500 jaar
gelden
werd de
eerste
kunstvogel'
reeds door
Leonardo
da Vinei
ontworpen
r~
Él
Hf
11
ff
B
Hf
OP 64
VELDEN
- als de
vogels -
-
m
m
m
fl
PRIJS
VAN RUIM
80.000 GULDEN VOOR VIERENEENHALVE KILOMETER FIETS-ZWEVEN
De eerste
M au fly
Urnenveld
ontdekt in
omgeving Weert
W. J. MUHRING s -
DAGBLAD DE STEM VAN ZATERDAG 2 MAART 1968
Voor deze laatste vlucht zijn prij
zen beschikbaar voor de eerste drie
personen, die de vlucht volbrengen.
De prijzen zijn 21.750, 13.000 en 8700
gulden. Toezicht en beheer van de
prijsvraag zijn in handen gelegd van
een speciaal benoemde commissie
voor door mensen voortgedreven
vliegtuigen van de Britse koninklijke
luchtvaart vereniging.
De grote natuurkundige-schilder-
beeldhouwer Leonardo da Vinei heeft
500 jaar geleden al zijn idee gehad
voor een door menselijke kracht
voortbewogen toestel met klappende
vleugels. Sinds die tijd zijn veel men
sen, die animo in het vliegen had
den, gegrepen door de uitdaging.
Halverwege de dertiger jaren heb
ben experimenten in Duitsland en
Italië duidelijke mogelijkheden aan
getoond. Daardoor geïnspireerd is
in januari 1957 een groep mensen
vol enthousiasme aan het praten ge
gaan in het luchtvaartcollege van
Cranfield in Engeland.
Al snel groeide de interesse on
der de studenten. Zij bestudeerden
ontwerpen, hoorden lezingen aan en
verlangden steeds meer naar steun
door gezamenlijke inspanning. Zo
ontstond de „man-powered group"
in de luchtvaartvereniging.
De luchtvaartvereniging was niet
alleen van nut als administratief
orgaan, maar stelde ook al spoedig
een fonds in voor toekomstige con
structeurs. Er kwamen bijdragen van
personen en bedrijven en een royale
gift van Henry Kremer, zodat het
fonds zo'n 50.000 gulden in kas kreeg.
In juni 1960 was men daardoor in
staat hulp te verlenen aan degenen,
die de meest belovende ontwerpen
hadden. Intussen was men al be
gonnen dergelijke machines te con
strueren, er was zelfs een hele wed
loop op gang gekomen tussen diverse
groepen, die elk een eigen ontwerp
trachtten te realiseren. Die groepen
werden bovendien geholpen door goe
de mogelijkheden tot research voor
de bouw van machines en door een
overvloed aan technische kunde.
maar mee vliegen bij lage windsnel
den en het kon gemakkelijk met het
geringste zuchtje wind afdrijven. Die
eerste vlucht en ook een tweede,
met een enigszins gewijzigde staart,
te West Malling, werden dan ook
afgebroken, omdat het toestel weg
dreef van de veilige harde landings
baan. De machine, de „Sumpa",
staat nu in het luchtvaartmuseum
in Bedfordshire.
Al spoedig na de „Sumpa" kwam
de „Puffin" in de lucht te Hartfield,
waar het toestel ontworpen en ver
vaardigd was. De Puffin toonde de
zelfde beperkingen als de Sumpa.
De ontwerper, John Wimpenny, ,zag
kans er 908 meter mee te vliegen.
Het toestel ziet er wat spookachtig
uit: een frame van balsahout is te
zien door het doorschijnende plastic,
dat erop geplakt is. Het toestel was
25.60 meter lang en had een vleugel
wijdte van 28.30 meter. Sinds die
vlucht van 908 meter op 2 mei 1962
zijn er nogal wat veranderingen aan
gebracht. Nu komt. telkens als de
omstandigheden het toelaten, de
Puffin 2 in de lucht. In september
van het vorige jaar heeft deze twee
en een halve minuut ononderbroken
gevlogen over een afstand van 1100
meter. Het toestel wordt voortdurend
verbeterd, omdat men er een gooi
mee wil doen naar de „Slalom"-prijs
van Henry Kremer.
Dan is er nog een groep in South
end, die een 2-persoons toestel heeft
ontworpen, de Maufly. Het weegt
slechts 66 kilo en heeft een vleugel
wijdte van 27.40 m. Het heeft maar
een keer een sprong gemaakt en wel
in 1964. Sindsdien is de belangstelling
getaand en staat het te wachten tot
de interesse weer oplaait.' Het is ove-
Op 9 november 1961 kreeg de eer
ste machine een test. Het was een
to'éstel uit Southampton met een vleu
gelwijdte van 24,40 en een gewicht
van 82 kilo. Zweefvlieg-instructeur
Derek Biggott liet het een „proef-
sprong" maken op het vliegveld van
Lasham. De test toonde aan dat at
letische bekwaamheden niet zo be
langrijk waren als vaardigheid in 't
vliegen. Piggott was echt zo jong
niet meer, maar hij had geen moei
te om afstanden te overbruggen tot
550 meter. Hij zat achterover en be
diende met zijn voeten naar voren
de pedalen. Aldus bracht hij zowel
het enkelwiel als de aandrijfschroef
(lengte 2.44 meter) in beweging.
Theoretici hadden intussen uit
gevonden, dat vliegen anderhalve
paardekracht nodig heeft om op te
stijgen en voortdurend 'n halve paar
dekracht om in de lucht te blijven.
Omdat het wenselijk was langzaam
te vliegen met-rustige trapbewegin-
gen, was het toestel groot en licht
van constructie. Men kon er alleen
Anne Marsden, student aan de universiteit van Southampton, bezig met
het aandrijfmechanisme van een door menselijke kracht voortbewogen
vliegtuig.
De Puffin 2, waarmee men wil
dingen naar de eerste prijs in
een „slalom"-koers voor door de
mens voortgedreven vliegtuigen.
De voornaamste verschillen met
de eerste Puffin zijn gewijzigde
vleugels en een vergroot roer
Door het doorschijnende plastic
ziet men de constructie van
balsahout.
rigens geen gelukkig toestel, want de
muur van zijn bergplaats, is er op
ingestort.
Een tweepersoons toestel, zo meent
men, heeft het voordeel, dat de ene
vlieger ziek kan concentreren op de
voortbeweging, terwijl de andere de
besturing in handen heeft. Veel tech
nici zijn het daarmee eens en het
ziet er naar uit, dat de afmetingen
geen bezwaar zijn.
De „Pedaal-vliegers" van Hert
fordshire hebben dan ook al de essen-
tiele onderdelen gereed voor een
tweepersoons toestel, dat een vleu
gelwijdte heeft van niet minder dan
37.50 meter. De bedoeling is dat deze
„Toucan" nog dit jaar gaat vliegen.
De „Pedaal-vliegers" hebben een bij
drage gekregen van de luchtvaart
vereniging. Bovendien zijn het alle
maal werknemers van Handley Page
Ltd., die de pogingen sterk onder
steunt. Als het toestel gereed is,
zal het zeker respect afdwingen van
alle vliegtuigbouwers, want de reu-
zenvleugel gaat naar schatting slecht
30 kilo wegen.
Heel geheimzinnig gaat het toe
met een ontwerp van J. Hodgessro-
per te Woodford in Essex. Deze man
werkt helemaal op zijn eentje. Men
zegt dat zijn toestel een eenper
soons-machine veel lijkt op vroe
gere Duitse experimenten. Wie weet,
wordt het nog de grote verrassing
van deze hele prijsvraag.
Wellicht het meest gewaagde ont
werp is de Ornithopter, die overigens
nog gebouwd moet worden. De ont
werper is de natuurkundige John El
liott te Farnborough. Hij gelooft heel
zeker, dat toestellen met klappende
vleugels de voordelen in zich ver
enigen van de helikopter en de vlieg
tuigen met vaste vleugels. Er zijn
experts, die het met hem eens zijn.
Bovendien is zijn theorie bevestigd
bij proeven met modellen. En zo kan
het misschien toch nog eens gebeu
ren, dat de mens gaat vliegen precies
als de vogels.
(Van een onzer verslaggevers)
WEERT De oplettendheid van
twee amateurgeologen uit Neder-
weert, de gebroeders Houben, is
aanleiding geworden tot de ontdek
king van een nog niet bekend urnen
veld in de buurt van Weert, dat aan
gelegd moet zijn tussen de 9e en 6e
eeuw voor Christus.
In het hele gebied, waarin het ur
nenveld ligt, zal de rijksdienst voor
Oudheidkundig Bodemonderzoek uit
Amersfoort thans een uitgebreid on
derzoek instellen. Over een grote
oppervlakte wordt de heuvelachtige
bodem systematisch afgeschraapt. Er
zijn al verschillende interessante ont
dekkingen gedaan.
Volgens drs. J. H. F. Bloemers, die
de leiding heeft van de opgravingen
te Weert, hebben de mensen, die hier
zo'n twee- tot drie duizend jaar gele
den hebben gewoond, ter plaatse hun
gecremeerde doden bijgezet.
25. Dh5xh7
(Dit prachtige dameoffer vormt de
inleiding van een grandioze mat-
combinatie)
25Kh8xh7 26. Te3-h3+, Pg6-h4
27. Th3xh4+, Kh7-g6 28. Th4-h6+,
Kg6-g5 29. f2-f4+ en zwart gaf zich
gewonnen. Na 29Kg4: volgt 30.
Pe3 mat.
SCHAAKRAADSEL
Een wonderbaarlijk dame-offer in
de onderstaande positie maakt het mo
gelijk het vonnis over de zwarte ko
ning te voltrekken. Ook de partij
speler zal de slotstelling wel aan
spreken, waarin met vier paarden op
het bord-de witte paarden het mat
afdwingen.
/-./i
V
m
Wit begint en geeft mat in' 3 zetten.
Oplossing schaakraadsel
Wit wint als volgt: 1. Pf4-e6, Pb4-d5
(Op andere zetten van dit paard be
slist 2. Dd3 mat. Doet het andere een
zet dan volgt 2. De5 mat) 2. Dd6-
e5-(-!!!, Pg4xe5 3. Pf7-d6 mat. Op te
merken valt nog, dat na 1. Pf4-e6,
Ke4-f5 wit de winst afdwingt door
2. Pe6-d4+, Kf5-e4 3. Pf7-g5 mat (Val-
lejo).
(ADVERTENTIE)
Norma,'n Van Aarsen-produkt (sinds 1880), Boxmeer, tel.08855/1401
DE MENS
WIL
Kleine oorzaken hebben vaak grote
gevolgen. Zo ook in schaakpartijen,
waarbij een kleine onnauwkeurigheid
tot ernstige consequenties kan leiden.
De onderstaande partij - gespeeld in
het toernooi te Palma de Mallorca
illustreert zulks op treffende wijze.
Reeds in de opening maakt O'Kelly
met zwart een kleine fout, die door
zijn Spaanse rivaal Toran voortreffe
lijk wordt uitgebuit.
Zwarts koningsvleugel wordt ver
zwakt en ondanks geraffineerd te
genspel ensceneert wit een groot
scheepse aanval. Het einde komt, als
Toran met een fraai dame-offer een
niet te pareren mat afdwingt. Een
voortreffelijke aanvalspartij, die zon
der enige twijfel elke schaakspeler
op waarde zal weten te schatten.
Wit: Toran (Spanje)
Zwart: O'Kelly (België)
Gespeeld in het toernooi te Palma
de Mallorca
Bogoljubov-verdediging
1. d2-d4, Pg8-f6 2. c2-c4, e7-e« S.
Pgl-f3, Lf8-b4+ 4. Pbl-d2
(Meer gebruikelijk is 4. Ld2)
4d7-d5 5. a2-a3, Lb4-e7 6. e2-
e3, 0-0 7. Lfl-d3, c7-c5 8. d4xc5,
Le7xc5 9. 0-0, a7-a5
(Om de opmars b2-b4 te verhinde
ren)
10. b2-b3, Pb8-c6 11. Lcl-b2, Dd8-e7
(Voor de handliggend, maar foutief.
Juist was ruil op e4 of 11. Le7.
Na de tekstzet wordt de zwarte ko
ningsvleugel ernstig verzwakt).
12. Lb2xf6!, g7xf6
(Na 12. Df6: gaat door 13. cd5:,
ed5: 14. Lh7:+ of 14. Dc2 een
pion verloren)
13. c4xd5, e6xd5 14. Pf3-h4!
(De witspeler gaat terecht over tot
een directe aanval)
14 Pc6-e5 15. Ld3-f5!, Pe5-g6
16! Ddl-h5, Tf8-d8 17. Pd2-f3, Lc8-e6
18. Pf3-d4
(Dwingt zwart tot ruil op d4, waar
door de witte e-lijn open gaat en de
witte toren bij de aanval ingescha
keld wordt)
18Lc5xd4 19. e3xd4, Le6xf5
20. Ph4xf5, De7-e4
(Met de dreiging 21. Dg2:+
22. Kg2:, Pf4+. Voorts beoogt zwart
met 21. Df4 gevolgd door Dg5
zijn vordering te consolideren)
21. g2-g3!, De4-e6
(Op 21. Te8 volgt een curieus
mat door 22. Tael, Del: 23. Dh6!)
22. Tal-el, De6-d7 23. Tel-e3
(Dreigt 24. Tf3 alsmede 25. Ph6+ of
25. Dh6)
23Kg8-h8 24. g3-g4!, Td8-g8
(Om 25. Th3 met 25Pf8 te
pareren)
Stelling na 24Td8-g8
VLIEGEN
Aan de prijsvraag van Kremer is bovendien een meer eenvoudig
onderdeel toegevoegd, namelijk een soort „slalom"-vlucht langs een
kronkelbaan van 800 meter. Er is een rustperiode toegestaan en het
vliegtostel kan, zo nodig, halverwege op de grond worden gekeerd.
(Van een onzer verslaggevers)
De pogingen van de mens om de vogels na te volgen en onafgebroken te vliegen met alleen
rijn eigen spieren als aandrijf kracht zijn tot nu toe een onbereikbaar doelwit gebleven. Toch
is er een sterke financiële drijfveer om dat doel te bereiken. En er worden serieuze pogin
gen toe ondernomen. De Britse industrieel Henry Kremer heeft in november 1959 een prijs be-
ichikbaar gesteld van 5000 pond (dat was toen nog 50.000 gulden) en dat aanbod onlangs ver
dubbeld tot 10.000 pond (dat is nu 87.000 gulden) voor de eerste ononderbroken vlucht
langs een acht-vormige baan, waarvan de keerpunten 800 meter van elkaar verwijderd liggen,
let aanbod was aanvankelijk beperkt tot inwoners van het Britse gemenebest maar is nu uit
gebreid tot alle landen. Als aan het einde van 1973 niemand de prijsvraag heeft gewonnen,
tunnen de regels ervan worden herzien.
Dit is John Wimpenny in de „stuurstoel" van zijn eerste ontwerp voor een vliegtuig op mensenkracht. Hij vloog
met deze „Puffin" al in 1961 en legde er in 1962 een afstand van 908 meter mee af. Sindsdien is er een ver
beterde versie van ontworpen en gebouwd.
