drinkt 't» Griekse censuur op verklaring van Gonstantijn Johnson en Thieu zijn het eens LUMAX-DRUKKERS PROTESTEREN FEL YVONNE PAUL, EEN EENZAME VROUW OP SCHIPHOL staan Kerk in .beweging RECORDTANKER IN ROTTERDAM 11 Pax Christi bezint zich op pauselijke vredesboodschap CHINESE GUERRILLA IN WEST-BORNEO E-GOES N.V. Paus en pacifisme Verlamde Belgische vrouw schreef sprookjesbundel Mertens grote boeman a n 7 december - opel kadett n.S.u. - v.w. aantrekkelijk gemakkelijk voortreffelijk ck Up. Als long- p. 't Bevalt me jan. En zo'n mt. Moet je héél wat MR. SIEGMANN NAAR ATHENE i Niets nieuws Informatiereis Jrdat ime"cie4 a"a tvSÏÏgffiiïZEï hSt Ameri" Roolvink niet op Europese ministerraad Volkskrant Werk Raadsel NKV-reactie Drie wijzen praten over ontlasting van koninklijk inkomen anno 1815... reeds 150jaar natuurkwaliteit 35ct. Schulden Kwekeling sloeg leerling het ziekenhuis in DAGBLAD DE STEM VAN VRIJDAG 22 DECEMBER 1967 iwroom Westwat 25 lieuwe auto's, w.o.t houder december en december 1967 - Tel. 01100-6210 Ko van Pi* ATHENE (AFP/AP) De Griekse junta heeft gisteren de publi- katie verboden van de woensdag door koning Constantijn in Rome afgelegde verklaring, dat h(j bereid is naar de troon terug te keren indien het bewind een schema voor het herstel van de democratie vaststelt. De bladen die donderdagmorgen verschenen mochten geen woord van de koninklijke verklaring afdrukken, hoewel zij daarvan uren voorhet ter perse gaan via de persbureaus op de hoogte waren gebracht. Ook de avondbladen van gisteren mochten van de censor met geen woord van de verklaring melding maken De Griekse radio kreeg evenmin toe stemming het nieuws bekend te maken. ■Illllfiillllllllllllllllj IISJIIHIMIIIIIIll (door dr. Alfr. v. d. Weijer, ofm. cap) ne boodschap van Paus Paulus over de wereldvrede bevat twee passages over het pacifisme, die veel stof hebben doen opwaaien. Ons inziens terecht. In de eerste wordt gezegd: „Vrede is geen pa cifisme, zij verbergt geen luie en lage opvatting van het leven: maar zij verkondigt de hoogste en meest universele levenswaarde waarheid, gerechtigheid, vrijheid en liefde". Hier wordt de indruk gewekt, dat pacifisme iets laags en iets lui's zou zijn, en dat hoeft de echte pacifist zich niet te laten welgevallen. Elders wordt gezegd, dat de liefde tot de vrede moet worden gewekt „tegen de hinder lagen van een tactisch pacifisme, dat de tegenstander, die verslagen moet worden, narcotiseert en in de geest en de zin voor gerechtig heid, plicht en offer ontwapent". Hoewel hier alleen over een be paald soort pacifisme wordt ge sproken, namelijk het tactische pacifisme, keert de eerstgedane suggestie toch weer terug: paci fisme is in strijd met de echte zin voor gerechtigheid, plicht en offer. Met een uiterste aan goede wil zal men deze passages misschien nog bevredigend kunnen uitleg gen. Inderdaad bestaat er een luie en laffe levenshouding ton opzich te van de wereldvraagstukken, een vlucht uit de verantwoordelijkheid, die aan de kaak gesteld moet wor den. Inderdaad zijn er dienstwei geraars, die als lui en laf moeten worden gebrandmerktIndien de paus dat wil doen, kan men hem beslist niets verwijten. Maar zelfs dan moet men het hem kwalijk blijven nemen, dat hij dit vluchten voor de verant woordelijkheid als „pacifisme" aanduidt. Pacifisme is een vast staand begrip, het duidt een wel omschreven beweging in de we reld aan, het is geen woordcon structie die door een latinist als kardinaal Bacci achter zijn bu reau is uitgedokterd, maar een stukje 'levende werkelijkheid. En het is zonder meer afkeurenswaar dig, deze werkelijkheid als lui en laf te bestempelen. Dit bezwaar tegen de pauselijke boodschap klemt te meer, waar in de brief geen enkele maal van een aanvaardbaar, van een lofwaardig pacifisme wordt gesproken. Was dit het geval geweest, dan hadden toe ruimte gezien voor een welwil lende uitleg nan dit document, daar het per slot van rekening toch uit dezelfde pen is gevloeid als de encycliek „Populorum Pro- gressio". Helaas zien we deze ruim te nu niet. De Griekse vice-premier en minister van Binnenlandse Zaken, generaal Pa- takos, heeft gisteren tegen journalisten gezegd niets af te weten van de ver slaving die Koning Constamfijn in Rome beeft afgelegd. „Wij gaan niet naar een dictatuur toe maar naar ver kiezingen", zei Paitakos. „Niemand kan ons van onoprechtheid beschuldigen. Oud-premier KoLliasf die met Constan tijn in ballingschap is gegaan) wist voor omstreeks welke datum verkie zingen waren vastgesteld. Waarom heeft hij dat de koning niet gezegd?" zo vroeg de generaal zich af. Namens de junta is gisteren, ook meegedeeld, dat de terugkeer van Con- stanjtijin neg steeds afhankelijk is van hem en niet van de regering, Een woordvoerder heeft officieel verklaard: „De volgende stap moet de koning doen. Hij heeft niets nieuws gezegd. Hij heeft geen voorwaarden ge steld die de regering niet reeds heeft aanvaard". De Griekse regering zelf weigert elk officieel commentaar op de verklaring van de koning. Volgens waarnemers ziet het er naar uit, dat het regime opnieuw een afge zant naar Rome zal sturen om nog overgebleven bezwaren voor de terug keer uit de weg te ruimen en de bij zonderheden voor de terugkeer uit te werken. Het Griekse ministerie van open bare orde heeft in een verklaring be kendgemaakt, dat na de mislukte con trasts aitsgreep van koning Constantijn 60 Voormalige Griekse volksvertegen woordigers zijn gearresteerd. Op acht na zijn zij allen weer vrijgelaten. Het Nederlandse Eerste-Kamerlid mr. W. E. Siegmann (KVP) en het Britse socialistische Lagerhuislid Samuel Sil- kin, beiden lid van de raadgevende vergadering van de Raad van Europa, zijn voor een ïnformatiebezoek naar Griekenland vertrokken. Mr. Siegmann zal 30 januari rapport uitbrengen over de bevindingen van de reis, die in een „witboek" worden neer gelegd De Straafsburgse afgevaardigden Siegmann en Silkin zullen in Grieken land in het bijzonder zich met de op stellers van het ontwerp voor een nieuwe grondwet verstaan. Aan dïe Straatsibungise delegatie zijn door Athene „faciliteiten" toegezegd bij gesprekken met leiders van de Griekse oppositie en bij bezoeken aan politieke gevangenen. (Van een onzer verslaggevers) PEN HAAG De Pax Christi be weging zal zich vanavond in haar nor male bestuursvergadering bezinnen over de vragen, die gesteld kunnen worden over bepaalde passages van de jongste pauselijke vredesboodschap, die over het pacifisme handelen, zo vernemen wij uit goede bron. bekend hebben deze passages „m Nederland als daarbuiten verwondering gewekt, omdat zij naar net oordeel van sommigen lijken te in sinueren, dat pacifisme persé lui en m„i, mo®ten zijn. Kardinaal Al- trrnk, die voorzitter van Pax Christi zaï ae besprekingen meemaken. D"itse afdeling van de internati- naie van dienstweigeraars heeft als «aar mening gegeven, dat de paus cêmhor11 vredcsboodschap van 15 de- eekten n". mdruk heeft achter- nassa?» ?lt l61?4 met name v00r de aldrn d pacifisme, waarin w-eteeraea£Ultse afdelmg - alle dienst- wordenÏIer ee1 kam geschoren als"hange hazen, lafaards en wonrdowul?'- Zlcl1 aan hun verant woordelijkheid onttrekken". flatje d(?nstweigeraars vinden, delrt vL 1Jna onbehoorlijk gehan- ver d„ „erikanen veroordeelt, die lie- dood verkb>7oSeniS tagaan o£ 2eUs de als^oorlog6 CANBERRA (Reuter) Na een ge sprek van twee uur tussen president Johnson en de Zuidvietmamese presi dent Thieu in Canberra is gisteren een gezamenlijke verklaring uitgege ven. Daarin staat dat „President Thieu op nieuw zijn bereidheid heeft uitgespro ken, met personen die te maken hebben met het zogenaamde Nationale Bevrij. dingsfront te spreken over terzake die nende aangelegenheden, daarbij duide lijk stellend dat zijn regering het front op geen enkele manier kan beschouwen als een onafhankelijke organisatie. Hij merkte daarbij op dat het niet nuttig is, constructieve besprekingen te gaan voeren met elementen in Zuid-Vietnam die gewelddadige methoden toepassen om hun politiek doel te bereiken1". Volgens de verklaring betreurden de twee staatslieden het, „dat er geen enkele aanwijzing is dat Noord-Vietnam bereid is een van de vele wegen naar de vrede, die zijn geschapen, te ge bruiken. Zij zijn het er over eens dat in deze omstandigheden geen andere mogelijkheid over blijft dan het voort zetten van de passende militaire acties", De Amerikaanse woordvoerder zei dat er niet gesproken is over eventuele achtervolging van Vietcomgstrijders tot in Cambodja. De nieuwe Australische premier John McEwen heeft president Johnson de verzekering gegeven dat er geen wijzi ging zal komen in de verhouding van Australië tot de Verenigde Staten, Zuid- Vietnam en hun bondgenoten, „zolang nog geen rechtvaardige vrede bereikt is". Dit staat in een communiqué dat gisteren is uitgegeven na een onder houd tussen McEwen en de Ameri kaanse president. Het grootste schip, dat ooit de Rotterdamse haven heeft aangedaan is gisteren Europoort binnengevaren. Het is de Noorse tanker „Bergehus", van 204,000 ton. Het schip is 325 me ter lang en was gisteren geladen met 150.000 ton ruwe olie. Kapitein Hal sten Salines staat hier op de brug van zijn gigantische schip. BRUSSEL (A.N.P.) In een ziekenhuis te Antwerpen heeft een volledig verlamde vrouw van 27 jaar een bundel sprookjes „ge schreven". Met behulp van een verpleegster, die steeds weer het alfabet opzegde tot zij knikte en de aangeduide letter kon worden opgeschreven, is in zes maanden van geduldigde arbeid het werk gereedgekomen. De bundel is een dezer dagen gedrukt. De vrouw, Godelieve Moenssens, werd zeven jaar geleden totaal verlamd na de geboorte van een kind. Zij verblijft sindsdien in een ziekenhuis. MINISTER ROOLVINK ...niet naar Brussel... BRUSSEL (ANP) -- De Europese ministerraad van Sociale Zaken heeft gisteren in Brussel een aantal facetten van de sociale ontwikkeling in de ge meenschap besproken, zonder echter enig besluit te kunnen nemen. Nederland en België hadden aan heit begin van de vergadering meegedeeld niet aan besluitvorming te kunnen mee werken, gezien de situatie die was ont staan door het nieuwe Franse veto van dinsdag tegen Engel-and. Minister Roolvink was in tegenstel ling tot zijn collega's uit de andere landen, niet naar Brussel gekomen. De Belgische minister Servais was wel aanwezig, ma-ar hij zei dat dit alleen maar uit beleefdheid tegenover zijn col lega's was. Hij sloot zich voor het ove rige aan bij de Nederlandse verklaring. (Van onze verslaggevers) UTRECHT De grafici van Lumax zijn geschokt. Op straat gezet door een bedrijf van het NKV, waarvan NKV-voorzitter Mertens president-commissaris isongelooflijk. De stemming in de kan tine van de diepdrukafdeling wisselt van apathie tot bijtend sar casme. Onverholen woede bij de drukkers en vormzetters, lang op gekropte beschuldigingen bij chefs en administratief personeel. „We zijn als vodden op straat gedon derd. Ook door het NKV. Daar komt het wel op neer". 71 man van de 189 werknemers van Drukkerij Lumax zyn ontslagen. „In een bedrijf van een hal ve eeuw oud is niets geïnvesteerd. De directie heeft wel een sok met geld gehad, maar daar zaten gaten in of ze hebben er zelf uit gegeten". Alle ver trouwen is verloren, niet alleen in hun werkgever maar ook in HUN vakcen trale, die hen zou moeten vertegen woordigen: het NKV. De verklaring vain chef Louis de Bruin is uitvoeriger maar getuigt van hetzelf de wantrouwen. „Het is eigenlijk al een oude zaak. Maar er is nooit een dubbeltje in geïnvesteerd. We hebben hier gedraaid op een rotatiepers, die zo oud was (1918) dat ze er het jaartal maar vanaf gehaald hébben. In 1964 kwam de directie voor de keus te staan: investeren of liquideren. Men besloot tot nieuwbouw, op een terrein in Overvecht. Maar toen kwamen de moeilijkheden met „De Volkskrant", in 1965. Het aardige was nu, dat de Volks krant tevens enige aandeelhouder van Lumax was, zodat de miljoenen contri butie van het NKV zo wordt er ge werkt met onze contributie naar de Volkskrant gingen. Hoewel juist in die tijd ons bedrijf in een rapport van d-e grafische bond niet zo fraai afge schilderd werd. Directeur Roovers werd de laan uitgestuurd omdat hij op de bres ging staan voor de werknemers en op de sociale misstanden wees. Toen werd de heer Coppens benoemd, die ook in het Volkskrantconcern zit. Toen was de zaak beslist", weet de chef van de afd. vormvoorbere idling zeer zeker", en dat terwijl iedereen verze kert dat er voldoende werk voor diep- dirukkerijen is. We komen in Neder land zelfs capaciteit tekort. Stem uit het personeel: „Dit is de eerste koperdiep- drukkerij ter wereld die gesloten wordt". Anderen: NKV-voorzitter Mertens heeft letterlijk gezegd d'at voor zeven man administratief personeel nog wel plaats is binnen het NKV. Maar dat drukkers nu eenmaal niet achter ponis- k-aartmachin-es gezet kunnen worden". De cnef van de rotatie-diep drukkerij G. Verbon heeft een brief op hoge poten geschreven naar Mertens: „Hoe u het kunt presteren in een op 18 december gehouden bondsvergadering juist dié werknemersrechten te eisen, welke u als president-commissaris tot nu toe volkomen genegeerd hebt is mij volko men een raadsel". Er is totaal geen overleg met de ondernemingsraad ge pleegd. Op een klacht over de samen stelling van de raad (een maand gele den geuit) is nog steeds niet geant woord. „Doorwerken was absoluut onmoge lijk, tenzij we het gevaar hadden wil len lopen binnen een half jaar failliet te zijn. Het bedrijf kostte tonnen per jaar", zo reageert mien van NKV-zijde. Men ontkent de door d<e chef De Bruin genoemde feiten: „De rotatiepers bij voorbeeld dateert niet uit 1918, maar deze is 17 jaar oud. Desondanks in fei te te oud". De NKV-woordvoerder vindt de kri tiek wel begrijpelijk, maar feitelijk on juist. „Enkele maanden geleden heeft Mertens persoonlijk het personeel in gelicht en toen drie maanden respijt gevraagd om onderhandelingen te kun nen voeren met de Arbeiderspers. Deze bleek niet bereid 7,5 miljoen te stoppen in een nieuwe diepdrukkerij, waarop dan o.a. de Vara-gids en het NKV-blad „Ruim Zicht" gedrukt zouden worden. Toen was er geen andere uitweg dan het bedrijf te sluiten". (Van onze parlementaire redactie) DEN HAAG Het beraad tussen pre mier De Jong en het seniorenconvent uit de Tweede Kamer over de regeling van het inkomen van de koningin, dat wij aankondigden, heeft plaats gehad. In deze bijeenkomst heeft premier De Jong de fractievoorzitters van de grote partijen de grote lijnen voorge legd van de wijzigingen die het kabi net denkt aan te brengen in het wets ontwerp van het kabinet-Cals, dat des tijds zoveel kritiek ontmoette. Dit komt er zoals gemeld op neer dat een aantal personeelsuitgaven en onkosten voor het onderhoud van de paleizen niet meer uit het koninklijk inkomen bekostigd zullen worden, maar op de rijksbegroting een plaats zullen krij gen. Premier De Jong heeft het senioren convent voorts op de hoogte gesteld van zijn voornemen om drie vertrou wensmannen op korte termijn een stu die te laten maken van het vraagstuk van de belastingvrijdom voor leden van het koninklijk huis, dat in de grond wet verankerd is. Met deze belasting vrijdom zal op nader te bepalen wijze rekening gehouden gaan worden bij de hoogte van het koninklijk inkomen. (ADVERTENTIE) rpoen meer dan twee eeuwen ge leden op verschillende plaat sen in West-Borneo goud werd ontdekt, riepen de plaatselijke, in heemse, vorsten Chinezen van el ders naar West-Borneo om het zware goudgraverswerk te doen. Er ontstond een ware goudkoorts. Bij duizenden stroomden de Chine zen uit Zuid-China naar West- Borneo, soms bij clans' tegelijk onder hun eigen hoofden, en von den een goed bestaan in de goud mijnen.. Nadat de mijnen waren uitgeput, keerden zij niet naar hun land terug, maar vestigden zich als landbouwers. Door de jaren heen bleven zij een vreemd ele ment in de maatschappij, onder hun eigen bestuur in .kongsi's', eigen rechtspraak en verdediging. Zij betaalden jaarlijks een schat ting aan de Chinese keizer, naast die aan de inheemse vorsten. In feite vormden de kongsi's onaf hankelijke rijkjes, die elkaar be oorloogden, in elkaar opgingen of zich weer splitsten. Eerst in de vorige eeuw werd aan deze situatie door de Nederlanders in de .kongsi-oorlog' een einde ge maakt. Maar nog in de dertiger jaren van deze eeuw werden van tijd tot tijd op Chinese scholen in Nederlands-Indië landkaarten aan getroffen, waarop West-Borneo als Chinees territoir was aangegeven. Thans wonen 250.000 a 300.000 Chinezen in West-Borneo, die 19 pet. van de bevolking uitmaken. Zij beheersen in nog sterkere mate dan elders in Indonesië de econo mie. Velen onder hen zijn Taiwan- Chinezen, aanhangers van nationa listisch China en daardoor .staat loos' omdat Indonesië nationalis tisch China niet erkent. De anderen, zijn officieel staatsburger van de Chinese volksrepubliek of wel tot Indonesisch staatsburger genatura liseerd, uit opportunistische over wegingen. Het komt niet zelden voor, dat in een familie de familie leden een verchillende politieke status hebben, bijvoorbeeld de man is Chinees en de vrouw Indonesisch staatsburger, of omgekeerd. Een vrij gering aantal Chinezen was tot der PKI toegetreden de Indone sische communistische partij en een paar waren zelfs in het CDB, het bestuur van de PKI afde ling van West-Borneo, opgenomen. De leider en zijn vervanger waren evenwel Indonesiër. f oen in 1962 president Soekarno zich daadwerkelijk ging ver zetten tegen de vorming van de nieuwe staat Maleisië, bestaande uit Malakka, Singapore, Serawak en Sabah (de nieuwe naam voor Brits Noord-Borneo), als een nieu we vorm van kolonialisme, had hij de volle steun van de Chinese volksrepubliek en haar talrijke aanhangers in Maleisië, waar een Chinese .minderheid' van ongeveer 40 pet. woont. Indonesische troepen van Java en elders werden naar West-Borneo overgebracht om door raids over de grens met Serawak Maleisië onder druk te zetten. Enige hon derden Chinese jongelieden uit Serawak, fanatieke volgelingen van Mao Tse-Toeng, trokken over de grens naar West-Borneo en wer den met open armen door de Indo nesische strijdkrachten ontvangen en ais vrijwilligers ingedeeld. Zij kregen de naam van Pasoekan Geril ja Rakjat Serawak guer rilla's van het volk van Serawak kortweg PGRS genoemd. Ver moedelijk heeft Peking via Dja karta in China getrainde guerrilla's overgevlogen om aan de PGRS leiding te geven. De Indonesische commandant van de militaire ope raties in het grensgebied van Bor neo en Maleisië was brig.-generaal Soepardjo, een man, die zorgvuldig door de PKI was opgeleid voor de militaire leiding in een toekom stige, communistische greep naar de macht. Brig.-generaal Soepardjo werd in september 1965 door de PKI naar Djakarta geroepen en voor de staatsgreep van 1 oktober 1965 ge ïnstrueerd. De coup eindigde in een volslagen mislukking en Soe pardjo werd later voor zijn aan deel daarin ter dood veroordeeld. K°rt na de definitieve afzetting van Soekarno in het begin van dit jaar werd de militaire comman dant van West-Borneo vervangen door brig.-generaal Witono, een overtuigd tegenstander van het communisme, met instructies om de PGRS te liquideren. Hij begon met de kust door een barrière van militaire posten van het binnen land af te sluiten om hulp van buir tenaf te beletten, mede door pa trouilles ter zee. In samenwerking met Serawak werd de grens van dat gebied streng bewaakt. De PGRS wier sterkte op 1000 a SOEKARNO confrontatie 1200 man wordt geschat en in vele kleine groepen opereert sloeg terug. In juli jl. boekten zij een opvallend succes met een aanval op een klein vliegveld in Sanggau Ledo, in het binnenland van West- Borneo. De militaire bezetting werd onder de voet gelopen en vrij veel moderne bewapening ging aan de guerrilla's verloren. De PGRS werd nu een ernstige bedreiging. Steeds meer troepen worden uit alle delen, van Indonesië naar W.- Borneo gedirigeerd. Weliswaar krijgen de guerrilla's geen steun uit het buitenland, maar óf wel uit sympathie dan wel onder be dreiging met geweld worden zij door de plaatselijke, Chinese be volking van het nodige voorzien om in leven te blijven. Voorts zijn zij in de uitgebreide rimboe van het binnenland nagenoeg ongrijp baar. De verhouding tussen de Dajaks in het binnenland en de Chinezen is over het algemeen altijd goed geweest. Beide bevolkingsgroepen, vulden elkaar economisch aan. De Dajaks leverden hun bosprodukten aan de Chinezen in ruil voor rijst en andere artikelen. Onverantwoordelijke politici ver eenzelvigden de PGRS met de Chi nese bevolkingsgroep en zetten de Dajaks tegen de Chinezen op. In september verspreidde zich het ge rucht, dat 9 Dajaks in het gebied van Sanggau Ledo op gruwelijke wijze door de PGRS waren afger slacht. De Dajaks stelden de Chi nezen verantwoordelijk en namen het recht in eigen handen. De wildste geruchten, met verhalen over kannibalisme, vonden een ge willig oor bij de in paniek geraakte Chinezen. Zij verlieten bij tien duizenden htm haardsteden en trokken met alleen, datgene wat zij dragen konden naar de kust. De autoriteiten maanden de Chinezen tevergeefs tot rust en kalmte. De vertegenwoordiger van de Dajaks in het volkscongres en parlement, Palausuka, vloog naar Pontianak, de hoofdstad van West-Borneo, om de Dajaks tot bezinning te bren gen. Maar het kwaad was reeds geschied. De kustplaatsen Pontia nak, Mempawah en Singkawang zijn door 70.000 Chinezen uit het binnenland overspoeld. Het is niet uitgesloten, dat vele jongeren on der hen zich bij de PGRS hebben aangesloten. gen vergelijking met Malakka dringt zich op, waar in 1948 communistische Chinezen onder de naam van bevrijdingsleger van het Maleise volk een terreur tegen de Britse overheid begonnen, welke aan duizenden mensen het leven heeft gekost en welke tien jaar heeft geduurd. Een groep van 6000 guerrilla's hield toen een leger van 50.000 militairen en 100.000 man politie al die jaren intensief bezig. Eerst toen de Chinese bevolking buiten de steden in kampen van de terroristen was geïsoleerd, kon de opstand worden neergeslagen. Zo'n vaart zal het in Indonesië vermoedelijk niet nemen, in de eerste plaats vecht de PGRS niet tegen een nationaal regime, voorts tegen een nationaal regiem, voorts is de Chinese „minderheid" aan zienlijk kleiner en over het alge meen niet Peking-gezind en ten slotte is de PGRS veel meer ge ïsoleerd, vooral in politiek opzicht. Niettemin betekent de guerrilla in West-Borneo een nieuwe last voor de regering van generaal Soeharto, welke reeds zo zwaar onder de nalatenschap van Soekarno's wan beheer gebukt gaat. (Van onze correspondent) SCHIPHOL Als de wereld maan dag Kerstmis viert, zal vonne Paul 76 dagen op Schiphol gegeten hebben. Het wordt een dag vol herinneringen voor haar. Aan cadeaus, die ze placht te krij gen van haar vriendin in Amerika, waarheen ze kost wat kost terug wil keren. Aan de intieme diners kal koen, champagne, kaarslicht die ze placht te geven in haar New Yorkse flatje. Aan die ambtenaren van de immigra tiedienst ook, die weigeren dat ene pa piertje te ondertekenen, dait een einde kan maken aan baar vrijwillige bal lingschap in de vertrekhal van Schip hol. Het wordt een bittere dag voor haar, want de kans op terugkeer is kleiner dan ooit. Geen caideaus dit jaar, geen etentje. De luchthaven tolereert haar sjofele aanwezigheid, maar zal niets doen en in het geval van het te gendeel zal Yvonne zelfs waarschijnlijk weigeren. Zoals ze aanvankelijk ook de brievenmap weigerde, die journalis ten haar met Sinterklaas hebben aange boden. Haar standpunt is: „Ik wil geen aalmoezen, ik wil geen medelijden, ik wil alleen maar dóódsimpel naar huis. Als dat te veel gevraagid is, hoeft men ook niet met andere dingen aan te ko men". 76 dagen lang al gaat Yvonne Paul 's avonds om elf uur slapen op een bank onder een deken die de K.L.M. haar heeft geleend. 76 dagen lang al staat ze 's morgens om zes uur op. Dan gaat ze naar een douche om zich op te knappen, 3h het begiin mocht ze dat niet, want de douches liggen binnen het douane-terrein en haar paspoort is haar in Amerika afgenomen, maar de laatste tijd ziet de marechaussee het door de vingers. In de douche wast ze ook haar ondergoed en haar kousen. Vaak trekt ze het nat weer aan. „An dere mensen hébben de douche ook no dig", zegt ze met de vanzelfsprekend heid die haar hele optreden kenmerkt. „Ik kan niet altijd wachten, tot het spul droog is". In dezelfde blauwe regenjas die haar geleend is, toen ze als een misdadig ster aan de vliegtuigstoel geketend op' Schiphol aankwam, in dezelfde zomer jurk, die ze toen droeg, maakt ze ver volgens haar opwachting in 'de vertrek hal. Ze blijft er zitten tot elf uur 's avonds met uitzondering van de uit stapjes, die ze maakt naar het Schiphol- restaurant om er (altijd zo goedkoop mogelijk) een eentonig, armetierig me nu te eten of naar de Amerikaanse im migratiedienst in Rotterdam om haar zaak te bepleiten. Langer dan drie uur is ze zelden weg geweest. Hoe de herfst is overgegaan in de winter, hoe vallende bladeren zijn op- gewolkt door de dwarrelende vlokken van de eerste sneeuw het is allemaal aan haar voorbijgegaan. Ze leest veel kranten, als maar op zoek naai' een be richt, dat haar hoop kan geven. Ze rekt de kopjes koffie die medelijdende vluchthavenemployés haar komen bren gen, zo lang mogelijk. Ze praat veel met belangstellenden je ziet haar zelden alleen maar ze praat uitslui tend over haar zaak. Ze lis een bezeten, zeer eenzame vrouw, deze Yvonne Paul. Zelfs haar ouders, die in Amsterdam wonen, zullen niet komen, want ze zijn op vakantie gegaan naar hetzelfde land, dat Yvonne Paul heeft uitgewezen, naar Los Angeles. „Waarom niet?", zegt Yvonne dapper. „Ik heb zelf gezegd, dat ze moesten gaan. Ik bén een vol wassen mens. Ik heb de hulp van mijn ouders niet nodig". Met dezelfde dapperheid weigert ze het gebruik van de comfortabele rust kamers op Schiphol. Ze' weet, dat haar protesterende aanwezigheid op de lucht haven aan dramatiek en daarmee aan kracht zal inboeten als ze diat accep teert. Ze wijst ook de huwelijksaan zoeken van de hand, die haar bereiken. Het zou simpel zijn voor haar om Ame rika binnen te komen aan de arm van een Amerikaan, als zijn wettige echt genote, maar dat wil ze niet. Ze wil haar recht krijgen op een rechtvaardige manier, niet slinks. „Ik voel me Ameri kaanse", zegt ze. „Amerika is mijn te huis. Ze moeten me toelaten". Ze schrijft veel brieven naar Amerika. Aan haar huisbaas, die de flat voor haar moet aanhouden. Aan de tennisclub om haar lidmaatschap te verlengen. Maar haar geld raakt op. Ze heeft, om aan al haar verplichtingen in New York te kunnen voldoen al schulden moeten maken. „Ook daarom wil ik terug", zegt ze, „om er te kunnen ^werken, zo dat ik mijn schulden kan betalen". Ze blijft geloven dat het zal lukken. Ook daarin is ze een eenzaam mens, want niemand anders geeft haar een kans. Ze blijft op Schiphol, wat er ook ge beurt. Terwijl wij elkaar veel zaligs toewensen en een gelukkig nieuwjaar, zal zij in de vertrekhal luisteren naar de stem uit de luidspreker die roept: „Willen passagiers voor vlucht KL 623 naar New York zich naar de uitgang begeven". De zoveelste machine ver trekt, de zoveelste stroom passagiers gaat over de oceaan, Yvonne Paul als een menselijk stuk wrakhout achter latend. GRONINGEN (ANP) De rijkspo litie te Leek heeft proces-verbaal opge maakt tegen de 22-jarige B. S., leerling van de rijkskweekschool in Groningen, die stage loopt op de h.a.v.o./m.a.v.©,- school in Leek. Hij heeft in de middagpauze toen hij als oppasser fungeerde voor overblij- vende leerlingen, de 15-jarige H. G. V. zo hard geslagen dat het slachtoffer naar het Academisch Ziekenhuis te Gro. ningen moest worden overgebracht. Daar moest operatief worden ingegre pen. De milt van de jongeman moest worden weggenomen. Zijn gezondheids, toestand is momenteel goed. De politie onderzoekt of het opgelopen letsel «en direct gevolg is van de klap die de leerling heeft gekregen, of dat de Jon geman tegen de rand van een bank is gevallen en daardoor schade aan zijn milt opliep.

Krantenbank Zeeland

de Stem | 1967 | | pagina 9