RIDDERS EN
EDELEN IN
ENGELAND
Spanje houdt arbeiders dom;
armoede viert nog hoogtij
Inzending premiekeuring
was van goede kwaliteit
BESCHULDIGING VAN „CUADERNOS"-GROEP:
4
DAGBLAD DE STEM VAN MAANDAG 11 DECEMBER 1967
4
WAARDERING VOOR PRESTATIES
Dolenden
Creaties
Parlement
IN GOES
Old Boy
Rijksweg 58 onder
inter gemeentelij k
toezicht
Schaft Middelburg
parkeerschijf af
Recreatie-plan
Oprichting Unie
van Beambten en
Hoger Personeel
Middelburgse-bakers
vieren 60-jarig bestaan
Ketters
Ver achteraan
Onwetendheid
Geen ontwikkeling
t
t
f
Dr. A. F. R.
van Opdorp
geen spreekuur
Dagblad De SJe"1
(Bijzondere correspondentie)
LONDEN Twee maal per jaar op 1 januari en 10 juli
publiceren de Britse kranten artikelen, die de meeste lezers
in andere landen voor grote problemen moeten plaatsen:
zware koppen, kolommen vol tekst.. Toch bestaan deze ar
tikelen, die eenzelfde opmaak krijgen als de belangrijkste
debatten in het parlement, voor het grootste deel slechts
uit namen.
Een deel van deze namen hoort toe aan mannen, een deel aan vrouwen.
Sommigen onder hen genieten een grote bekendheid, anderen zijn nau
welijks in het nieuws. Zij worden ingedeeld in categorieën, die in onder
titels worden aangeduid met geheimzinnige woorden en even geheim
zinnige initialen: Life Peers.... Knight Bachelors.... GCB.... KCB... DBE...
Wat wil dit allemaal zeggen?
Eigenlijk is het nogal eenvoudig. De
lijsten bevatten de namen van diege
nen, die door koningin Elizabeth II op
grond van hun verdiensten voor de ge
meenschap zijn onderscheiden. Indus
trie, wetenschap, politiek, godsdienst,
kunst, regeringsdiensten, geneeskun
de, leger, liefdadig werk, sport al de
ze en nog andere categorieën zijn erin
terug te vinden. De ondertitels geven
de titel aan die aan de betrokkenen
wordt toegekend.
Neem die laatste afkorting eens:
DBE. He t is een afkorting van Dame
Commander of the Tost Excellent Or
der of the British Empire. In recente
erelijsten staat bijvoorbeeld de naam
van de vooraanstaande actrice Gladys
Cooper, wier charme en acteerkunst
in veel films en op veel podiums te
zien is. Zij is nu niet langer Miss Coo
per, maar Dame Gladys Cooper
(DBE). Formeel moet zij worden
aangesproken als Dame Gladys en
nooit met Dame Cooper of Lady Coo
per.
Hoewel er niets ouderwets valt te
bespeuren aan deze elegante en gees
tige vrouw, die haar grootste roem
heeft verworven via haar optreden
voor de televisie, geeft het woord Da
me toch de sfeer weer van de vroege
middeleeuwen, toen het een gebruik
was om hooggeplaatste vrouwen zo
aan te duiden.
Andere Britse titels staan ook indi
rect in verband met de middeleeu
wen. Een van die titels is Knight Ba
chelor Deze geeft een band weer
met de vroegste vorm van ridder
schap, zoals die kort na de Slag bij
Hastings in Engeland werd geïntrodu
ceerd al onderdeel van het feodale
systeem.
Deze ridders bezaten land een
„knight's fee" geheten dat zij ont
vingen als tegenprestatie voor het ver
lenen van krijgsdiensten aan de koning
of een andere hooggeplaatst
door hem aan te spreken met Sir.
tenzij je hem natuurlijk zo goed kent,
dat je hem Bill of Ted of zelfs Old
Boy kunt noemen.
Luchtmaarschalk Edward Gordon
Jones is recentelijk tot Knight Com
mander of the Bath geslagen. Officieel
moet hij nu worden aangesproken met
Sir Edward en nooit met Sir Jones,
Lord Edward of Lord Jones.
Het ridderschap is niet erfelijk. De
titel baronet kan wel worden overge
dragen op mannelijke nakomelingen.
Het woord baronet zou kunnen af
stammen van het middeleeuwse ^ban
nerets". Dat waren uitgesproken dap
pere ridders, die als teken van hun
moed vierkante banieren mochten
voeren in plaats van wimpels.
Evenals ridders hebben baronets
recht op de titel Sir. Dit zou aanlei
ding kunnen zijn voor heel wat ver
warring. Daarom heeft men ingevoerd
dat achter de achternaam de afkortin
gen Bt. of Bart. komen te staan.
In de Britse adelstand is een
aantal titels niet erfelijk. Deze
„Life Peerages" houden op te be
staan met het overlijden van de
dragers ervan.
Het woord „peerage", adelstand,
stamt indirect af van het Franse
woord ,.pair", wat gelijk betekent. In
Frankrijk werd een grote feodale
landheer beschouwd als de gelijke van
de koning. Langs die weg kon het
woord „peer" een alternatief woord
worden voor edelman.
De adelstand kent vijf rangen. Eer
ste in volgorde van belangrijkheid zijn
Sir Winston Churchill behoorde tot
de „Most Noble Order of the Gar
ter", een persoonlijk geschenk van
koningin Elizabeth. Hier een over
zicht van de huldigingsceremonie,
die plaatsvond op Windsor Castle.
Koningin-moeder Elizabeth loopt
vooraan in de stoet. Elizabeth H
en de hertog van Edinburgh vol
gen haar.
de „dukes", hertogen. Het woord duke
is afgeleid van het Latijnse dux. lei
der. Dan komen de „marquesses",
markiezen, gevolgd door de ,,earls",
graven, de „viscounts", burggraven,
en de „barons", baronnen.
Wanneer je een praatje wil maken
met een hertog, maar hem niet tot
je vrienden kunt rekenen, moet je hem
aanspreken met „Your Grace", tenzij
hij lid is van de koninklijke familie.
In dat geval moet je beginnen met
.,Your Royal Highness" en later over
gaan op Sir. Strikt genomen zou je je
opmerkingen aan het adres van een
markies, een graaf, een burggraaf of
baron moeten inleiden met ,.My Lord"
of „Your Lordship", maar geen van
hen zal je nu in de oude slotgracht
laten gooien als je hem slechts met
Lord aanspreekt, ue echtgenote van
een edelman kun je het best aan
spreken met Lady. Slechts een herto
gin wordt aangesproken met „du
chess", terwijl ze formeel „Your Gra
ce" blijft, net zoals haar echtgenoot.
Markiezinnen, gravinnen, burggravin
nen en baronessen zijn dus Lady, even
als de vrouwen van baronets en rid
ders.
B^jna alle edellieden hebben een
plaats in het „House of Lords", een
van de drie instellingen die het Britse
parlement vormen. De twee andere
zjjn de koningin en het „Hous of Com
mons".
Baronets en ridders hebben geen
plaats in „the Lords", tenzij zij ook
tot de adelstand behoren. Zij hebben
wel de mogelijkheid een plaats in de
gekozen „Commons" te bemachtigen,
wanneer zij de kiesgerechtigden er
tenminste van kunnen overtuigen, dat
zij het best hun stem op hen kunnen
uitbrengen.
De uiterlijke kentekenen van de
adel omvatten kronen en scharlaken
en hermelijnen gewaden. De patronen
ervan variëren met de graad van
adellijkheid. De kroon van een hertog
bijvoorbeeld is opgesierd met acht
aardbeienbladeren, terwijl die van
een markies er slechts vier mag tel
len. De mantel van een graaf bestaat
uit vijftig procent meer hermelijn dan
die van een baron.
Alle edelen en baronets danken bun
onderscheidingen aan de vorst. De
meeste eretitels worden verleend op
advies van de eerste minister, som
mige zijn een persoonlijk geschenk van
de koningin. Tegenwoordig worden
edelen en baronets benoemd door mid
del van een koninklijk document, dat
bekend staat als octrooibrief. Ridders
worden echter nog steeds „geslagen"
door middel van de accolade, welke
wordt gegeven door de koningin.
r Hertogen er graven, ridders en
Vrouwen, kronen en hermelijnen
ligt dit nu allemaal wel zo ver van de
moderne wereld? Bijna ieder land
kent ook nu nog een klassenindeling,
vermoedelijk omdat die tegemoet
komt aan het verlangen van de bevol
king naar herkenning.
Het Britse systeem mag zij grond
slag hebben in het verleden, het is en
blijft een soepel instrument om de
prestaties van zijn inwoners te waar
deren.
In het Engels van deze eeiw bete
kent bachelor vrijgezel. Een Knight
Bachelor kan echter best getrouwd
zijn. Bachelor is in dit geval afgeleid
yan het Normandische „battalere
wat wil zeggen het gevecht tussen
pachters onderling, waartegen deze
Knights Bachelor moesten optreden.
Met een helm op het hoofd en een
harnas aangegord waren deze land
houdende krijgers de dolende ridders,
die hebben meegeholpen de legende
van koning Arthur en zijn Ronde Ta
fel op te bouwen. Een rang voor dap
pere edelen was de Most Honourable
Order of the Bath. Het devies „Ik snel
te hulp" (I hasten to add) wil niet
zeggen dat deze mannen er zo op wa
ren gebrand om in 't had te gaan, maar
dat zij bekend stonden om hun bijzon-
der edele karakter. De naam van deze
orde is afkomstig van het rituele bad.
dat een nieuwe ridder moest nemen
als symbool van loutering voordat hij
neerknielde voor de vorst. Deze ver
hief hem dan in de ridderstand met
een accolade. Het oude ceremonieel
van de accolade bestond uit een slag
op de schouder met het getrokken
zwaard. De ridder werd daarna ver
zocht op te staan, waarna hij werd
aangesproken met Sir en dan zijn
voornaam.
Dit soort ridders wordt nog steeds
gecreëerd. Zij worden nu of Knight
Grand Cross of the Bath (GCB) ol
King Commander of the Bath (KCB).
Niet alle rangen in de ridderstand
hebben een titel: de meeste echter
wel en de meest geschikte manier om
«en Knight of the Bath, een Knight
Bachelor of een lid van een andere ti-
tel-dragende categorie te begroeten is
(Van een onzer verslaggeefsters)
GOES Op de Grote Markt in Goes
eQn provinciale premie-keuringen ge
houden van veulens, paarden en po
ny's. Deze keuringen werden georga
niseerd door de samenwerkende bon-
ien van Zeeuwse paardenfokkers, de
■rovmciale Shetlandponyfokvereniging
.Zeeland" en de afdeling Zeeland van
le Koninklijke vereniging „Het Neder-
indse Trekpaard".
Voor deze keuringen waren ruim 80
pgaven gedaan. Ondanks het slechte
•eer zijn slechts weinig inzendingen
chtergebleven. Over het algemeen wa-
en de juryleden bijzonder tevreden
•ver de kwaliteit van de inzendingen,
n alle categorieën was de kwaliteit
volgens hen beslist goed te noemen,
dj het dan dat de kwaliteit van de
veulens over het algemeen iets minder
was dan vorig jaar. In de categorie 18-
maanders merries daarentegen was
die weer beter dan vorig jaar. Uiter
mate tevreden waren de juryleden
over de ingezonden 30-maanders mer
ries. Bijna alle inzendingen behaal
den een eerste prijs.
Kampioene van de merrieveulens
verd Bianca van het Hoogland van
Serrarens uit Ossenisse. Kampioen
lengstveulen werd Alexander v. Crom-
trijen, eigendom van T-H. Huisman
lit Grootegast en Pr. E. de Backere
lit St.-Kruis.
Bij de 18-maanders merries ging
iet kampioenschap naar Tineke van
Nieuw Zoetendaele van de gebroe
ders Allaart uit Serooskerke. Het re
serve-kampioenschap was yoor Ylon-
ka van Steenzwaan van A.N. Steen-
dijk uit Nieuwerkerk.
De 18-maanders hengst Dirk van
Schelphoek van B. J. Kloosterman uit
Noordwelle en A.N. Steendijk uit
Nieuwerkerk, de enige inzending in
deze categorie, werd kampioen.
Bij de 30-maanders merries werd
Nellie van het Dorp van B. Simonse
uit Heinkenszand kampioene. Reserve
kampioene werd Nellie van het Oud
ven van M.J. van Mol uit Waarde.
Bij de 30-maanders hengsten was
eveneens 1 inzending. Kampioen werd
Ian van T.H. Huisman uit Grootegast
in Pr. E. de Backere uit St.-Kruis.
De uitslag bij de merries met min
stens 2 directe afstammelingen ls.
kampioene: Orpha van de Linge van
mevrouw S.S. de Buck-Salomé uit
Grijpskerke; reserve-kampioene: In-
grid van Doolman van B. Simonse uit
Heinkenszand-
Bij de hengsten met minstens 5 af
stammelingen werd Dinant D'Orange
van mevrouw S.S. Buck-Salomé uit
Grijpskerke kampioen. Het reserve-
kampioenschap ging naar Favori van
Moerkapelle van C.N. den Hamer uit
^choondijke.
In de categorie stalgroepen werden
10 inzendingen bekroond. Vijf eerste
orijzen werden hier uitgedeeld.
Naast deze kampioenschappen wer
den keuringen gehouden van pony's
en geldpremiekeuringen van de konink
lijke vereniging „Het Nederlandse
Trekpaard" voor O.- eri W.-Zeeuwsch-
Vlaanderen.
(Van nze correspondent)
MIDDELBURG Rijksweg 58 zal,
voorzover zy door het grondgebied van
de gemeenten Vlissingen en Middel
burg loopt, onder inter-gemeentelyk
verkeerstoezicht komen te staan. Tot
nu toe ha/dden de korpsen van Middel
burg en Vlissingen alleen bevoegdheid
op te treden op eigen gebied- Dat be
tekende dat de surveillancewagens be
last met bet toezicht op Rijksweg 58
óf bij de gemeentegrens moesten ke
ren, hetgeen gevaar opleverde voor
het verkeer of zij moesten doorrijden
naar de volgende afrit, maar waren
over de gemeentegrens niet bevoegd
op te treden tegen verkeersovertre
dingen.
Door het besluit van de burgemees
ters van Middelburg en Vlissingen om
de politieambtenaren bevoegdheid te
geven op eikaars grondgebied op te
treden zal er efficiënter kunnen wor
den gesurveilleerd. De maatregelen,
die nog slechts bevestiging behoeven
van de ministers van binnenlandse za
ken en van justitie, betreffen voorlopig
uitsluitend het handelend optreden te
gen verkeersovertredingen. De aanrij
dingen-zullen voorlopig nog behandeld
worden door het politiekrps van het
gebied, waarin de aanrijding plaats
vnd. Men onderzoekt echter de moge-
lijkhei om deze aanrijdingen te laten
behandelen door het korps, dat het
eerst ter plaatse is.
(Van onze correspondent)
MIDDELBURG De Middelburgse
gemeentepolitie onderzoekt momen
teel de mogelijkheid om volledig over
te schakelen van parkeerschijf op par-
keermeter. Dit onderzoek geschiedt op
verzoek van burgemeester en wethou
ders van Middelburg.
Velen blijken niet op de hoogte van
het bestaan van een blauwe zone,
waarbinnen de parkeerschijf verplicht
is.- Gebleken is dat 20 procent van de
verkeersovertredingen in de blauwe
zone voorkomen. Vooral buitenlanders
blijken niet op de hogte te zijn van
deze regel.
(Van een onzer verslaggeefsters)
THOLEN Van de Commissie
Werkgelegenheid Tholen is een recrea
tief ontwikkelingsplan voor Tholen ver
schenen. In 1965 heeft de Commissie
de Kon. Ned. Heidemij. opdracht ge
geven een recreatieplan op te stellen
voor Tholen, inclusief het schorrenge-
bied van de Krabbebeek.
Uitgangspunt van de Commissie bij
het geven van deze opdracht is ge
weest dat spanningen tussen recreatie
behoefte en recreatiemogelijkheden
voorkomen dienen te worden.
In het plan zijn bestaande en reeds
ontworpen recreatieobjecten aangege
ven. Tevens worden er suggesties in
gegeven voor een verdere recreatieve
ontwikkeling van Tholen.
Bij het tot stand komen van het plan
is overleg gepleegd met de Commissie
het Waterschap Tholen, en de waar
nemend directeur van het Stedebouw
kundig Bureau Schut. Het plan is voor
gelegd aan de Provinciale Planologi
sche Dienst voor Zeeland.
(Van onze correspondent)
SLUISKIL Op dinsdag 19 decem
ber a.s. wordt in café „Dallinga" te
Sluiskil een oprichtingsvergadering ge
houden van de nieuwe B.H.P. „Unie
van beambten en hoger personeel",
kring Zeeuwsch-Vlaanderen. Tijdens
deze vergadering zal door de regionale
bestuurder, de beer Serto, een toelich
ting worden gegeven. Het voorlopige
bestuur bestaat uit E.P. van Assche
(Sas van Gent), J.F- de Rijk (Sluis
kil), J. Serrarens (Hulst), C. Hage-
man (Clinge), A. Verplanken (Sas van
Gent), A. Kindt (Sas van Gent) en F.
Arends (Hulst). De vergadering be
gint om 19.00 uur.
(Van onze correspondent)
MIDDELBURG De schaakvereni
ging „Middelburg" zette het afgelopen
weekeindt zijn festiviteiten rond het
zestig-jarig bestaan voort. Vrijdag
avond was er een consulterende si-
multaan-séance, te spelen op de klok,
met als simultaanspeler de bekende
schaker en oud-lid van Middelburg, de
heer C. Orbaan uit Amsterdam. Hij
moest het opnemen aan twaalf borden
tegen groepen van vier spelers. De
heer Orbaan heeft zich uitstékend door
deze voor hem bijzonder moeilijke par
tijen geslagen. Hij won aan vier bor
den, vijf borden werden remise, ter
wijl de heer Orbaan drie borden ge
wonnen moest geven. Zaterdagmiddag
hield het bestuur in hotel Pax te Mid
delburg een receptie. Het werd een
gezellig onderonsje. Want naarmate
de receptie vorderde bleek het dat
noh het gemeentebestuur van Middel
burg, noch de Koninklijke Nederlandse
Schaak Bond het nodig hadden geoor
deeld een afgevaarigde te sturen.
Wat overigens niets afdoet aan het
baanbrekende werk dat de Middel
burgse schaakclub voor de liefhebbers
van deze tak van sport in Zeeland
heeft gedaan.
Er waren Oq deze receptie uiteraard
vele cadeau's en bloemen, om dit 60-
iarig bestaan luister bij te zetten- On
der meer van de Zeeuwse Schaak
Bond, die bij monde van de waarne
mend voorzitter, drs. A. J. C. Nord-
lohne een klok en een bord met stuk
ken aanbood. Van de Vlissingse
schaakclub konden stukken in ont
vangst worden genomen, terwijl de
Goesse schaakclub een klok offreerde.
(Van onze correspondent
R. Bosschart)
MADRID „Cuadernos para el dia
logo", „schriften voor de dialoog", is
een maandblad dat opgericht werd
door de Spaanse ex-minister van onder
wijs, senor Ruiz Jimenez, universiteits
professor en voorzitter van de Spaanse
„Pax Romana". In zijn publikatie
neemt hij bepaald geen blad voor de
mond bij politieke, sociale of econ-
mische beschouwingen, en de ex-mins-
gekregen met zijn vroegere collega's,
die zijn harde, zij het objectieve kri
tiek op het regiem niet goed kunnen
verdragen. „Cuadernos" is de spreek
buis van een politieke stroming die
men in Spanje wel „de zwarte opposi
tie noemt en die veel overeen
komst vertoont met de vooruitstreven
de vleugel van alle christen-democra
tische partijen in Europa.
Na afloop van het laatste Europese
congres van de Pax Romana in het
Katalaanse klooster van Montserrat,
onder voorzitterschap van senor Ruiz
Jimenez, schreven de tegenstanders
van „Cuadernos": „In dit Pax Roma
na congres werd voornamelijk over
politiek gesproken, men verzekert dat
de Cuadernos-groep deze gelegenheid
wilde aangrijpen om haar politieke
stellingen openbaar te maken im
mers: ieder ander congres op natio
nale schaal voor hetzelfde doel zou
logischerwijze door de kerkelijk© hoog
waardigheidsbekleders van Spanje ver
boden zijn. In ieder geval bleek op
dit congres wel duidelijk dat de Spaan
se groep kon rekenen op de steun van
buitenlandse groeperingen van katholie
ke intellectuelen."
Politieke stellingen van de Cuader
nos-groep zijn onder anderen: Europa
vervolmaakt voortdurend haar demo
cratie, waaraan ook Spanje moet deel
nemen.
De politieke democratie moet ech
ter worden aangevuld met een econo
mische democratie, waarin de ene
mens niet meer de arbeid van de
andere exploiteert. Deze ontwikkeling
moet plaatsvinden volgens de richtlij
nen van de encycliek „Populorum
progressio".
Het nationalisme moet uit Europa
<en natuurlijk Spanje) verbannen wor
den.
De Westeuropese volkeren zouden
hun houding moeten wijzigen tegen
over de andere (lees: communisti
sche) Europeanen, die ondanks hun
politiek geheel andere denkbeelden
toch veel bijdragen tot de verrijking
van de Europese geest.
Het zijn voor Spanje haast ketterse
denkbeelden. Democratie in Spanje, ze
ker wanneer men zoals in het geval
van Cuadernos aan een partijendemo
cratie denkt, is op het moment nog
steeds taboe. De inhoud van de ency
cliek Populorum progressio op Spanje
toe te passen zou een „algemene
schoonmaak" betekenen, die op zijn
zachtst gezegd onwaarschijnlijk is. De
aanval op het nationalisme treft ge
neraal Franco's politieke bouwwerk,
de „nationale beweging", die het poli
tieke monopolie heeft, midden in het
hart. En tenslotte is een herziening
van de politiek tegenover de commu
nistische staten, ondanks de levendige
handel die Spanje direct of indirect
met hen drijft, onder de huidige om
standigheden totaal ondenkbaar.
Hoewel de Cuadernos-groep alle ken
tekenen van een elite draagt, probeert
zij toch de oude klasseverschillen te
doorbreken en om de leidende perso
nen uit de lagere klassen aan te trek
ken houdt zij zich sterk bezig met
de problemen van de arbeidersmas
sa's.
Onlangs lazen wij in een speciaal
nummer van Cuadernos, gewijd aan
de hedendaagse cultuur van Spanje,
een artikel dat ie groep ten voeten
uit tekende. Onder de titel „Het le
ven van de arbeider in de nieuwe
Spaanse maatschappij" leverde de
Barcelonese ingenieur en socioloog
Alfonso Comin scherpe kritiek op de
maatschappelijke toestanden in de
Spaanse arbeiderswereld. Twee onder
delen van dit lange artikel waren bij
zonder interessant en wij halen ze hier
aan.
„Men hoort de laatste tijd van alle
kanten (en vooral van officiële zijde)
dat Spanje een welvarend land aan het
worden is", schrijft senor Comin.
„Maar uit een zeer recente sociolo
gische onderzoeking blijkt dat er in
Spanje een „grens van armoede" be
staat. Twintig procent van de Spaanse
bevolking bezit niets, absoluut niets.
Terwijl het nationale inkomen de laat
ste zes jaren constant gestegen is, be
droeg hun aandeel daarin ieder jaar
hetzelfde percentage: 5 tot 6 procent.
Dat wil zeggen dat zij er, in verhou
ding tot andere bevolkingsgroepen
alleen maar voortdurend slechter aan
toe zijn. De onderzoeking wijst uit
dat het hier gaat om ongeveer 1.630.000
gezinnen, die per maand een lager
inkomen hebben dan 2500 peseta's
(150 gulden). Volgens mijn berekenin
gen zijn dat praktisch 7 miljoen per
sonen, voornamelijk in Zuid-Spanje en
in Galicië langs de Protugese grens.
In Galicië kan men 67 procent van de
bevolking werkelijk arm noemen, in
zuid-oost Spanje ongeveer 56 procent.
De officiële werkeloosheidscijfers
zijn grove onderschattingen. Het com
missariaat voor het ontwikkelingsplan
zegt dat een procent van de arbeiders
werkloos is, volgens de berekeningen
van het onderzoek echter verkeren 18
procent van de landarbeiders en 6 pro
cent van de industrie-arbc'ders in deze
trieste situatie. Verder stelde men
vast dat respectievelijk 24 procent en
7 procent van deze groepen onvol
doende werkgelegenheid vinden. Zij
werken minder dan 40 uren per week.
Daarentegen zijn 42 procent van de
industriearbeiders en 34 procent van
hun collega's op het platteland over
werkt, zij werken meer dan 50 uren
per week."
De cijfers van senor Comin liegen er
niet om. Terwijl de kosten van het
levensonderhoud in de laatste zes ja
ren met meer dan 50 procent geste
gen zijn, „is het minimum-loon slechts
met een belachelijk bedrag vermeer
derd". En dan ondanks het feit dat
het ontwikkelingsplan had aangekon
digd dat het minimumloon „de le
vensbehoeften van de arbeiders gega
randeerd zou dekken en van tijd tot
tijd herzien zou worden naar gelang
de stijging van de kosten van het le
vensonderhoud en de ontwikkeling van
de Spaanse produktiviteit en economie
in het algemeen." De produktiviteit
en de kosten van levensonderhoud zijn
inderdaad gestegen, maar het mini
mum-loon is ver achteraan komen
hinken en kan slechts de grote afstan
den met een klein stukje inkorten.
In januari 1963 werd het minimum
loon vastgesteld op 60 pesetas per
dag. Tot nu toe werd het slechts twee
maal vermeerderd, om 96 pesetas per
dag te worden, ondanks de druk die
verschillende arbeidersorganisaties uit
oefenden voor een meer rechtvaardige
verhogg. c
De cijfers van officiële zijde over
de toename van de consumptie door
de bevolking zijn niets meer dan een
rookgordijn om de ware positie van
de landbouw- en industrie-arbeiders te
verhullen. Terecht vraagt men zich
af: als men officieel verklaart dat
Spanje's economische groei sneller
verloopt dan die van om het even welk
Europees land, en het desondanks on
mogelijk is om het minimumloon
op een reëel en actueel peil te bren
gen, wat zal er dan moeten gebeuren
om het wel zover te krijgen?"
De armoede van de Spaanse arbei
ders houdt direct verband met hun
culturele positie. „Als wij de cultuur
in de arbeiderskringen bestuderen".
schrijft senor Comin, „dan blijkt dat
hun positie werkelijk tragisch is. Mid
delbaar en hoger onderwijs zijn en blij
ven een „luxe" voor hen. Op de univer
siteiten is slechts een percent van
de studenten kinderen uit arbeidersge
zinnen. Niettemin voelen de arbeiders
steeds meer drang naar cultuur. De
eenvoudige gezinnen zijn bereid om
voor de studies van hun kinderen offers
te brengen die buiten iedere verhou
ding staan. Meer dan 75 procent van
de arbeiders neemt er geen genoe
gen mee dat zijn kinderen slechts tot
het 14e jaar naar school gaan. Deze
ontwikkeling vindt echter plaats op
een moment dat de staatssubsidie
voor het onderwijs nog altijd zeer ge
ring is. De gezinnen betalen 62 procent
van alle onderwijskosten in Spanje en
ondanks alle rooskleurige voorspellin
gen ziet het er naar uit dat dit per
centage zelfs nog zal toenemen.
Een gebrek aan cultuur in de lage
re klassen veroorzaakt bovendien nog
meer onwetendheid, zodat juist de in
stellingen die deze mensen kunnen hel-
pen, bij hen volmaakt onbekend zijn.
Ook het analfabetisme (17 percent
van de bevolking van meer dan 10
jaar) en het geringe interesse voor
Leerstof spelen een grote rol een
recent onderzoek wees uit dat de ar
beiders in de stad per jaar gemiddeld
2,6 boeken kopen (vooral 5-stuivers-
romannetjes) en op het platteland niet
een aan een boek per jaar toekomen.
Ook de televisie doet in Spanje be
paald niet veel voor de cultuur. Cij-
lërs over kijkdichtheid en aantallen
van tv-apparaten zijn onbelangrijk,
want de Spaanse staatstelevisie zorgt
voor het politieke en sociale in slaap
wiegen van de kijkers.
Het studiepeil van de aï'beiders ls
bepaald niet hoopgevend. Op het plat
teland bijvoorbeeld vindt men de vol
gende percentages van schooldiploma's.
Zonder onderricht 15,00 procent, met
lagere school 84,50 procent, met am
bachtsschool 0,08 procent, met mid
delbare school 0,25 procent, met uni
versitaire studies 0,12 procent.
Deze cijfers hebben betrekking op
4.800-000 landarbeiders, praktisch 40
procent van de hele werkende bevol
king van Spanje. Zij hebben nauwe
lijks uitzicht op een spoedige verbe
tering van hun positie. Vandaag de
dag probeert het kapitalisme in Span
je de arbeiders een minimale be
roepsopleiding te geven, juist voldoen
de om in geestdodende arbeid het maxi
mal e economische rendement op te le
veren onder uitdrukkelijke uitzondering
van sociale of politieke opleiding. Het
meest trieste is wel dat het ontwikke
lingsplan, met het excuus dat „de resul
taten die men in het onderwijs kan be
halen, bijzonder langzaam merkbaar
worden", geen prioriteit wil vaststel
len voor het onderwijs."
Na een verdere analyse van de mi
gratie, de kapitalisten en de staats-
vakbonden, bereikt senor Comin de
eindconclusie dat de huidige arbei
dersgeneraties van Spanje geen mid
delen en geen ontwikkeling hebben om
een betere positie te veroveren. Hij
stelt zijn hoop vooral daarom op d»
jonge generatie, die de Spaanse bui»
geroorlog en haar naweeën niet ken
nen en die met een geheel nieuwe,'mo
derne mentaliteit Spanjes oude proble
men kunnen aanpakken.
Het artikel van senor Comin is haast
een belijdenis van de sociale politiek
die de Cuadernos-groep aanhangt.
Geen wonder dat. zij, onder leiding
van een ex-minister van onderwijs,
grote nadruk leggen op de alomvat
tende noodzaak om het Spaanse on
derwijs te moderniseren en onder bet
volk te brengen. Terecht zijn zij van
mening dat het Spaanse volk nooit kan
hopen op een doeltreffende democra
tie zolang de onwetendheid en het voor
oordeel nog hoogtij vieren in een land
dat eens het centrum van Europa's
wijsheid was.
Dankbaar voor alles wat hij voor ons heeft ge
daan geven wij u kennis dat van ons is heenge
gaan na een geduldig gedragen lijden onze lieve
en zorgzame man, vader, behuwdvader, groot
vader, broer, oom en neef, de heer
PETRUS MARIA VAN DE WALLE
echtgenoot van mevrouw
Maria Louisa Suzana de Rechter
in de leeftijd van 64 jaar.
Wij bevelen de ziel van onze dierbare overledene
in uw gebeden aan.
Clinge
M. L. S. van de Walle-de Rechter
A. van de Walie
M. van de Walle-Verstraeten
en kinderen Hans en Karin
W. van de Walie
A. van de Walle-de Moor
De familie van de Walie
De familie de Rechter
Clinge, 8 december 1967
Vondelstraat 21
De plechtige uitvaartdienst waarbij u beleefd
wordt uitgenodigd zal plaatshebben op dinsdag
12 december a.s. om 11.00 uur in de parochiekerk
van de H. Henricus te Clinge, waarna begrafenis
op het r.-k. kerkhof aldaar.
Zij die bij vergetelheid geen kennisgeving heb
ben ontvangen gelieven deze aankondiging als
zodanig te beschouwen.
Bijeenkomst ten sterfhuize Vondelstraat 21.
Eucharistieviering maandagavond om half acht
Bestuur, raad van toezicht, directeur en perso
neel van de Coöperatieve Raiffeisenbank St.
lansteên-Clinge geven met leedwezen kennis van
het overlijden van hun mede-directeur, de heet
P. M. VAN DE WALLE
Zijn sympathieke persoonlijkheid en zijn werk
blijven in dankbare herinnering voortleven.
Sint-Jansteen, 8 december 1967.
Hiermede vervullen wij de treurige plicht u ken
nis te geven van het plotseling overlijden van
onze goede vader, behuwdvader, grootvader,
overgrootvader, broer en behuwdbroer, de heer
JOSEPH DE SMET
weduwnaar van mevrouw
Elodia Maria Verhraeken
Overleden te Koewacht na voorzien te zijn van
het Heilig Oliesel in de leeftijd van bijna 81 jaar.
Wij bevelen de ziel van hem die ons zo dierbaar
was, in uwe godvruchtige gebeden aan.
Koewacht
A. de Waelc-de Smet
R. de Waele
kinderen en kleinkind
Augusta de Smet
Gouda,
G. de Smet
A. de Smet-Janssens
en kinderen
Sint-Niklaas (B.)
Eerwaarde zuster Marie-Rose
(Alice de Smet)
Koewacht
Angeline de Smet
De familie de Smet
De familie Verhraeken
Koewacht, 8 december 1967
Trage! 4
De plechtige uitvaart waarbij u beleefd wórdt
uitgenodigd, zal plaatshebben op dinsdag 12 de
cember a.s. om 10.30 uur in de parochiekerk van
de Heilige Philippus en Jacobus te Koewacht
waarna begrafenis op het r.-k. kerkhof aldaar.
Rozenkransgebed maandagavond om zeven uur
in bovengenoemde kerk.
Zij die bij vergetelheid geen rouwbrief ontvin
gen gelieven deze advertentie als zodanig te be
schouwen.
DINSDAGAVOND 12 DEC.
WOENSDAG 13 DEC.
een
welkom®
huisvriend