Het hoorspel zal
nooit uitsterven
Ik blijf acteren
omdat
ik er van houd
Drie maal Wim Sonneveld
Ingrid Bergman
BICGLES: Alarm in Gadougou
PIONIER LEON POVEL:
Quick Up't is goed. Ko drinkt 't.
Transplantatie
van nier
op
tv.
zorgen
TIJDELIJK
met gratis wafeldoekje
GOED GECONSERVEERD
TERUG OP BROADWAY
BEWONDERING
Verse
champignons
lekker!
NEDERLAND I
Danger man
BELGIë (Vlaams):
Filmtribune
NEDERLAND II.-
Peyton Place
BELGIë (Waals)
La Cerisaie
Verse
champignons
lekker!
(ADVERTENTIE)
(Van onze radio- en t.v.-redacteur)
HILVERSUM Hoorspelregisseur Leon Povel, sinds 1932 al in
dienst van de KRO-radio, heeft in opdracht van de Ned. Radio Unie
vier documentaires gemaakt over de geschiedenis van het hoorspel.
Povel vond 't een leuke opdracht ook al heeft hij 5 maanden moeten
werken aan wat hij noemt „een moeilijk grijpbare stof Je kunt met
de hoorspelhistorie aan alle kanten beginnen en ophouden."
In de eerste documentaire, die
maandagavond werd uitgezonden,
belichtte hij het prille begin: de pri
mitieve radiotechniek in die dagen
toen velen met spoelen en kristal
letjes zaten te knutselen en er nog
slechts een klein publiek bestond.
In 1924 werd in Engeland het eer
ste hoorspel uitgezonden. De Duit
sers hadden na enige proefnemin
gen heel voorbarig geconcludeerd,
dat er via de radio geen drama
tische produkties gebracht konden
worden. In ons land luisterde men'
naar muziek en nieuws. Willem
van Cappellen startte bij de radio
met een kinderuurtje, waarin een
door hemzelf geschreven geschiede
nis van de familie Mulder voor
kwam. Van Cappellen speelde daar
in de rol van „Ome Keesje", het
geen later zijn hoofdrol in het po
pulaire kinderverhaal zou worden,
dat zeventien jaren achtereen stand
hield.
Dat was het begin van het Ne
derlandse hoorspel. Al vrij snel be
greep men, dat deze vorm van
'n radiodramatische produktie zich
ook moest uitstrekken tot de ou
deren. In 1928 ging in ons land het
eerste echte hoorspel de ether in.
Van de oude Nederlandse hoorspe
len uit de jaren voor de tweede
wereldoorlog is niets bewaard ge
bleven, aangezien er toen nog geen
perfecte registratie-apparatuur be
stond. 't Philips-Millersysteem da
teert pas van vlak voor de bezet
ting. Na de sombere oorlogsperio
de kwamen de meer geperfectio
neerde magnetofoonbanden in
zwang. Toch is het de heer Povel
gelukt, om bij particulieren in
Duitsland de hand te leggen op eni
ge oude platen, welke uiteraard
voorzien van geruis en ouderdoms
gebreken duidelijk maken hoe
men toen een hoorspel voor de mi
crofoon heeft gebracht.
Leon Povel heeft zich in zijn do
cumentaires speciaal gewend tot
de oude pioniers uit die dagen als
Willem van Cappellen, S. de Vries
jr., Willem Vogt, Kommer Kleyn,
Toon Rammelt en Carel Rijken.
De hoorspelregisseur en -schrijver
S. de Vries jr., verklaarde eerlijk,
dat hij alleen door het veelvuldig
experimenteren er achter kwam
hoe een hoorspel diende te worden
gemaakt. Het literaire hoorspel da
teert eigenlijk pas van na de twee
de wereldoorlog. Toen is het krank
zinnig snel gegarn in deze jonge,
dramatisch0 kunstvorm. Dank zij
de stormachtige ontwikkeling van
de radiotechniek kon men zich
steeds beter uitleven in de manier
van acteren, geluidseffecten, enz.
De documentaires, die Povel over 't
hoorspel gemaakt heeft, behande
len de historie natuurlijk niet uit
puttend. Daarvoor was het terrein
te groot. Hij heeft zich voorname
lijk bepaald tot de periode welke
voorafging aan de tweede wereld
oorlog.
Hij erkent dat de laatste tien
jaar de belangstelling voor het
hoorspel onder de komst van de
televisie heeft geleden. Dit deert
hem echter niet. „Als ik 50.000 luis
teraars weet te boeien, dan zijn
dat nog altijd meer mensen, dan
er in zevenhonderd schouwburgen
terecht kunnen. Het hoorspel zal
ook niet gedoemd zijn te verdwij
nen. Het heeft precies zo'n eigen
taak naast de t.v., als de fotografie
naast de film, of de krant naast de
radio en de televisie. Maar alleen
als mén het hoorspel presenteert in
zijn eigen vorm dan heeft het re
den van bestaan."
Daarom zal het luisterspel vol
gens hem nimmer uitsterven, ook
al trekt het minder belangstelling
dan voorheen. Hij vindt het fasci
nerend om steeds weer naar nieu
we uitdrukkingsvormen te zoeken
en is steeds bereid om te blijven
experimenteren. Het hoorspel stond
vorig jaar bij het luisteronderzoek
op de derde plaats na het nieuws
en de muziek.
DAGBLAD DE STEM VAN VRIJDAG 23 FEBRUARI 1968
(ADVERTENTIE)
(Van onze sliowpagina-redactie)
NEW YORK „Kun je niet alle rimpels zien vraagt Ingrid
Bergman, en het antwoord luidt: „Alleen maar een paar lijntjes hier
en daar om je ogen, moeder, je bent verbazingwekkend".
,>Nee, alleen maar goed geconserveerd."
Het publiek in het Broadhurst Theater heeft gelachen om deze re
gels in „More Stately Mansions" van Eugene O'Neill, drie maanden
lang, acht maal per week, bijna zijns ondanks gelachen en met een
beetje opgeluchte ongerustheid.
Ingrid Bergman :'-s twintig jaar weg geweest uit de staat New York
en zeventien uit het filmbedrijf van Hollywood.
Zij was een 31-jarige Jeanne d'Arc op de brandstapel, toen zij voor
het laatst op Broadway optrad.
Hoe heeft zij zich in de jaren sindsdien gehouden
Zij heeft inderdaad rimpels, al
leen die paar lijntjes hier en daar
rondom haar ogen.
En zij wordt dit jaar 51. Haar
glanzend geborsteld kastanjebruin
haar golft naar achteren tot vrij ver
beneden hiar hals. Met één van haar
handen verwijdert zij een verdwaal
de lok van haar schouders.
„Er komen veel mensen, die meer
van films houden dan van toneel",
vertelde zij. „Mensen die je in films
gezien hebben, ziet u, vooral op het
tv-scherm en die zeggen: O, speelt
ze nog altijd?
Maar er komen ook vele jonge
mensen. Een hele hoop. Ik kan al
leen de eerste rijen zien, daar zit
ten ze niet. Ze zitten achteraan, maar
ik hoor het aan hun lachen en het
personeel vertelt het me".
Zij vindt het toneel in de V.S. zo
veel levendiger dan in Europa. „Er
is veel toneel in Zweden", zegt zij,
„en heel veel in Londen. In Italië
is het bijvoorbeeld, heel anders. Een
tekst leren is zo moeilijk en dat te
doen voor maar drie weken spelen
is eenvoudig idioot. Neem Frankrijk.
Dat is vol schouwburgen. Sommige
mensen zullen sparen en sparen voor
plaatsen. Maar het is zo veel ge
makkelijker, het geld uit te geven
aan een fijn diner buitenshuis".
Of ik me gelukkig voel? Natuur
lijk, waarom niet? Ik ben nu negen
jaar met mijn man getrouwd. Het
schandaal is voorbij. U kunt u niet
voorstellen hoe verschrikkelijk over
stuur het je maakt, dat van achter
elk tafeltje eh van achter elke struik
fotografen opduiken, dat je geen en
kele stap kunt doen, zonder dat je
wordt achtervolgd en belaagd door
mannen met camera's".
De ster van „Notorious" en „In
discreet" heeft een aanvanjcelijk bui
tenechtelijke verhouding met Itali
aanse regisseur Roberto Rossellini in
de vijftiger jaren zien uitlopen op
echtscheiding van haar eerste echt
genoot Peter Linsström, vervolgens
de idylle met Rossellini ineen zien
storten en is in 1958 voor de derde
maal getrouwd met de Zweedse
impresario Lars Schmidt.
Wat heeft zij, dat door dit alles
heen de bewondering van vrouwen
heeft stand gehouden? Ze geeft toe,
dat die haar nooit in de steek gela
ten hebben en voor het eerst naar
woorden zoekende citeert zij een ken
nis, die schrijver is en. die haar eens
vertelt heeft, dat het publiek bijna
alles slikt als iemand veel talent
heeft. Misschien is het behalve haar
talent ook haar moed geweest om te
doen wat zij wilde?
„Ja dat denk ik", antwoordt zij
peinzend. „Je kunt naar iemand an
ders verlangen en dat verlangen op
sluiten. Jezelf begraven in je eigen
vreesachtigheid en jezelf inwendig
vernielend. Wat ik gedaan heb is
misschien niet altijd goed geweest,
maar ik heb het gedaan".
In één van de alleenspraken in
„Mansions" zegt Deborah (de rol
die zij speelt): „Het zou heerlijk
zijn, 'n deur open te doen en de
vrouw te worden, die je altijd hebt
willen zijn".
Miss Bergman gaat in maart terug
naar huis in Parijs en neemt de rest
(ADVERTENTIE)
Gratis recepten bij uw groenteman.
(Van onze radio- en t.v.-redactie)
HILVERSUM Vanavond zal de
AVRO van 21.50 uur tot 22.20 uur
via het tweede net een televisie
programma uitzenden, dat geheel
is gewijd aan niertransplantaties.
In deze door Roelof Kiers gepro
duceerde en geregisseerde uitzending
zullen drie leden van de orgaantrans-
plantatiewerkgroep van de Leidse
universiteit, te weten prof. jhr. dr.
J. de Graeff, hoogleraar in de in
wendige geneeskunde, prof. dr. M.
Vink, hoogleraar in de heelkunde en
dr. J. J. van Rood, lector in de im-
munohaematologie, een uiteenzetting
geven van de mogelijkheden en pro
blemen van niertransplantaties.
van het jaar vakantie. Zij is lang op
het toneel geweest. Een maand in de
provincie, het vorig jaar in Londen
en toen in „Mansions". Zij wil nu
een film maken.
Haar geheime verlangen is al ja
ren lang. een komische film te ma
ken.
„Maar het moet een komedie met
een basis zijn, als ik zo iets kan vin
den", zegt zij.
„Ik heb enkele lichte rollen ge
speeld, „Saratoga Trunk" bijvoor
beeld, maar ik wil iets, dat werke
lijk betekenis heeft onder de opper
vlakkige humor. „Ik heb driemaal
„Echtscheiding op zijn Italiaanse ge
zien", wonderbaarlijk, volstrekt won
derbaarlijk, hoevee] acteurs, denkt u,
zouden zich onderwerpen aan zulke
vernederingen als Marcello Mastro-
nianni in die film heeft gedaan?
Zij zouden er niet over denken, zij
zouden bang zijn, hun persoonlijkheid
te schaden".
Zou zij, naarmate zij ouder wordt,
steeds oudere roller, blijven spelen?
„Ik zou het heerlijk vinden. Kijk
naar Edith Evans, die op 72-jarige
leeftijd de prijs van de filmcritici
heeft gewonnen. Stel u voor.
„Ik heb ai actrice willen zijn toen
ik nog maar zo groot was". Zii wijst
ergens dicht bij de grond. „Ik zal
doorgaan, omdat ik ervan houd, men
sen te ontroeren, hun emoties te be
spelen. Ik hou van wat ik doe"..
21.05
10.20 PARABELEN IN MODERNE VORM.
10.45 IK EN JIJ, EEN GEWONE DAG
11.10 SCHRIJVERSPORTRETTEN: Simon Vestdijk
11.35 WALTER EN CONNIE
12.00 SLUITING
18.50 PIPO
19.00 NIEUWS
19.06 MR. ED: Ed heeft hoogtevrees
19.30 MR. TERRIFIC. Stanley de bokser
20.00 JOURNAAL
20.20 VRIJ WORSTELEN. George Gordienko tegen Hen
rie Pierlot," en Steve Veidor tegen Tug Holton.
20.45 JOHN WOODHOUSE'S VERZOEKPROGRAMMA:
Een muzikale show rond Johnnie Holshuysen, met
gasten: Mieke Bos, Imca Marina e.a.
21.15 MOMENT: gebeurtenissen van gisteren, vandaag
en morgen.
21.45 DANGER MAN: Lisa Lanzic, een Engelse geheim
agente wordt in Oost-Duitsland opgepakt, mishan
deld en teruggezonden naar Engeland. Ze moei
daar worden opgenomen in een zenuwinrichting,
maar eenmaal daaruit ontslagen keert ze terug
naar Oost-Duitsland met de bedoeling zich te wre
ken op de man die haar heeft mishandeld. Lisa's
wraakneming wordt echter tegengegaan door Lon
den omdat men tegenmaatregelen vreest.
22.40 TWEEDE JOURNAAL.
22.45 SLUITING.
aan. Rodney brengt Allison thuis en zegt dinge» I
die de situatie alleen maar moeilijker maken
AVRO'S SPORTPANORAMA. Wedstrijden
golfspelen
21.50 AVRO'S TELEVIZIER
22.20 TWEEDE JOURNAAL
22.25 SLUITING
14.05 15.10 SCHOOLTELEVISIE
18.25 SCHOOLTELEVISIE
18.55 ZANDMANNETJE
19.00 FILMMUSEUM VAN DE SCHATERLACH
19.20 ZIET U ER WAT IN?
19.35 ZOEKLICHT OP DE CULTURELE ACTUALITtltl
19.52 MEDEDELINGEN EN WEERBERICHT 1
20.00 NIEUWS
20.25 DE HEER EN MEVROUW VAN VLIET. Cabaret-1
programma met Paul van Vliet, Lieselore Gerrit.
sen en pianist Rob van Kreveld.
20.55 FILMTRIBUNE. Koude dagen, Hongaarse film vw|
Andras Kovacs met Ivan Darvas, Tibor Szilsjyi
Zoltan Latinovits en Margit Bara.
22.35 LES ECHANGES. Een compositie van Rolf LieberJ
mann voor 156 kantoormachines
23.00 NIEUWS
18.50 PIPO
19.00 NIEUWS
19.03 WEEKJOURNAAL voor gehoorgestoorden
19.25 OPEN OOG: rubriek voor het komende weekend
20.00 JOURNAAL
20.20 PEYTON PLACE: Deel 20 en 21: De zinloze strijd
over de operatie van mevr. Harrington leidt on
herroepelijk tot een tragedie. Dokter Rossi's con
flict met dokter Morton neemt scherpe vormen
18.25 BERICHTEN
18.30 SCHOOLTELEVISIE
18.55 AFFICHES. Actuele interviews
19.8,5 KLAAS VAAK M
19.30 LES DEMOISELLES DE SURESNES. TV-fila,
(deel 11)
20.00 JOURNAAL
20.30 LA CERIAIE. Toneelstuk van Anton Tsjechof. Me-1
despelers: Madeleine Renaud, Jean Desailly, Fierrt
Bertin, Simone Valère, Jean-Pierre Granval,
Marie-Hélène Dasté e.a. Regie: Jean-Paul Sas
22.35 BLOC-NOTES. Culturele rubriek
23.15 JOURNAAL
Vrijdag 23 februari
HILVERSUM I 402 m
KRO: 12.00 Van twaalf tot twee: ge
varieerd programma, (ca. 12.23 Wij
v&.j 't land. 12.27 Mededelingen voor
land- en tuinbouw. 12.30 Nieuws. 12.40
Actualiteiten). 14.05 Schoolradio. 14.30
Musiësta: licht gevarieerd platenpro-
gramma. TROS: 15.00 Klassiek piano
concert (gr.). 15.30 Voor oudere luis
teraars. 16.00 Nieuws. 16.02 Actualitei
ten. 16.07 Stereo: Metropole-orkest en
solist: amusementsmuziek. ïe.SO'-Voor
de tieners. 17.15 Stereo: Jazztrio met
zangsoliste. 17.30 Sportkompas. 17.50
Actualiteiten. NCRV: 18.00 Kerkorgel
concert: klassieke en moderne muziek.
18.30 Nieuws en weerpraatje. 18.45 Ac
tualiteiten. 19.00 Lichte muziek voor de
tieners. 19.40 Wereldpanorama. 19.50
Uit: licht gevarieerd muziekprogram
ma. (opn.). 21.00 Reis met onbekende
bestemming, hoorspel. 21.30 Utrechts
kamerkoor en solisten: klassieke en
moderne muziek. TROS: 22.00 Jazz
muziek met commentaar. 22.30 Nws.
22.40 All-In: gevarieerd programma.
23.55' - 24.00 Nieuws.
HILVERSUM II 298 m
NRU: 12.00 Blik op de wereld: een
informatief programma. 12.27 Mede
delingen t.b.v. land- en tuinbouw.
12.30 Overheidsvoorlichting: uitzending
voor de landbouw. 12.40 Lichte gram-
mofoonmuziek. Ï3.50 Recht en slecht,
lezing. 13.00 Ntëuws. 13.10 "Actualitei
ten met de rubriek: Hoor die krant.
VARA: 13.30 Semi-klassieke kamermu
ziek (stereo) 14.00 Stereo: Renard,
burleske cantate v. Strawinsky ,(gr.)
14.20 Wikken en wegen: consumenten
rubriek. NRU: 14.30 Romorantin, een
(Van onze eenmalig overtroffen door Wim v.l.n.r. Wim Sonneveld, zuster
radio- en t.v.-redactie) Sonneveld. Hi| speelt namelijk een Klioia, Jet, de ingenieur en Gerrit
HILVERSUM - Gast in „Ja zus- driedubbele rol: als Wim Sonneveld in ee» scène uit "J(L zuster' nee
ter, nee zuster", dat zaterdagavond zelf, als Arie Pruis sr. de uitdrager c"s,er
wordt uitgezonden, is cabaretier en als Arie Pruis jr. de kweker van
Wim Sonneveld. Hij maakt van de- komkommers. opa en Arie Pruis sr. brengen een
ze aflevering van Annie M. G. In deze aflevering komen drie duet getiteld „Samen in een rij-
Schmidt's strip iets zeer bijzonders, nieuwe liedjes voor: Wim Sonne- tuig", en het hele pension en Wim
De prestatie van Leen Jongewaard veld zingt over een „Jongetje dat Sonneveld zingen „De kat van ome
in zijn dubbelrol wordt zij het op de step naar Purmerend wil", Willem".
(ADVERTENTIE)
Gratis recepten bij uw groenteman,
plaatsje in Frankrijk: klankbeeld. 13.00
Vliegende blaadjes: licht muziekpr*
gramma. 15.20 20.000 Mijlen onderzee:
lezing over oceanografisch onderzoek
15.30 Lichte grammofoonmuziek. VPh
RO: 16.00 Nieuws. 16.02 Thuis: pro
gramma voor thuiszittenden. 16.30 Vwi
de kinderen. 16.45 Klassieke kamerrot;
ziek (opn.) 17.40 Informatie; achter;
gronden en commentaar. 18.00 Nw,
18.15 Berichten. 18.20 Uitzending van
het Gereformeerd Politiek Verbond)
Duidelijkheid s.v.p. Spreker: de heer Ji
van der Jagt, lid van de Centrale Ven j
bondsraad. 18.30 Hee: programma
voor onvolwassenen. 19.00 Jazz-rondoi
19.20 De Nederlander van morgen, le
zing. 19.30 Nieuws. 19.35 Criterium)]1
Kunst nader beschouwd. 20.00 Tot bei
ter begrip tonale en atonale mil* I
ziek: muzikale lezing. 20.45 Reportai j
ge over Pakistan. VARA: 21.00 Reporlj
tage wereldkampioenschap hardrijderi
op de schaats voor heren in Goten* j
burg. 21.10 Viool en piano: klassiekf
eri moderne muziek. 22.30 Nieuws. 2
Actualiteiten. 22.55 Lichte grammofoon- j
muziek. 23.55 - 24.00 Nieuws.
HILVERSUM III 240 M EN F M.
VPRO: 12.00 Niewws. 12.02 Agent tW i
Joop van Tijn. 13.00 Nieuws. 13.0?
Programma met Hans Kemna. 13$
Help: gevarieerd platenprogrammai j
TROS: 14.00 Nieuws. 14.02 Actualiteit
ten. 14.05 Nieuwe grammofoonplaten* i
AVRO: 15.00 Nieuws. 15.02 Lichte nw
ziek. 16.00 Nieuws. 16.02 Operetteklan*
ken. 17.00 Nieuws. 17.02 Sportjournaal^
17.05 - 18.00 Gevarieerd platenprogram- j
ma voor automobilisten.
BRUSSEL VLAAMS 324 M
12.00 Nieuws. 12.03 Lichte muziek-,
12.40 Weerbericht, mededelingen, proi
gramma-overzicht en SOS-berichjeni
voor de schippers. 12.48 Li'chte muziek*
12.42 Grammofoonmuziek. 12.55 Buiten-J
lands persoverzicht. 13.00 Nieuws,
weerbericht en beursberichten 13.20 Ta
felmuziek. 14.00 Nieuws. 14.03 Lichte
muziek. 15.00 Nieuws. 15.03 Lichte mu
ziek. 15/30 Lichte muziek. 16.00 Nws.
16.03 Beursberichten. 16.09 Lichte mu
ziek. 17.00 Nieuws, weerbericht en me
dedelingen. 17.15 Etnische muziek. 17.45
amusementsmuziek. 18.00 Nieuws,
18.03 Voor de soldaten. 18.28 Paarde-
sportuitslagen. 18.30 Lichte muziek
Tips voor het verkeer. 18.40 Grammo
foonmuziek. 18.45 Sport. 18.52 Taahven-
ken. 18,55 Grammofoonmuziek. 1?-W
Nieuws, weerbericht en radi°kr°ntek
19.40 Lichte muziek. 19.55 Praatje. 20.W
Concert. 20.30 Amusementsprogramma
22.00 Nieuws en berichten. 2m>
Dansmuziek. 23.40 - 23.45 Nieuws.
Zaterdag 24 februari
HILVERSUM I 402 m
NCRV: 7.00 Nieuws..7.10 Het leveflflt
woord. 7.15 Stereo: Klassiek vioolc»
eert (gr,). 7.30 Nieuws. 7.32 Actuau
teiten. 7.45 Moderne kamermuziek
8.00 Nieuws. 8.10 Stereo: Gewijde mu
ziek (gr.) 8.30 Nieuws. 8.32 Voor fl
huisvrouw 9.15 Muziek: gevarieew
muziekprogramma met kunstkrome
(9.35 Waterstanden), 11-00 NieuI'
ll.02 Leren leven met de oeKumra*
lezing. 11.17 Solistenkamer; muziM»
vraaggesprek.
HILVERSUM n 298 m
VARA: 7.00 Nieuws en ochtendjyg'
nastiek. 7.20 Socialistisch stnjdM?;
7.23 Lichte grammofoonmuziek. yrijjj
7.55 Deze dag. VARA: 8.00 NWJ»
8.10 Van de voorpagina: pcn°*®i
zicht. 8.15 Z.O. 135: gevarieerd pr
gramma. 10.30 Sores van Dorus. j
programma. 10.50 Wegwijs: tips
trips en vakanties. 11.00 Nieuws. -
Finalisten van het Britse Brassbana
Concours 1966. 11.25 Oosteurcpeses w:
niek. 11.45 Stereo: Metropole orkes,
HILVERSUM III 240 m EN F.M.
KRO: 9.00 Nieuws. 9.02
varieerd programma. (10.00 en
Nieuws)
ADVERTENTIE i
Samen met echtgenoot hars Schmidt.
Met Gary Grant in de film Indiscreet
