Commando
en priester
FELIX6»
RIISSSBLIKKEN
^2-BUK
WOUTER LUTKIE:
priester, publicist
en nonconformist
Aalmoezenier v. d. Vrande gaat weg
„Softenon55-
proces in mei
Conservatieve
zege in
Denemarken
Thuis brandt
lekker gezellig
de kolenhaard!
Er is toch
geen lekkerder warmte
dan van een stralend kolenvuur*,
Den Hout
Korea
Avontuurlijk
Militair
Oecumene
Tien kilo het streven
NEDERLANDER
EET 5,2 KG
GEVOGELTE
Wegwerpverpakking
Slaolie en slasaus
worden duurder
Enige vrouw die
Landru spaarde
pleegt zelfmoord
IN DE
GREEP (X
VAN
DE GRIEP?
WITTE KRUIS
helpt u eruit
DAGBLAD DE STEM VAN DONDERDAG 25 JANUARI 1963
(Van een onzer verslaggevers)
R005ENDAAL „In Korea heb ik het wereldrecord hardlopen ver
beterd. Drie Chinezen stonden voor me met de bajonet, ledereen begon
ineens op iedereen te schieten en toen dacht ik „nu" Aalmoezenier
Louis G. W. van de Vrande (57 jaar) neemt afscheid van een zeer be
wogen leven bij de Nederlandse krijgsmacht. Vanaf 1945 is hij overal
ter wereld geweest, waar Nederlandse militairen in actie waren. In de
laatste wereldoorlog Frankrijk, en verder Indië, Nieuw-Guinea en Korea.
In 1952 kwam hij bij het Korps Commando Troepen in Roosendaal, mafir
niet eerder dan dat hij de groene baret had verdiend, na een lange
training.
Op zijn kamerdeur in de Roo-
sendaalse Engelbrecht van Nassau-
kazerne is een, plastic bordje ge
plakt met het opschrift: „Monseig
neur L. G. W. van de Vrande,
hoofdaalmoezenier''' van het Korps
Commando Troepen". „Kijk, da's
leuk", zegt hij. „Dat typeert de
sfeer en zoiets vind ik machtig".
Van de Vrande gaat door als de
aalmoezenier, die steeds midden
in de vuurgevechten zijn post had.
Hij is de meest onderscheiden aal
moezenier. Officier in de Orde van
Oranje Nassau („ik ben er wat
van geschrokken, want dat is heel
hoog"), drager van het oorlogsher-
inneringskruis '40-45, insigne met
vier sterren voor twee politionele
acties in Indië, oorlogskruis Korea,
het kruis voor 23 jaar trouwe dienst
(„ze noemen dat het jenever-
kruis"), het Vierdaagsekruis („daar
ben ik ook trots op"), onderschei
ding voor officiersprestatie in
kaartleesrit van 200 km solo, 60 km
fietsen en 25 km lopen, de bronzen
Star Medal van president Truman,
onderscheiding van de Verenigde
Naties, oorlogsfrontkruis van pre
sident Singmahree van Zuid-Ko-
rea, Combat Infantery Rifle voor
zestig dagen en nachten in de
vuurlinie in Korea („dat heb ik
gezeten, want ik kon er toch niet
uit"), de Unit Citation met gouden
blad van Amerika voor de drie
grote veldslagen Hoengsong, Won-
ju en Heuvel 325 in Korea en de
Unit Citation van de Zuidkoreaan-
se president.
„Korea had ik niet willen mis
sen", zegt hij. „Maar bang ben ik
wel geweest. Als aalmoezenier mag
je dat alleen niet laten blijken".
Louis van de Vrande werd in
april 1910 ip., het Brabantse Den
Hout geboren. Hij werd missionaris
van de paters van het H. Hart in
Tilburg en ging als zodanig naar
de Philippijnen. Begin maart 1945
ging hij echter naar de „troep". In
een jeep met Canadezen („vol je
never en vaderlandsliefde") reed
hij naar het Noordfranse Lille en
voegde zich bij het bataljon Zee
land van Nederlandse vrijwilligers.
„Toen naar het Rijnland. Het was
aardig werk daar. Af en toe wat
sluipschutters. Gevaarlijker werd
het toen we naar Lübeck gingen,
want daar lagen Russen en Mon
golen. En daar waren we echt wel
wat bang van".
Vervolgens kwam Indië aan de
beurt. „Een linke zaak", zegt de
„aal". Vanwege de guerrilla-acti
viteiten werd hem verplicht een
pistool te dragen. „Als ze me had
den aangevallen, had ik natuurlijk
geschoten. Maar ik heb het nooit
gedaan. Ook in Korea niet". Van de
Vrande ontzenuwt er een story
Biechthoren te velde in Korea
mee, als zou hij met het wapen
in de hand steeds met de troep
hebben meegevochten.
Oktober 1950: Korea. „Een ver
schrikkelijke tijd. Dertig tot veer
tig graden onder nul. Je houdt het
daar niet lang vol. Met duizenden
kwamen de Chinezen op je af.
Ruim 180 dagen heb ik aan het
front gezeten". Aalmoezenier Van
de Vrande zegt driemaal aan de
dood ontsnapt te zijn. „Een van
die keren was de aanval op Hoeng
song. Het was 12 februari. We
werden totaal verrast. Ontelbare
Chinezen omsingelden onze troep.
Ik heb me dood gehouden in de
sneeuw. Bij de achterwielen van
een verlaten Amerikaanse, vracht
wagen zocht ik dekking. Bij da
voorwielen zat een Chinese mi-
tradHeurschutter. Die vent heeft
geluk gehad. Ik had geen wapen,
maar anders had hij eraan gegaan.
En dan, toen die drie Chinese ba
jonetten op me gericht waren. Het
enige wat ik dacht was: als ze
maar niet steken, laat ze in he
melsnaam schieten. Het is me een
maal een keer te veel geworden.
Een soldaat zei toen tegen me: wat
is dat nou verdomme nog aan toe.
Ik was er meteen overheen. Ik
had zoiets gewoon nodig".
Met een dokter, de dominee en
verplegers, nam aalmoezenier Van
de Vrande steeds zijn post in op de
eerste verbandplaats. Vlakbij de
vuurlinie dus. „Ik vind het gewel
dig, dat werk te velde. Natuurlijk
ben ik ook wel een beetje avon
tuurlijk aangelegd. Maar neem van
me aan: ik ben pacifist" in de goede
zin van het woord. Maar als het er
op aan komt, dan zullen we hard'
toeslaan ook. De Amerikanen, zijn
precies hetzelfde. Die willen geen
oorlog. Ik ken ze daar veel te goed
voor. In Nederland is dat idem.
De Hollandse jongens willen niet
graag in dienst en we mogen ons
daar gelukkig om prijzen. Maar als
het er op aankomt, nou, berg je dan
maar. Dan worden ze vals. Zulke
soldaten daar heb je wat aan. Die
weten waarvoor ze vechten. Ieder
een die vijf minuten oorlog heeft
meegemaakt, die zegt: nooit meer.
Maar als het moet
„Met aHe plezier wordt ik nu
kapelaan. Dat is mooi werk. Aal
moezenier is eigenlijk een een
zijdig beroep. Je hebt alleen met
jongens te maken. Ik ga beginnen
onder het motto: het leven begint
bij 57".
AALMOEZENIER VAN DE VRANDE
priester - commando
tholicisme niet het enige ware is.
In het leger, en zeker als je dan
in het buitenland zit, hebben we
nooit moeite gehad met de oecu
mene. Het leger heeft zelfs belang
rijk bijgedagen tot de eenwording
van de kerken".
„Na m'n Korea-tijd kwam ik in
Oirschot. Als je een harde oorlog
gewend bent, dan is het daar een
slappe troep. Ik kon het eerst
niet volhouden. Toen moest het
maar gebeuren. Op 42-jarige leef
tijd begon ik aan de comrmando-
training. Ik brak er wel twee
tenen bij, maar het doet je iets
de groene baret verdiend te heb
ben. Het was voor mij de enige
manier om er bij de jongens in te
komen. Parachute-springen wou ik
ook nog, maar daar was ik te lang
en te oud voor.
„Als je met andere volken in
aanraking bent geweest, dan leer
je, dat wij katholieken niet alleen
zaligmakend zijn en dat het ka
lk ben natuurlijk wel dikwijls
met de jongens de lucht in gegaan.
Maar dan om foto's te" m'aken. Met
m'n kop buiten boord en dan vast
gebonden aan de vliegtuigvloer.
Wat een machtige tijd was dat
toch. Zoiets maakt niemand meer
mee. Zoiets kunnen ze je niet af
pakken".
„Als ik geen geestelijke was ge
worden, dan had ik voor beroeps
militair gekozen. Omdat je met
jonge mensen te doen hebt. Aan
de ene kant heb je gezag en aan
de andere kant leef je met de jon
gens mee. Je kunt ze iets meege
ven. Ik vind het verstandig dat ze
onder dienst móéten. De geest van
de jongelui wordt vernieuwd. Ze
leren mensen kennen, ze kunnen
hun mening aan die van anderen
toetsen en wat belangrijk is (en
hard nodig), er wordt discipline
bijgebracht. Het leger is leuk wer
ken. AUeen in de burgermaatschap
pij tref je veel haat en nijd aan'.
Op 30 januari neemt aalmoeze
nier L. van de Vrande officieel
afscheid met een receptie in de
Commando-kazerne in Roosendaal.
KOPENHAGEN (Reuter-DPA)
Hoewei de algemene verkiezingen in
Denemarken een duidelijke neder
laag hebben opgeleverd voor de so
ciaal-democratische minderheidsre
gering van premier Jens Otto Krag,
is het nog niet duidelijk hoe het
nieuwe kabinet er uit zal zien.
De drie rechtse oppositiegroeperin
gen de anti-militaristische soci
aal-liberalen die hun zeteltal van 13
tot 28 wisten te vergroten, de con
servatieven, die met vier zetels winst
op 38 zetels kwamen en de gema
tigde liberalen (boerenpartij), die
hun zeteltal van 35 handhaafden
beschikken te zamen over 101 van
de 179 zetels in het Folketing.
Het is echter de vraag of de drie
groeperingen elkaar ook bij de vor
ming van een kabinet zullen kunnen
vinden.
De conservatieven en de gematig
de liberalen hebben al laten weten
dat zij bereid zijn tot een coalitie
met de sociaal-liberalen.
De linkse partijen waarop de re-
gering-Krag steunde, hebben in totaal
vijftien zetels verloren.
De verkiezingen waren uitgeschre
ven, nadat de regering-Krag op 15
december een nederlaag had gele
den als gevolg van een scheuring in
de socialistische volkspartij. Deze
scheuring was veroorzaakt door me
ningsverschillen over de devaluatie.
(ADVERTENTIE)
ZEIST (ANP) De gemiddelde
Nederlander consumeerde vorig jaar
5,2 kilo gevogelte, 0,6 kilo meer dan
in 1966 en 0,8 kilo meer dan in 1965.
Dit verbruik steekt ondanks de stij
ging wat schriel af tegen dat in an
dere landen: in West-Duitsland 6,8
kilo, om over de Verenigde Staten
nog maar niet te spreken.
De voorzitter van het produktschap
voor pluimvee en eieren, de heer H.
H. Garrelds, ziet de toekomst ech
ter optimistisch tegemoet, volgens
hem moet een consumptie die neer
komt op twintig procent (10 kilo)
van het totale vleesgebruik (50 kilo)
binnen niet al te lange tijd „haal
baar" zijn.
Van de 5,2 kilo kwam 4,5 kilo voor
rekening van de braadkuikens. Steek
proeven hebben uitgewezen, dat de
eierconsumptie het afgelopen jaar is
gedaald en wel van 204 tot naar
schatting 198 stuks per hoofd van de
bevolking. Waarschijnlijk moet deze
teruggang vooral worden toegeschre
ven aan een geringere belangstel
ling van de restaurants en de levens-
middelenbedrijven. De aankopen van
de huishoudingen (iets meer dan de
helft van het totaal) zijn op hetzelfde
peil gebleven. De consumentenprijs
gemiddeld 14,7 cent per „driet
je" lag in 1967 even hoog als in
1966.
(ADVERTENTIE)
HAIVEPRtJ
(Van een onzer verslaggevers)
BREDA Na een langdurige ziek
te is in het klooster „St.-Jozefoord" te
Nuland bij Oss de bekende priester
en publicist Wouter Lutkie overleden.
Hij bereikte de leeftijd van tachtig
jaar.
Wouterius Leonardus Lutkie was
een uitzonderlijke figuur onder de
clerici. Op 23 februari 1887 uit een
vermaard koopmansgeslacht in Den
Bosch geboren, ging hij aanvankelijk
in de handel, daartoe voorbereid op
de Middelbare Handelsschool van de
jezuïeten te Nijmegen. In die periode
van zijn leven woonde hij te Rijen.
Hij vervulde zijn militaire dienst
plicht als milicien-wielrijder en werd
zich pas daarna zijn roeping tot het
priesterschap bewust. Na zijn studies
aan de beide seminaria werd hij in
1919 op 32-jarige leeftijd door mgr.
Arn. Diepen tot priester gewijd.
Een drietal jaren was hij kapelaan
te Gemonde bij Boxtel, waarna hij
zich uit de zielzorg terugtrok. Hij ves
tigde zich in het gastvrije „Soli Deo"
te Nuland om zich geheel aan publi
cistische arbeid te wijden. Met veel
elan nam hij deel aan de sociale actie
van die dagen, was als volgeling van
Alphons Ariëns een vurig drankbe
strijder, en zag in esperanto de mo
gelijkheid tot meer internationale
contacten. Zijn denkbeelden hierom
trent legde hij neer in zijn boek „We
reldtaal". Hij was ook mede-oprich
ter van de Ned. Kath. Esperantisten-
bond en de Int. Kath. Esperantisten
Unie.
Toen zijn vriend dr. Hendrik Mol-
ler in 1920 zijn maandblad „Roeping"
oprichtte, was Lutkie een van de eer
ste medewerkers. Voor de debuut
jaargang droeg hij zijn magistrale ar
tikelen over „Magnanimiteit" bij,
welke later opgenomen zijn in de
bundel „Hetzij Koopman of Kunste
naar." Als journalist schreef hij van
1927 tot 1941 in de Nieuwe Tüburgse
Courant. In 1937 stelde hij een bloem
lezing samen uit het werk van dr.
An toon Arts, die jarenlang de hoofd
redactie van dit blad voerde.
Ook de schilder Jan Toorop be
hoorde tot zijn vrienden. Met hem
was hij een groot bewonderaar van
Mussolini. Een van zijn boeken heet
„Van Toorop naar Mussolini". Zijn
gesprekken met de Duce werden ver
zameld in „Italië, dat mijn hart
heeft". Wouter Lutkie, die om deze
sympathieën uiteraard veel kritiek
heeft moeten verduren, zag echter
ook zeer scherp de schaduwzijden
van het nationaal-socialisme. Nooit
heeft hij zich bij een politieke partij
aangesloten.
De strijdvaardige Oostenrijkse dich
ter Richard Kralik was eveneens een
figuur, die hem aansprak. Aan hem
wijdde hij in 1926 een boek.
Zijn voornaamste pennevruchten
kan men terugvinden in het maand
blad Aristo, dat hij in 1930 oprichtte.
Zoals van vele tijdschriften was
ook van Aristo het aantal lezers niet
evenredig aan de invloed, die het uit
oefende. In de vaderlandse pers werd
het blad met zijn onafhankelijke me
ningen vrijwel doodgezwegen.
Wouter Lutkie moge een omstre
den figuur zijn geweest wat zijn
staatkundige opvattingen betreft, zijn
priesterschap heeft nooit enig wan
trouwen gewekt. Een van zijn eerste
boeken heette „Dwazen". Hij be
schreef daarin een aantal heiligenle
vens. Uit het Engels van mgr. Goo-
dier vertaalde hij „Jezus alleen". Zijn
connectie met de apologeet Pieter van
der Meer de Walcheren moge blijken
(Van onze parlementaire redactie)
DEN HAAG. Door het invoeren
van statiegeldloze verpakking wor
den sla-olie en slasaus duurder. De
prijsverhoging heeft in twee etappes
plaats. In totaal gaat de prijs van sla
olie met vijftien cent en van slasaus
met twaalf cent voor grote flessen
omhoog.
Grote flessen slasaus zijn in decem
ber als zes cent in prijs omhoog ge
gaan. Volgende week maandag wordt
de slasaus nog eens zes cent duurder.
Begin maart wordt een grote fles sla
olie tien cent duurder, op zes mei
gaat de prijs met vijf cent omhoog.
Voor lege slasausflessen wordt tot
24 februari statiegeld terug betaald.
Voor lege flessen van slaolie volgt
terugbetaling van statiegeld tot 1 juli-
WOUTER LUTKIE PR.
...veelomstreden...
uit het feit, dat diens vrouw Christi
ne het kazuifel maakte, dat de neo
mist tijdens zijn eerste H. Mis droeg.
Hij heeft het ook als zijn priesterlijke
taakbeschouwd tijdens de oorlog bij
de Duitsers te pleiten voor ten on
rechte gevangen genomen personen,
wat hem de bijnaam van „verloskun
dige" bezorgde.
De laatste jaren trad Wouter Lutkie
niet meer op de voorgrond.
(Van onze correspondent)
PARIJS Voortaan zal niet lan
ger in de kerk van Flers-de-l'Orne
voor het zieleheil van de vrouwen
moordenaar Landru worden gebe
den. Want de vrouw die daartoe op
dracht gaf heeft dezer dagen een
einde aan haar leven gemaakt. Zij
is Fernande Segret, de enige vrouw
die niet door Landru is vermoord
en verbrand.
Fernande en Landru ontmoetten
elkaar in een Parijse tram in mei
1917 en maakten de eerste afspraak
van hun leven in het Bois de Bo-
logne. Landru gaf zich uit voor een
zakenman en Fernand vertelde dat
zij verloofd was met een Franse sol
daat in Duitse krijgsgevangenschap.
Door allerlei uitvluchten heeft Lan
dru verloving en huwelijk met Fer
nande weten uit te stellen. Tenslot
te werd het huwelijk bepaald op 11
november 1918, maar toen was het
wapenstilstandsdag.
De verloofde kwam terug, ver
dween, waardoor voor Fernande de
weg vrij was om met Landru ook
zonder huwelijk samen te leven.
Die drie jaar moeten zeer gelukkig
zijn geweest, want beiden hielden
bijzonder veel van muziek. Zij zon
gen elkaar hele stukken uit opera's
voor. De arrestatie van Landru en
diens einde onder de valbijl in fe
bruari 1922 maakte aan de idylle een
einde.
Verbitterd vertrok Fernande naar
de Libanon. Tot haar 72e jaar. Zij
vestigde zich na haar terugkeer in
Frankrijk in het tehuis voor ouden
van dagen in Fiers. Op haar kamer
liet zij een briefje achter waarin zij
haar dood aankondigde.
(ADVERTENTIE)
(en spaart bovendien de maag)
Poeders, tabletten, cachets.
NB
Het vijfjarig zoontje van een mij
ner kennissen is, na het zien van
enkele filmpjes op de teevee, zo'n
hartstochtelijk fannetje van Popeye
the Sailorman geworden, dat hij liefst
vier dagen achtereen weigerde iets
anders te eten dan spinazie.
Dit is natuurlijk geen wereldschok
kend nieuws, maar toch wel aardig
vind ik. Televisie is een belangrijk
en invloedrijk medium enzovoorts.
„Het huidige stelsel van wereld
politiek versterkt het oorlogsgevaar,
verergert de honger, versterkt de
discriminatie. Het geeft geen uitzicht.
Dat is de werkelijkheid."
(Dr. J. A. H. J. S. Bruins Slot)
Ze zeggen altijd dat wijn keuren
een bijzonder moeilijk vak is, waarin
men slechts na jarenlange ervaring
een vooraanstaande plaats kan be
reiken. Toch heeft het wijnsyndicaat
in Spanje dit jaar voor de jaarlijkse
wijnkeuring alle Spaanse misdienaars
uitgenodigd. Die schijnen daarin een
meester te zijn. Vorig jaar werd er
zelfs een misdienaar kampioen.
Er is een nieuwe theorie ontwor
pen voor de redenen, die Engeland
genoopt hebben zijn troepen terug
te trekken uit Singapore en de Per
zische Golf en daarmee afstand te
doen van de rang van wereldmogend-
heid. Volgens die theorie zijn de
bedrijfsongevallen daar de schuld
van, want moet u eens even luiste
ren: bij zulke ongevallen gingen vo
rig jaar in Engeland 17.160 tenen,
27.328 voeten en 36.812 enkels en on
dervoeten verloren. De"Engelsen gaan
nu propaganda maken om veilig
heidsschoenen te dragen. Bij het
werk, wel te verstaan.
„Je moet ook zeggen, dat de nieu
we catechismus qua taal en inhoud 'n
geweldig boek is. Dan moet je je af
vragen: kunnen wij zoiets? Ik zou
het heerlijk vinden als de gerefor
meerden en de hervormden samen zo-
We flpHpTl"
(prof. dr. G. C. van Nifrtlfc)
„Wat wij ook van de rooms-katho-
lieke kerk kunnen leren is de bereid
heid zich te hervormen. Aan de an
dere kant moet ik ook zeggen, dat
het katholicisme in Nederland zo
chaotisch is, dat ik wel eens geneigd
ben tegenover katholieken de paus
en de traditie te verdedigen".
(idem)
Gehoord: een goochelaar haalt aan
het einde van zijn optreden allerlei
kleurige dassen uit zijn bolhoed. Het
wemelt van gele, groene, blauwe,
paarse, rode en witte sjaals. Da
goochelaar vraagt: „Is er misschien
een dame in de zaal, die deze week
jarig is?" Heel enthousiast roept een
vrouw: Ja! „Dan wens ik u alvast
heel hartelijk proficiat". Goochelaar
af.
In het maandblad Student komt
een interview voor met prof. dr. J,
H. Dijkhuis, die een groot voorstan
der is van een ingrijpende hervor
ming van de universitaire opleidin
gen. Uit dit gesprek één citaat: „Voor
de wetenschap is het steeds minder
relevant om mensen vol te stoppen
met feiten en weetjes. Dat heeft
geen zin meer, want van ieder vak is
binnen de vijf jaar de hele inhoud
verouderd".
Er was eens een mannetje die 76
cent moest betalen. Hij gaf een gul
den en telde de 24 cent, die hij terug,
kreeg, enkele malen zo zorgvuldig
na, dat de winkelier vroeg of het
niet klopte: „Het klopt wel zei het
mannetje, „maar dan ook maar nét".
We leven in een vreemde wereld,
vrienden. Gisteren ontmoette ik weer
de geheel in het lang grijs geklede
vrouw met een muts van krante
papier op haar hoofd. Zij kwam te
genover me in de trein zitten en
vroeg of ik soms ook misdienaar ben
geweest. Toen draaide ze het raam
pje open en vloog krijsend naar bul
ten. Nu vraag ik u.
MERIJN
(Van een onzer verslaggevers)
AKEN In tegenstelling tot be
richten die de laatste tijd In de Ne
derlandse pers verschenen, deelde
de woordvoerder van het Landge
richt te Aken ons m*de, dat het
proces tegen de vervaardigers van
het beruchte „Softenon" in de twee
de helft van mei zal worden ge
opend.
Er zullen een aantal directieleden
en verantwoordelijke functionarissen
van de chemische industrie Griinen-
thai G.m.b.H. uit Stolberg terecht
staan.
Ze werden vorig jaar maart na
een vooronderzoek van circa vijf jaar
officieel in staat van beschuldiging
gesteld door de officier van justitie
te Aken, dr. H. Gierlich.