drinkt 't»
Griekse censuur
op verklaring
van Gonstantijn
Johnson en
Thieu zijn
het eens
LUMAX-DRUKKERS
PROTESTEREN FEL
YVONNE PAUL, EEN EENZAME VROUW OP SCHIPHOL
staan
Kerk in
.beweging
RECORDTANKER IN ROTTERDAM
11
Pax Christi bezint
zich op pauselijke
vredesboodschap
CHINESE GUERRILLA
IN WEST-BORNEO
E-GOES N.V.
Paus en pacifisme
Verlamde Belgische
vrouw schreef
sprookjesbundel
Mertens grote boeman
a
n
7 december
- opel kadett
n.S.u. - v.w.
aantrekkelijk
gemakkelijk
voortreffelijk
ck Up. Als long-
p. 't Bevalt me
jan. En zo'n
mt. Moet je
héél wat
MR. SIEGMANN NAAR ATHENE
i
Niets nieuws
Informatiereis
Jrdat ime"cie4 a"a
tvSÏÏgffiiïZEï hSt Ameri"
Roolvink niet
op Europese
ministerraad
Volkskrant
Werk
Raadsel
NKV-reactie
Drie wijzen praten
over ontlasting van
koninklijk inkomen
anno 1815... reeds 150jaar natuurkwaliteit
35ct.
Schulden
Kwekeling sloeg
leerling het
ziekenhuis in
DAGBLAD DE STEM VAN VRIJDAG 22 DECEMBER 1967
iwroom Westwat 25
lieuwe auto's, w.o.t
houder
december en
december 1967
- Tel. 01100-6210
Ko van Pi*
ATHENE (AFP/AP) De Griekse junta heeft gisteren de publi-
katie verboden van de woensdag door koning Constantijn in Rome
afgelegde verklaring, dat h(j bereid is naar de troon terug te keren
indien het bewind een schema voor het herstel van de democratie
vaststelt.
De bladen die donderdagmorgen verschenen mochten geen woord
van de koninklijke verklaring afdrukken, hoewel zij daarvan uren
voorhet ter perse gaan via de persbureaus op de hoogte waren
gebracht.
Ook de avondbladen van gisteren mochten van de censor met geen woord
van de verklaring melding maken De Griekse radio kreeg evenmin toe
stemming het nieuws bekend te maken.
■Illllfiillllllllllllllllj
IISJIIHIMIIIIIIll
(door dr. Alfr. v. d. Weijer, ofm. cap)
ne boodschap van Paus Paulus
over de wereldvrede bevat twee
passages over het pacifisme, die
veel stof hebben doen opwaaien.
Ons inziens terecht. In de eerste
wordt gezegd: „Vrede is geen pa
cifisme, zij verbergt geen luie en
lage opvatting van het leven:
maar zij verkondigt de hoogste en
meest universele levenswaarde
waarheid, gerechtigheid, vrijheid
en liefde". Hier wordt de indruk
gewekt, dat pacifisme iets laags en
iets lui's zou zijn, en dat hoeft de
echte pacifist zich niet te laten
welgevallen. Elders wordt gezegd,
dat de liefde tot de vrede moet
worden gewekt „tegen de hinder
lagen van een tactisch pacifisme,
dat de tegenstander, die verslagen
moet worden, narcotiseert en in
de geest en de zin voor gerechtig
heid, plicht en offer ontwapent".
Hoewel hier alleen over een be
paald soort pacifisme wordt ge
sproken, namelijk het tactische
pacifisme, keert de eerstgedane
suggestie toch weer terug: paci
fisme is in strijd met de echte
zin voor gerechtigheid, plicht en
offer.
Met een uiterste aan goede wil
zal men deze passages misschien
nog bevredigend kunnen uitleg
gen. Inderdaad bestaat er een luie
en laffe levenshouding ton opzich
te van de wereldvraagstukken, een
vlucht uit de verantwoordelijkheid,
die aan de kaak gesteld moet wor
den. Inderdaad zijn er dienstwei
geraars, die als lui en laf moeten
worden gebrandmerktIndien de
paus dat wil doen, kan men hem
beslist niets verwijten.
Maar zelfs dan moet men het
hem kwalijk blijven nemen, dat
hij dit vluchten voor de verant
woordelijkheid als „pacifisme"
aanduidt. Pacifisme is een vast
staand begrip, het duidt een wel
omschreven beweging in de we
reld aan, het is geen woordcon
structie die door een latinist als
kardinaal Bacci achter zijn bu
reau is uitgedokterd, maar een
stukje 'levende werkelijkheid. En
het is zonder meer afkeurenswaar
dig, deze werkelijkheid als lui en
laf te bestempelen.
Dit bezwaar tegen de pauselijke
boodschap klemt te meer, waar in
de brief geen enkele maal van een
aanvaardbaar, van een lofwaardig
pacifisme wordt gesproken. Was
dit het geval geweest, dan hadden
toe ruimte gezien voor een welwil
lende uitleg nan dit document,
daar het per slot van rekening
toch uit dezelfde pen is gevloeid
als de encycliek „Populorum Pro-
gressio". Helaas zien we deze ruim
te nu niet.
De Griekse vice-premier en minister
van Binnenlandse Zaken, generaal Pa-
takos, heeft gisteren tegen journalisten
gezegd niets af te weten van de ver
slaving die Koning Constamfijn in
Rome beeft afgelegd. „Wij gaan niet
naar een dictatuur toe maar naar ver
kiezingen", zei Paitakos. „Niemand kan
ons van onoprechtheid beschuldigen.
Oud-premier KoLliasf die met Constan
tijn in ballingschap is gegaan) wist
voor omstreeks welke datum verkie
zingen waren vastgesteld. Waarom
heeft hij dat de koning niet gezegd?"
zo vroeg de generaal zich af.
Namens de junta is gisteren, ook
meegedeeld, dat de terugkeer van Con-
stanjtijin neg steeds afhankelijk is van
hem en niet van de regering,
Een woordvoerder heeft officieel
verklaard: „De volgende stap moet de
koning doen. Hij heeft niets nieuws
gezegd. Hij heeft geen voorwaarden ge
steld die de regering niet reeds heeft
aanvaard".
De Griekse regering zelf weigert elk
officieel commentaar op de verklaring
van de koning.
Volgens waarnemers ziet het er naar
uit, dat het regime opnieuw een afge
zant naar Rome zal sturen om nog
overgebleven bezwaren voor de terug
keer uit de weg te ruimen en de bij
zonderheden voor de terugkeer uit te
werken.
Het Griekse ministerie van open
bare orde heeft in een verklaring be
kendgemaakt, dat na de mislukte con
trasts aitsgreep van koning Constantijn
60 Voormalige Griekse volksvertegen
woordigers zijn gearresteerd. Op acht
na zijn zij allen weer vrijgelaten.
Het Nederlandse Eerste-Kamerlid mr.
W. E. Siegmann (KVP) en het Britse
socialistische Lagerhuislid Samuel Sil-
kin, beiden lid van de raadgevende
vergadering van de Raad van Europa,
zijn voor een ïnformatiebezoek naar
Griekenland vertrokken.
Mr. Siegmann zal 30 januari rapport
uitbrengen over de bevindingen van de
reis, die in een „witboek" worden neer
gelegd
De Straafsburgse afgevaardigden
Siegmann en Silkin zullen in Grieken
land in het bijzonder zich met de op
stellers van het ontwerp voor een
nieuwe grondwet verstaan.
Aan dïe Straatsibungise delegatie zijn
door Athene „faciliteiten" toegezegd bij
gesprekken met leiders van de Griekse
oppositie en bij bezoeken aan politieke
gevangenen.
(Van een onzer verslaggevers)
PEN HAAG De Pax Christi be
weging zal zich vanavond in haar nor
male bestuursvergadering bezinnen
over de vragen, die gesteld kunnen
worden over bepaalde passages van
de jongste pauselijke vredesboodschap,
die over het pacifisme handelen, zo
vernemen wij uit goede bron.
bekend hebben deze passages
„m Nederland als daarbuiten
verwondering gewekt, omdat zij naar
net oordeel van sommigen lijken te in
sinueren, dat pacifisme persé lui en
m„i, mo®ten zijn. Kardinaal Al-
trrnk, die voorzitter van Pax Christi
zaï ae besprekingen meemaken.
D"itse afdeling van de internati-
naie van dienstweigeraars heeft als
«aar mening gegeven, dat de paus
cêmhor11 vredcsboodschap van 15 de-
eekten n". mdruk heeft achter-
nassa?» ?lt l61?4 met name v00r de
aldrn d pacifisme, waarin
w-eteeraea£Ultse afdelmg - alle dienst-
wordenÏIer ee1 kam geschoren
als"hange hazen, lafaards en
wonrdowul?'- Zlcl1 aan hun verant
woordelijkheid onttrekken".
flatje d(?nstweigeraars vinden,
delrt vL 1Jna onbehoorlijk gehan-
ver d„ „erikanen veroordeelt, die lie-
dood verkb>7oSeniS tagaan o£ 2eUs de
als^oorlog6
CANBERRA (Reuter) Na een ge
sprek van twee uur tussen president
Johnson en de Zuidvietmamese presi
dent Thieu in Canberra is gisteren
een gezamenlijke verklaring uitgege
ven.
Daarin staat dat „President Thieu op
nieuw zijn bereidheid heeft uitgespro
ken, met personen die te maken hebben
met het zogenaamde Nationale Bevrij.
dingsfront te spreken over terzake die
nende aangelegenheden, daarbij duide
lijk stellend dat zijn regering het front
op geen enkele manier kan beschouwen
als een onafhankelijke organisatie. Hij
merkte daarbij op dat het niet nuttig
is, constructieve besprekingen te gaan
voeren met elementen in Zuid-Vietnam
die gewelddadige methoden toepassen
om hun politiek doel te bereiken1".
Volgens de verklaring betreurden de
twee staatslieden het, „dat er geen
enkele aanwijzing is dat Noord-Vietnam
bereid is een van de vele wegen naar
de vrede, die zijn geschapen, te ge
bruiken. Zij zijn het er over eens dat
in deze omstandigheden geen andere
mogelijkheid over blijft dan het voort
zetten van de passende militaire acties",
De Amerikaanse woordvoerder zei
dat er niet gesproken is over eventuele
achtervolging van Vietcomgstrijders tot
in Cambodja.
De nieuwe Australische premier John
McEwen heeft president Johnson de
verzekering gegeven dat er geen wijzi
ging zal komen in de verhouding van
Australië tot de Verenigde Staten, Zuid-
Vietnam en hun bondgenoten, „zolang
nog geen rechtvaardige vrede bereikt
is". Dit staat in een communiqué dat
gisteren is uitgegeven na een onder
houd tussen McEwen en de Ameri
kaanse president.
Het grootste schip, dat ooit de
Rotterdamse haven heeft aangedaan
is gisteren Europoort binnengevaren.
Het is de Noorse tanker „Bergehus",
van 204,000 ton. Het schip is 325 me
ter lang en was gisteren geladen met
150.000 ton ruwe olie. Kapitein Hal
sten Salines staat hier op de brug van
zijn gigantische schip.
BRUSSEL (A.N.P.) In een
ziekenhuis te Antwerpen heeft een
volledig verlamde vrouw van 27
jaar een bundel sprookjes „ge
schreven". Met behulp van een
verpleegster, die steeds weer het
alfabet opzegde tot zij knikte en
de aangeduide letter kon worden
opgeschreven, is in zes maanden
van geduldigde arbeid het werk
gereedgekomen. De bundel is een
dezer dagen gedrukt.
De vrouw, Godelieve Moenssens,
werd zeven jaar geleden totaal
verlamd na de geboorte van een
kind. Zij verblijft sindsdien in een
ziekenhuis.
MINISTER ROOLVINK
...niet naar Brussel...
BRUSSEL (ANP) -- De Europese
ministerraad van Sociale Zaken heeft
gisteren in Brussel een aantal facetten
van de sociale ontwikkeling in de ge
meenschap besproken, zonder echter
enig besluit te kunnen nemen.
Nederland en België hadden aan heit
begin van de vergadering meegedeeld
niet aan besluitvorming te kunnen mee
werken, gezien de situatie die was ont
staan door het nieuwe Franse veto van
dinsdag tegen Engel-and.
Minister Roolvink was in tegenstel
ling tot zijn collega's uit de andere
landen, niet naar Brussel gekomen. De
Belgische minister Servais was wel
aanwezig, ma-ar hij zei dat dit alleen
maar uit beleefdheid tegenover zijn col
lega's was. Hij sloot zich voor het ove
rige aan bij de Nederlandse verklaring.
(Van onze verslaggevers)
UTRECHT De grafici van Lumax zijn geschokt. Op straat gezet
door een bedrijf van het NKV, waarvan NKV-voorzitter Mertens
president-commissaris isongelooflijk. De stemming in de kan
tine van de diepdrukafdeling wisselt van apathie tot bijtend sar
casme. Onverholen woede bij de drukkers en vormzetters, lang op
gekropte beschuldigingen bij chefs en administratief personeel.
„We zijn als vodden op straat gedon
derd. Ook door het NKV. Daar komt
het wel op neer". 71 man van de 189
werknemers van Drukkerij Lumax zyn
ontslagen. „In een bedrijf van een hal
ve eeuw oud is niets geïnvesteerd. De
directie heeft wel een sok met geld
gehad, maar daar zaten gaten in of ze
hebben er zelf uit gegeten". Alle ver
trouwen is verloren, niet alleen in hun
werkgever maar ook in HUN vakcen
trale, die hen zou moeten vertegen
woordigen: het NKV.
De verklaring vain chef Louis de
Bruin is uitvoeriger maar getuigt van
hetzelf de wantrouwen. „Het is eigenlijk
al een oude zaak. Maar er is nooit een
dubbeltje in geïnvesteerd. We hebben
hier gedraaid op een rotatiepers, die zo
oud was (1918) dat ze er het jaartal
maar vanaf gehaald hébben. In 1964
kwam de directie voor de keus te
staan: investeren of liquideren. Men
besloot tot nieuwbouw, op een terrein
in Overvecht. Maar toen kwamen de
moeilijkheden met „De Volkskrant", in
1965. Het aardige was nu, dat de Volks
krant tevens enige aandeelhouder van
Lumax was, zodat de miljoenen contri
butie van het NKV zo wordt er ge
werkt met onze contributie naar
de Volkskrant gingen. Hoewel juist in
die tijd ons bedrijf in een rapport van
d-e grafische bond niet zo fraai afge
schilderd werd. Directeur Roovers werd
de laan uitgestuurd omdat hij op de
bres ging staan voor de werknemers
en op de sociale misstanden wees. Toen
werd de heer Coppens benoemd, die
ook in het Volkskrantconcern zit.
Toen was de zaak beslist", weet de
chef van de afd. vormvoorbere idling zeer
zeker", en dat terwijl iedereen verze
kert dat er voldoende werk voor diep-
dirukkerijen is. We komen in Neder
land zelfs capaciteit tekort. Stem uit het
personeel: „Dit is de eerste koperdiep-
drukkerij ter wereld die gesloten
wordt".
Anderen: NKV-voorzitter Mertens
heeft letterlijk gezegd d'at voor zeven
man administratief personeel nog wel
plaats is binnen het NKV. Maar dat
drukkers nu eenmaal niet achter ponis-
k-aartmachin-es gezet kunnen worden".
De cnef van de rotatie-diep drukkerij
G. Verbon heeft een brief op hoge poten
geschreven naar Mertens: „Hoe u het
kunt presteren in een op 18 december
gehouden bondsvergadering juist dié
werknemersrechten te eisen, welke u
als president-commissaris tot nu toe
volkomen genegeerd hebt is mij volko
men een raadsel". Er is totaal geen
overleg met de ondernemingsraad ge
pleegd. Op een klacht over de samen
stelling van de raad (een maand gele
den geuit) is nog steeds niet geant
woord.
„Doorwerken was absoluut onmoge
lijk, tenzij we het gevaar hadden wil
len lopen binnen een half jaar failliet
te zijn. Het bedrijf kostte tonnen per
jaar", zo reageert mien van NKV-zijde.
Men ontkent de door d<e chef De Bruin
genoemde feiten: „De rotatiepers bij
voorbeeld dateert niet uit 1918, maar
deze is 17 jaar oud. Desondanks in fei
te te oud".
De NKV-woordvoerder vindt de kri
tiek wel begrijpelijk, maar feitelijk on
juist. „Enkele maanden geleden heeft
Mertens persoonlijk het personeel in
gelicht en toen drie maanden respijt
gevraagd om onderhandelingen te kun
nen voeren met de Arbeiderspers. Deze
bleek niet bereid 7,5 miljoen te stoppen
in een nieuwe diepdrukkerij, waarop
dan o.a. de Vara-gids en het NKV-blad
„Ruim Zicht" gedrukt zouden worden.
Toen was er geen andere uitweg dan
het bedrijf te sluiten".
(Van onze parlementaire redactie)
DEN HAAG Het beraad tussen pre
mier De Jong en het seniorenconvent
uit de Tweede Kamer over de regeling
van het inkomen van de koningin, dat
wij aankondigden, heeft plaats gehad.
In deze bijeenkomst heeft premier
De Jong de fractievoorzitters van de
grote partijen de grote lijnen voorge
legd van de wijzigingen die het kabi
net denkt aan te brengen in het wets
ontwerp van het kabinet-Cals, dat des
tijds zoveel kritiek ontmoette. Dit
komt er zoals gemeld op neer dat een
aantal personeelsuitgaven en onkosten
voor het onderhoud van de paleizen
niet meer uit het koninklijk inkomen
bekostigd zullen worden, maar op de
rijksbegroting een plaats zullen krij
gen.
Premier De Jong heeft het senioren
convent voorts op de hoogte gesteld
van zijn voornemen om drie vertrou
wensmannen op korte termijn een stu
die te laten maken van het vraagstuk
van de belastingvrijdom voor leden
van het koninklijk huis, dat in de grond
wet verankerd is. Met deze belasting
vrijdom zal op nader te bepalen wijze
rekening gehouden gaan worden bij de
hoogte van het koninklijk inkomen.
(ADVERTENTIE)
rpoen meer dan twee eeuwen ge
leden op verschillende plaat
sen in West-Borneo goud werd
ontdekt, riepen de plaatselijke, in
heemse, vorsten Chinezen van el
ders naar West-Borneo om het
zware goudgraverswerk te doen.
Er ontstond een ware goudkoorts.
Bij duizenden stroomden de Chine
zen uit Zuid-China naar West-
Borneo, soms bij clans' tegelijk
onder hun eigen hoofden, en von
den een goed bestaan in de goud
mijnen.. Nadat de mijnen waren
uitgeput, keerden zij niet naar hun
land terug, maar vestigden zich
als landbouwers. Door de jaren
heen bleven zij een vreemd ele
ment in de maatschappij, onder
hun eigen bestuur in .kongsi's',
eigen rechtspraak en verdediging.
Zij betaalden jaarlijks een schat
ting aan de Chinese keizer, naast
die aan de inheemse vorsten. In
feite vormden de kongsi's onaf
hankelijke rijkjes, die elkaar be
oorloogden, in elkaar opgingen of
zich weer splitsten.
Eerst in de vorige eeuw werd aan
deze situatie door de Nederlanders
in de .kongsi-oorlog' een einde ge
maakt. Maar nog in de dertiger
jaren van deze eeuw werden van
tijd tot tijd op Chinese scholen in
Nederlands-Indië landkaarten aan
getroffen, waarop West-Borneo als
Chinees territoir was aangegeven.
Thans wonen 250.000 a 300.000
Chinezen in West-Borneo, die 19
pet. van de bevolking uitmaken.
Zij beheersen in nog sterkere mate
dan elders in Indonesië de econo
mie. Velen onder hen zijn Taiwan-
Chinezen, aanhangers van nationa
listisch China en daardoor .staat
loos' omdat Indonesië nationalis
tisch China niet erkent. De anderen,
zijn officieel staatsburger van de
Chinese volksrepubliek of wel tot
Indonesisch staatsburger genatura
liseerd, uit opportunistische over
wegingen. Het komt niet zelden
voor, dat in een familie de familie
leden een verchillende politieke
status hebben, bijvoorbeeld de man
is Chinees en de vrouw Indonesisch
staatsburger, of omgekeerd. Een
vrij gering aantal Chinezen was tot
der PKI toegetreden de Indone
sische communistische partij en
een paar waren zelfs in het CDB,
het bestuur van de PKI afde
ling van West-Borneo, opgenomen.
De leider en zijn vervanger waren
evenwel Indonesiër.
f oen in 1962 president Soekarno
zich daadwerkelijk ging ver
zetten tegen de vorming van de
nieuwe staat Maleisië, bestaande
uit Malakka, Singapore, Serawak
en Sabah (de nieuwe naam voor
Brits Noord-Borneo), als een nieu
we vorm van kolonialisme, had hij
de volle steun van de Chinese
volksrepubliek en haar talrijke
aanhangers in Maleisië, waar een
Chinese .minderheid' van ongeveer
40 pet. woont.
Indonesische troepen van Java
en elders werden naar West-Borneo
overgebracht om door raids over
de grens met Serawak Maleisië
onder druk te zetten. Enige hon
derden Chinese jongelieden uit
Serawak, fanatieke volgelingen
van Mao Tse-Toeng, trokken over
de grens naar West-Borneo en wer
den met open armen door de Indo
nesische strijdkrachten ontvangen
en ais vrijwilligers ingedeeld. Zij
kregen de naam van Pasoekan
Geril ja Rakjat Serawak guer
rilla's van het volk van Serawak
kortweg PGRS genoemd. Ver
moedelijk heeft Peking via Dja
karta in China getrainde guerrilla's
overgevlogen om aan de PGRS
leiding te geven. De Indonesische
commandant van de militaire ope
raties in het grensgebied van Bor
neo en Maleisië was brig.-generaal
Soepardjo, een man, die zorgvuldig
door de PKI was opgeleid voor de
militaire leiding in een toekom
stige, communistische greep naar
de macht.
Brig.-generaal Soepardjo werd in
september 1965 door de PKI naar
Djakarta geroepen en voor de
staatsgreep van 1 oktober 1965 ge
ïnstrueerd. De coup eindigde in
een volslagen mislukking en Soe
pardjo werd later voor zijn aan
deel daarin ter dood veroordeeld.
K°rt na de definitieve afzetting
van Soekarno in het begin van
dit jaar werd de militaire comman
dant van West-Borneo vervangen
door brig.-generaal Witono, een
overtuigd tegenstander van het
communisme, met instructies om
de PGRS te liquideren. Hij begon
met de kust door een barrière van
militaire posten van het binnen
land af te sluiten om hulp van buir
tenaf te beletten, mede door pa
trouilles ter zee. In samenwerking
met Serawak werd de grens van
dat gebied streng bewaakt. De
PGRS wier sterkte op 1000 a
SOEKARNO
confrontatie
1200 man wordt geschat en in vele
kleine groepen opereert sloeg
terug. In juli jl. boekten zij een
opvallend succes met een aanval
op een klein vliegveld in Sanggau
Ledo, in het binnenland van West-
Borneo. De militaire bezetting werd
onder de voet gelopen en vrij
veel moderne bewapening ging aan
de guerrilla's verloren. De PGRS
werd nu een ernstige bedreiging.
Steeds meer troepen worden uit
alle delen, van Indonesië naar W.-
Borneo gedirigeerd. Weliswaar
krijgen de guerrilla's geen steun
uit het buitenland, maar óf wel
uit sympathie dan wel onder be
dreiging met geweld worden zij
door de plaatselijke, Chinese be
volking van het nodige voorzien
om in leven te blijven. Voorts zijn
zij in de uitgebreide rimboe van
het binnenland nagenoeg ongrijp
baar.
De verhouding tussen de Dajaks
in het binnenland en de Chinezen
is over het algemeen altijd goed
geweest. Beide bevolkingsgroepen,
vulden elkaar economisch aan. De
Dajaks leverden hun bosprodukten
aan de Chinezen in ruil voor rijst
en andere artikelen.
Onverantwoordelijke politici ver
eenzelvigden de PGRS met de Chi
nese bevolkingsgroep en zetten de
Dajaks tegen de Chinezen op. In
september verspreidde zich het ge
rucht, dat 9 Dajaks in het gebied
van Sanggau Ledo op gruwelijke
wijze door de PGRS waren afger
slacht. De Dajaks stelden de Chi
nezen verantwoordelijk en namen
het recht in eigen handen. De
wildste geruchten, met verhalen
over kannibalisme, vonden een ge
willig oor bij de in paniek geraakte
Chinezen. Zij verlieten bij tien
duizenden htm haardsteden en
trokken met alleen, datgene wat zij
dragen konden naar de kust. De
autoriteiten maanden de Chinezen
tevergeefs tot rust en kalmte. De
vertegenwoordiger van de Dajaks
in het volkscongres en parlement,
Palausuka, vloog naar Pontianak,
de hoofdstad van West-Borneo, om
de Dajaks tot bezinning te bren
gen. Maar het kwaad was reeds
geschied. De kustplaatsen Pontia
nak, Mempawah en Singkawang
zijn door 70.000 Chinezen uit het
binnenland overspoeld. Het is niet
uitgesloten, dat vele jongeren on
der hen zich bij de PGRS hebben
aangesloten.
gen vergelijking met Malakka
dringt zich op, waar in 1948
communistische Chinezen onder de
naam van bevrijdingsleger van het
Maleise volk een terreur tegen de
Britse overheid begonnen, welke
aan duizenden mensen het leven
heeft gekost en welke tien jaar
heeft geduurd. Een groep van 6000
guerrilla's hield toen een leger van
50.000 militairen en 100.000 man
politie al die jaren intensief bezig.
Eerst toen de Chinese bevolking
buiten de steden in kampen van
de terroristen was geïsoleerd, kon
de opstand worden neergeslagen.
Zo'n vaart zal het in Indonesië
vermoedelijk niet nemen, in de
eerste plaats vecht de PGRS niet
tegen een nationaal regime, voorts
tegen een nationaal regiem, voorts
is de Chinese „minderheid" aan
zienlijk kleiner en over het alge
meen niet Peking-gezind en ten
slotte is de PGRS veel meer ge
ïsoleerd, vooral in politiek opzicht.
Niettemin betekent de guerrilla in
West-Borneo een nieuwe last voor
de regering van generaal Soeharto,
welke reeds zo zwaar onder de
nalatenschap van Soekarno's wan
beheer gebukt gaat.
(Van onze correspondent)
SCHIPHOL Als de wereld maan
dag Kerstmis viert, zal vonne Paul 76
dagen op Schiphol gegeten hebben. Het
wordt een dag vol herinneringen voor
haar. Aan cadeaus, die ze placht te krij
gen van haar vriendin in Amerika,
waarheen ze kost wat kost terug wil
keren. Aan de intieme diners kal
koen, champagne, kaarslicht die ze
placht te geven in haar New Yorkse
flatje.
Aan die ambtenaren van de immigra
tiedienst ook, die weigeren dat ene pa
piertje te ondertekenen, dait een einde
kan maken aan baar vrijwillige bal
lingschap in de vertrekhal van Schip
hol. Het wordt een bittere dag voor
haar, want de kans op terugkeer is
kleiner dan ooit. Geen caideaus dit jaar,
geen etentje. De luchthaven tolereert
haar sjofele aanwezigheid, maar zal
niets doen en in het geval van het te
gendeel zal Yvonne zelfs waarschijnlijk
weigeren. Zoals ze aanvankelijk ook
de brievenmap weigerde, die journalis
ten haar met Sinterklaas hebben aange
boden. Haar standpunt is: „Ik wil geen
aalmoezen, ik wil geen medelijden, ik
wil alleen maar dóódsimpel naar huis.
Als dat te veel gevraagid is, hoeft men
ook niet met andere dingen aan te ko
men".
76 dagen lang al gaat Yvonne Paul
's avonds om elf uur slapen op een
bank onder een deken die de K.L.M.
haar heeft geleend. 76 dagen lang al
staat ze 's morgens om zes uur op. Dan
gaat ze naar een douche om zich op te
knappen, 3h het begiin mocht ze dat
niet, want de douches liggen binnen
het douane-terrein en haar paspoort is
haar in Amerika afgenomen, maar de
laatste tijd ziet de marechaussee het
door de vingers. In de douche wast ze
ook haar ondergoed en haar kousen.
Vaak trekt ze het nat weer aan. „An
dere mensen hébben de douche ook no
dig", zegt ze met de vanzelfsprekend
heid die haar hele optreden kenmerkt.
„Ik kan niet altijd wachten, tot het spul
droog is".
In dezelfde blauwe regenjas die haar
geleend is, toen ze als een misdadig
ster aan de vliegtuigstoel geketend op'
Schiphol aankwam, in dezelfde zomer
jurk, die ze toen droeg, maakt ze ver
volgens haar opwachting in 'de vertrek
hal. Ze blijft er zitten tot elf uur 's
avonds met uitzondering van de uit
stapjes, die ze maakt naar het Schiphol-
restaurant om er (altijd zo goedkoop
mogelijk) een eentonig, armetierig me
nu te eten of naar de Amerikaanse im
migratiedienst in Rotterdam om haar
zaak te bepleiten. Langer dan drie uur
is ze zelden weg geweest.
Hoe de herfst is overgegaan in de
winter, hoe vallende bladeren zijn op-
gewolkt door de dwarrelende vlokken
van de eerste sneeuw het is allemaal
aan haar voorbijgegaan. Ze leest veel
kranten, als maar op zoek naai' een be
richt, dat haar hoop kan geven. Ze rekt
de kopjes koffie die medelijdende
vluchthavenemployés haar komen bren
gen, zo lang mogelijk. Ze praat veel
met belangstellenden je ziet haar
zelden alleen maar ze praat uitslui
tend over haar zaak. Ze lis een bezeten,
zeer eenzame vrouw, deze Yvonne Paul.
Zelfs haar ouders, die in Amsterdam
wonen, zullen niet komen, want ze zijn
op vakantie gegaan naar hetzelfde land,
dat Yvonne Paul heeft uitgewezen, naar
Los Angeles. „Waarom niet?", zegt
Yvonne dapper. „Ik heb zelf gezegd,
dat ze moesten gaan. Ik bén een vol
wassen mens. Ik heb de hulp van mijn
ouders niet nodig".
Met dezelfde dapperheid weigert ze
het gebruik van de comfortabele rust
kamers op Schiphol. Ze' weet, dat haar
protesterende aanwezigheid op de lucht
haven aan dramatiek en daarmee aan
kracht zal inboeten als ze diat accep
teert. Ze wijst ook de huwelijksaan
zoeken van de hand, die haar bereiken.
Het zou simpel zijn voor haar om Ame
rika binnen te komen aan de arm van
een Amerikaan, als zijn wettige echt
genote, maar dat wil ze niet. Ze wil
haar recht krijgen op een rechtvaardige
manier, niet slinks. „Ik voel me Ameri
kaanse", zegt ze. „Amerika is mijn te
huis. Ze moeten me toelaten". Ze
schrijft veel brieven naar Amerika. Aan
haar huisbaas, die de flat voor haar
moet aanhouden. Aan de tennisclub om
haar lidmaatschap te verlengen. Maar
haar geld raakt op. Ze heeft, om aan
al haar verplichtingen in New York
te kunnen voldoen al schulden moeten
maken. „Ook daarom wil ik terug",
zegt ze, „om er te kunnen ^werken, zo
dat ik mijn schulden kan betalen". Ze
blijft geloven dat het zal lukken. Ook
daarin is ze een eenzaam mens, want
niemand anders geeft haar een kans.
Ze blijft op Schiphol, wat er ook ge
beurt. Terwijl wij elkaar veel zaligs
toewensen en een gelukkig nieuwjaar,
zal zij in de vertrekhal luisteren naar
de stem uit de luidspreker die roept:
„Willen passagiers voor vlucht KL 623
naar New York zich naar de uitgang
begeven". De zoveelste machine ver
trekt, de zoveelste stroom passagiers
gaat over de oceaan, Yvonne Paul als
een menselijk stuk wrakhout achter
latend.
GRONINGEN (ANP) De rijkspo
litie te Leek heeft proces-verbaal opge
maakt tegen de 22-jarige B. S., leerling
van de rijkskweekschool in Groningen,
die stage loopt op de h.a.v.o./m.a.v.©,-
school in Leek.
Hij heeft in de middagpauze toen hij
als oppasser fungeerde voor overblij-
vende leerlingen, de 15-jarige H. G. V.
zo hard geslagen dat het slachtoffer
naar het Academisch Ziekenhuis te Gro.
ningen moest worden overgebracht.
Daar moest operatief worden ingegre
pen. De milt van de jongeman moest
worden weggenomen. Zijn gezondheids,
toestand is momenteel goed. De politie
onderzoekt of het opgelopen letsel «en
direct gevolg is van de klap die de
leerling heeft gekregen, of dat de Jon
geman tegen de rand van een bank is
gevallen en daardoor schade aan zijn
milt opliep.