ATOMEN SPLITSEN BIJ DE
WESTERSCHELDE
Schoner
dan
Schoon
In Zeeland gaf de
bodem in '67 veel
geheimen prijs
Gunstig jaar voor
Braakmanpolders'
60.000 kg. kaarsen in onze kerstbomen
Tekort op
Vlissingse
begroting
Niet voor 1969
Tyn van Eyk
Zes maanden geëist
tegen grafschenners
Fluor redde
melktandjes
DAGBLAD DE STEM VAN ZATERDAG 23 DECEMBER 1967
DINSDAG
■IDORPE:
Verpen
WOENSDAG
(eer nieuws uit|
stad en streek
3 en 5
Pag-
5?
Indijken
Verdubbeling
Zuinig
ttTbtf NU ben ik ^"ar aan
Hoe?
Staafjes
Afval
Water
Vlissingse raad
over nieuw
woonwagenkamp
Zware straffen
botersmokkel
Hoedekenskerke
tegen
streekplan
Midden-Zeeland
Grafveld
Tjongerien
■DIJK
lijk 15 uur Schtetmg
1BURG
al: Seriekaarting en biljarten
vaan: Seriekaarting
RPEN
pen. zoals onder vanldiaag
10 uur Tango Mrozek
E
ac 20 uur
eeft slechts tweemaal, 18 j.
Huis 20 uur
esterwerken van Walt Disney, tj
20 uur
Raspoetin gedood, 18 J.
20 uur
,1 op de gepantserde wagen, 14 j
pen zoals onder vandaag
[IKLAAS
►pen zoals onder vandaag
(TWEEDE KERSTDAG)
Iheurs 19.30 uur Kerstbal-Instuif
(vogel: Kerstschietingen
^ntzlor: Duivenshow
Upgehouw 20 uur De Prooi 18 j
Jen 17.15 uur Beat. beat, beat al
(baart 19 uur Prijskamp topbiljart
.BURG
ff. Kerk 15.30 uur Kerstconcert
tlburgs Mannenkoor
U-30 en 20 uur
uit, samen thuis a.l.
blJKE
lcht Theater 15 uur
enschieting
ria Boerjan 13 uur Topblljarfe.
(UZEN
14.30 Happening op de maan »,l,
20 uur Een sexbom aan Ka
Ihute 14 Jaar
luRG
11 14 uur De Vikmgkonmgin 14 j,
Len 20 uur Two for the road 14 j.
Vindt: Prijskamp biljart
LvSTEEN
Fnigingsgebouw 20 uur
Laar de sterre bleef stille slaan
[Ottjes 15 uur Schieting
's Lands Welvaren 14 uur
Ikaarting kalkoenen en konijnen
Ikil
de Sport 19.30 uur
bkaarting en topbiljart
OW
Calnwe 15 uur Schieting
„VAARDE
(van Driessche 15 uur Schletinj
enburg
fewaan: Seriekaarting
Lens
jnneke: Seriekaarting
JE
JKoningen 19.30 uur
leluitvoering
JNDIJKE
Iers: Seriekaarting
[acht
Ie Schepper 15 uur T.B.C.-schletuj I
Ie Schepper 9.30 en 17 uur
pkaarting
LLEBRUG
Thuge 19 uur Prijskaartag
ur Jubileumschieting
lm. l.t.s.: Intern. vogeltentoonsW-
lllenhuis 14.30 uur
ftfeest jeugdhaven
IpORPE
Centraal 15 uur Schieting
IsTERZANDE
1 Witte Huis 19 uur Kerstbal
IsOORDEN
1 v. Gemst 19 uur PrljskaartinJ
de Cock 16 uur seriekaarting
feLIET
versluys: Kaartmg.
kopen zoals onder vanldiaag
14.30 uur Hans en Grietje
llGE
icopen als onder maandag
Icopen zoals onder vanidaag
1 niklaas
jropen zoals onder vandaag
(Korenbeurs 13.30 uur Verg.J*
«e watering van Zuid-Bevel I
■ELBURG 1 q qfL17.301
IsaTchief 9.307-12.30 en 13.30—ai i
furieuze archiefstukken'
BELBURG A 17 uDi I
gsarchief 9.30-12.30 en 13.30-17.30
teuze archiefstukken
f 20 uur
lien uit, samen thuis a.L
KN STEEN
(cnigingsgebouw 20 uur
Iwaar de sterre bleef stille
fnd 15 uur Flipper, de dolfijn
IVERPEN
►copcn zoals onder vandaag
Lopen als onder maandag
(scopen zoals onder vanldiaag
1 NIKLAAS
kropen zoals onder vanraaa»
(Van een onzer redacteuren)
MIDDELBURG Het blauwachtige atoom vuur zal waarschijnlijk binnen afzienbare
tijd de elektriciteit gaan opwekken die Zeeland voor zijn industriële ontwikkeling zo
hard nodig heeft. Er zijn tal van speculaties mogelijk over de datum waarop een
Zeeuwse kernenergiecentrale de eerste door atoomsplitsing opgewekte stroom zal
gaan leveren, maar hoe dan ook: het zal niet eerder dan 1969 kunnen zijn.
Dat is dan nog altijd drie vier jaar eerder dan aanvankelijk in de bedoeling lag. Gezien de
stormachtige ontwikkeling op het gebied van de energie-opwekking betekenen die drie a vier jaar
enorm veeL
Wanneer zal er,
zoals hier te Dode-
waard in Zeeland
een kerncentrale ge
bouwd worden?
(Van onze correspondent)
HOEK Het jaar 1967 i$ voor het
waterschap „De verenigde Braakman
polders" gunstig verlopen. Aldus deel
de tijdens de algemene vergadering de
dijkgraaf H. Wolfert mee. Er kwamen
enkele infrastructurele voorzieningen
gereed, zoals de verbetering van 15
km weg, de verbetering van de af
watering van de Al-Westenrijkpolder,
Inclusief het leggen van een nieuwe
afwateringsduiker.
M.b.t. de ruilverkaveling ontving 't
waterschap van de cultuurtechnische
dienst bericht dat deze nog niet zal
worden voorgedragen voor plaatsing op
het voorbereidingsprogramma. Als re
den hiervoor geeft de dienst op: dat
het mede i.v.m. het planologische be
raad inzake de bestemming van in
dustrie- en woongebieden op dit mo
ment nog moeilijk te overzien is, wel
ke gebieden een agrarische bestem
ming zullen behouden en dus in aan
merking komen voor ruilverkaveling.
De cultuurtechnische dienst acht het
raadzaam te wachten tot het streek
plan Oost-Zeeuwsch-Vlaanderen, waar
van het gebied van het waterschap
deel uitmaakt, zich wat duidelijker gaat
aftekenen. Het dagelijks bestuur heeft
zich beraden op de mogelijkheden te
komen tot een verkorting van de voor
bereidingsperiode. Deze periode kan
n.l. belangrijk worden bekort indien
van het te verkavelen gebied hoogte
en bodemkaarten aanwezig zijn. Het
waterschap beschikt over geen van
beide. In verband hiermee ontstond
wel het risico dat opnamen zouden
worden verricht in gebieden die op
grond van streekplannen of gemeente
lijke uitbreidingsplannen in de toe
komst een niet-agrarische bestemming
zouden krijgen en dat het waterschap
dus de opnamekosten voor die ge
bieden zelf zou moeten betalen. Om
dat risico zo klein mogelijk te ma
ken heeft het dagelijks bestuur con
tact opgenomen met de provinciale
planologische dienst teneinde inzage
te verkrijgen in het ontwerp-streek
plan Oost-Zeeuwsch-Vlaanderen, als
mede in de uitbreidingsplannen van de
in het gebied van het waterschap ge
legen gemeenten. Uit de getoonde be
scheiden is een ondergeschikte wijzi
ging van de aanvankelijk aangenomen
grens voortgevloeid. Het resultaat van
een en ander is geweest dat aan de
Kon. Ned. HeidemiJ. en de stichting
voor bodemkartering opdrachten zijn
verstrekt voor het vervaardigen van
resp. een hoogtekaart en een bodem-
kaart.
Met de Heidemij werd overeengeko
men dat de kosten van de hoogte-
kaart eerst aan het waterschap in re
kening zullen worden gebracht, indien
dit deze posten kan declareren bij de
cultuurtechnische dienst. Met de stich
ting voor bodemkartering kan een
dergelijke regeling niet worden getrof
fen.
De beer Wolfert zei verder dat mt
persberichten gebleken is dat het schor
rengebied, gelegen voor de zeewering
van de Braakmanpolder, doo-r de mi
nister van verkeer en waterstaat voor
industrievestiging is vrijgegeven. Dit
wil dus zeggen dat tegen indijking,
door wie dat dan ook gebeurt, geen
bezwaren meer bestaan.
Met het oog op de nog uit te voe
ren verhoging en verzwarring van de
tegenwoordige zeewering is het uiter
aard van belang dat met een even
tuele indijking de nodige spoed wordt
betracht. Door indijking zal n.l. de te
genwoordige dijk eerst binnendijk wor
den, waardoor verbetering in het ka
der van de Deltawerken achterwege zou
kunnen blijven. „Deze spoed dringt te
meer omdat wij de provinciale water
staat hebben verzocht te willen bevor
deren dat de verbetering van de be
staande zeewering naar een vroeger
tij stip op het urgentieshema wordt ge
schoven.
HET bijzondere in mijn geval is dat
ik zowel het solistendiploma piano
en orgel en clavecimbel heb gehaald
en dat is tot nu toe nog niet voorge
komen zover ik weetWe zijn in ge
sprek met de 34-jarige Bredase mu
skus Tijn van E ijk die deze maand
afstudeerde aan het Koninklijk con
servatorium in Den Haag als solist
op clavecimbel. Deze drie instrumen
ten hebben wel een gemeenschappe
lijk raakvlak maar de speeltechnieken
lopen geheel uiteen. De clavecimbel
is een tokfcelinstrument. de piano een
slaginstrument en het orgel werkt
fact blaaspijpen en dat vereist na-
j tuurlijk wel geheel verschillende
speeltechnieken
Gelukkig neemt de laatste tijd de
belangstelling voor de muziek uit
de Baroktijd weer toe en daarmee
tevens voor de clavecimbel. Dit is
vooral in de meer artistieke kringen
het geval.
TEN tijde van de romantiek werd
de clavecimbel geheel verdrongen
door de piano. De romantiek had
faeer behoefte aan de pathos die met
een piano wel mogelijk is. De heer
In de VS gaat de toepassing van
kernenergie voor de opwekking van
electriciteit veel sneller dan ooit
werd verwacht. De orderportefeuilles
van de Amerikaanse fabrieken die re
actorvaten bouwen (het reactorvat is
het hart van een kernenergiecentrale;
de eigenlijke „oven") zijn overvol.
Sinds kort leveren echter ook Euro
pese bedrijven deze reactorvaten, zo
vernamen wij. De Rotterdamse
Droogdok Maatschappij die zich we
gens de malaise in de scheepsbouw
op de vervaardiging van reactorvaten
is gaan toeleggen, is er één van. De
RDM, die samen met acht andere
bedrijven samenwerkt in de Neder
landse kernindustriegroep „Neratom"
heeft bekendgemaakt dat zij de lever
tijd voor reactorvaten op twee tot
drie jaar heeft kunnen brengen. Bin
nenkort levert deze werf het drukvat
voor de experimentele kernenergiecen
trale in Dodewaard af. De RDM heeft
daarnaast nog drukvaten voor Spaanse
en Zwitserse kerkenergiecentrales in
aanbouw. Het ligt in de lijn der ver
wachtingen, dat het reactorvat voor
een toekomstige Zeeuwse kernenergie
centrale ook bij Ner atoom zal worden
besteld.
De Zeeuwse kerncentrale zal de eer
ste Nederlandse produktiecentrale
worden. De installaties in Dodewaard
die in de loop van het volgend jaar
in bedrijf komen, zijn gebouwd voor
experimentele doeleinden. Deze cen
trale heeft dan ook een beperkt ver
mogen. Zij wordt gebouwd voor reke
ning van de n.v. Gemeenschappelijke
Kernenergiecentrale Nederland". (G-
K.N.) welke in 1965 door de Neder
landse electriciteitsproduktiebedrijven
is opgericht. De overheid subsidieert
het project met vele miljoenen.
Gezien tegen de achtergrond van het
studieproject in Dodewaard kan men
zich afvragen of het niet te vroeg is
om voor Zeeland reeds aan een pro
duktiecentrale die op atoomenergie
werkt, te denken.
Men kan de vraag echter ook om
draaien en stellen dat de feitelijke ont
wikkelingen het experimentele stadium
voorbij zijn gestreefd. Zo gesteld kan
men van een Zeeuwse kernenergiecen
trale niet zeggen dat zij te nieuwer
wets is, maar moet men van de instal
latie te Dodewaard getuigen dat zij
haar tijd al heeft gehad voordat de
reactor kritisch werd.
Voor dat laatste is iets te zeggen
als men nagaat dat het electriciteits-
verbruik in Nederland in de komende
tien jaar zal verdubbelen en na nog-
eens tien jaar opnieuw. Voor de op
wekking van zoveel electrische energie
wordt zelfs de aardgasbel van Sïoch-
teren op den duur een te beperkte
bron van brandstof. De kolen spelen
nu al nauwelijks meer mee en de rol
van de olie als brandstof voor centra
les raakt ook eens uitgespeeld.
Daar komt bij. dat de exploitatie van
kerncentrales sneller dan men had
durven hopen, rendabeler is gewor
den, Wel blijven er de enorme inves
teringskosten, maar de variabele kos
ten zijn zeer laag door de grote ener
gie-inhoud per kilogram splijtbaar ma
teriaal.
Uit één gram kernbrandstof kan
evenveel energie worden opgewekt als
uit drie ton kolen of 1500 kubieke me
ter aardgas!
Van va7 - J szaansgrona. /us uiivoerenae must-
hpf „A op en demonstreert cus ]^un je van spelen alleen meestal
clnvfni^T, j"' een vleugel en een ieven. Toch mag ik niet klaaen.
"TOccimbel die m ztyn kamer staan.
De laatste tijd komen er ook steeds
neer moderne componisten die spe
ciaal voor clavecimbel schrijven.
waar de clavecimbel ophoudt be-
jftut de piano. Iemand die clavecim-
om speelt kan ook meer begrip op-
rikafchNNif ?itm° °ok in AT" REGELMATIG verleen ik mijn me-
ccaijnen steeds meer mensen cla- -
te gaw sVelen omdat dit
„«„r16!®' vee^ minder storend is
noor de buren.
Dit seizoen heb ik meer dan 80 po-
diumbeurten gemaakt.,. Ik ben als
clavecinist nast verbonden aan het
Brabants Kamer Orkest en Het Bra
bants Orkest. Als clavecinist heb ik
wel het meeste te doen.
"n I
It mijn leven BeI?j ^doe»7.f Ga
|dan misschien wa terug je. u
log een grote verrassing ta>
Imet me mee. Er eetAe 1,0
1 jullie weg?" van *1
La er. „Da's toch SPUlgbetaald,
I Er is tenslotte v° tege"'
Eiisschien iemand W
(ei de brave H.X. n eea
li bracht even ,late* d--"
(naar zijn gulzige
^nvn':rsftܫI is meer de tijd voor het
Pdssietijd komt de cla-
blik „Zt™,eer aan bocl 0p het ogen-
l,o, een serie concerten op
et orgel van de Sacramentskerk.
Jaan ejfnte °r?elless<m heb ik van
Mefrf» J?n hier in Breda gehad,
achter rl 3«ar studie die ik nu
reimLdl ™9 hfh zijn °ok heel wa*
^urtjes versleten. Ik ben al die
behiaL J>lvven wonen- Na het
Ha^Jan de ]agere akt<? "an het
nen nl° rVa*°ï*iUm ben ik begon'
irnna nn rii eraar in Zeeland,
Breda e» kwe"ks.ch°ol hier in
c'e Sociale Academie
burg Dai n c°nServatorium in Til'
9- Dat geeft een wat vaster be
dewerking aan uitvoeringen door de
christelijke oratoriumverenigingen in
BredaEtten en Bergen op Zoom en
aan de Toonkunstkoren in Breda,
Dordrecht, Tilburg en Gorkum. Ik
noem mezelf min of meer oen late
roeping omdat ik zo laat ben afge
studeerd. Het was wel eens moeilijk
om naast je werk met de studie door
te gaan. Maar nu heb ik toch wel
profijt van al die contracten die ik
tijdens mijn werk in de muziekwe
reld gelegd heb. Wel heb ik voor die
koren en oratoriumuerenigiivgen mijn
Lelijke Eendje" om moeten bouwen.
Ik heb aan de achterkant van de
auto een speciale uitbouw gemaakt
voor de clavecimbel. Ik kan dan
steeds mijn eigen instrument mee
nemen. Van een oratoriumvereniging
kun je nu eenmaal niet verwachten
dat ze er zelf een aanschaffen. Nor
maal word je dan ook gecontracteerd
met inbegrip van de clavecimbel.
De n.v. „KEMA" te Arnhem, die
nauw betrokken ls bij de exploiratle
van het atoom terwille van de Neder
landse economie, maakt voor kerncen
trales ten opzichte van „gewone" cen
trales de vergelijking met een dure
auto, die echter weinig benzine ver
bruikt.
Zo'n auto kan voordelig zijn, als men
er maar voor zorgt om binnen de af-
sckrijvingstijd zoveel mogelijk kilome
ters te maken.
Bij een zeer grote „afzet" van elec
trische energie wordt deze situatie be-
reikt en de zojuist genoemde groeien
de behoefte aan deze energie (verdub
beling van het gevraagd vermogen in
tien jaar tyds) maakt de door een dure
kernenergiecentrale opgewekte stroom
in verhouding goedkoper.
Op welk punt en tegen welke tijd
de curves elkaar gaan kruisen, (met
andere woorden: wanneer een atoom
centrale gewoon goedkoper kan wer
ken dan een centrale die conventionele
brandstoffen gebruikt) kan niet pre
cies worden bepaald. Het staat echter
wel vast dat het eerder zal zijn dan
men tot voor zeer korte tijd meende
Er werken al meer dan vijftien atoom-
centrales in de gehele wereld en vele
zijn er in aanbouw.
Zij helpen eraan mee het lawine-ef.
fect tussen aangeboden en gevraagd
vermogen te versterken en banen zo
de weg naar een toekomst waarin
aardgas ouderwets zal worden gevon-
a en.
(Van een onzer verslaggevers)
MIDDELBURG. De twee jonge
mannen uit Hulst die aan het begin
van november op het r.-k. kerkhof in
hun woonplaats een zestal grafzerken
omtrokken of beschadigden zijn vrijdag
door de arrondissementsrechtbank te
Middelburg veroordeeld t<*t een ge
vangenisstraf van 6 maanden waarvan
drie maanden voorwaardelijk met af
trek van voorarrest.
De ex-matroos J. M. (21) was beha!-
ve de grafschennis ook een diefstal
met inbraak ten laste gelegd, die leer
ling-kelner R. v. O. (18 zelfs meer
dere diefstallen met braak.
(Van een onzer redacteuren)
ARNHEM - GOES Kernenergie
centrales domineren in het landschap
door een schoorsteen van honderd
meter hoogte. Het merkwaardige is
dat er uit deze schoorsteen geen
rook komt, maar dat bij alleen dient
als ventilatieschacht waardoor sterk
verdunde resten van de edelgassen
argon en krypton die by het splij
tingsproces vrijkomen, de atmos
feer in worden geblazen.
Hoewel een kernenergiecentrale
enorme hoeveelheden koelwater op
neemt en weer loost, wordt ook het
rivierwater niet verontreinigd. Het
„hete" gedeelte van de centrale, de
kern waarin warmte wordt opgewekt
door het proces van kernreacties, is
zo achter staal en een twee meter
dikke betonmuur verborgen, dat er
ook voor directe straling geen ge
vaar is. De kerncentrales zijn vol
maakt schoon en alleen reeds daar
om vormen zij een belofte voor de
toekomst.
Een kernenergiecentrale neemt een
enorm stuk grond in beslag, maar
het werkzame deel ervan, ,,de oven"
is in verhouding maar zeer klein.
In deze oven bevinden zich staven
splijtbare stof, die - als de reac
tor eenmaal is aangestoken de
hitte die by het splijtingsproces vrij
komt afstaan aan het water waar
mee de atoomoven voor 75 procent
is gevuld.
Dit water raakt aan de kook en
gaat over in stoom. Deze passeert
warmtewisselaars, die de hitte over
nemen en toevoeren aan een stoom
machine die op zijn beurt een dy
namo aandryft. Van deze dynamo
komt de elektrische stroom waarom
het allemaal begonnen was.
De splytbare stof is samengeperst
in staafjes, waarvan er duizenden in
de atoomoven moeten zitten om het
proces van kernreactie in beweging
te houden.
Tevens zitten er in de oven staven
van een stof, die het splijtingsproces
kan afremmen- Naarmate deze rem-
staven meer of minder diep in het
reactorvat worden gestoken, neemt
de reactie toe of af.
In de praktijk zijn deze remstaven
een extra veiligheid. De met water
gevulde reactorkern heeft namelijk
een aan de natuurwetten gehoorza
mende ingebouwde rem".
Als de splijtstof te wild zou gaan
doen wordt het water in de „oven"
heter en wordt er meer stoom ge
maakt. Stoom heeft echter op de
links en rechts door de reactor ja
gende neutronen (de bij kernsplitsing
vrijkomende atoomdeeltjes) een
oplopend remmende invloed. Daar
door koelt het water af, juist als het
te warm zou willen worden.
De uranlumstaafjes In de atoom
oven zijn net als kolen onder
hevig aan een verbrandingsproces,
dat echter heel lang duurt en mbt
een hevige hitte-ontwikkeling ge
paard gaat. Er blijven ook van ura
nium tenslotte „sintels" over, die
lange tyd last houden van de radio
actieve bijverschijnselen.
Deze afvalstoffen worden maan
denlang in een speciale verpakking
van Zircaloy bewaard en daarna
naar een „opwerkingsfabriek" ge
stuurd, waar men het verder reinigt
en voor andere splijtingsdoelein
den gebruikt.
De verbruikte brandstof fle
uraniumstaafjes moet vervangen
worden en gewoonlijk gebeur'; dit
eens per jaar, maar dan slechts voor
een deel. De „stoker" in een kern
energiecentrale gooit dan by wijze
van spreken, een nieuw schepje kolen
op het vuur. In de praktijk is dit
echter een omslachtige operatie die
met allerlei voorzorgen wordt om
ringd.
Het water dat In de reactorkern
wordt verhit en in de vorm van
stoom naar de warmtewisselaars
wordt geleid, is uiteraard niet vrij
van straling. Dit water blijft evenwel
m de reactor en komt nooit in aan
raking met het buitenwater dat voor
snelle condensatie van de stoom die
voor het aandryven van de stoom
machine is gebruikt, zorgt.
Deze stoom moet immers, maar
aan als water de reactor weer in
Het buitenwater dat de condensors
is gepasseerd ls derhalve volkomen
onbesmet en kan zelfs gewoon in
dan als water de reactor weer in.
Niettemin zijn er toch nog allerlei
veiligheidsmaatregelen genomen in
de vorm van filters e.d., die zelfs
het theoretische risico dat er radio
actieve stoffen in het oppervlaktewa
ter of in de lucht komen, wegnemen-
Over enkele jaren zullen kernener
giecentrales ook in ons land vrij nor
maal zijn. Reeds in 1980, zo heeft
men bij de KEMA berekend, zal een
zevende deel van het totaal opge
stelde vermogen voor de elektrieiteits-
produktie in ons land uit kernener
gie-eenheden bestaan!
(Van een onzer verslaggevers)
BREDA Naar verwachting zal de Nederlandse bevolking dit jaar f6
miljoen gulden investeren voor de aanschaf van kaarsen. Dat betekent per
hoofd der bevolking gemiddeld vier kaarsen per jaar, oftewel twee gulden.
Gedurende de kerstdagen zullen volgens schattingen ongeveer 150 miljcten
kaarsen hun „levend licht" in Nederland verspreiden..
Volgens de verkoopleider van de N.V. Koninklijke Stearine Kaarsenfabriek
Gouda-Apollo in Gouda, de heer J. Opstelten, gaat 70 procent van de pro-
duktie van Nederlands grootste kaarsenfabriek (jaarproduktie 80 miljoen
kaarsen) vóór de kerstdagen de deur uit. Er worden bijna hoofdzakelijk
tafel- en gotische kaarsen geleverd, die vanwege hun stearine-gehalte opti
male brandeigenschappen bezitten. Weliswaar is er in Nederland een groei- i
ende vraag naar de zogenaamde decoratieve kaarsen, maar voor wat de
brandeigenschappen betreft komt men dan vaak bedrogen uit.
De heer Opstelten is van oordeel, dat er in Nederland nog steeds een
zeer goede markt is is voor de stearinekaarsen in tegenstelling tot bijvoor
beeld België en Duitsland waar juist de decoratieve kaarsen een grote
vlucht hebben genomen.
Overigens geven voor wat het gebruik van kaarsen aangaat de Scandi
navische landen in Europa de toon aan. Per hoofd der bevolking koopt men
in deze landen jaarlijks 900 gram aan kaarsen tegen 300 gram in ons land. i
Hoewel het koude „elektrische peertje" in de kersthöom de vanouds be-
kende kerstboomkaarsen vrijwel heeft verdrongen, hangt er in de Neder-
landse kerstbomen toch nog zo'n 60.000 kilogram kaars ofwel zes miljoen
kerstboomkaarsen. j
(Can een onzer verslaggevers)
VLISSINGEN In een klein comité
van gemeentebestuurders van Vlissin-
gen, Middelburg en Goes is overeen
stemming bereikt over het oprichten
van een regionaal woonwagenkamp.
Het kamp zal of in Middelburg of in
Goes komen. Een beslissing daarover
zal aan G. S. worden overgèlaten.
Dit deelde wethouder G. Janse in de
vrijdag gehouden raadsvergadering mee
bij de behandeling van het voorstel om
het huidige Vlissingse woonwagenkamp
op te hefen en een nieuw kamp in te
richten aan de oostelijke Bermweg ach
ter de Buitenhaven. Het loonde, vol
gens wethouder Janse nog alle moeite
om het Vlissingse woonwagenkamp aan
te leggen omdat het zeker nog vier of
vijf jaar zal duren alvorens het regio
nale kamp een feit zal kunnen zijn.
(Van een onzer verslaggevers)
VLISSINGEN Reeds nu kan wor
den aangenomen dat op de Vlissingse
gemeentebegroting voor 1968 die eerst
in januari zal worden ingediend, een te
kort van 400.000 tot 500.000 gulden zal
voorkomen. Aldus wethouder van fi-
nan I. Filius tijdens de raadsvergade
ring.
Dit tekort ontstaat ondanks een aan
tal „meevallers". Voornaamste oorzaak
van het nadelige saldo is te vinden in
de sociale sector, die volgend jaar een.
miljoen gulden meer zal vergen. Ook
de vorige jaren vertoonden een tekort,
dat veelal uit reserveringen kon worf
den weggewerkt.
Deze verklaring van wethouder Fi
lius ging onmiddellijk vooraf aan de
behandeling van voorstellen tot verho
ging van een aantal gemeentelijke be
lastingen waarvan vooral die over
straatbelasting en hondenbelasting veel
stof deden opwaaien.
Het voorstel tot verhoging van de
hondenbelasting voor Ritthem en Sou
burg werd met 15 tegen 7 stemmen
aangenomen.
(.Van een onzer verslaggevers)
MIDDELBURG. Anderhalf jaar
gevangenisstraf, een half jaar hoger
dan de eis, is vrijdag door de arrondis
sementsrechtbank te Middelburg uitge
sproken tegen de botersmokkelaax M.
W. uit Terneuzen, en R. v. H. uit Sas
van Gent.
In de rechtszitting, een week eerder,
was W. (24) landbouwer, aangewezen
als de chauffeur van de smokkelauto,
die op het erf van een boerderij iri
Terhole werd aangetroffen, terwijl men
kennelijk bezig was de auto met
smo-kkelboter te laden. Van H. (31)
eveneens landbouwer, bekende tijdens
deze zitting als uitkijk naar de douane
dienst te hebben gedaan.
De handelaar A. F. (43) uit Terhole
die niet ter plaats kon worden gear
resteerd, werd een gevangenisstraf van
een half jaar, evenals de vorige twee
met aftrek van voorarrest, opgelegd. Hij
werd als de leverancier van de boter
gezien, die ook zijn schuur en erf voor
de op slag en het laden vam de boter
beschikbaar had gesteld.
De 750 kg boter die nog in de schuur
werd aangetroffen, is verbeurd ver
klaard. Ook werd hem een verbod
opgelegd om gedurende een jaar de
boterhandel uit te oefenen. In de
smokkelauto werd nog 250 kg onge
merkte boter aangetroffen die eveneens
verbeurd is verklaard. De kraaiepoten
en rookbommen zijn „aan het verkeer
onttrokken". Juist het gebruik van
deze afweermiddelen tegen mogelijke
achtervolgers is het eerste tweetal kwa
lijk genomen, omdat hierdoor uiterst
gevaarlijke toestanden voor het ver
keer kunnen ontstaan.
(Van onze correspondent)
's-GRAVENPOLDER In de raads
vergadering van Hoedekenskerke zijn
de bezwaren, die in november 1966
reeds tegen het voor-ontwerp-streek-
plan Midden-Zeeland zijn uitgebracht,
gehandhaafd. In het bijzonder het land-
huizengebied aan de Westerschelde is
voor dit college nog steeds een onbe
grijpelijke zaak.
Er zal op worden aangedrongen de
functie van de verbeterde gemeente
haven uitdrukkelyk als streekhaven in
het plan op te nemen en de mogelijk
heden van een bescheiden industriële
ontwikkeling daaromheen open te hou
den. Hierbij wordt gedacht aan lichte
Industrie. Ook een zekere deconcentra
tie van de recreatie wordt gevraagd,
opdat de mogelijkheid tot de aanleg
van een beperkt kampeer- en caravan
terrein in de gemeente mogelyk zal zijn.
(Van een onzer redacteuren)
GOES In het Zeeuws Tijdschrift van december geeft ir. J. A.
Trimpe Burger een belangwekkende opsomming van de oudheidkun
dige vondsten die in het afgelopen jaar in Zeeland zijn gedaan.
Jammer is, zegt de schrijver van het artikel, dat men nu weer, on
danks de vondst van een 50 centimeter dikke cultuurlaag uit de Ro
meinse tijd in de buurt van de Sint Bavo te Aardenbui g, geen ant
woord heeft gevonden op de kernvraag, welke betekenis had Aarden
burg in burgerlijke of militaire zin gedurende de Romeinse periode
Als om deze teleurstelling goed te
maken, kwam men in de zomer met
een voor Zeeland unieke vondst voor.
de dag: een hurkskelet, dat waar
schijnlijk uit de laat-Romeinse tijd da
teert, maar mogelijk toch veel jonger
is. Dit skelet werd te Aardenburg ge
vonden.
Men heeft aanwijzingen dat het
hurkskelet tot een uit het noorden af
komstige persoon heeft behoord. Mis
schien is heit in giekmdeildie houding be
graven lichaam (vandaar de naam:
hurkskelet) dat van één van die noor
delijke invallers, die kort na het jaar
270 de Vlaamse kuststreek zo gron
dig hebben verwoest?, vraag* ir. Trim
pe Burger zich af. Dr. J. Huizinga
van het instituut voor anthropologic in
Utrecht probeert momenteel om langs
röntgenologische weg vast te s/tellen
of er in het graf van de „noorde
ling" bijgaven aanwezig zijn geweest. I
Door toeval, zo veronderstelt men,
hebben de oudheidkundigen met het
openleggen van het hurkgraf, een ge
heel grafveld bereikt dat zich aan de
grens van de Romeinse nederzetting in
Aardenburg moet hebben bevonden.
Met spanning wordt uitgezien naar het
onderzoek van een aangrenzend per
ceel waarop deze oude dodenakker wel.
licht zal worden aangetroffen.
Humoristisch merkt ir. Trimpe Bur
ger op, dat men in Aardenburg niet
alleen in de grond, maar ook achter
het behang moet zoeken. Bij de ver
bouwing van een oud huisje in de Tui-
melsteenstraat kwamen immers twee
fraaie Haarlemse tegels voor de dag!
In Sluis werd een grote hoeveelheid
keramiek uit de 15e of het begin van
de 16e eeuw gevonden, waaronder een
groen-geglazuurd vogelfluitje. In Sluis
hebben enthousiaste jeugd-archeolo-
gen zowaar een onder de grond ver
dwenen uitvalspoort teruggevonden
In Oostburg kwam een 14e eeuwse
veldoven voor de dag en in Biervliet
trof men op de plaats waar men de
fundamenten van het Maria Magdale-
naklooster verwachtte te vinden, een
ingenieus geconstrueerd houten riool
aan.
In Axel werd een grote ontdekking
gedaan: een vuurplaats, die omstreeks
negenduizend jaar voor Christus moet
zijn aangelegd. Ook het vroeger sche
penhuis werd hier opgegraven. Axel
blijft met hoofdletters op de agenda
van de oudheidkundigen staan. Men
hoopt er nog heel wat te vinden dal
stamt nit een cultuurperiode die Tjon-
gerien wordt genoemd,
In Hulst gooide men ook hoge ogen
met de vondst van de plaats waar
omstreeks 1400 of eerder zelzout werd
bereid. Een zeer vroeg specimen van
industriële activiteit. In Terneuzen
werd aardewerk uit het laatst van
de 2e of het begin van de 3e eeuw
na Christus gevonden. Deze vondst
wordt van groot belang geacht, omdat
er voorzover bekend in Oost-Zeeuwsch-
Vlaanderen nog geen sporen van Ro
meins leven zijn gevonden.
Van Kapelle zeggen de archeologen,
dat hier een oudheidkundige „explosie"
heeft plaatsgevonden, door de opgra
ving van beschilderde sarcofagen uit
de 14e eeuw en van kerkresten uit de
12e of 13e eeuw, terwijl ook funderin
gen van het vroegere slot Bruelis en
het slot Gistellis voor de dag zijn ge
komen.
In Sint-Maartensdijk kwam het vol
ledige plan van de stoeterij van heer
Frank van Borsselen aan het dag
licht
OP DE FOTO
Een hurkskelet uit fle laat-Romein-
se tijd. (Foto uit „Zeeuws Tijd
schrift").
(Van een onzer redacteuren)
GOES De vraag of er al dan
niet moet worden overgegaan tot
de toevoeging van fluor aan het
drinkwater is ook in Zeeland nog
volop in discussie. Fluor een
smaakloze stof, die tot dusver geen
enkele nevenwerking heeft ver
toond blykt tandbederf in ster
ke mate te remmen.
Op verzoek van het bestuur van
de Drinkwaterleiding Goeree-
Overflakkee, is de districtskinder-
arts van de Z.H.E. „Het Groene
Kruis" reeds in 1960 met een on
derzoek naar de toestand van de
melkgebitten bij ruim honderd
kinderen begonnen. Op Goeree
Overflakkee werd kort daarop met
fluoridering van het drinkwater
begonnen.
Nu, zeven jaar later, heeft de
kinderarts de gebitten van de
zelfde groep kinderen nogmaals
onderzocht. Daarbij is gebleken
dat de caries (tandbederf) met
ruim 50 procent was teruggelopen,
vergeleken met de reeds bekende
percentages van cariesgevallen bij
alle Nederlandse kinderen.
Het feit dat in de laatste zeven
jaar de snoepgewoonten enorm is
toegenomen heeft op de cijfers
een nadelige invloed gehad. Zou
de invloed van het snoepen op de
kindergebitten niet zyn toegeno
men in de laatste zeven jaar, dan
had de uitkomst van het onder
zoek kunnen luiden: carles met
64,5 procent verminderd.