DAG EN NACHT EEN LEVENSLIED VAN TWEE-EN- EEN-HALF UUR I ^xx?**x^XX Film over Mussert beschikbaar voor het onderwijs o I je^eiua Iiékasin Cabaret Pepijn weer van kostelijk gehalte n spiralo THEEDOEK???? VROUWELIJKE PREDIKANTEN IN HERV. KERK 7 DAGBLAD DE STEM VAN ZATERDAG 25 NOVEMBER 1967 Natte vinger Spetter Heet hangijzer Bos en haardvuur Oecumene Gave grappen 6' Reina Prinsen Geerligs- prijs voor Eddy van Vliet Canada schort doodstraf op de snelle en zekere pijnverdrijver EERSTE OPENBARE VERTONING EEN INDRUK x: DE DOEK DIE DIRECT DROOGT «ISU Ambtenarenbond wil Beernink kwijt Dagboek van Gvevara wordt verkocht Jk HEILIGERLEE (Van een onzer verslaggevers) Paul van Vliet, Liselore Gerritsen, Ferd Hugas en pianist Rob van Kreveld - tesamen het cabaret „Pepijn" - hebben in hun eigen theater de vaderlandse pers en tal van genodigden uit de cabaret wereld laten genieten van hun nieuwe programma „dag en nacht". Om bij het einde te beginnen: mr. Paul en de zijnen werden door het professionele kijk- en luisterpubliek gehonoreerd met een waar ovationeel applaus. „Dag en nacht" was dit meer dan waard. Het is bekend dat Paul van Vliet zijn teksten niet zomaar uit de mou^v schudt, het geboorteproces van een nieuw liedje of nummer verloopt nogal moeizaam. Daarom is het des te bewonderenswaardiger dat het programma nergens een spoor van gekunsteldheid vertoont, of het zou moeten zijn in de slot-conference, waar Paul van Vliet soms wat moeite heeft om de grapjes goed te laten overkomen. „Dag en naclit", zijn derde proeve van cabareteske bekwaamheid, heeft hij geïntroduceerd als een wat lang uitgevallen levenslied- Compleet met de verstolen traan, de besmuik te lach, een handpalm vol roman tiek. Daarnaast heeft hij er een bus herfstmist in leeg geschud. ,,Het is allemaal niet zo duidelijk als vroe ger. Er zit minder tekst in, ik doe vaak alleen maar een beroep op het gevoel. De mensen moeten met me mee fantaseren, dezelfde kronkels willen maken als ik. Neem dat nummer van die oeverloos zwetsende intel lectuelen ,,Opus 2". Dat waren her kenbare figuren, een stelletje bekak te kerels die je overal tegen kunt komen. Wat ze zeiden, deed er eigenlijk niet zo veel toe. Ze waren er en dat was het belangrijkste. het een „boem", hup, daar ga je. Een succesje voor de televisie, een stuk in de krant en je 7' al in de lift. Je wordt meegezogen door het krankzinnige tempo, wildvreemde mensen leggen beslag op je, gaan zich bemoeien met je privé-leven. En voordat je het weet zit je mijlenver van je oorspronkelijke uitgangspunt en hebben ze een vent van je ge maakt, die je niet bent en die je niet zal zijn- In dit programma ls alles wat va ger. Je kunt je voortdurend afvra gen: „Waar gaat dat heen?" of „Gaat het eigenlijk wel ergens heen. Gaat het misschien naar niets?" Je hebt soms verrekte weinig houvast, je gaat dan ook onherroepelijk de mist in, als je niet op dezelfde golf lengte zit als ik, als de schrijver. Je moet met me meedenken en als dat gebeurt, dan komt de clou inderdaad als een spetter de zaal in. Als ze niet meegaan dan is het net alsof ze naar een recital in Diligentia luiste ren. Ik gok erop, dat er met de denk wijze van mijn publiek ook het een en ander is gebeurd. Als je, zoals ik, schokgewijs je gedachten en idee- en op papier zet, dan merk je dat er een enorme evolutie inzit. Je hebt een jaar lang niet geschreven, alleen maar gespeeld, geld verdiend, suc ces gehad- En je hebt nauwelijks in de gaten gehad, dat er om je heen en in je zelf een hoop veranderde. Dat zie je pas, als je weer bewust gaat registreren, als je de tijd neemt om jezelf op een afstand door te lichten. En daar gaat het bij een cabare tier toch om. Het essentiële van zijn vak is, dat hij ironiseert, niet kri tiekloos maar alles pikt, wat op een gegeven moment „in" is. Je moet kunnen zien wat er werkelijk gaande is. Je moet voor de lol eens nale zen wat er rond het huwelijk van Beatrix is geschreven en gezegd. Journalisten, vakbondsmensen, mi nisters en burgemeesters werden gedwongen heet van de naald hun visie te geven. Het kwam er in ne gen van de tien gevallen op neer, dat ze wartaal uitsloegen. Ik vind dat vrij logisch: je kunt nauwelijks zinnige dingen zeggen over belang- zlnnige dingen zeggen over belang rijke zaken, die net zijn gebeurd. Met opzet heb ik vanaf 1 mei niet meer gespeeld. Dat was niet, omdat ]k geen zaal meer vol kon krijgen, maar omdat ik op adem moest komen. Dit is een tijd, waarin .je carrière óf razendsnel gaat óf vol komen verpieterd. Vroeger klom een cabaretier rustig omhoog, jaar na jaar zag je hem vooruit gaan. Nu is Als je niet oppast, gun je jezelf de tijd niet meer om op te laaien. Dan dender je maar door, zaaltje hier, zaaltje daar. De populaire komiek voor uw bruiloften en partijen. Tijd om de zaak te objectiveren heb je niet meer. Terwijl het daar juist om gaat: „Je zult toch eerst moeten we ten, waarom alles gebeurt. En waar om juist zó". Vanaf begin mei ben ik gaan lopen denken. Wat wel, wat niet. Ik be greep, dat heel wat dingen van vroe ger opeens niet meer konden. Zo'n ouwe ouverture bijvoorbeeld uit ,,Opus 2". Een mooi nummer, maar ik vind het niet fijn genoeg meer om het te brengen. Er zit te veel tekst in. Te veel fraaie binnenrijmen. Toch is er een tijd geweest, dat ik het een beeldschoon nummer vond. Het duurde een kwartier. Ik prik er nou met een natte vinger doorheen. Het was gewoon van alles te veel. Ik voel me er niet meer bij betrok ken. Dit programma is grilliger, chao tischer, minder duidelijk. Er wordt niet meer zo v el met de paplepel gevoerd. merkt dat overigens aan alles: de film, de literatuur, de sick jokes, de cartoons. Er wordt magie bedreven, alles neigt naar het absur de. Het toneel van Pinter, bewegin gen als Zero en Fluxus. Er worden concerten gegeven, waarop alleen een plank wordt doorgezaagd. Na tuurlijk kun je achteraf zeggen, dat je bedonderd bent, maar het is ge beurd. En bewust of onbewust beïn vloedt zo'n affaire het denken van. een generatie. Ik heb gemerkt, dat ik deze keer minder moeite heb gehad met het schrijven. De ideeën kwamen min der vlot, daar moest aan gesleuteld en getrokken- worden. Maar als zo'n uitgangspunt er eenmaal was ging 't verder vanzelf. Ik had een huisje gehuurd in de duinen bij Wassenaar. Ik kan niet werken in de chaos van een grote stad. Ik heb het nog even geprobeerd in het Kurhaus in Scheveningen. Ik da^ht: de sfeer van een badplaats het contact met mens als Hermans en Sonne veld is misschien wel in spirerend, maar het maakte me al leen maar nerveus. Je hebt geen i- dee, hoe rommelig zo'n badplaats is. In die duinen heb ik het anderhal ve maand volgehouden, 's Morgens pakte ik mijn weitas en daar stopte ik alles in: eten, papier, pennen, een banaan, wat kauwgum. En dan maar lopen. Naar de boerderij in Meyen- del was net een drie kwartier, vaak ging ik ook naar het strand, 's Gisteravond werd door het Theater „Pepijn" van Paul van Vliet de gala- premiere gegeven van het nieuwe pro gramma „Dag en nacht". Op de foto de leden van de groep bij een zuil voor het theater. Van voor naar ach ter Paul van Vliet, Ferdinand Hugas, Liselore Gerritsen en pianist Rob van Kreeveld. middags en 's avonds schreef ik. Zo zijn de meeste nummers van „dag en nacht" ontstaan. Er zitten geen hete hangijzers in. Geen Isd, geen flower power, niks over de ontwaarding van het Engelse pond of radicalen in de KVP. Over zulke zaken heb ik het wel in mijn con ference, maar niet in de rest van het programma. Daar gaat het om de sfeer van de tijd, meer om het waarom dan om het wat. Tien dagen geleden zaten vier num mers nog niet rond. Dat is een fijn gevoel. Ik heb gelijk de boel de boel gelaten en ben naar Soeren gegaan. Ik heb er twee jaar terug ook een kamer gehuurd bij een post bode, die nog steeds niet weet wat ik nou precies uitvoer. Hij zag me 's morgens voor dag en dauw het bos ingaan en als ik 's avonds tegen vijf met de oogst van de dag terugkwam, ging ik in de goeie kamer bij het open haardvuur zitten. Je merkt het al. Het bos, het haard vuur, i(k ben een man van het sfeer tje. Als het link gaat worden, ben ik maar het liefst alleen. Geen be kende om me heen, die me willen helpen, geen vrienden om een bor rel te drinken. Alleen die postbode en 2ijn vrouw, die nog steeds niet begrijpen waar om ik alsmaar proppen papier in het vuur gooide. Ik kwam zondagavond in Soeren aan, woensdagmiddag tegen half zes zei de vrouw van de postbode: „Uw soep is klaar". „Nog even", zei ik, „Nog twee re* gels". Het was gelukt. er meer in dan in de teksten van vorige programma's. De finale zit ook goed. Het is een enorme smakker. De teksten van de liedjes zeer zeker die van de Ensemblenummers zijn zonder meer ijzersterk. De opening „Aan alle mensen" en de uitsmijter „Nederland zingt weer" bijvoorbeeld zijn van een uitmunten de kwaliteit, niet in het minst door de inventieve regie en de fraaie muziek. Hoogtepunten noemen heeft wel haast geen zin, omdat het hele pro gramma er eigenlijk een aaneenscha keling van is. Om er toch hier en daar een nummer uit te lichten: het absurdistische „De Nullen" van Ferd Hugas en Paul van Vliet, „Broodje Anatomie" het enige „Haagse" nummer door hetzelrde tweetal en Liselore's „Jozef", een liedje dat met geen tien mokers is kapot te breken. Het is overigens een ver rukking om naar de stem van Lise lore Gerritsen te luisteren- Nu heeft deze weg iets van Conny Stuart, dan weer van Liesbeth List", een „vox humana" met een uitgebreid aan wendbaar en gebruikt register. Nou moet er alleen nog maar ge schaafd worden. Ik geloof, dat het er deze keer wel in zit. Ik merk het ook aan de anderen aan Lise lore, aan Ferd Hugas. Ze geloven Paul van Vliet schrijft in het voorwoord van het programma: Dag en nacht hoopt een levenslied- Je van twee en half uur te zijn. Dit klopt wel: naast de luchtige kan ten krijgen ook de trieste zijden van het leven aandacht. Bijna schrijnend ls Ferd Iiugas „De Bouwvergun ning", waarin hij een jong bouw pastoor op toneel zet, die zijn fraaie ontwerp voor een godshuis door li turgievernieuwing en oecumene lang zamerhand ziet gereduceerd worden tot een tenniszaal-receptielokaal- en kleuterverblijf en ten einde raad God maar smeekt om de bouwver gunning nig een tijdje op te houden. Dan hoeft het van hem niet meer. De aankleding van het program ma is uitstekend verzorgd. Een fraai voorbeeld hiervan is het nummer „Verkleeje", waarin Liselore ver schijnt als een Jacoba van Beieren. Paul van Vliet als Turk en Ferd Hugas als tijdgenoot van Lodewijk XIV. En dan worden er en passant nog een paar kostelijke opmerkin gen gemaakt naar het grote toneel en de subsidies. Dit derde topus van cabaret „Pe pijn" is een ware verkwikking voor oog en oor. Het zal weer stormlo pen. Terecht! (ADVERTENTIE) ■jnior" 5.95 rrrtL met wereldgarantie "guilloche" 11.- Rookt koel, droog en zuiver... door Spiralo in kop. Zó tevervangen, altijd schone pijp. Set met extra kop en reserve Lr 1 spiralo's 18.50 fSf BKEDA Aan de gemeentelijke uni versiteit van Amsterdam is vrijdag jl. de Reina Prinsen Gecrligsprijs uit gereikt aan de jonge Antwerpse dich ter Eddy van Vliet. De prijs werd hem toegekend voor de gedichtenbundel „Duel". Duel is de neerslag van een innerlijke strijd, waarin de dichter probeert on danks de vele negatieve elementen in het leven, zoals twijfel, ontgoocheling, angst en zinloosheid, toch tot een po sitieve instelling te komen. Eddy van Vliet is 25 jaar en doctor m de rechten. Hij publiceerde in Ne derlandse en Vlaamse tijdschriften en gaf een bundel uit „Het lied en ik" De jury, die hem de Reina Prin sen Geerligsprijs toekende, bestond uit Fernand Auwera, Willem Brandt, Ivo Michiels, J. H. Simpels en Aya Zik- ken. Het is voor de eerste maal sinds twintigjarig bestaan van deze prijs dat hij aan een Vlaming werd toege kend. OTTAWA Het Canadese Lager huis heeft donderdag met 114 tegen 87 stemmen een wetsvoorstel aanvaard om de doodstraf voor vyf jaar op te schor ten, met uitzondering ingeval van een veroordeling wegens moord op een po litieman, een gevangenisbewaker of andere ordebewakers. (ADVERTENTIE) ^Êk UTRECHT (ANP) De door het instituut voor film en wetenschap uni versitaire filmdienst in Utrecht in samenwerking met het instituut voor ge schiedenis van de rijksuniversiteit in Utrecht vervaardigde film over de leider van de voormalige N.S.B., ir A. A. Mussert, is gisteren voor het eerst in het openbaar vertoond. Dat was mogelijk nadat premier De Jong op schriftelijke vragen uit de Tweede Kamer het „geen bezwaar" had laten horen. De film kwam vorig jaar gereed, maar mocht volgens voorschriften van de rijksvoorlichtingsdienst alleen worden gebruikt voor colleges. Men vreesde herkenning van nog levende ex-N.S.B. ers. De première van de vrijgegeven do cumentaire van 35 minuten, samenge- steld uit materiaal van de vroegere N.S.B.-filmidiienst en het Nederlands filmmuseum, was bestemd voor een ge zelschap journalisten. De Mussert-film werd tot nu toe drie maal in besloten kring vertoond: twee keer voor eind examenleerlingen van lycea (als proef) en één maal voor een R.V.D.-vertegen- woordiger. De samensteller van de film, drs. R. L. Schuursma, wetenschappelijk mede werker van het instituut voor geschie denis, verklaarde dat het idee voor de documentaire film in 1964 is ontstaan (ADVERTENTIE) DDD LIJ DDI ALMELO UTRECHT (ANP) De minister van binnenlandse zaken kan toch niet al te lange tyd doorgaan met niets doen of als hy wel wat doet, het overleg opzy schuiven, de rechtspositie van de amb tenaren ondergraven, de arbeidsvoor waarden verslechteren. Dat moet gelukkig een keer spaak lopen. Dit is de mening van de voorzitter van de Algemene Bond Van Ambte naren (A.B.V.A.), de heer A. van Ros sen, naar aanleiding van voorbereiden de besprekingen voor de komende sa larisonderhandelingen. Hij uit die me ning in „De Ambtenaar", het orgaan van de A.B.V.A. Hij vindt dat de re gering duidelijk heeft laten blijken dat ze aan een werkelijk overleg niet de minste behoefte heeft. Zijn bond on derschrijft de uitspraak dat het maar het best zou zijn wanneer de huidige minister van binnenlandse zaken maar zo spoedig mogelijk van het toneel zou verdwijnen. LA PAZ (AFP) De Boliviaanse re gering heeft de strijdkrachten toestem ming gegeven het dagboek van de ge sneuvelde Ernesto „Che" Guevara aan de meest biedende te verkopen. Uit gevers hebben al grote bedragen ge boden. De Fransman Regis Debray en de Ar gentijn Ciro Bustos, vorige week wegens deelneming a.an de guerilla in Bolivia veroordeeld tot dertig jaar gevangenis straf, zullen hun straf in Bolivia uit zitten. en niet worden uitgewisseld tegen gevangenen in Cuba, zo heeft de Boli viaanse president Barrientos met na druk verklaard. DRIEBERGEN (ANP) De Hervorm de Synode heeft de eindbeslissing ge nomen tot wyziging van de kerkordelij. ke bepalingen, waardoor de vrouw vol ledig tot het prediksambt in de Neder landse hervormde kerk wordt toegela ten. De synode bepaalde dat een vrouwe lijk predikant die in het huwelijk treedt, automatisch uit haar ambt in haar standplaats wordt ontheven. Zij kan wel de rechten als van een emeri tus-predikant krijgen. Bovendien kan zij als gehuwde vrouwelijke predikant wel in volle rechten door een andere hervormde gemeente worden beroepen. Drs. Roetman, tweede voorzitter van de synode, had tevoren zijn grote veront rustheid uitgesproken over het voorstel tot volledige openstelling van het pre diksambt voor de vrouw. Prof. dr. G. C. van Niftrik verklaar de dat bij de discussies over de vrouw in het ambt allerlei gevoelens van man nelijke superioriteit en taboes een rol spelen. tijdens een college van wijlen ptof. dr. C. D. J. Brandt, die in Utrecht moderne geschiedenis doceerde. Hij gaf de uni versitaire filmdienst opdracht een film te maken ter illustratie van het poli tieke leven van ir. A. A. Mussert. Het ging daarbij slechts om een indruk van enkele essentiële punten uit het leven van de N.S.B.-leider, die als visuele il lustratie zouden kunnen dienen van normale werkcolleges. Er komen veel clos>e-up<s in voor van N.S.B.'ers, „maar er is niemand bij die nu nog kwaad kan", zei de heer Schuursma. Hij ont kende ook nadrukkelijk, dat na de vra gen in de Tweede Kanier uit de film zou zijn geknipt. Het is een oniderwijs- film, niet bestemd voor het grote pu bliek, dat aan de serie van dr. De Jong „de bezetting" veel meer heeft gehad. Drs. Schuursma vindt het overigens verheugend, dat de film nu voor het onderwijs beschikbaar komt. Hij heeft al drie aanvragen. Binnenkort zal de film ook voor het eerst tijdens een college moderne geschiedenis worden vertoond. De film begint met beelden uit 1934, toen de N.S.B. op 28 april een geweste lijke landdag hield in het R.A.I.-gebouw in Amsterdam. Mussert reed in open auto rond achter het centraal station, bracht de nationaal-socialistische groet en liet zich „hou zee" toeschreeuwen. Op het Rokin trad de politie met de blanke sabel op tegen tegen-demon stranten. „Mijne kameraden en volks genoten, we hebben gehunkerd naar een vaderland wat we kunnen respecteren", hoorden de duizenden N.S.B.-ers hun leider zeggen. De film geeft ook beelden van de herdenking „namens 30.000 N.S.B.'ers" bij het monument in Heili- gerlee. Veel aandacht wordt besteed aan de vorstelijke ontvangst van de N.S.B.- leider in Nederlands-Indië (in 1934), zijn audiëntie bij de landvoogd jhr. mr. de Jonghe en de kranslegging bij het Van Heutz-monument in Batavia. Beel den van het bombardement van Rotter dam, de Nederlandse capitulatie en de hagepreek in Lunteren in juni 1945 wor den later gevolgd door een N.S.B.-her denkingsbij eenkomst in het concertge bouw voor de in de meidagen gevallen „pioniers van het nationaal-socialisme", die Mussert de ware slachtoffers noemt. In Lunteren zwaaiden duizenden N.S.B.'ers naar een overvliegende Duit se bommenwerper. Beelden van het af nemen van de eed op Hitler door Ne derlandse oost-frontstrijders en ook het bezoek van Mussert aan Hitier (eed op Hitier als leider aller Germanen) en Himmler werden getoond. Veel nat.-soc.- leiders (Zondervan. Van Geelkerken, generaal Seyffert, Seyss Inquart, Rau- ter, Schmidt e.d.) komen in de film voor. Het „Wilt heden nu treden" werd gezongen toen op 1 mei 1942 3.000 func tionarissen de eed op Mussert aflegden. Een andere (teleurgestelde) Mussert werd zichtbaar in de beelden na 1943, toen door de dood van Schmidt (de ver bindingsman tussen de rijkscommissaris en de N.S.B.) Mussert zijn illusie van een toekomtig leiderschap wel kon op geven. De greep van de S.S.-figuren als Rost van Tonningen, Ra-uter en Velt- meijer wrordt steeds duidelijker. De film eindigt met het begin van de re kenschap: opnamen kort na de bevrij ding op de binnenplaats van de gevan genis in Scheveningen, waar een rijtje N.S.B.-leiders werd gelucht. Mussert met zware baard, het hoofd fier opgeheven, hoed in de hand en naamplaatje op de borst. Naast hem radiocommentator Max Blokzijl. Conclusie van het premierepubliek onbegrijpelijk dat deze film niet in het openbaar mocht worden vertoond. Een vrouw op de korrel nemen is een hachelijke onderneming vrienden. De parlementaire rubricist van de Nieuwe Haagse Courant heeft het er op gewaagd. Hij gaf deze week zijn mening over de minister van cultuur, recreatie en maatschappelijk werk, dr. M. Klompé. „Marga", schreef hij, „speelt m' teveel de rol van de waarneme landsmoedet Maar hij schreef ook: „Het nare van mfej. Klompé is niet dat ze ge affecteerd praat dat komt in de bes te families voor) Premier De Jong heeft nu ook zijn mening over minister Luns ten heste gegeven: „De manier waarop de heer Luns met zijn vele gaven, veelzijdig heid en humor invloed in de wereld heeft verworven, gaat uit boven de betekenis van ons land in de wereld politiek." Nu zult u denken: dat is dan toch nogal wat. Niets is minder waar, al thans volgens het KVP-jongerenblad „Jongeren Voorop", dat enige tijd geleden schreef: „De heer Luns ls niet alleen een opgewekt charmeur, hij is toevallig ook een minister van buitenlandse za ken van een land, waarvan hij niet ophoudt te beklemtonen dat het in de internationale politiek niets te be tekenen heef." „Politieke partijen zijn de bloed vaten van de democratie", zei drs. Den Uyl van de PvdA in het tv-pro- gramma „Inburgeren". „Je vraagt je dan wel af hoe het met de bloeddruk staat", luidde het commentaar. Dr. Corn. Verhoeven, voor de le zers van deze krant geen onbeken de. schrijft deze week in De Bazuin: „Waarom mist de paus niet de zo fel begeerde aansluiting met de wereld van vandaag door zich niet uit te spreken over asperine of levertraan en mist hij die aansluiting wèl door zich niet uit te spreken over wat zo veelbetekenend „de" pil genoemd wordt? En hij vervolgt. „Terwijl de halve wereld als een drenzende kinder schaar de paus aan zijn sokken hangt om hem een uitspraak over de pil af te dwingen, beschouwen diezelfde schapen de ontwikkeling en het ge bruik van LSD als een volkomen we reldse aangelegenheid die alleen de „aardse wetgever" aangaat." Me dunkt, de beminde gelovigen kunnen het hiermee doen. Dit ia wel het denkertje van de week. Weet u wat mij de afgelopen week is opgevallen? Velen, tot zeer velen hebben de mond vol gehad over de Ridder zonder vrees of blaam uit Gorkum, die vorige week vrijdag bij Willem Duys op de tv zo flink zei waar het allemaal op stond. Maar nie mand vond het de moeite waard nog een woord te wijden aan die eenvou dige pater, die al 35 jaar in Nieuw- Guinea had gewerkt. Ook zonder vrees of blaam, maar óók zonder „ridderlijke" bravom. Dat vond. ik nou een fijne man. Prettig weekeinde. MEKIJN ADVERTENTIE

Krantenbank Zeeland

de Stem | 1967 | | pagina 7