ISLAM ZIET CHRISTENDOM ALS VREEMDE PENETRATIE Godsdienststrijd i n Indonesië dreigt Het uur van de waarheid: een proefrit in de machtige Mercedes-Benz Diesel WVs samen naar gespreide vakantie hoeken Architecten bouwden toekomst-wijk c'est PARIS SCHOü WEN- DUIVEL AND ZAL GROEN BLIJVEN Rook'm óók zwaarder is er niet 2 NIEUWE DIESELS! BERLIJNSE „HANSA- VIERTEL AANEENSLUITING UITROEIING INCIDENTEN MINISTER ONGERUSTHEID 2 NIEUWE DIESELS! Voorlopig keus uit 3 typen (3 prijzen!) alle drie met de nieuwste veiligheidsvoorzieningen N.V. GARAGE VANDONGEN-JONKERS N.V. GARAGE'T WESTEN DAGBLAD SE STEM VAN MAANDAG 19 FEBRUARI 1968 W (Van onze medewerker) DJAKARTA De orthodoxe mohammedanen in Indonesië, heb ben altijd een staat gewild, welke naar islamitische wetten wordt bestuurd. Al tijdens de Indonesische revolutie proclameerde de rebel Kartosuwirjo de Darul islam islamstaat in West-Java, welke ïowel door de Indonesische republikeinen als door de Nederlandse troepen werd bestreden. Soortgelijke opstandige bewegingen ontwikkelden zich eveneens in Zuid-Celebes onder Kah'ar Mazukkar, in Zuid-Borneo onder Ibnu Hadjar, en in Atjeh onder Daud Bereuh. In West-Java en Zuid- Celebes hebben de aanhangers van de Darul islam zich in de rimboe vele jaren tegen de Indonesische strijdkrachten staande gehouden, ongetwijfeld met steun van de plaatselijke bevolking. Kartosuwirjo werd in 1962 gear resteerd en vervolgens terechtge steld. Zijn laatste troepen gaven zich eerst in oktober van het vorige jaar over. Mazukkars faam van boven natuurlijke onkwetsbaarheid was in de loop der jaren zo diep ingeplant, dat de overheid het nodig vond om zijn lijk, nadat hij in een vuurge vecht met een legereenheid was ge sneuveld, naar Makassar over te brengen en in het openbaar tentoon te stellen om de bevolking van zijn dood te overtuigen. In Zuid-Celebes duurt desondanks de gewapende strijd van de Darul islam nog steeds voort In december' 1955 werden in Indo nesië verkiezingen voor een consti tuante gehouden, velke tot taak had om een nieuwe grondwet samen te stellen. De mohammedanen tracht ten nu langs legale weg hun doei - de vorming van een islamstaat. te bereiken. Daarbij zagen zij zich gesteld tegenover een front van na tionalisten, communisten en christe nen (katholieken en protestanten) Na vier jaren van vruchteloos debat was nog geen overeenstemming over de plaats van de islam in de Indo nesische staat bereikt. In juli 1959 ontbond president Soe- kamo de constituante en kondigde de terugkeer naar de revolutionaire grondwet van 1945 af. Dit betekende, dat alle macht in, handen van Soe- karno werd gelegd. De mohamme danen moesten volstaan met het „Handvest van Djakarta', dat als aanhangsel bij de grondwet is ge voegd. Daarin word' op de belijders van het islamitische geloof een be roep gedaan om zich aan de islami tische wetten te houden. Van de staatsburger werd trouw aan de „Pantjasila" vijf zuilen van de staat verlangd. De eerste daarvan is geloof in God, in de be tekenis dat een ieder vrij is in de wijze, waarop hij !n God wil gelo ven. Aan de bestaande godsdiensten werd dan ook geen enkel beletsej in de weg gelegd. Tussen moham medanen en christenen werd geen verschil gemaakt. Christenen konden (en kunnen dit nog) naar de hoog- ite functies in de staat opklimmen. Onder Soekarno's anti-westerse, pro-Chinese politiek werd de P.K.I. communisten sterker. De P.N.I. nationalisten gleden in deze si tuatie steeds verde. naar de P.K.I ef. Mohammedanen en christenen sloten zich ondei de dreiging van een communistische dictatuur aan een. Na de mislukte, communistische staatsgreep van 1 oktober 1965 vorm den mohammedanen en christenen een Pantjasiia-actiefront voor de op bouw van een nieuwe orde, welke in dienst van het lijdende volk staat en geen atheïsten duldt. In dit en andere actiefronten lieten vooral de katholieken zich geducht gelden en daardoor hadden zij een aanzienlijk aandeel in de uitroeiing van het communisme. Zij vreesden, dat an ders met het wegvallen van de communisten en de verzwakking van de nationalisten de mohammedanen oppermachtig zouden worden en zich op de christenen zouden werpen. In verhouding tot hun aantal nemen de (tastenen zeer belangrijke plaatsen w de leiding van de staat in. De Minister van financiën is een ka- 'iiohek, die voor sociale zaken een Protestant. Na tie Israëlisch-Arabische oorlog Juni 1967 werden de eerste symp tomen van godsdienstig fanatisme merkbaar. Een aantal extreem mo hammedaanse organisaties eisten grimmig het uitroepen van de „hei- hêe oorlog" tegen de Israëlische Pressor. Bataljons van jeugdige /Njwilligers werden gevormd, die «aar het Midden-Oosten gezonden ?ns^n worden om schouder aan den me' A-ral" ,ren te strij- De meest militante actiefronten rie van scholieren en studënten melden zich evenw d afzijdig. De re- germg üet zich „;iet van haar eigen UKe taak het herstel van de eco- it"ue 7" kleiden. Zij suste de zaak reiae. In een toespraak tot een mo- p°*nmhdaans opleidingscentrum in aiembang, beschuldigde hij zending n missie ervan ongepaste middelen gebruiken in hun bekeringsmetho- 0 s iegenover de mohammedanen a. door de huizen van mohamme- l«mennnen te vallen, door een mis- 1 gebruik van teksten uit de d°°r rijstuitdeling aan de eco- •„ï^l zwakken, door middel van «chokn en klinieken. Um 6 december werd in het par- laüli uen interpellatie over buiten- li»» p aan godsdienstige instel- ,lnSen behandeld. Als aanleiding met verklaringen van morele steun aan de Arabieren. In de laatste maanden van 1967 kwam een groeiend aantal inciden ten tussen mohammedanen en chris tenen voor, in de eerste plaats in de gebieden, waar de Darul islam het meest actief is geweest, zoals Atjeh Makassai in Zuid-Celebes en Cheri bon in West-Java, waarbij christen kerken het moesten ontgelden. Ondanks geruststellende verklarin gen van de regering namen de span ningen toe. De grootste islamitischt organisatie op sociaal en gods- dienstig gebied, Mohammedijah drong aan op verbod van versprei ding van godsdienst door buitenland se instellingen, zoals zending en mis- sie worden aangemerkt. Deze bewe gingen werden aangeduid als uitin gen van kolonialisme, als een mid del voor buitenlandse penetratie Evenals de communisten deden, ma ken de mohammedaanen gebruik van het gevaarlijkste, meest destruc tieve en sterkste sentiment in Indo nesië: het verblindende, redeloze na tionalisme. Eind november riep generaal Soe- harto 68 vooraanstaande figuren uit de verschillende godsdienstige ge meenschappen bijeen voor een con ferentie voor verdraagzaamheid in de godsdienst. In zijn toespraak tot de conferentie waarschuwde het staatshoofd dat, indien de godsdien stige tegenstellingen niet worden weg genomen, deze niet alleen zullen uit groeien tot een nationaal probleem, maar tot een nationale ramp. Hij verklaarde met nadruk, dat het ver spreiden van godsdienst geen hinder- palen in de weg gelegd zullen wor den, ook niet de godsdienstige ver bindingen met het buitenland, daar bij doelende op missie en zending Maar godsdienst mag niet worden opgedrongen. De conferentie leidde tot de op richting van een lichaam voor gods dienstige consultatie, waarin de viei godsdiensten van Indonesië islam, protestantisme, katholicisme en Ba linees hindoeïsme verenigd zijn, onder voorzitterschap van de minis ter van godsdienstzaken. Daarmede leek de behandeling van de godsdienstkwestie in goede banen geleid. Ma-ir het was juist de pas benoemde minister voor gods dienstzaken, K. H. Moch. Dachlan, tevens voorzitter van de orthodoxe mohammedaanse partij nu (Nahda- tul Ulama), die 7 dagen later de godsdienstige tegenstelling scherp voor indiening van de interpellatie werd door de interpellant onomwon den de expansie van het christen dom ten koste van de islam ge noemd. Hij drong aan op toezicht en controle op de godsdienstige hulp uit het buitenland. „Dank zij deze hulp zijn onze christenvrienden in staat om de economische moeilijkhe den van de Indonesiërs uit te bui ten, hen van de islam afvallig te maken en tot het christendom te be keren". Hij raakte daarmede het meest kwetsbare punt voor zending en missie aan. De uitrusting voor zie kenhuizen, de leermiddelen voor scholen, transportmiddelen en vele andere zaken moeten,uit het buiten land worder. aangevoerd, de midde len om zending en missie in stand te houden, kunnen in Indonesië niet worden opgebracht. Op de interpel latie zal in de loop van deze maand worden geantwoord. Het ziet er niet naar uit, dat ge neraal Soeharto aan He eisgn van de mohammedanen zal toegeven. Maar op de mate van tolerantie tegen over de verspreiding van het chris tendom in Indonesië, zullen de mo hammedanen, gesteund door de nieuwe minister van godsdienstza ken, Dachlan, waarschijnlijk meer invloed in ongunstige zin gaan uit oefenen. Voor de islam bestaat stellig re den tot ongerustheid. Vele geboden en verboden uit de koran, o.a. over de positie van de vrouw, vinden in deze moderne tijd geen weerklank meer. Velen in de intellectuele bo venlaag keren zich van de islam af De vroegere schatting van 90 pro cent mohammedanen van de bevol king is zeker niet meer juist. 50 pro cent is thans waarschijnlijker, want miljoenen hebben zich, onder invloed van de P.K.I., van de godsdienst afgewend. Daarentegen neemt het aantal christenen jaarlijks met 6 procent toe. Hun aantal ligt reeds tussen de 4 en 5 miljoen. ,'V-, F. (Van onze correspondent) ZXERIKZEE „De grondkwali- teit en het klimaat op Schouwen Dui- veland zijn uitermate geschikt voor de groente-, fruit- en bloementeelt. Dit doet onder deskundigen de ver onderstelling leven, dat Schouwen- Duiveland weieens de groentetuin voor geheel West-Europa kan wor den". Deze mededeling deed ir. L. Vellekoop rijbstuinbouwconsulent, tij dens een tuinbouwmiddag in Zierik- zee. Hij legde uit, dat Schouwen Dui- veland wel altijd een groene vlek op de kaart zal blijven. Alle plano logen waren het er volgens hem over eens, dat de uitbreiding van de randstad van de ene kant en in dustrialisatie in het Westerschelde- bekken van de andere kant, voor de Oosterschelde halt en front zullen moeten maken. Dr. ir. W. H. Ubbink, adjunct-di recteur van de provinciale planolo gische dienst in Zeeland, gaf zijn visie op de toekomst van Schouwen Duiveland. Hij voorzag enige indus trievestiging te Bruinisse en te Zie- rikzee, uitbreiding van de recreatie in de Westhoek, grote watersportcen tra te Bruinisse en te Brouwersha ven en kleinere bij Zonnemaire en Scharendijke bij Ouwerkerk, Zierik- zee, Schelphoek en Burghsluis. Naast de Dammerweg moeten er volgens dr. Ubbink over niet al te lange tijd nog twee wegen komen die het eiland -n de lengterichting openleggen. Deze wegen zouden res pectievelijk Bruinisse en Serooskerke en Bruinisse en Scharendijke met elkaar verbinden. (ADVERTENTIE) Wilt u de waarheid weten over auto's? Ga rijden in een Mercedes-Benz. Dan kent u de maat waarmee alles gemeten wordt - de hoogste standaard in automobilisme. Dan weet u waar u aan toe bent met uw huidige auto. Waarom de Diesel? Wel, dat is de Mercedes-Benz die als eerste in aanmerking komt om goedkopere auto's te ver vangen. Tenminste voor mensen die meer dan 30.000 km per jaar rijden. Voor hen gaat de dieselzuinigheid werken. Die zuinigheid maakt Mercedes-Benz mogelijk. Laat het u voor rekenen! Nog iets over die 30.000 kilometer: iemand die zoveel rijdt heeft recht op ruimte, kracht en comfort - recht op de zeker heid van veiligheid. Iemand die veel op de weg is moet de waarheid weten... moet Mercedes-Benz kennen. Ei-vaar-het zelf. Bel meteen de dichtst bij zijnde dealer. Er wacht een Mercedes-Benz Diesel op u. MERCEDES-BENZ uw goede ster op alle wegen dealer voor westelijk Noord-Brabant en Tholen; dealer voor ZeeutvscM/faanderen: Breda, Wühefminasingel 42, tel. 01600-30950, Roosendaal, Hoogstraat 75, tel. 01650-5792 Bergen op Zoom, Guido Gezellelaan 40, tel. 01640-6913 Oostburg, Breedestraat 23, tel. 01170-2255 (Van onze correspondent) RENESSE De samenwerken de verenigingen voor vreemdelingen verkeer te Burgh-Haamstede, Renes- se en Scharendijke willen proheren om een langer toeristisch seizoen te scheppen. Zij hebben namelijk op gemerkt dat een langzaam groeiend aantal stedelingen de voorkeur heeft voor korte vakanties in voorjaar, de herfst en de winter. De VVV-besturen willen aan dit ver schijnsel richting gaan geven en er hun graantje van meepikken. De va- kantiebedrijven en de hotels in de door deze VVV's bestreken gebieden doen daar van harte aan mee. Zij willen voor een verblijf buiten het hoogseizoen reducties verlenen op de pensionprijzen. De WV-besturen hebben 'n propagandafolder ontwor pen, waarin de Zeeuwse vakantie- gebieden en in het bijzonder de west hoek van Schouwen, als ideale oor den voor het doorbrengen van een vakantie buiten de paar weken in het hoogseizoen worden aangepre zen. De periode die men als „extra- vakantietijd" op het oog heeft, loopt van september tot juni van het daar opvolgende jaar. (ADVERTENTIE) BERLIJN (DAD) De 300.000e nieuwbouwwoning, die na de oorlog in West-Beriijn is verrezen, heeft al lang bewoners. De skyline tussen het Europa-Center in het westen en de scheidingsmuur in het oosten neemt steeds imponerender vormen aan. Met het oog op deze enorme bouwbedrij- vigheid vierde het „Hansa-Viertel" als eerste grote woningbouw-project van de ingesloten miljoenenstad on langs zijn tienjarige bestaan. In een bouwperiode van twee jaar ontstond dit complex op de puinho pen van het ouide Hansa-Viertel aan de rand van de dierentuin. Het was het middelpunt van de „Internatio nale Bouwtentoonstelling Berlijn 1957." 1,4 miljoen bezoekers uit 74 landen bezichtigden de modelwoon- stad in het groen met zijn 1039 nieu we woningen, die men „een voor beeld voor het wonen binnen een stad" noemde. Zes 16- en 17 verdie pingen tellende flats, twee kerken, alsmede een reeks lagere bouwwer ken, waarbij de „Akademie der Kun- ste" - vertegenwoordigen hier een ongewoon vele architechtonische mogelijkheden. Drieënvijftig architecten, waarvan 19 uit het buitenland, richtten in het „Hansa-Viertel" een monument van staal, glas' en beton op. Beken de namen waren daarbij zoals Alvar Aalto uit Helsinki, Sten Samuelson uit Malmö, Oskar Niemeyer uit Rio de Janeiro, Pierre Vago uit Pa rijs en de van geboorte Duitse pro fessor Walter Gropius uit Cambridge in de V.S. Tot de bouwkundige attracties in West-Berlijn mag ook wel het door professor Kreuner ontworpen insti tuut voor Technische Chemie gere kend worden. Dit tot de Technische Universiteit Berlijn behorende ge bouw, dat in 1968 in gebruik zal worden genomen, is van buiten ge heel met kunststof bekleed. In het Hansa Viertel" zijn alle moderne bouwprincipes toege past, vaak voor de eerste keer. (Van onze Parijse correspondent Lucas Kleijn pARIJS In het gewone leven ivas Jean Susini een man, waar niet zoveel op aan te merken viel. Veertig jaar, zoon van een postbode en geboren op Corsica, Misschien was hij het zich helemaal niet bewust, maar toch was hij een steunpilaar van de maatschappijwant hij bracht stukken van de contra-spionagedienst naar de diverse ministeries en on der die stukken zaten vaak uiterst geheime documentenbetrekking hebbende op de landsverdediging. Bij Jean raakte nooit wat weg en hij deed zijn werk zo goed, dat hij bevorderd was tot surveillant eerste klasse. Maar wie met pek omgaat wordt ermee besmet. Van spioneren komt spioneren. En zo kwam Jean er ach ter, dat zijn vrouw vaak opvallend voor het raam stond en lonkte naar de overkant, waar een celibatair woonde met een rode auto. De celi batair ook dat kwam door spio nage uit maakte jacht op vrou wen, getrouwde en ongetrouwde en kwam nooit zonder buit thuis. Bij hem ging ook Monique voor de bijl de vrouw van Jean. Jean vond in haar portemonnee papiertjes met telefoonnummers. En of Monique al zei: „Man wat haal je in je hoofd", het bloed van Jean be gon feller en feller te jagen want, zoals gezegd, hij kwam van Corsica. Op een kwade dag ging hij Moni que achterna, die op de markt bood schappen deed. Telkens als zij bleef staan verborg hij zich achter gepar keerde auto's en hield zich schuil. Toen hij Monique in de rode wagen zag stappen en hoorde lachen, vloog de kurk van de fles. Jean deed het portier open, trok zijn dienstrevolver en schoot Moni que met een kogel dood. De celiba tair lag twee maanden met ernstige verwondingen in het ziekenhuis. De man is hersteld en was in het proces tegen Jean civiele partij. Lang behoefde er voor de rechter niet ge praat te worden, want voorbedachte rade was bij Jean bewezen Voorzitter: „Was u tot het schot gelukkig?" Jean: „Volkomen gelukkig, mijn heer de president". President: En Monique?" Jean: „Zij had geen klagen". Voor Jean was daarmee de kous van het huwelijk af. De officier eiste zeven jaar. De juryleden kenden Jean verzachtende omstandigheden toe. De rechter maakte er vijf jaar van, vijf jaar criminele opsluiting. Een kind blijft achter. Nog een schooljongen. Zonder moeder. En met een vader, die op zijn strafregister voortaan een moord heeft staan. ERIC ROULEAU-JEAN FRANCIS HELD-JEAN EN SIMONNE LACOU. TURE: ISRAEL EN DE ARABIE REN, De Derde Slag (J M. Meu- lenhoff, Amsterdam). In de junidagen van 1967 was het in Nederland nauwelijks aan te raden in het openbaar ook maar enig begrip te vragen voor de in de oorlog in het Midden-Oosten betrokken Arabieren. Eer het jaar ten einde was, beklaagden sommige Israëli's in Tel Aviv zich over het feit dat de Nederlandse publieke opi nie Israël te veel als een bezetter van andermans grondgebied zag en niet wat het volgens deze mensen nog steeds was de bedreigde un derdog onder de naties van het Mid den-Oosten. Ziedaar een aanduiding van de gecompliceerdheid van het Israëlische probleem en de eigenaar dige manier waarop mensen op zo'n ingewikkelde zaak kunnen reageren. In zo'n geval is er geen beter mid del dan informatie. Daaraan heeft het sinds de zomeroorlog overigeni niet ontbroken. Maar het meest aan gesproken heeft ons de bij Meulen- hoff verschenen paperback „Israël en de Arabieren"- Het boek is ta melijk oorspronkelijk van opzet. Jean en Simonne Lacouture brengen hier in hun verslag uit van een door hem. zelf belegde discussie over het pro bleem. De twee debaters, zelf joden, zijn Franse journalisten. Eric Rou leau, chef-redacteur Midden-Oosten van Le Monde en Jean-Francis Held politiek topverslaggever van de Nou- vel Observateur, hebben allebei de oorlog meegemaakt en zijn allebei gespecialiseerd in de problemen van het Midden-Oosten. De een echter zag de situatie vanuit Cairo (waar, zoals men zich wellicht herinnert ten slotte alleen nog Franse journalis ten werd toegestaan betrekkelijk on gehinderd hun werk te doen) en de ander verbleef in Tel Aviv of aan de Israëlische fronten. Beide mannen trachten in hun dia loog objectief te zijn, maar zelfs dan al ziet men de meningen botsen, juist omdat beiden vanaf verschil lende zijden het complexe probleem hebben bezien en beleefd. Het resul taat is een bijzonder boeiend boek, dat geheel vrijblijvend een heel wat grotere bijdrage levert aan een ge zonde meningsvorming over het con flict dan de zegetocht der Israëli sche legers in juni of de tal van, meestal eenzijdige boeken ofwel militaire en daarom politiek en his torisch nauwelijks belangrijke stu dies van de afgelopen maanden. TERZAKE. GESPREKKEN VAN SOCIOLOGEN EN THEOLOGEN OVER KERKVERNIEUWING. DEEL 1, PRESENTIE EN PRETEN TIE (Ambo, Utrecht, Bosch en Keu- ning, Baarn). Verzamelbundel, waar in verschillende aspecten beschre ven worden van het present-zijn van de kerk hl deze wereld in pastoraat en opbouwwerk, bijzonder jeugdwerk legerpastoor, bedrijfsapostolaat, ontwikkelingswerk. De bundel wordt afgerond door twee opstellen, waar in het verzamelde materiaal van so ciologische en theologische kantteke ningen wordt voorzien. ALLE DINGEN NIEUW, DE 4e VERGADERING VAN DE WERELD RAAD TE UPPSALA IN 1968 (Caril lonreeks no. 59, W. ten Have n.v., Amsterdam). Een boekje, dat het gewone gemeentelid vertrouwd moet maken met de assemblée van de wereldraad, die dit jaar in Uppsala zal plaatshebben. En een geschiede nis van de wereldraad en een sum miere beschrijving van zijn activi teiten. Een korte inleiding in de on derwerpen die op dé vergadering aan de orde zullen komen. Zeven bijbel se overwegingen over het thema „Zie, Ik maak alles nieuw". Ver dienstelijke poging om de actieve deelname aan dit wereldgebeuren te bevorderen JOHAN DAISNE: TWEE SCHELPEN EN WAT GRUIS (Marnixpocket). „Twee Schelpen" is geen nieuw ver haal van Daisne. Het verscheen voor de eerste keer in de bundel „Met dertien aan tafel", dat in 1950 werd uitgegeven. Het „gruis" uit de pocket bestaat uit oorspronkelijk Franse verhalen, die voor deze gelegenheid in het Nederlands werden vertaald. Vergeleken bij het gruis spant het verhaal over de twee schelpen de kroon. ALIJD BRINK: EEN GAT IN DE ZON (Desclée de Brouwer, Brugge- Utrecht). In de serie „Noorderlicht", die jonge literatuur uit de Nederlanden brengt, is deze novelle opgenomen. Ze is van de hand van de Amsterdamse dichteres en schilderes A. Brink. Dit „verslag van een rouwjaar", in dich terlijk proza geschreven, is ontroerend en diep aangrijpend. Het moge door velen gelezen worden.

Krantenbank Zeeland

de Stem | 1968 | | pagina 11