij de eerste die naar Vietnam vertrokken toen dat land door de Vietcong onder de voet dreigde te worden gelopen tn 1965. Okinawa is geen bijzonder groot eiland, ongeveer 10 kilometer lang, la kilometer breed. Het is evenmin aantrekkelijk. Het klimaat is broei end heet met veel regen. Het is van vulkanische oorspiong en dus berg achtig. Koraalformaties eromheen nebben zich later gevormd. De ve getatie is opmerkelijk dicht en weel derig. In het stormseizoen razen tropische wervelstormen vrijwel we kelijks over of langs het eiland. Okinawa is het voorn? amste eiland In de ruim duizend kilometer lange en honderd eilanden tellende Ryu- kyu-keten tussen Japan en Formo sa, die in prehistorische tijden Japan wet het vasteland van Azië verbon den heeft. De inwoners beschouwen zich Japanners, maar hebben enkele t-hinese trekken. Japans wordt thans igemeen gesproken, maar oorspron kelijk hadden de eilandbewoners een ^gen taal, die verwant was aan het Ainu. p het grijze verleden vornjden de kyukyu's een onafhankelijK konink- "Jk met als hoofdstad Shurei op Oki- awa. De Chinezen in de zevende ,euw waren de eerste buitenlanders, c in grote getalen arriveerden In c veertiende eeuw voerden zij er c boventoon en hieven belastingen. eeuwen later volgden de Ja- ?rs.- De Ryukuy's werden toen Eebuit door China, of Japan, of «dor beide. deel -wer^9?. de eilanden tot een van het Japanse keizerrijk ge maakt. De Chinezen gaven hun ver meende aanspraken echter niet op en kwamen daarmee zelfs na de tweede wereldoorlog nog op de prop pen. De Ryukyu's waren toen echter in handen van de Amerikanen. Amerikaanse troepen veroverden Okinawa in 1945 in een van de gru welijkste en bloedigste campagnes van de laatste wereldoorlog. Solda ten en mariniers landden er op 1 april, en wisten zich te handhaven. De Japanse strijdkrachten zaten ver schanst in bijna onneembare bunker- complexen en grotten. Zij verdedig den zich tot het uiterste, want zij beseften dat met Okinawa de strijd om Japan zelf begonnen was. De Amerikaanse marine leed zware schade rond het eiland in aanvallen, waarbij zelfmoordpiloten zich in hun met benzine of springstoffen geladen vliegtuigen te pletter poogden te vliegen op de Amerikaanse schepen. Bijna twaalf weken woedde de strijd. Meter bij meter vorderden de gi's. De Japanse bevelhebber ca pituleerde op 21 juni. Hij had toen 103.000 van zijn 120.000 manschappen verloren. 60.000 Okinawanaren waren omgekomen. De Amerikanen verlo ren 12.500 man en telden 36.000 ge wonden. Vrijwel geen steen stond op de andere. In augustus 1945 werden de Ryu kyu's onder het Amerikaanse mili taire gezag geplaatst. In 1951 werd het vredesverdrag tussen Japan en de V.S. gesloten waarin werd bepaald dat Okinawa en enkele andere eilan den in de Ryukyu's onder Ameri kaans beheer zullen blijven zolang als de toestand in het verre oosten dit wenselijk maakt. De overige Ryu kyu's werden overgedragen aan Ja pan, dat eveneens zijn aanspraken op Okinawa, Miyako en Yaeyama behield. Dit houdt in. dat Amerika ze niet kan annexeren of zelfstandig maken, maar ze aan Japan moet overgeven, wanneer het zich terug trekt. De Okinawanaren genieten thans een grote mate van zelfbestuur al blijft het Amerikaanse woord er wet. Sinds de Koreaanse oorlog heeft Amerika veel geld in het eiland ge stoken. Niet slechts worden de mili taire installaties uitgebreid, maar ook werd veel aandacht geschonken aan wegenbouw en verbetering van de plaatselijke economie. Okinawa is welvarend. De eigen industrieën, de pottebakkerij, textiel, visserij en suikerriet zijn onderge schikt geworden aan de voornaamste bron van inkomsten: werken voor de Amerikanen. Het heeft de levens standaard met sprongen verhoogd. Het merkwaardige op Okinawa is, dat terwijl de Amerikaanse aanwezig heid er nergens te ontlopen valt, de eilanders er zo weinig door zijn be- invloed. Men heeft een typische Ja panse cultuur en beschouwt zich als volwaardig Japanner, ondanks het feit, dat men onder Japanse rege ring voorheen als ondergeschikte werd beschouwd. Zozeer is Okinawa gericht op Ja pan, dat men verschillen in ras, taal en gewoonten probeert te verkleinen of ontkennen. Naarmate er meer geld beschikbaar komt voor rei zen en importeren, worden de banden met Japan strakker aangehaald. Tussen de Amerikanen en plaat selijke bevolking is heel weinig fric- Drs. C. I. Barendse, pedagoog van beroep, is sinds 1963 belast met de bischoppelijke inspectie van het katholiek lager onderwijs in het bisdom Rotterdam. Voor dien was hij leraar aan een kweekschool te 's-Gravenhage. Het godsdienstonderricht heeft altijd zijn bijzondere belangstel ling gehad en heeft die behouden, getuige onder andere een vorig jaar bij Uitgeverij Helmond ver schenen brochure „Schoolkate- chese in een veranderende we reld". Met deze bij uitstek geïnformeer de figuur hebben wij een gesprek ge had over een onderwerp, dat de ge moederen in katholieke kring nogal bezighoudt. De stand van het gods dienstonderricht op de katholieke lagere scholen. Mijnheer Barendse, heel wat ouders maken zich zorgen over de kateche se op de lagere school. Ze menen, dat er zo goed als geen echt godsdienst onderricht wordt gegeven. Acht u deze bezorgdheid gemotiveerd? ciet-godsdienstige naar voren moet brengen: als je dat doet in de jaren van de puberteit ben je altijd nog vroeg genoeg. Ik sta zelf ook op het standpunt, dat we niet te vroeg moeten komen met het expliciet-godsdienstige. Wel ben ik er tegen, wanneer in de kateche se bepaalde geloofswaarheden wor den weggedrukt, bijvoorbeeld, wan neer men over Pasen spreekt zonder op een of andere manier de verrijze nis te vermelden. Dat vind ik fout. Krijgen naar uw mening de kinderen voldoende godsdienstig houvast voor hun latere leven? TA, evenveel en zelfs meer dan bij het traditionele godsdienston derricht. Dat was m.i. te sterk ge baseerd op het uitleggen en memori seren van bepaalde formules. Ze werden erin geheid. En in heel veel gevallen heeft dat het verder denken en het persoonlijk verwerken voor 't latere leven geblokkeerd. De jongelui va.i tegenwoordig zijn veel kritischer dan wij vroeger wa ren. Ze nemen de vaste formules niet meer zonder kritiek aan. Wij kregen vroeger van de kerk te horen, dat ze een is, want zij heeft overal een en dezelfde leer, dezelfde heilige sa cramenten en hetzelfde opperhoofd. Weet u, hoe de jongeren daarop ra- geren? Kunst, zeggen ze, als je ie dereen eruit gooit, die het niet met je eens is. En de kerk is heilig, zo leerden wij, onder andere omdat zij altijd heiligen voortbrengt. Ook niet zo'n kunst, zeggen de jongelui, als je het zelf in de hand hebt om men sen heilig te verklaren. Heus, ze zijn heel wat kritischer dan wij. En ze hebben er een zeker plezier in, om onze ballonnetjes door te prikken. Ook kan het hun weinig schelen uit welke inspiratie iemand leeft, ze kij ken in de eerste plaats naar wat hij doet. Als je ouderen de vraag voorlegt: „Wat zou u doen als kwam vast te staan, dat er geen leven is na de dood?" antwoorden ze in ne gen van de tien gevallen, dat ze het er dan eens goed van zouden gaan nemen. De jongeren daarentegen zeg gen: „dat zou voor mij geen verschil geven. Je hebt je verantwoordelijk heid voor je medemens en die blijft". De ouders klagen er nogal eens over dat ze niet begrijpen, waarmee hun kinderen thuiskomen, ook op gods dienstig gebied. TA, heel wat telefoontjes, die ik krijg, gaan daarover. Maar ik ben, eerlijk gezegd, nog nooit een ge gronde klacht tegengekomen. Er is alleen sprake van kortsluiting, omdat de ouders aan een en hetzelfde een totaal andere betekenis geven dan de kinderen. Naam de eucharistie. Op school wordt die benaderd als een maaltijd met een diep religieuze be tekenis. Dit laat de weg open naar een volwassen beleving, waarin de werkelijke tegenwoordigheid meer uitdrukkelijk de aandacht krijgt. De ouders zeggen: er is helemaal niet gesproken over de verandering van brood en wijn. Daar praten wij ook niet over, reageert de school. En de ouders komen in opstand, zij gaan op de school en op de persoon van de katecheet alles projecteren, wat zij tegen de huidige ontwikkeling in de kerk aan bezwaren hebben. Dan heb je de poppen aan het dansen. Wat zou u deze mensen zeggen, als u een halve minuut kreeg om ze van hun verontrusting te bevrijden? jyiETS. Ik zou een afspraak met ze maken en ze eens helemaal la ten uitpraten. Dan helpt, dat weet ik uit eigen ervaring. Dan zou ik van mijn kant proberen te laten zien, dat de waarheid geen afgeronde zaak is, die je „in de zak" kunt hebben maar een werkelijkheid, die door ie der op zijn eigen manier beleefd wordt door ouderen zus en door jongeren zo. Daar draait het om. Daar ligt precies het verschil tussen de oude on de nieuwe katechese. Wij moe ten de waarheid weer leren zien als een stuk persoonlijk beleefde werke lijkheid. ALFRED VAN DE WEIJER dig mogelijk met Japan verenigd wensen te worden. Deze hereniging zou echter het einde van de op Ame rikaanse werkgeving gebaseerde wel vaart kunnen betekenen. Het is de vraag of Okinawa zich kan opwer ken tot waar het volkomen deelt in de aanzienlijke Japanse welvaart. Het is een probleem, waarbij de Amerikaanse welvaart natuurlijk niet als permanent mag worden be schouwd in dit deel van de wereld, hoe men ook staat ten opzichte van Okinawa's politieke toekomst. In vele gesprekken over dit onder werp heb ik zelden een Okinawaar gezien die niet zijn voorkeur voor hereniging met Japan uitsprak, maar evenmin heb ik er veel gevonden die hierbij groot ongeduld toonden. Men wil terug bij Japan, maar zo lang de dollars binnenstromen, kan dit wachten, al geeft men dit niet gaarne toe. Een Amerikaanse liai son-functionaris bij de Ruykyu rege ring, die in Japan gebo-en is van Japanse ouders en vloeiend Japans spreekt, welke taal hij meer dan twintig jaar in Amerika aan mili tairen heeft onderwezen, bevestigt dit. Het vwlangen naar hereniging is aanzienlijk groter in Japan dan Okinawa volgens hem. Aan beide zij den is het een erek-vestie. maar Oki nawa ziet economische nadelen. Naar zijn mening zal Okinawa echter on vermijdelijk weer bij Japan gaan be horen in de niet te verre toekomst. In Japan is dit intussen een poli tieke kwestie van de eerste rang geworden. Vaak hoort men dat de politieke toekomst van de Japanse premier Sato afhangt var het succes in het verkrijgen van Amerikaanse bereidwilligheid hierbij. Het is niet eenvoudig. De onrusti ge politieke situatie in Japan maakt Amerika bevreesd, dat een Japans bestuur over het eiland tot onver kwikkelijkheden kan leiden in ver band met de zeer noodzakelijke mi litaire installaties. Vele Japanse staatslieden begrijpen dit en zijn van mening dat Japan, dat zelf geen le ger, vloot of luchtmacht heeft en van Amerikaanse verdediging af hankelijk is, de V.S. niet in mili taire moeilijkheden mag brengen over de Ryukyu's. Vorig jaar november besprak Sa to de toekomst van Okinawa, Mi- yake, Yaeyama en de Bonineilanden een archipe' ten oosten van Okina wa, met president Johnson. Hij kreeg de toezegging, dat de Bonineilanden aan Japan zouden worden overgedra gen. maar dat de drie Ryukyu-ei- landen voorlopig onder Amerikaans gezag blijven. De V.S. wensen Japan niet tegen het hoofd te stoten met een star nakomen van het vredesverdrag, dat zegt dat zij hun rechten kun nen laten gelden op Okinawa, maar evenmin zijn zij momenteel in een positie om die op te geven met de toestand zoals hij is in zuidoost-Azië De Japanse commu nistische groeperingen slaan hier uit politieke munt. De hoofdstraat van Naha lijkt veel op die van de meeste middelgrote Japanse steden.

Krantenbank Zeeland

de Stem | 1968 | | pagina 19