Het hart
dat niet
bleef
kloppen
JAPANNERS
BOUWDEN
NIEUW
KUNSTHART
Bethlehem bereidt zich
voor op een kerstfeest
zonder wapengeweld
|)e>re|yci
Aan alle mensen die hun
schoenen, kleren, drank, fruit,
sigaren, sigaretten etc.
altijd contant betalen:
U kunt nu uw inkopen doen
zónder geld-op-zak!
Betaalpas Betaalcheques
de moderne, veilige manier van
geld uitgeven.
Aan alle mensen
die werken in een schoenen-,
mode-, drank-, groente-
of tabakszaak:
U kunt veilig groene
Betaalcheques accepteren!
Betaalpas Betaalcheques
de moderne, veilige manier van
geld ontvangen.
DAGBLAD DE STEM VAN VRIJDAG 22 DECEMBER 1967
LOUIS WASJKANSKY LEEFDE 18 DAGEN OP HART VAN ANDER
Goed humeur
Geschokt
Geweldige vraag
naar Britse
devaluatie-auto's
fJ7-Sc
16000 PELGRIMS VERWACHT
Reserveringen
Gedenkwaardig
FLORYN-FRACTIE
Transavia krijgt
vervoersrechten
op Ver. Staten
e*
(Van onze redactie buitenland)
Louis Wasjkansky, de man
die een nieuw hart kreeg,
is dood. Voor het eerst in
de geschiedenis van de medische
wetenschap heeft echter een
man op de minuut af achttien
dagen geleefd op het hart van
een ander. En dat wordt in me
dische kringen gezien als een
prestatie, die het beklimmen
van de Mount Everest over
treft.
Chirurgen van het Groote-
Sehuurziekenhuis in Kaapstad
plaatsten zondag 3 december tij
den» een vijf uur durende operatie
het hart van een jonge vrouw, de
J5-jarige Denise Ann Darvall, die
bij een verkeersongeluk dodelijk
was gewond, in de borstkas van de
S5-jarige groothandelaar in levens
middelen Louis Wasjkansky („Wa-
shy" voor zijn vrienden).
Wasjkansky had in zeven jaar tijd
twee ernstige hartaanvallen gehad.
Hij had bovendien suikerziekte.
Begin december vertelden dokters
Wasjkansky, dat hij nog maar kort
te leven had. Een team van chi
rurgen wachtte onder leiding van
dr. Christiaan Neethling Barnard
(44) al geruime tijd op een gun-
itige gelegenheid om de patiënt te
helpen. Zij hadden daarvoor echter
een gezond hart nodig. Toen De
nise Darvall na een autobotsing
op de avond van zaterdag 2 de-
eember stervend het Groote-
u- M
Een opgewekte Louis Wasjkansky enkele uren na de operatie. „Ik ben
een nieuwe Frankenstein," commentarieerde hij na de geslaagde hart
transplantatie.
Schuurziekenhuis werd binnen
gedragen deed zich een gunstige
gelegenheid voor om tot transplan
tatie van het niet-beschadigde hart
over te gaan. Denise's vader, die
bij het auto-ongeluk ook zijn vrouw
verloor, gaf toestemming tot de
operatie toen de artsen hem ver
zekerd hadden dat zijn dochter
niet meer te redden was. Edward
Darvall zei: „Als er geen hoop
meer is voor mijn dochter, pro
beer dan het leven van de zieke
man te redden." Dokter Barnard
had Wasjkansky tevoren al ver
teld wat hij van plan was. Wasj-
Dr. Christiaan Neethling Bar
nard was leider van het team
artsen dat de eerste harttrans
plantatie verrichtte.
kansky zei zonder aarzeling: „Pro
beer het maar,".
Een team van dertig dokters,
specialisten en verpleegsters begon
in de nacht van 3 december om
één uur aan de operatie. Zij verliep
in vier fases, waarbij achtereen
volgens het meisje en Wasjkansky
in kunstmatige hart- en longstimu
lators werden geplaatst, het stof
felijk overschot van Denise Darvall
bij lage temperatuur werd geopend
terwijl een pomp de bloedsomloop
in het stilstaande hart op gang
hield en inmiddels het zieke hart
van Wasjkansky werd verwijderd.
Daarna brak de vierde en moei
lijkste fase aan, waarin het hart
in de borstkas van de man werd
geplaatst en verbonden met diens
bloedvatenstelsel. Vijf uur na de
operatie verklaarden de chirurgen,
dat de transplantatie voorlopig als
geslaagd mocht worden beschouwd.
Zij hadden voorzorgsmaatregelen
getroffen om afstoting van het
nieuwe orgaan, de normale
lichaamsreactie, tegen te gaan.
Aanvankelijk ging Wasjkansky
goed vooruit. Hij was een bijzonder
opgewekt man en toonde een
uiterst sterke wil om te leven. Na
zijn operatie wekte zijn goede hu
meur ieders bewondering. Even na
de operatie zei hij tegen een ver
pleegster: „Ik ben een nieuwe
Frankenstein". Wasjkansky voelde
zich uitstekend tot 9 december.
Toen deden zich de eerste afsto
tingsverschijnselen voor, die de
geneesheren door toediening van
medicijnen, probeerden te bestrij
den. Op 15 december mocht Wasj
kansky voor het eerst zijn bed ver
laten en zijn geneesheren verklaar
den dat de gevaarlijkste periode
over enkele dagen voorbij zou zijn.
Zij dachten er zelfs al aan hun
patiënt binnen een paar weken
naar huis te zenden. Op 18 decem
ber trad een plotselinge verslech
tering van de toestand in. Volgens
de artsen had Wasjkansky een
lichte longontsteking opgelopen,
waarvoor zij hem penicilline toe
dienden.
Wasjkansky's lichaam reageerde
hier niet op en een dag later was
De 25-jarige Denise Ann Dar
vall. Zij kwam op 2 december
bij een auto-ongeluk om het leven.
de hoeveelheid witte bloedlichaam
pjes zodanig afgenomen, dat de
artsen van een zeer ernstige toe
stand spraken, die wees op afsto
ting van het vreemde orgaan. Op
voorstel van een Franse bloed-
specialist kreeg de patiënt trans
fusies met witte bloedlichaampjes.
Gisteren was Wasjkansky's toe
stand uiterst kritiek. Gisteren
nacht overleed de man, op wie
de aandacht van de wereld bijna
drie weken gericht was geweest.
Edward Darvall, de vader van de
verongelukte Denise zei gisteren
morgen: „Ik was geschokt toen ik
het nieuws hoorde. Ik had werke
lijk gedacht dat Louis er door zou
komen. Ik voel me er ellendig on
der. Het geven van rnjjn dochters
hart was het beste dat ik kon doen,
maar het heeft niet geholpen. Ik
voel me helemaal leeg. Nu Louis
Wasjkansky is overleden heb ik
niets meer om naar uit te kijken.
Na de operatie leefde tenminste
een deel van mijn dochter voort
in Wasjkansky, maar nu is zij hele
maal dood.
Wasjkansky was de moedigste
man om zo'n gevaarlijke operatie
te ondergaan. Mijn familie en ik
hebben onze deelneming betuigd
aan de familie van Wasjkansky
we voelen er ons allemaal ellendig
onder."
(ADVERTENTIE)
Betaalpas om even te laten zien als u met een Betaalcheque
(zie elders op deze pagina) contant betaalt.
De gezamenlijke Nederlandse banken bie
den u een nieuwe service: de (groene)
Betaalpas en Betaalcheques. Samen ver
vangen ze contant geld. U kunt er vrijwel
alles mee betalen. Wilt u ook gebruik maken
van deze gemakkelijke manier van betalen?
Als u een bankrekening hebt kunt u Betaal
pas en Betaalcheques aanvragen bij uw
eigen bankkantoor. En als u geen bankre
kening hebt? Dan moet u er beslist een
openen: een kleine formaliteit. Ook u komt
dan in aanmerking voor een Betaalpas en
Betaalcheques. Loopt u eens binnen bij een
bankkantoor in uw buurt. Er ligt een handig
boekje voor u klaar over deze prachtige,
kosteloze service.
(V*n ome redactie buitenland)
SAPPORO Een ploeg van Japan
se chirurgen en elktro-technici zijn er
in geslaagd een nieuw type kunsthart
te bouwen, dat goede dienst sou kun
nen bewijzen de functies van het hart
tijdelijk of voor een langere periode
over te nemen.
Het nieuwe apparaat, dat ,,hulphart"
wordt genoemd is ontwikkeld door de
chirurgische afdeling van de Hokkai
do Universiteit onder leiding van dr.
Takishi Aoki en door professor Ma-
sashi Mochizuki van het onderzoekcen
trum voor toegepaste elektrotechniek
van dezelfde universiteit.
Hoewel het hulphart nog slechts op
dieren wordt uitgeprobeerd heeft het al
bewezen zeer goea te functioneren en
de taak van het hart te kunnen
verlichten door tijdens het samentrek
ken van het hart een hoeveelheid
bloed aan de linker hartkamer te ont
trekken en het bloed weer in de slag
aderen te pompen terwijl het hart in
uitgezette toestand is.
LONDEN (AP) De Leyland Mo
tor Corporation heeft meegedeeld dat
in de eerste maand na de devaluatie
van het pond de uitvoer geweldig is
gestegen.
De laatste vier weken is de verkoop
van Triumph-wagens in Frankrijk, in
Zwitserland en Oostenrijk het drie
voudige geweest. De Zwitserse dealers
verwachten in 1868 2500 Triumps (800
meer) te verkopen. De afzet in Noord-
Amerika zal, naar verwacht, wordt,
met een derde stijgen.
(ADVERTENTIE)
NAAM VAN DE BANK
BETAAL TEGEN DEZF, CHEQUE AAN -
B.M. <i<? Vries
9 1 i 5 4.5 67 5
mvm Mg* mtAAurxO;
A/.-//• 67
rtAAiy
MAXIMUM Gk&ANÏTE 50,
NI£T OVERDRAAGBAAR
Betaalcheque gegarandeerd betaalmiddel, met als controle de bijbehorende Betaalpas
(zie elders op deze pagina).
Betalen met Betaalcheques betekent zeker
heid. De gezamenlijke Nederlandse banken
hebben een nieuw, veilig systeem ontwik
keld: (de groene) Betaalpas en Betaal
cheque. De banken garanderen uitbetaling
van elke Betaalcheque tot f 50,—. U bent
dus zeker van de betaling. U kent toch al
het handige boekje over deze nieuwe bank-
service? Vraagt u er anders vandaag nog
een bij het bankkantoor in uw buurt
BETHLEHEM (AP) Een nieuwe ster zal dit kerstfeest boven Bethlehem
zweven: de ster van David. De Israëli's hebben Bethlehem in de juni-
oorlog bezet en alle slagbomen die vroeger voor zovele pelgrims uit de gehele
wereld het kerstfeest ontsierden met vyandigheid en wantrouwen, neergehaald.
Gedurende 19 jaar moesten degenen,
die uit Israël kwamen zich onderwer
pen aan strenge controle door Jor
daanse grensautoriteiten. Het vorige
jaar hebben dit maar 7.000 pelgrims
gedaan. Verwacht wordt dat dit kerst
feest 16.000 mensen naar de bijbelse
stad zullen stromen om op 24 decem
ber de beroemde nachtmis bij te wo
nen-
Verwacht wordt dat verscheidene hon
derden christen Arabieren van onge
veer 22 december af volgens een spe
ciaal kerstprogramma over de Allen-
bybrug zullen gaan. Anderen zullen
via de grenspost Rosj Hanikra van de
Libanon naar het zuiden komen.
Vliegtuigen vol christenen uit de ge
hele wereld zullen over de bergen naar
Jeruzalem komen waar de hotels in
de Arabische wijk voor het eerst sinds
de oorlog veel reserveringen melden.
Nog een andere route zal voor het
eerst in 19 jaar worden gevolgd. De
r.-k. patriarch mgr. Alberto Gori zal
gelovigen en katholieke diplomaten
langs een verkorte weg van de kerk
van het Heilig Graf in het oude Je
ruzalem via de vroegere wapenstil-
stilstandslijnen langs het graf van Ra
chel naar de kerk van de geboorte
leiden. Tot dit jaar moesten zij een
grote omweg maken om niet te dicht
bij het prikkeldraad en de mijnen te
komen.
Wegens de verwachte drukte hebben
de Israëli's aan alle joden en moham
medanen de toegang tot de stad voor
de duur van de christelijke plechtig
heden verboden om ,,te grote volte
en mogelijke incidenten te voorko
men."
De militaire gouverneur van de stad
ltn.-kol. Vermeyah oe Esjed houdt toe
zicht op de maatregelen om een
waardig en vredig" kerstfeest te
waarborgen.
De Israëli's doen alles om dit kerst
feest gedenkwaardig te maken. Er ko
men faciliteiten vooor de bezoekers om
telefonisch kerstgroeten naar huis te
zenden en in de kleine katholieke wijk
rond de kerk der geboorte komt een
gesloten t.v.-circuit om de mensen die
niet in de kerk kunnen (deze heeft
slechts 700 zitplaatsen) in staat te stel
len niettemin de middernachtmis te
volgen.
Een t.v.-film van de dienst wordt per
speciaal vliegtuig naar Rome gebracht
voor relayering over de gehele we
reld via de.communicatiesatelliet Ear
ly Bird.
„Het zal het meest gevierde kerst
feest sinds lange tijd worden en ik
hoop een van de méést vreugdevolle"
zei de burgemeester van Bethlehem
Elias Bandek.
(ADVERTENTIE)
Het laatste woord in verzekeringen is
de Floryn-Fractie verzekering. De
levensverzekering op basis van be
legging in aandelen. Met de intro
ductie van de Floryn-Fractie verzeke
ring maakt De Nederlanden van 1870
haar verzekerings-service compleet.
Uw verzekerings-adviseur verschaft u
gaarne alle nadere informatie. Belt
u hem even?
DE NEDERLANDEN VAN 1870
(ADVERTENTIE)
f13,83 v°°r
IMP. N.V. BOOMSMA
JjEUWARDB^
SCHIPHOL (ANP) Voor de nog
jonge Nederlandse chartermaatschap
pij Transavia is de laatste dag van het
herfstseizoen een vreugdevolle geble
ken: zij heeft uit New York bericht
ontvangen dat de Amerikaanse rege
ring gunstig heeft beslist op haar ver
zoek om vervoersrechten.
Er is een vijfjarige vergunning ver
leend voor frequente uitvoering van
allerlei chartervluchten naar alle ste
den in de Verenigde Staten vanaf
Schiphol, te weten vrachtvluchten
ITE-vakantievluchten en zogenaamd
gesloten groepsreizen (van verenigin
gen e-cL).
Bovendien mag Transavia ir de toe
komst de gesloten groepsreizen ook
nog uitvoeren vanuit 20 andere Euro
pese landen naar Amerika.
Tot nu toe was het wel mogelijk een
chartervlucht op de V.S. uit te voeren,
doch daarvoor moest steeds eerst uit
drukkelijk vergunning worden aange
vraagd.
De vergunning voor dit min of meer
frequente chartervervoer moet niet
worden verward met de vaste lijn
diensten van de KLM, die onder het
hoofd „geregeld luchtverkeer" worden
gerangschikt.
Intussen betekent de nieuwe vergun
ning voor directeur John Block van
Transavia dat hij zijn bescheiden vloot
(hij beschikt dit winterseizoen slechts
over twee DC-6 machines, want de
derde is voor een jaar in Aden gesta
tioneerd) tot vijf toestellen zal moeten
uitbreiden, een plan dat al lang be
stond en dat bijna in kannen en krui
ken is.
De mensen van de „Club de$
Toussaints" in Maastricht hebben
zich vreselijk opgewonden over ($3
manier waarop u en ik en iedereen
straks kerstmis dreigen te.gaanvie-
ren. De plub heeft honderden circu
laires verstuurd, waarin wordt ge
waarschuwd.
Waartegen dan, zult u denken?
„Tegen de vervlakkende tendens", ik
citeer de circulaire, „welke in de vie
ring (liturgisch en anderszins) van
het kerstfeest doordringt in de va
derlandse pers, de radio en de tv en,
aansluitend, in de huiselijke kring".
Wat te doenGeen krant lezen,
radio uit, en U hebt zó'n kerstfeest.
Begint u da:i zaterdagavond meteen
maar met Toon Hermans op de buis
de rug toe te keren. Om erin te ko-
men.
Of maakt u, net als ik en iedereen,
zelf uit hoe u kerstmis viert?
„In de praktijk zien we overal dat
de mens zijn mondigheid inlevert in
ruil voor garantie van consumptie en
spelenDit heeft volgens „De Gids
de heer C. J. Dippel gezegd. Én daar
zit ook wat in.
De Amerikanen besteden per jaar
eens zoveel aan hondenvoer dan aan
babyvoedsel.
Ergens in België ligt op het mo
ment een vijfjarig meisje in een zie
kenhuis dat elk ogenblik kan ster
ven aan leukemie. Via het communi
catie-netwerk van de internationale
burgerluchtvaart is over de hele we
reld een oproep verstuurd om prent
briefkaarten naar het meisje te stu
ren. De staf van de Nieuw-Zeelandse
luchtvaartonderneming stuurde gis
teren per crpres een echte Maori-
pop op.
Een van de meest kenmerkende
dingen in deze tijd trouwens van
ons 1967'ers allemaal is vast en
zeker het feit dat de gekste dingen
door elkaar gebeuren.
De Westduitse minister van ver
keer George Leber, heeft gezorgd
voor wat hij noemde een „kerstca
deau voor onze oudere burgers". De
Duitse spoorwegen hebben namelijk
bekendgemaakt dat passagiers boven
de 65 jaar slechts half geld behoeven
te betalen. Het is wel voor 4 maan
den, precies liet seizoen dat de trei
nen toch niet vol zijn.
Nog geen kerstboom gekocht? Oh, tr
hakt er zelf een om
MERIJN
WATERPOLO Het Nederlands wa-
terpoloteam heeft in Johannesburg
de derde interlandontmoeting tegen
Zuid-Afrika gelijk gespeeld! 2—X
