De vooi
wede
van Ari
Twee resoluties
houden K.Y.P. en
radicalen bijeen
intrust
TOUWTREKKEN OM
STEMBUSAKKOORD,
Als zo'n sleep karwei
geklaard is: 'n praatje,
koffie en... Drum!
U weef wel:
Drum van Douwe Egberts.
Half zwaar - heel lekker!
ORAM
K.V.P.-RADICALEN
Erkenning
Lief zijn
Hip jasje
Bloemlezing van
meningen in
KVP-kringen
Nieuw basisplan
Veerse Meer
RESOLUTIE 1
Malaise
RESOLUTIE 2
Tob niet langer.
Ruil uw oude naaimachine in.
Schaf u de moderne Pfaff aan.
Naaimachinehuis W. RIKKEN N.V.
9
DAGBLAD DE STEM VAN MAANDAG 11 DECEMBER 1967
(Van onze speciale i
Opgewekt handen schuddend verlaj
apostel der KVP-radicalen, de ongi
Sacrum waar na twaalf uur verg
worden. Hij is tevreden, maar nie
waarom. Er is feitelijk niets anders
vigen sceptisch, dan dat de KVP h
verzoend heeft.
In het' Musis-café, met uitzicht op
het besneeuwde Velperplein, denken
de radicalen daar anders over. Daar
maken zij, na de partijraadsvergade
ring en voor hun terugkeer naar de
warme pantoffels bij moeder de
vrouw, nog snel even de balans op.
Dat Bogaers' resolutie (hervorming
van de KVP tot een radicaal-vooruit
strevende partij, en voor de kamer
verkiezingen ernstig streven naar een
samenwerkingsverband, óók met de
PydA en D'66) geen haalbare kaart
bleek te zijn, mag de pret niet druk
ken.
Politiek is de kunst van het haal
bare, weten zij, en zij hebben, de om
standigheden in aanmerking genomen,
enkele aardige slagen binnengehaald.
Bereikt is dat de partijraad aan zijn
geloofsbelijdenis in een partij op chris
telijke grondslag heeft toegevoegd dat
het een partij met „een consequent
vooruitstrevend karakter" moet zijn.
En bereikt is dat bij de nadere con
cretisering daarvan de inbreng der
radicalen als „een belangrijke bijdra
ge" zal worden aanvaard.
Dat is dan een officiële erkenning
der „rebellen", zo men wil. Onder de
genen die het niet' met hen eens zijn.
zijn er trouwens nogal wat die voor
het front van de partijraad hebben
verklaard dat het de radicalen zijn
geweest die het gesprek over partij-
vernieuwing werkelijk op gang ge
bracht hebben. Het commentaar van
een radicaal: „Het is een compromis,
dat wel, maar geen compromitterend
compromis!"
Bereikt is ook dat er geen uitspraak
gedaan is over een stembusakkoord
en/of een samenwerkingsverband,
zeer heet hang- en breekijzer in de
KVP. Meer zat er niet in: als het aan
de meerderheid van de partijraad ge
legen had, zouden de PvdA en D'66
al bij voorbaat buitenspel zijn gezet.
Maar de meerderheid zette zijn zin
niet door, want dat zou misschien op
een scheuring zijn uitgedraaid en dat
willen re°ht-geaarde KVP'ers als het
even kan voorkomen.
„Lief zijn voor elkaar" stond op het
kaartje dat de Amsterdamse raadsle
den Gerda Brautigam en drs. V. d.
Eijnden aan de partijraad stuurden,
met bloemen uiteraard. Maar vrijdag
avond zag het er niet naar uit dat
men er een love-in van wilde maken.
De radicalen en hun denkbeelden wer
den zo verketterd dat Bogaers van
daag verklaarde: „Het geloof en het
vertrouwen zijn bij ons niet toege
nomen".
Hoog gezeten achter een haag van
bloemen, oog in oog met de katholie
ke ministers van De Jong (Marga
Klompé opvallend in het rood ge
kleed) zendt het partijbestuur onder
voorzitter Horbach als eerste het veld
in om de radicalen te bestrijden. Bo
gaers' volgeling Van Eerden vatte Hor-
bachs speech je vanmorgen in een
paar woorden samen: „In de KVP is
niets veranderd, hoeft niets te ver
anderen en zal niets veranderen!"
Vrijdag rond middernacht zijn de
radicalen hun optimisme kwijt. Ze zijn
niet alleen afgewezen door de woord
voerders van de concurrerende stro
mingen (Horbach, Van der Grinten
van „Houen zo" en Couwenberg van
het Democratisch Centrum Nederland
die een programmapartij wil, onge
acht christelijke of andere inspiratie),
maar door vrijwel iedereen die ver
der aan het woord kwam. Steun kre
gen zij alleen van de jongeren.
Hun ondervoorzitter, Antoine Jacobs
uit Den Bosch, bleek hun leider, en
zeker niet de wat zijn denkbeelden
betreft reeds bejaarde Gielen. Ge
kleed in hip zwart jasje en gele broek
zei Jacobs wat de jongeren willen: een
radicaal-vooruitstrevende volkspartij
met een „fijne" sfeer en een „fijn"
program, zonder een exclusieve ideo
logische achtergrond. Zijn bondgenoot
"aping zei het nog duidelijker: de jon
geren willen wat Couwenberg wil.
j wandelgangen, waar voortdu
rend beraadslaagd werd, vertelden de
politieke koffiedikkijkers elkaar dat
er eigenlijk drie stromingen zijn: de
meerderheid die geen radicale koers
wijziging wenst en op zijn hoogst sa
menwerking met de andere christe-
ojKe partijen, de radicale groep die, de
gewenste koerswijziging ten spijt, toch
wu vasthouden aan de christelijke in
spiratie, en een kleine minderheid die
net christendom geen exclusieve basis
mfng a voor politieke partijvor-
Die minderheid kan groter worden:
ÜÏÏm1? v,n het Partijhestuur en ver
schillende radicalen hebben ons, ook
m de wandelgangen, verzekerd dat
net naar hun mening wel Couwen-
oergs kant zou opgaan, maar dat de
ïjden daarvoor nog niet rijp zijn.
Couwenberg zelf: „Wij krijgen wel
rit!, 1S maar een kwestie van
«ja. Het partijbestuur mikt op de
oudere generatie, maar wij mikken
op de jeugd'!'.
Wol £an zij,n' maar in Arnhem
kwam Couwenberg er nauwelijks aan
W pas. Het gevecht speelt zich af
tussen de traditioneel ingestelde
groepering van Schmelzer en Aalber.
V;
de
ze
Wi
Wi
zo
tw
ge
C
vo
pa
gl:
re:
ke
vo
ba
he
ee
de
ve
ge
p£
ge
de
er
Cl
or
Wi
kc
gi
ns
vc
ca
sa
Lt
he
oi
Drum! Een pittige mélange
van 17 soorten tabak.
Lang gerijpt, kundig gemengd
en vers verpakt in
de handige pouch. 11,25
(Van onze parlementaire redactie)
ARNHEM Op de KVP-parttfraad
heeft een groot aantal KVP'ers zijn zeg
je gezeg. Uit opmerkingen, die politiek
in alle richtingen uiteenvallen, hebben
wij de volgende bloemlezing samenge
steld.
Antoine Jacobs (namens de radicalen
in de KVP-jongeren): Met genuatnceerd
praiben komen we er niet
J. Maenen (Tweede-Kamerlid): In so
lidariteit zijn voor het hele volk dank
zij de KVP goede dingen bereikt. KVP,
AR en CHU moetan ook in de toekomst
de kern vormen van welke regering dan
ook.
Dr. Haihn: In het buitenland is men
veel meer gewend aan stromingen bin
nen een partij. De kansen voor reali
sering van de radicale verlangens zijn
binnen de KVP het grootst.
Veringa (kringvoorzitter Limburg):
Wij moeten onze discussies binnen de
partij houden en met in de pers uit
vechten.
Verstegen (kring Dordrecht): In de
partijleiding moeten nodig nieuwe ge
zichten komen.
de radicalen ook solidair tegenover hun
Kring Leiden: In de AR en CHU zijn
de radicalen ook solidair tegenover hun
partijen. Zal Bogaers dat ook zijn?
Drs. Lexmond (Amsterdam): Wij moe
ten naar deconfessionalisering van de
partij. Ook het socialisme heeft geen toe
komst meer. Nieuw links van de PvdA
wil het verleden terugroepen en is daar
door conservatief. Zo bezien zijn de ra
dicalen in wezen eveneens conservatief.
Lockef eer (kring Zeeland): Laat het
ook voor de KVP vandaag zo zijn:
„Luctor et emergo".
Harry Gielen (voorzitter KVP-jonge
ren, namens minderheid sprekend): De
scherpe aanval op minister Luns in ons
blad was niet representatief voor de
mending van de meerderheid. Ook onder
Jongeren bestaan mentaliteitsverschillen.
(Van een onzer verslaggevers)
MIDDELBURG Het herziene basis
plan voor het Veerse Meer zal in de
openbare vergadering van Het Veerse
Meer op woensdag 20 december worden
vastgesteld.
In de vergadering, die wordt gehou
den in het Provinciehuis te Middelburg
zal voorts worden voorzien in de vaca
ture, die is ontstaan door het vertrek
van jhr. drs. P. Beelaerts van Blok
land, als voorzitter van de technische
adviescommissie Veerse Meer.
(ADVERTENTIE)
FINESSA KLOCKE HOLWIJ RIANT
i'n'bo^wapparatuur: gaggenau eri neff
SHOWROOM: GR. HENDRIK III PLEIN 31 BREDA
(ADVERTENTIE)
53-13
De heer C. van Herk,
Van Baeriestraat 14,
te Gouda,
wint f750,- over blauw!
Mooi werk, meneer
vanHerkDank zij uw
serie blauwe kroon-
kurken zit u er
warmpjes bij.
Er zijn nog méér win
naars in-den-dop.
Wie? Wie weet d!
Spaar kroonkurken
en win. Met Coke,
Fanta en Sprite - ge
weldig lekker!
VRUCHTENUMONADE
(Van onze parlementaire redactie)
ARNHEM Twee resoluties, die beide ook de handtekening kregen van
oud-minister drs. P. Bogaers, hebben op de Arnhemse partijraad van de
K.V.P. de ai of niet voorlopige eenheid in de K.V.P. hersteld. Het waren de
twee resoluties, die de meerderheid van het partijbestuur al eerder ingediend
had. Maar verschillende belangrijke en min of meer principiële aanvullingen
later door de overgrote meerderheid aanvaard brachten de K.V.P
radicalen naast de meerderheid van de partijraad. Drs. P. Bogaers had zijn
woord in Eindhoven gegeven waar gemaakt. ,,Het verschil van mening
over het stembusakkoord behoeft geen breekpunt te zijn."
De partijraad besluit dat:
1. In de huidige tijd partijsvorming op
christelijke grondslag gewenst is, mits
een dergelijke partij een consequent
vooruitstrevend karakter draagt.
2. Daarom het program van de K.V.P.
dient te worden uitgediept en nader
geconcretiseerd, waarbij de inbreng
van stroming 2 (de K.V.P.-radicalen)
als een belangrijke bijdrage wordt
aanvaard, terwijl voorts de realisering
van het program voortdurend door de
partij kritisch dient te worden bezien
3. In samenwerking met de AR.P. en
de C.H.U. gestreefd dient te worden
naar een algemeen christelijke volks
partij met een consequent vooruit
strevend karakter, openstaand voor
allen die het program onderschrijven.
4. Zolang een algemeen christelijke par-
ARNHEM. KVP-fractieleider drs. Schmelzer heeft er zaterdag op de
partijraad van de KVP in Arnhem andermaal duidelijk laten blijken hoe
zeer hij gekant is tegen de gedachte van het stembusakkoord, waarvan de
KVP-radicalen voorstander zijn en dat thans een der studieobjecten zal
worden van de speciale studiecommissie die men heeft besloten te creëren.
Bij het bestaan van een stembusak
koord maakt het volgens drs. Schmel
zer geen verschil meer uit op welke
partij in het akkoord men stemt. De
kabinetsformatie geschiedt dan voorts
na de verkiezingen, maar onderhandeld
is er al te voren, zodat de ene niet zo
geheime diplomatie van de kabinets
formatie wordt vervangen door een
andere geheime diplomatie, maar dan
op een ander stijdstip. Een stembus-
akkoord zou volgens drs. Schmelzer
voor een christelijk geïnspireerde volks
partij het einde betekenen, de taak en
de functie van het parlement onder
mijnen en de regeerbaarheid van Ne
derland bedreigen. Drs. Schmelzer
sprak sprak daarom van een „onduld
bare aanranding van de politieke keu
ze voor het Nederlandse volk".
P.v.d.A. en V.V.D. vertonen evenmin
neiging zichzelf op te heffen zodat de
keuze-mogelijkheid van een christelij
ke partij moet blijven bestaan. Drs.
Schmelzer benadrukte dat de partij
raad niet moest handelen ten koste van
de invloed van de partij. Een definitieve
partnerkeuze moet voorbehouden blij
ven tot na de stembusuitslag en de on
derhandelingen tussen de diverse par
tijen. Als men vooraf alvast wel een
voorkeur wil uitsnreken, dan moet die
zeker wederkerig zijn.
Drs. Schmelzer zei voorts dat ook
de radicalen nog verschillend denken
over het handhaven van christelijk ge-
inspireerde partijen en over de inhoud
van een stembu sakkoord
Eerder had drs. Bogaers namens de
radicalen gezegd uit sommige betogen
een onderschatting van de huidige po
litieke malaise te hebben beluisterd. De
partijis aan het verlopen en dat doet
me pijn. We moeten de oorzaken van
de malaise wegnemen, aldus drs. Bo
gaers. Een van die oorzaken zou zijn,
dat velen de K.V.P. niet die vooruitstre
vende partij vinden die zij zegt te wil
len zijn. Het uitdiepen en vooral het
concretiseren van het partijprogramma
waartoe besloten werd, achtte drs. Bo
gaers een dringende noodzakelijkheid
Drs. Bogaers beklemtoonde dat radica
len altijd bereid zullen zijn tot overleg
over het herstel van het vertrouwen,
waaraan het was gaan schorten.
Ook moet de kiezer voor de verkie
zingen meer duidelijkheid hebben over
de vraag met wie de K.V.P. wil gaan
samenwerken. Hij benadrukte tenslotte
dat de radicalen altijd bereid zijn tot
overleg over herstel van 't vertrouwen
waaraan het was gaan schorten.
Daarop had eerder ook K.V.P. vice-
voorzitter Horbach aangedrongen toen
nij constateerde dat men elkaar niet
meer vertrouwt en steeds wat achter
eikaars woorden zoekt. Ook drong drs.
Horbach aan op 't voeren van discus
sie binnen de partij en het stoppen van
demonstraties aan de lonende band naar
buiten. „Met het openbaar gehakketak
wordt niets en niemand gediend". Door
ars. Bogaers was uitdrukkelijk gesteld
dat de positie van het kabinet-De Jong
buiten dit alles staat.
Nadat naar aanleiding van deze op
merkingen veelvuldig en intensief over
leg was gepleegd om elkaar op de knel
punten in een nieuwe resolutie te vin
den (zie elders) kwam de K.V.P.-radi-
caal mr. Van Doorn aan het woord. Hij
zei dat ook de radicalen beseffen dat
een stembusakkoord niet mogelijk zal
zijn indien andere partijen teveel vra
gen. Wel moet er ernstig naar gestreefd
worden. De praktijk zal daarna moe
ten uitwijzen of het samenwerkingsver
band in de praktijk bevalt en gehand
haafd kan blijven. Een stembusakkoord
hoeft ook niet per definitie met P.v.d.A
en D '66 te worden aangegaan. Maar, zo
voegde mr. van Doorn hieraan toe, we
zien nauwelijks kansen voor de V.V.D
voor realisering van ons programma
Met klem vroeg en verkreeg hij de stu
die over het stembus akkoord niet op de
opdracht aan de studie-commissie uit te
sluiten „want anders maakt u het ons
beslist te moeilijk".
Wel maakte drs. Schmelzer nadien
nog de opmerking, dat de studie-com
missie er zeker rekening mee zal hou
den dat de partijraad in overgrote
meerderheid blijkt gaf niet te voelen
voor een vast samenwerkingsverband
met anderen dan A.R. en C.H.U. In de
resolutie zelf wordt hier echter geen
melding van gemaakt.
tij niet realiseerbaar is, het streven
op een verdergaande samenwerking
of federatie met deze partijen gericht
dient te blijven, echter met dien ver
stande dat de partijraad zich in het
najaar van 1968 in het licht van de
dan bereikte resultaten opnieuw zal
beraden over de vraag of het streven
naar samenwerking af federatie met
de A.R.P. en C.H.U. moet worden
voortgezet.
De partijraad besluit:
a. Het partijbestuur opdracht te geven
met het oog op de aanstaande Tweede-
Kamerverkiezingen een studiegroep in
te stellen welke alle mogelijkheden
dient te onderzoeken, welke kunnen
leiden tot het aan de kiezers verschaf
fen van meer duidelijkheid voor de
verkiezingen.
1. Tijdig voor de volgende verkiezingen
de programs, c.q. het program van de
christen-democratische partijen, als
mede de programs van de belangrijk
ste andere partijen moeten zijn vastge
steld en de belangrijkste politieke
partijen zich in het openbaar over
eikaars program hebben uitgesproken
alvorens een standpuntbepaling kan
plaatsvinden.
2. De uitspraak over een eventuele
voorkeur, respectievelijk enigerlei
vorm var. samenwerking wederkerig
dient te zijn.
3. Als uitgangspunt moet dienen de vol
komen gelijkwaardigheid van alle in
aanmerking kc ende partijen.
b. Dat deze vraagstukken mede aan
de hand van het rapport van de hier
boven genoemde studiegroep en de
resultaten van het overleg met A.R.P.
en C.H.U. opnieuw aan de orde dienen
te worden gesteld in de partijraad
van het najaar van 1968.
Drs. W. K. N. Schmelzer wilde aan deze
resolutie 2 nog het volgende toegevoegd
hebben. Deze noot komt echter volgens
de beslissing van de partijraad alleen
in de notulen van de bijeenkomst. „De
studiegroep moet er hierbij van uit
gaan, dat de grote meerderheid van de
partijraad geen samenwerkingsverband
met anderen dan de A.R. en de C.H.U.
wenst."
De jongeren afgevaardigden probeer
den het stembusaikkoord via een ach
terdeurtje nog in de resolutie te krij
gen. Dit lukte niet. omdat de partijraad
weigerde nog meer punten uit de re
solutie van de K.V.P.-radicalen over
te nemen, zoals de jongerenafgevaar-
digden wilden. Daarbij maakte een vrij
"rote minderheid van deze jongeren
bekend achter de opvattingen van het
Democratisch Centrum Nederland (dr.
S. W. Couwenberg) te staan. Met andere
woorden: de deconfessionalisering de
weg naar een algemeen progressieve
partij te onderschrijven.
(ADVERTENTIE)
Bij aankoop van een Pfaff zigzag - machine kan immers
in de meeste gevallen uw oude naaimachine, ongeacht
welk merk, worden ingeruild! Bespreek deze mogelijkheid
eens in een Pfaff-zaak.
ONS ZIGZAG-PROGRAMMA LOOPT VAN
TOT
ELEKTRISCH, COMPLEET MET KOFFER
3ERGEN OP ZOOM
FERNEUZEN
Verder verkrijgbaar bij
A. C. BASTIAANSE
II. A, DE BRETJCK
G. HEMELAAR
G. HEMELAAR
Kortemeestraat 17
Nieuwe Diepstraat 23
Papegaaistraat 4, Goes
B. F. v. Waesberghestr. 16, Hulst
Nieuwedfjk 29, Vlissingen
Langeviele 52, Middelburg
tel. 01640—5878
tel. 01150—2294
tel. 01100—7476
tel. 01140—2215
tel. 01184—3729
tel. 01180—5241
