ION
stromenlan
Lofza
WITLOF
nen wij
I
i Etentje
I thuis
e
WAARSCHUWING WERD
CHAUFFEUR FATAAL
ICE
EASY
22
an ons een
oene cadeau-bon
mjwe cadeau-bon
de cadeau-bon
)uden cadeau-bon
:ember
Bleijenbergh-
FERKET N.V.
KEUKENS
Gasaanstekers
DE BOKSER
SECRETARESSE
gevraagd
DAGBLAD DE STEM VAN VRIJDAG 1 DECEMBER 1967
Tips
Haute cuisine
1-17, Goes
0-5855
05-674
bouwmatekialen-
handel
Tel 011403213
(2 lijnen)
HULST
EUROLINE-DEALEH
PLASTIC BUIZEN en
PLASTIC GOTEN
Ruime sortering
zak- en tafelaanstekers,
alle bekende merken.
Enorme variatie in
rookartikelen
Korte eKrkstraat 4-6
Terneuzen - Tel. 26w
door
m. a. elderson
Zenuwarts
te terneuzen
23
21
Bouwen aan de toekomst in de Delta
(foto Aart Klein)
GOES Bij de N.V. Uitgeverij A. Roelofs
van Goor te Amersfoort is een
fascinerend boek over het op dit
moment fascinerendste deel van
Nederland uitgekomen. Het heet:
„Delta: stromenland in beweging". Het
boek is een document. Met de
watersnoodramp van 1953 als
uitgangspunt informeert het helder en
deskundig over de Deltawerken.
Daarnaast geeft het een scherpe
analyse van'de gevolgen van het
Deltaplan; van de ontwikkelingen zoals
die in de bruisende Delta tastbaar zijn,
mogelijk zijn. Tenslotte is het er in
geslaagd weer te geven welk een
mentale krachtsinspanning het vereist
om de sprong van de verstilde naar de
gouden Delta mee te maken.
Woonkeet bij een van de Delta-werken foto Aart Klein)
LTA
HET boek is een document omdat het in alle opzichten het
zegel van hoge kwaliteit verdient. Zo is het om te begin
nen met de tekst van Klaas Graftdijk een van de weinige
Delta-kenners buiten dit gebied Hij heeft de ontwikkelingslijnen
die door de Delta lopen, met vaste hand getrokken. De tekst
is up-to-date. Zelfs het kanaal van Antwerpen naar de omgeving
van Baalhoek ontbreekt niet. En Graftdijk laat deze ontwikke
ling zich afspelen tegen het contrasterende, hier en daar al ver
vagende decor van het vertrouwde beeld van de Delta, zoals
het tot voor kort nog uitsluitend was. In dit beeld passen de
verdroomde stadjes, de klederdrachten, het ringrijden, de paar
den voor de ploeg.
De prachtige foto's van Aart Klein versterken deze tegen
stelling in hoge mate. Hij heeft de onderwerpen in een harde
zwart-wit-tekening gevangen: de machtige Deltawerken, de dy
namiek van de gevestigde metropolen Rotterdam en Antwerpen,
de opkomst van het Westerscheldebekken, de stille en soms
machtige schoonheid van stad, land en water; de mens, het
dier, de techniek in de Delta.
Men kan niet zeggen dat de tekst het beeld of het beeld de
tekst overheerst. Ze maken samen dit bijzondere boek uit. Elkaar
aanvullend, elkaar ondersteunend.
Het boek is in samenwerking met de Deltadienst van rijks
waterstaat tot stand gekomen. De technische tekst werd ver
zorgd door de heer W. Metzelaar ing., waterstaatkundig hoofd
ambtenaar van de Deltadienst. De kaarten en tekeningen zijn
gemaakt door de heer P. van Koppen, hoofd van de afdeling
cartografie van deze dienst.
De technische tekst is volkomen verstaanbare taal gebleven.
Van het voortreffelijke kaartmateriaal zou men. alleen kunnen
zeggen dat het in een enkel opzicht wat minder ver en in een
ander opzicht wat verder gaat dan de tekst van Klaas Graftdijk.
Op de ontwikkelingskaart van het Deltagebied zijn slechts
zwakke industriële aanzetten gegeven bij Vlissingen-Oost, Ter-
neuzen en de westelijke Schelde-oever bij Antwerpen. Het Rei-
merswaalplan daarentegen staat voluit getekend. Volgens de te
kening gaat het een overheersende rol spelen. Klaas Graftdijk
wijst daarentegen eerst en vooral op de ontwikkelingsmogelijk
heden in het Westerscheldebekken. Het Reimerswaalplan noemt
hij „een appel voor de dorst"; een standpunt, dat in de Delta
I algemeen wordt gedeeld. Klaas Graftdijk ziet de Westerschelde
zich ontwikkelen als een tweede Europoort. „Het uur U heeft
geslagen. De ruimte in het gebied van de Rotterdamse Water
weg raakt op. De sprong naar het zuiden wordt vanzelfsprekend".
Het boek is ingeleid door prof. dr. Sj. Groenman. Hij zegt
dat het klassieke thema van de vernieuwende dynamiek tegen
over de oude vormen in het Deltagebied op Westeuropese schaal
aan de orde is gesteld. „Het gaat niet alleen om de inwoners van
Zuidwest-Nederland. Er komt een nationaal werk tot uitvoering
dat veel meer dan de Zuiderzeewerken past in een Europees
kader".
Klaas Graftdijk zegt het aan het slot van het boek als volgt,
daarmee de gehele teneur van deze beeldspraak over de Delta
nog eens onderstrepend: „De Delta, lang een schone slaapster,
wrijft zich de ogen uitze vormt het middelpunt van zware
Europese werkgebieden en trekt zelf in toenemend tempo acti
viteit van buiten aan. Dat is goed, maar laat van de Gouden
Delta het hart groen blijven. Laat dit land zijn contacten met
zee en hemel; laat het zijn openheid en ruimte".
„Delta, stromenland in beweging" is een viertalig boek ge
worden. Naast de Nederlandse tekst zijn in de lay-out (van
Hans Barvelink) ook de teksten in het Engels, Duits en Spaans
opgenomen.
In het begin van de zestiger jaren heeft dezelfde uitgever al
eens een fotoboek over de Delta uitgegeven. Het boek was toen
kleiner van formaat. De foto's (eveneens van Aart Klein) over
heersten de tekst (van prof. dr. Sj. Groenman). De eerste uit
gave had Nederlandse, Engelse en Duitse teksten. Achteraf bleek
echter grote vraag naar een Spaanse editie te bestaan. Verschil
lende Nederlandse zakenlieden wilden er hun relaties in Midden-
en Zuid-Amerika een plezier mee doen. Vandaar dat in het
nieuwe Delta-boek ook een Spaanse tekst is opgenomen.
Het eerste Delta-boek was vooral een kijkboek. De nieuwste
uitgave heeft meer pretentie. „Delta, stromenland in beweging"
wil diepgaand en deskundig, maar kunstzinnig tegelijk infor
meren over de kenmerkende eigenschappen en ontwikkelingen
in dit bijzonder interessante gebied. In die opzet is men ons in
ziens ruimschoots geslaagd.
Het is een duur boek 49,50). Inhoud en uitvoering recht
vaardigen de prijs echter ten volle.
F. de L.
uwmau.
Witlof is een heerlijke groente. Ze
vraagt aandacht en verdient die ook
ten volle, immers haar pittige smaak
heeft iets kokets en, gelijk het met
andere kokette wezens vergaat, wan
neer je een aantal zorgvuldig gekozen
middeltjes en ingrediënten er bij
hanteert, krijg je een bijzonder aan
trekkelijk geheel. Bovendien heeft
deze groente een oneindig aantal va
riatiemogelijkheden; je kunt ze rauw
gebruiken in een slaatje, eenvoudig
gekookt, gaar gesmoord in een rest
van kalfsjus of in boter, je kunt ze
toedekken met geraffineerde sausen,
of oprollen in eert zachte romige kaas
al of niet met een plakje ham er om
heen.
Om met het simpelste te beginnen
snijd het rauwe witlof aan dunne reep
jes; vergoe' niet het narde stuk aan de
onderkant van de wortel er uit te snij
den want dat is erg bitter; druppel over
de witlofkrulletjes wat citroensap om
verkleuren te voorkomen en om de
smaak wat pittiger te maken; verdeel
het witlof voor iedere gast in kleine
schaaltjes, leg er een kwakje mayonai
se op strooi daar voorzichtig wat vuur
rood paprikapoeder over omdat dat zo'n
mooi gezicht is en drapeer langs de rand
van ieder schaaltje een aan schijfjes ge
sneden hard gekookt ei. Een smakelijk
hapje voor bij de lunch of als voorge
recht
Geeft u witlof als groente bij vlees en
aardappels, dan kunt u het ofwel aan
stukjes gesneden ofwel in hele struik
jes gaar koken en zo opdienen. Ook
zonder verdere ingrediënten smaakt dit
witlof al heerlijk. Maar ik wil u een
paar kleine tips geven. Een klein snufje
nootmuskaat en een paar druppels mag
gi doen hier al wonderen van smaak.
Hebt u een rest vlees jus van de vorige
dag, bij voorkeur van rund- of kalfs
vlees, dan moet u beslist de groente
daar even door slingeren voor u ze op
dient.
Witlof is een uitstekende groente voor
vleesloze maaltijden. Ik herinner me mt
vroeger tijden, toen we op vrijdagen
nog vlees moesten „derven" zoals de
Vlaamse katechismus dat uitdrukte
bijzondei smakelijke maaltijden van
witlof met hard gekookte eieren, droge
aardappels en botersaus met een schaal-
t] - nootmuskaat erbij. Het witlof moet
dan goed gaar gekookt zijn in hele
struikjes. Kies dan vooral struikjes van
gelijke grootte, anders is het ene gaar
en het andere niet. Reken voor het ko
ken minstens een half uur. Laat de
struikjes goed uitlekken en dien ze op
een voorverwarmde schaal op. De hard
gekookte eieren twee per persoon
drapeert u,_ in de lengte doorgesneden,
rond het witlof op de schaal. Een kom-
Sprong in de Delta vanuit de metropool Rotterdam
(foto Aart Kleiny
metje met gesmolten boter, een schaal
tje met geraspte nootmuskaat of be
ter nog de rasp met het nootje er
bij, en per persoon een halve citroen
om het witlof wat pittiger te maken en
de boter wat te „breken". Dat is alles!
Ik vind het een delicatesse.
Een variatie op witlof met ei is het
volgende recept: kook (voor vier perso
nen) een kilo witlof gaar. Maak dan van
40 gra-m boter, 40 gram bloem, 200 dl
kookvocht van witlof en 200 dl gekookte
melk een gebonden sausje. Kruid dit
met maggi en nootmuskaat. Leg dan het
witlof in een brede schaal. Bedek de
groente met de saus en druk in die saus
per persoon twee iri de breedte doorge
sneden hard gekookte eieren, zodat u
vier paar grote gele osseogen aansta
ren. Geef er droge aardappels bij. De
kunst van dit recept is dat de saus die u
er bij maakt niet te dik en niet te dun
mag wezen. Het kost een beetje oefe
ning. Een kleine tip hiervoor: gebruik
bij het aanroeren van de saus niet alle
vocht ineens, maar laat geleidelijk al
roerend de gebonden saus opkoken en
voeg dan, tot u de juiste dikte hebt,
het mengsel van kookvocht en melk toe,
telkens bij kleine scheutjes; laat dan de
saus telkens even opkoken om de dikte
te controleren. Gebruik desnoods iets
meer vocht dan de aangegeven hoeveel
heid. Eigen ervaring gaat steeds boven
geschreven recepten.
Een heel andere smaak krijgt u wan
neer u in het vorige recept de eieren
weglaat, en de saus, die nu gerust wat
dik mag worden, nog aanvult met een
zakje geraspte kaas (inhoud ongeveer
75 gram, liefst Parmesaanse). Hebt u het
witlof gekookt en is de kaassaus klaar,
neem dan een vuurvaste schaal, beboter
die aan de binnenkant, leg er een laag
saus in, dan het witlof daarop leggen
en tenslotte het witlof afdekken met de
rest van de kaassaus. Strooi daarover
een dun laagje van paneermeel en ge
raspte kaas, leg er een paar klontjes
boter bij en schuif de schaal ongeveer
een kwartier in een middelmatig warme
oven met bovenwarmte tot het korstje
bruin geworden is.
Tenslotte een recept uit de haute cui
sine. Verschaf u voor vier personen een
kilo witlof; de struikjes mogen beslist
niet dik zijn en moeten allemaal precies
even groot wezen. Kook het witlof gaar,
neem het uit de pan en laat het uitdrui
pen. Neem nu voor ieder struikje een
plak dun gesneden jong belegen kaas:
zorg dat die plakjes zo groot zijn, dat
ze precies rond de struikjes gerold kun
nen worden; rol dan de in kaas verpakte
struikjes in een schijf magere gekookte
ham. Neem een vuurvaste platte schaa
waar alle struikjes naast elkaar in ge
legd kunnen worden, besmeer die aar,
de binnenkant rijkelijk met boter er.
leg de rolletjes daarin; meng nu eer
handvol paneermeel en een zakje ge
raspte kaas door elkaar en bedek daar
mee de rolletjes. Leg er hier en daai
een schijf boter op en zet de schaal ir
een middelwarme oven, zo mogelijk me;
bovenwarmte en laat.de korst goud
bruin worden.
POL LEPELAEI:
53Ê55T A smas^asa
(ADVERTENTIE)
MAARN (ANP) Op rijksweg 12
(Utrecht-Arnhem) is de 27-jarige
vrachtwagenchauffeur W. Hendriks uit
Lienden om het leven gekomen. Hij
was uitgestapt om andere automobi
listen op de gladheid van de weg tc
attenderen en werd toen geschept dooi
een passerende auto.
Twee andere personen liepen verwon-1
dingen op.
formule
om uw "spirit" te
doen stijgen als de
thermometer daalt.
r
irowMl.
Jil«
BREDA TILBURG DEN BOSCH
Eindstraat 14 Heuvelstraat 44 SCHAPENmarkt 17
Tel. 31084 Tel. 31620-Tel. 39125
,n»
