iSIONS arantie BOEIEND EXPERIMENT MET DEMOCRATIE IN KATHOLIEKE KERK DE FORSYTE SAGE Episcopaat vindt geloofsleven in ons land gezond istart.... Eerste plenaire concilievergadering HOOG WATER BRENGT OVERLAST B.M. AUSTIN Forts v. Dorst Dagblad De Stem een welkome huisvriend A. C. KIMENAI 3STERH0UT N.Y. en koop prijsbewust ie Topklasse Dekens autobanden R&D GRAS n.v. IEDERE WEEK IN KLEUR Abonneer u nu en u ontvangt alle reeds verschenen hoofdstukken gratis Experiment Procedure ANTWOORD VAN OTTAVIANI Geen veroordeling Gezag Christus Proefritten van Rotterdamse metro geslaagd Geloofsgetuigenis van formaat IPHILIPS BATTERIJEIVll die móéten wel\ .goed zijn 1 au, w- en £e- )or in- in- ipe 530 146 trucks personen- en bestelwagen Garage Terheyden. Tel O1690-33j Arendstraat 17-19 Tel. (01620) 3010 uitgesloten 'savonds half tien. ot half zes. EN ALLES, /AN DEKENS VERLANGEN KUNT ervaring staat daar borg voor Papegaaistraat 13 Goes 37,00 44,00 43,00 48,00 54,00 52,50 44,00 50,00 banden, dus geen oud» 4 GENT - TEL 01158-1345 3 leerling-verpleegsters en )ben laten inschrijven voor Ziekenverpleging A. aanvang van de cursus van een Mulo- of gelijk- beroep van verplegende een vak met toekomst ig, die 1 maart a.s. begint ionden. Naast het huidige intvangt men kost, inwo- >er maand vergoeding van zijn een ziekenhuis met e plaats Goes heeft goede tstreeks)Zeeland heeft DAGBLAD DE STEM VAN ZATERDAG 30 DECEMBER 1967 (Door dr. Alfred v. d. Weijer) DEN HAAG Op 3 januari, volgende week woensdag, wordt de eerste plenaire vergadering van het Pastoraal Concilie geopend. Zij wordt gehouden in het seminarie Leeuwenhorst te Noordwijkerhout en zal twee dagen du ren. Deelnemers en waarnemers wachten met een zekere spanning af, hoe dit experiment want zo mag men het echt wel noemen zal verlopen. Degenen, die de zaak niet op de voet hebben gevolgd, zullen zich wellicht met enige verwondering afvragen, waarom deze vergade ring de eerste wordt genoemd. Zij herinneren zich vagelijk, dat het Pastoraal Concilie op 19 januari 1967 al in Rotterdam bijeen is ge weest. En daarin hebben ze gelijk. Maar toen ging het niet om een plenaire vergadering, die de hele kerkprovincie vertegenwoordigt. Toen ging het om een bijeenkomst van alle concilie-adviseurs. En dat is iets wezenlijks anders. Die vergadering van concilie-advi seurs zorgde al mesteen voor de no dige vraagtekens. Was zij represen tatief voor datgene, wat onder de Nederlandse katholieken leeft Welke was haar bevoegdheid Kon zij eisen dat bepaalde punten bijv. het celibaat op de agenda werden geplaatst En wat stond haar te doen in geval van meningsverschil met de bisschoppen in laatste geval met Rome? Allemaal vragen, waar op geen bevredigend antwoord kon worden gegeven. De organisatoren van het concilie hebben toen een nieuw statuut ont worpen, waarin als hoogste conci liaire instantie was voorzien de ple naire vergadering, die men zoiets als 't parlement van de Nederlandse kerkprovincie zou kunnen noemen. Strikt genomen is zij dat niet maar zij ligt er wel dicht tegen aan. En het is dit geheel nieuw orgaan, dat over enkele dagen in Noordwijker hout voor het eerst in werking zal t.veden. De leden moeten worden ingedeeld in twee grote groepen: de stemge rechtigde en de niet-stemgerechtig- de leden. Onder de 109 stemgerech tigde leden tellen we 70 gekozen afgevaardigden uit de bisdommen, 10 afgevaardigden van mannelijke en vrouwelijke religieuzen, 15 le den die door het episcopaat zijn aangewezen, 9 bisschoppen en 5 leden van de centrale commissie. Bijna 80 procent van de stemge rechtigde leden is derhalve langs democratische weg in de plenaire vergadering gekozen. Van hen zjjn 22 dames, 42 heren, 37 priesters, 6 zusters en 2 broeders. De niet-stemgerechtigde leden zijn elf personen die niet-katholieke kerken of gemeenschappen verte genwoordigen, drie waarnemers van Europese bisschoppenconferen ties, een voorzitter en twee onder voorzitters, tien leden van de con- cilieraad, tien leden van de commis sie die het rapport „Gezagsopvat- ting en gezagsbeleving" heeft sa mengesteld, drie speciale genodig den (waaronder de nuntius) en (ADVERTENTIE) Schrijf een briefkaart aan MARGRIET POSTBUS 497 AMSTERDAM ...het pastoraal concilie is een belangrijk experiment in de katholieke kerk, dat ook in andere landen met grote aandacht gevolgd wordt-.. twintig man administratief perso neel. Wat komen al deze mensen (vooral de stemgerechtigde leden) in Noordwijkerhout doen Hun voor naamste taak is om uit te maken, in hoeverre het rapport „Gezagsop- vatting en gezagsbeleving" een juis te weergave is van het gelovig den ken der Nederlandse kerkgemeen schap. Verder moeten zij „de wen selijkheid vaststellen dat aan de uitgesproken geloofsinzichten be paalde praktische gevolgtrekkingen worden verbonden" Op de inhoud van het ter dis cussie staande rapport hoeven we niet verder in te gaan, het werd reeds uitvoerig in deze kolommen behandeld. Merken wij alleen op, dat aan dit rapport naderhand nog twee stukken zijn toegevoegd, een bijbels-theologisch aanhangsel, sa mengesteld door een commissie van zes theologen en een resumé van de opvattingen die in de gespreksgroe pen over de gezagskwestie leven. vergadering zich ook als college uit te spreken, een einde te maken aan de discussie, een stuk ter stemming aan te bieden en de beraadslagin gen te schorsen. Ook kunnen zij in overleg met de voorzitter vast stellen, wanneer zij het woord zullen voeren. Tijdens de vergaderingen kunnen moties worden ingediend, die een oordeel of wens uitspreken met be trekking tot het beleid van het pre sidium en van de voorzitter. Deze zijn alleen ontvankelijk als ze door tenminste tien leden zijn onderte kend. Voor aanvaarding is de abso lute meerderheid der stemmen ver eist. De procedure is niet in details, al leen in grote lijnen vastgelegd, zij laat de voorzitter de nodige ruimte om te zorgen dat alles ordelijk en effectief verloopt en zo biedt de vergadering de kans om in deze eerste bijeenkomst de nodige erva ring op te doen. Nadat op woensdagavond kardi naal Alfrink de vergadering tijdens een gebedsdienst met een toespraak heeft geopend, geeft op donderdag morgen een lid van de commissie een korte inleiding op inhoud en strekking van het gezagsrapport. Daarna volgen de algemene be schouwingen over dit rapport, als mede over de beide toegevoegde stukken, die boven werden ge noemd. De vragen, die in deze al gemene beschouwingen zijn opge worpen, worden dan door een lid van de commissie beantwoord- Hoewel ieder lid recht heeft van spreken, is de leden verzocht in vooroverleg elkaar te vinden, zodat het aantal sprekers kan worden be perkt. De voorzitter bepaalt aan het begin van elke bijeenkomst de spreektijd. Iedere spreker zal dui delijk kenbaar maken namens wel ke personen of groepen hij op treedt. Tenslotte probeert de plenaire vergadering het resultaat der be sprekingen neer te leggen in con clusies en aanbevelingen, die aan een stemming worden onderwor pen. Voor aanvaarding is een meer derheid van tweederde der stem men vereist. De bisschoppen, voor gangers in het geloof, brengen als eersten hun stem uit. Hieruit blijkt reeds dat de bisschop pen in de plenaire vergadering een bijzondere plaats innemen. Zij vor men het presidium van deze ver gadering, hoewel zij de feitelijke leiding der besprekingen aan een voorzitter, prof. J. G. Snijders uit Groningen hebben opgedragen. Zij zijn gerechtigd tijdens de plenaire Of en hoe het zal werken moet worden afgewacht. In ieder geval is het een boeiend experiment. Het is een poging om de hiërarchisch opgebouwde kerk meer democra tisch te doen functioneren en daar mee heeft men nog maar zeer be perkte ervaringen opgedaan. Noordwijkerhout zal ons veel kun nen leren over de mogelijkheden en onmogelijkheden die er op dit terrein liggen. Enkele vragen dringen zich nu al op. Wij geven ze zonder ze uit voerig te beantwoorden. Kan men de plenaire vergadering een echte vertegenwoordiging noemen van heel de Nederlandse kerkprovincie? Welk is de effectieve invloed van gespreksgroepen en postbussen op de menings- en besluitvorming Welke weerslag zal een eventueel gebrek aan representativiteit heb ben op het gezag van de genomen beslissingen Is het mogelijk over een zo veelomvattende kwestie als „gezagsopvatting en gezagsbele ving" in twee dagen iets zinnigs te zeggen, tot zinnige besluiten te ko men? Welke rechtskracht moet aan dergelijke besluiten worden toege kend Zijn de bisschoppen gebon den aan een reglementair besluit van de vergadering, wanneer zij zelf hebben tegengestemd En zo zijn er nog een heleboel vragen meer. Maar laten we ze liever even rus ten. Laten we ons liever overgeven aan het experiment en zien hoe het werkt. Per slot van rekening is het concilie niet in de eerste plaats een machine die op hopelijk efficiënte wijze rapporten en besluiten pro duceert. Het is veel meer en in de grond zelfs iets heel anders. „Het concilie", aldus het witboek, dat een half jaar geleden door het se cretariaat werd opgesteld „is een opwekking tot geestelijke vernieu wing, waaraan iedere gelovige in gebed en bijzondere activiteiten kan deelnemen". Welnu wat dit betreft durven we het er met Noordwijkerhout in ie der geval op te wagen. Het zal een gebeurtenis zijn, waarin de Neder landse kerk zichzelf op geheel nieu we wijze ervaart. En als die erva ring er is, zal de rest statuten, besluiten, praktijken er waar achtig wel komen. (Van een onzer redacteuren) UTRECHT De bisschoppen en de hogere oversten van religieuze orden en congregaties in Nederland hebben kardinaal Ottaviani in antwoord op zijn bekende brief van ruim een jaar geleden laten weten, dat zij de situatie van het geloofsleven in de kerk van Nederland zeer positief beoordelen. Hun antwoord, dat begin 1967 werd vterzonden, is pas thans bekend geworden. Kardinaal Ottaviani had in zijn brief die hij eind 1966 aan alle bisschoppen en religieuze oversten van de hele we reld verzond, een reeks „zonderlinge en gevaarlijke meningen" gesignaleerd en de geadresseerden verzocht, daarnaar een onderzoek in te stellen en de uitslag van het onderzoek aan hem te rapporte ren. De Nederlandse bisschoppen heb ben aan dit' verzoek voldaan, echter niet dan na eerst een uitvoerig pleidooi te hebben gehouden voor 't achterwege la ten van nieuwe veroordelingen en het toestaan van alle mogelijke vrijheid aan de theologen. Het leergezag, aldus de bisschoppen, moet niet negatief, ver oordelend optreden, maar positief sti muleren De Nederlandse bisschoppen beginnen met erop te wijzen, dat de tien door kardinaal Ottaviani genoemde dwalin gen allemaal reeds zijn veroordeeld. Zij zeggen een loutere herhaling van deze veroordeling niet opportuun te vinden. Verder wijzen de bisschoppen erop, dat de theologen zelf op elkaar een soort „censuur" uitoefenen, die veel effectiever is dan welke van bovenaf opgelegde censuur ook, en die door zulk een censuur zou worden gehinderd of lamgelegd. „Katholieke theologen durven uit naastenliefde medetheologen vaak niet „aanvallen", omdat ze daaruit kerkrechtelijke sancties verwachten voor hun confrater. Deze situatie lijkt ons ongezond. Een groter vertrouwen yan de centrale kerkelijke instanties in de theologen zal in de toekomst de mo gelijkheid scheppen om door theologi sche, vrijmoedige discussie gebeurlijke eenzijdigheden veel vlugger te doen verdwijnen dan dit kan door officiële lijsten van „dwalingen" of „halve dwa lingen". Op algemeen-kerkelijk vlak lijkt het daarom volgens de Nederlandse bis schoppen beter de theologen „aan te moedigen om de nieuw ontdekte aspec ten trouw te integreren in de katholieke geloofstotaliteit, dan wel het eventueel overtrokken accent op zichzelf te ver oordelen. Een lijst van „halve dwalin gen", zoals de brief suggereert, is bij definitie misleidend, omdat zulk een schematisering van wat er reëel gaande is, de feitelijke werkelijkheid simplifi ceert en met het eventueel kwade ook het goede afgrendelt". De bisschoppen verwijzen dan naar de treurige ervaringen die in het ver leden met de veroordeling van de oos terse orthodoxie en van de oud-katho lieke leer zijn opgedaan en naar de droevige schisma's die eruit gevolgd zijn. Kortom, aldus de bisschoppen, het leergezag moet zijn taak eer positief dan negatief opvatten. Zij zeggen deze overigens conciliaire gevoeligheid in de brief van Ottaviani te missen „hoezeer wij ook meevoelen met de zorg voor de gevaren waaraan het ka tholieke geloof in onze tijd is blootge steld". Tegen deze achtergrond beantwoor den zij dan de tien vragen die door Ottaviani zijn gesteld. De tweede vraag betreft de leerstelli ge formules „Men beweert", aldus de brief van Ottaviani, „dat zij onderwor pen zijn aan de historische evolutie en men oppert dat hun objectieve beteke nis vatbaar is voor verandering". Deze vraagt hangt nauw samen met de vierde vraag: „In plaats van een ab solute, vaste, onveranderlijke waarheid, beoefenen sommigen een relativisme volgens hetwelk de waarheid onderwor pen is aan het ritme van de evolutie en van de geschiedenis." De bisschoppen antwoorden, dat de nieuwe theologie zoals die in Nederland beoefend wordt de substantiële onveranderlijkheid van het geloof als vanzelfsprekend veron derstelt maar vooral gevoelig is voor het feit, dat het gaat om een onveran derlijkheid binnen een reële historici teit. „Gelovigen, die niet meer mee kunnen met de oude formuleringen, vinden juist in die nieuwe formulerin gen hun oude onverandërlijke geloof terug. Dit afremmen zou een ramp zijn voor onze gelovigen, een bron van nieu we onkerkelijkheid". Vraag drie betreft de eerbied voor het leergezag. „Dit wordt", aldus de klacht van Ottaviani, „geminimaliseerd, zowel dat van de bisschoppen als dat van de paus". De Nederlandse bisschop pen noemen deze voorstelling van za ken ongenuanceerd. Er moet onder scheid worden gemaakt tussen de leer zelf welke in de documenten van het gewone leergezag, in het bijzonder van de paus besloten is en de wijze waarop deze leer wordt gepresenteerd. Tegen het tweede zouden bezwaren kunnen bestaan, terwijl de leer zelf toch onder schreven wordt. Vraag vijf gaat over de figuur van Christus. „Zelfs wat Christus betreft, al dus de brief van Ottaviani, aanvaardt men begrippen van „matuur" en van „persoon" waarvan niet kan wonden ingezien hoe zij te rijmen zijn met de leerstellige definities en kiomt men er toe, om Christus te herleiden tot eenvou dig een man djie zich geleidelijk aan be wust zou zijn geworden van zijn godde lijke afkomst. Hetzelfde geldt voor zijn maagdelijke ontvangenis, zijn wonderen en zijn verrijzenis, die „in woord toe gegeven worden" maar die in werke lijkheid herleid worden tot zuiver na tuurlijke feiten". De bisschoppen antwoorden, dat de Nederlandse theologen hierover gewe tensvol nadenken. In dit kader gaan de bisschoppen nader in op de leer over Christus' verrijzenis en zijn maagdelij ke geboorte Over de maagdelijke geboorte spre kend zeggen zij, dat er een meningsver schil bestaat over de vraag of het ver haal van de maagdelijke geboorte en het daaraan verbonden geloofsartikel figuurlijk of letterlijk moet worden verstaan. Zij menen dat dit menings verschil door de Heilige Schrift niet wordt uitgemaakt. „Wat binnen de bij belse traditie onbeslist bleef is ook in de nabijbelse niet geheel beslist". Zij bedoelen te zeggen, dat een beslissing op het hoogste niveau van het leerge zag over het al of niet letterlijk ver staan van deze boodschap niet is geval len. De vragen zes tot en met tien hebben betrekking op de sacramenten, in het bijzonder op dat van de eucharistie en de biecht, .over de zedenleer en over het oecumenisme. ROTTERDAM (ANP). De afgelo pen drie weken heeft de Rotterdamse Elektrische Tram (R.E.T.) druk proef- gereden op de Metrolijn Centraal Sta tion Zuidplein met een groot aantal lege treinstellen. Volgens 'die R.E.T. hebben zich tijdens deze proefritten geen ernstige moei lijkheden voorgedaan. Het proefrijden met lege metrotreinen eindigt zondag avond 31 december om zes uur. Tot woensdag 3 januari staan de treinen stil. Woensdagmorgen keert de span ning op de derde rail terug. Het proef rijden met de metro, die begin februari door prinses Beatrix officieel in ge bruik wordt gesteld, wordt dan hervat. Het rijdien met de metro-treinen is van dat moment een openbare zaak gewor den. Het publiek kan dan namelijk een kijkje komen nemen en desgewenst een ritje meemaken. De bedrijvigheid op de ook dan nog een experimen- zodat de kijkers geen de R.E.T. mogen verlam de reistijd betreft. Omdat het voor de R.E.T. ook belang rijk is te weten hoe de financiële or ganisatie (met de kaartverkoopauto maten en de ontwaardingstoestellen) zich houdt onder een massaal passa giersaanbod, moeten de proefpassagiers een kaartje nemen, precies zoals ze het ook later zullen doen als de metro geopend is. TYE brief, die de bisschoppen eerder dit jaar aan kardinaal Ottaviani geschreven hebben in antwoord op zijn rondzendbrief, waarin geïnfor meerd wend naar de stand van za ken op geloofsgebied in de verschil lende kerkprovincies, is een heden daags geloofsgetuigenis van groot formaat. Zonder iets aan de geopen baarde boodschap te willen afdoen, komen zij op voor het recht deze boodschap vanuit eigentijds en plaatselijk perspectief te benaderen, haar opnieuw te doordenken en al dus tot levend bezit van deze he dendaagse kerkgemeenschap te ma ken. Zij houden de Nederlandse theo logen, door velen verdacht van ket terij en modern heidendom, de hand boven het hoofd en pleiten ervoor hun een grote vrijheid te geven. Ook voor de publiciteitsmedia, die zich bezighouden met informaties en commentaren op theologisch gebied, hebben zij waarderende woorden. In één woord: zij treden op als voor gangers in het geloof van de hele Nederlandse kerkprovincie, niet als waakhonden, die bij het minste ge ruchtje aanslaan. De brief bestaat uit twee gedeelten. In het eerste geven de bisschoppen hun visie op het beleid, dat in de huidige omstandigheden door de kerkelijke gezagsdragers gevoerd moet worden. Het bevat een ant woord aan al degenen, die de bis schoppen van lafheid, gebrek aan durf en visie hebben beschuldigd, die vonden, dat zij de zaak maar op zijn beloop lieten en niet de moed hadden om In te grijpen. Het ant woord luidt kort en goed: „De kerk- kelijke leiders moeten niet proberen de huidige ontwikkelingen op theo logisch gebied de kop in te drukken door maatregelen van censuur, zij moeten het goede in die ontwikke lingen onderkennen en stimuleren, zij moeten de theologen een grote ruimte laten, om in onderlinge dia loog en in de dialoog met het gods volk tot een eigentijdse interpretatie van het onveranderlijke geloofsge geven te komen". Wij zijn onze bis schoppen dankbaar, dat zij dit te genover de congregatie voor de ge loofsleer duidelijk hebben gesteld. De bisschoppen hebben vertrouwen in ons geloof. Zij willen ons In het goede, dat wij te midden van men selijke zwakheden laten zien, alleen maar bemoedigen. In het tweede gedeelte van de brief bepalen zij hun houding op de punt ten, die door kardinaal Ottaviani als „verdacht" werden gesignaleerd. Wij hebben bewondering voor de bondig heid en zuiverheid van formulering, die hier is bereikt. De bisschoppen gaan geen enkele moeilijkheid uit de weg, maar zien haar recht ia de ogen, belijden hun geloof in de on veranderlijke kern van de geloofs waarheden maar geven ook haar scherp aan, hoe deze kern in steeds wisselende vormen geschiedenis maakt. In Rome zal men dus wel eens met de ogen hebben geknip perd, toen men las wat de Hollandse bisschoppen durven zeggen over de persoon van Christus, Zijn verrijze nis en Zijn maagdelijke geboorte. Maar men zal tegelijkertijd moeten toegeven, dat hun stellingname op solide argumenten berust en vol komen ligt in de lijn van het con cilie. Uit alles blijkt, dat het Nederlands episcopaat over uitstekende theolo gen als adviseurs beschikt, zulks in. tegenstelling tot de congregatie voor de geloofsleer, die ondanks het con cilie en ondanks de na-oorlogse theo logie in een pre-conciliaire houding blijft steken Kardinaal Ottaviani kan van zijri Nederlandse collega's minstens dit leren, dat hij zijn kring van adviseurs grondig dient te ver nieuwen. Hij is bepaald niet wat wij boven noemden, een „voorgan ger" in het geloof, hij is eerder en hier herinneren wij aan een kwa lificatie die hij eens van zichzelf heeft gegeven een soldaat, die waakt over reeds verworven bezit tingen. (ADVERTENTIE) Een steenfabriek bij Driel is geïsoleerd door de hoge wa terstand. In het rivierengebied van Rijn en Waal staan vele uiterwaarden blank. De wateroverlast is het gevolg van de regen en de daarmee gepaard gaande dooi in Duitsland en Zwitserland.

Krantenbank Zeeland

de Stem | 1967 | | pagina 7