Opvolger van toptennisser Roy Emerson heet SONJA HENIE IN GULLE BUI Koningin van de ijspiste schonk Noorwegen een fraai kunstpaleis Verveling drukt zwaar Wat gaan Spelen in München kosten? MET ENGELS VOETBAL GAAT HET ZEER GOED Ook Bungert blonk uit Billie Jean j King eerste j bij dames Erfenis Opging recreatieprobleem MFYTm FFFY is veruit moeilijkste opgave 11N IVIJLyvIvjW vjI 1 I l Weinig aandacht Clubs besteden, grote bedragen Soberheid J Talent Privé-leven Naar Amerika Miljoenendans van ex-Noorse Astronomisch Boy Emerson, die zijn eerste plaats moest af staan aan zijn landge noot John Newcombe. JOHN NEWCOMBE (Van onze tennismedewerker) BREDA De 73-jarige Amerikaan Edward Potter uit Florida en de Engelsman Lance Tingay, die in de directe nabijheid van Wim bledon woont, zjjn het voor het eerst sinds verschillende jaren met elkaar eens. Deze twee journalisten, die zich kunnen verheugen in het uitgeven van de meest gelezen tennisranglijst de een in World Tennis en de ander in de Londense Daily Telegraph hebben nu beiden dezelfde nummer 1 aangeduid voor het jaar 1967, zowel voor de heren als voor de dames. De topfiguren zijn de 24-jarige Austra liër John Newcombe en de 23-jarige Billie Jean King- Beide tennissterren wonnen zo wel de hoogste eer op Wimbledon als de titel van Verenigde Staten Omdat er bij iedere wereldrang lijst gesproken wordt over subjec tivisme zal de goede plaats van de Duitser Wilhelm Bungert wel eni ge verwondering wekken. Na een onderbreking van drie jaar be hoort hij weer tot de beste spelers ter wereld, maar hij deed aan te weinig toernooien mee om voor een plaats bij de eerste tien in aanmerking te komen. Hij zorgde in ieder geval voor minder resultaten dan de „professionele ama teurs", die gedurende twaalf maanden door middel van tennis in hun onder houd voorzien en nog een aardige spaar cent overhouden. De jonge Australiër John Newcombe veroverde pas dit jaar zijn plaats aan de top en wel in het Amerikaanse ten- nismekka Forest Hills, waar hij zich onderscheidde in de eindstrijd tegen de Amerikaan Clark Graebner. Zijn voorganger, de 30-jarige Roy E- merson, behaalde in het begin van het jaar in Adelaide de Australische titel, won de Franse kampioenschappen en de Duitse titel op harde banen. In Wim bledon ging het echter mis. Hlij werd al snel gewipt door Pilic en in Forest Hills, tegen Graebner, ging het ook fout. Deze misstappen kosten Roy Emerson die tennis speeel^ van wereldformaat en nog steeds de best betaalde „amateur" is, de eerste plaats. De man die een nóg zwakker seizoen had da-i Emerson is de Wimbledonwinnaar van '66 Manuel San- tana die alleen maar de Zuidafrikaanse titel won. In de finale klopte hij de Ko- penhaagse apotheker Jan Leschly die als nieuweling een plaats op de wereld ranglijst veoverde. Wilhelm Bungert, de Duitse kampi oen, die een teleurstellend seizoen doormaakte. Son ja Henie, de koningin van de Jjspiste, die Noorwegen een fraai kunst paleis schonk. Als novum voor 1967 staan er drie spelers op de plaats van de besten ter wereld die tennis nog zuiver beschou wen als een prettige bezigheid voor het weekeinde, namelijk Bungert Leschly en Scott. De drie oudere ama^urs wonnen wel geen enkel toernooi maar ze staan toch op geljjke hoogte met fors betaalde artiesten als Newcombe, Emerson, He witt, Santana, Mulligan, Roche, Graeb ner en de Joegoslaaf Pilic. Bij de dames heeft de kleine Ameri kaanse Billie Jean King de erfenis van de Australische Margaret Smith (die zich inmiddels heeft eruggetrokken) en de Braziliaanse Maria Esther Bueno overgenomen. De Britse Ann Jones be leefde met beide finales in Wimbledon en Forest Hills een wat laat voorjaar. Als derde in de kring van de abso lute top staat de Frangaise Frangoise Dürr. Zij won Parijs, Hamburg en werd derde in Forest Hills. Deze Frangoise Dürr heeft een foeilelijke stijl, maar voorlopig heeft ze daar dan toch maar heel wat mee bereikt. Van het grote Australische damesteam dat zo'n beetje onder leiding stond van Margareth Smith, zijn alleen nog maar Lesley Turner en Judy Tegart overge bleven. Alle andere ranglijstplaatsen worden ingenomen door sterke Ameri kaanse dames, die echter niet deel namen aan de toernooien van Rome, Parijs en Hamburg. Voor deze wedstrij den hadden zij geen tijd meer, maar er wordt gefluisterd dat hun afwezigheid verband hield met het feit dat deze ste den nu eenmaal niet over zonnige stran den beschikken. De eindresultaten van de zeven grote toernooien van 1967; Adelaide (Austr) Emerson sl. Ashe 64, 61, 64; da mesenkelspel: N=mcy Richey sl. Lesly Turner 61, 64; Johannesburg (Zuid- Afrika) Santana sl. Leschly 2—6, 64, 46, 64, 64; Billie Jean King sl. Ma ria Esther Bueno 75 57 6—2; Rome (Italië): Mulligan sl. Roche 6—3, 0—6, 64, 61; Lesley Turner sl. Maria Es ther Bueno 63, 63; Parijs (Frank rijk): Emerson sl. Roche 61, 64, 4—6, 6—4; Frangoise Dürr sl. Lesley Turner 46, 63, 64; Londen (Wimbledon, Engeland) John Newcombe sl. Wil helm Bungert 6—3, 6—1, 6—1; Billie Jean King sl. Ann Jones 6—4, 6—3; Hamburg (West-Duitsland); Emerson sl. Santana 6—4 63, 61; Frangoise Dürr sl. Lesley Turner 64, 6—4; Forest Hills (Verenigde Staten): Newcombe sl. Graebner 64. 64 86; Jillie Jean King sl. Ann Jones 119, 64. (Van onze sportredactie) OSLO Elf jaar was de „Mar- lène Dietrich" van de ijspiste toen zij haar eerste, grote teleurstel ling moest verwerken. Son ja He nie, dochter van een rijke textiel handelaar in Oslo, maakte haar debuut in de internationale kunst- rijwereld. Op de Olympische Spe len 1924 in Chamonix werd zij laatste. De kleine, tengere Son ja Henie kreeg een verbeten trek op haar gezicht en zwoer dat zij eens de grootste ijsster ter wereld zou worden. Toen ze veertien jaar was, veroverde zij haar eerste wereldtitel. Tien jaar achtereen was zij de grootste onder de gro ten. Zij reeg wereldtitels, zes Europese kampioenschappen en driemaal Olympisch goud aaneen tot een flonkerende successen- snoer die nimmer is geëvenaard. Daarna bezorgde de showbusiness haar miljoenen. Ze was al lang tot Amerikaanse ge naturaliseerd toen zij met de puissant rijke Noorse reder Niels Onstad huw de. Het echtpaar Onstad woont in de Verenigde Staten maar heeft Noorwe gen nooit kunnen vergeten. Volgend jaar zomer zal op het eiland Hovikod- den bij Oslo een museum worden ge opend, dat de naam draagt van de schenkers: het Sonja Henie-Niels On- stadmuseum. Zes jaar geleden schonk het echtpaar een groot bedrag voor het realiseren van de schepping van de Noorse architecten Jon Eikvar en Scein-Erik Engebretsen. De naam Sonja Henie zal blijven voortleven in steen en marmer, in glas en hout. Vier jaar was Sonja Henie toen zij voor het eerst de schaatsen onderbond. Zij bezit een natuurlijk talent, dat na zeven jaar zodanig was ontwikkeld dat haar vader behalve textielhandelaar een succesvol wielrenner haar rijp achtte om te kunnen deelnemen aan de Olympische Spelen in Chamonix. Zij eindigde op de laatste plaats. De trai ning van zes uur per dag werd nog in tensiever opgevoerd, er werd nog scher per geslepen aan de figuren, er wei'd nog meer aandacht besteed aan de kür. Het grote succes kwam op veertien jarige leeftijd: de eerste wereldtitel, behaald in haar eigen stad. Oslo. Sonja Henie had de top bereikt en was niet meer van de troon te, stoten. Het pu bliek verdrong zich voor de kassa's, waar de kleine Noorse ook optrad. In Berlijn werden complete veldslagen ge leverd om een plaatsje in het Sport- palast en de Berlijners gaven haar het nie, 44 jaar oud, voor het laatst op in een groots gemonteerde televisieshow in Amerika, dat ztf zestien jaar tevoren als haar tweede vaderland had verko zen. Voor een honorarium van twee en een half miljoen dollar had zij zich nog eenmaal laten verleiden voor de televi sie op te treden. troetelnaampje „Haseken". Tien jaar was Sonja Henie op 's werelds ijspistes ongenaakbaar. Intussen greep zij ook nog zes Europese titels en werd zij drie maal Olympisch kampioen In 1936 besloot zij haar amateursta- tus op te geven. Zij trok naar Amerika en vond in Arthurm Wiertz de man met wie zij, op basis van fifty-fifty, drie honderdduizend dollar stak in een ijs- revue waarvan zij zelf de grote ster was. Het zakelijke instinct, dat zft van haar vader had geërfd, had haar de juiste weg doen inslaan. Weer werd er gevochten om plaatsen en na een jaar telde het duo Henie-Wiertz de winst: vier miljoen dollars. Het verwende op de bank kon deponeren. En dat wa ren niet eens haar zuivere verdien sten want intussen had zij een peper dure schilderijenverzameling aange legd met doeken van Picasso, Paul Klee, Matisse, Leger- en andere schil ders die in haar tijd „en vogue" waren. Zij had een kostbare verzameling juwe len, bezat hele straten in Chicago, had aandelen in het Rockefeller Center, het vooraanstaande theater in New York en putte inkomsten uit de verkoop van poppen, pullovers, schaatsen en andere artikelen, die haar naam droegen. Zelfs van kinderboeken, waarvoor zij model stond, ontving zij een deel van de op brengst. Op 22 december 1956 trad Sonja He- Haar succes op de ijspiste hield geen gelijke tred met dat in haar privé-le ven. In 1940 huwde Sonja met de mul timiljonair Dan Topping, welk huwe lijk slechts korte tijd stand hield. Toen ze 37 jaar was, huwde zij met de vlie genier Winthrop Gardiner. Ook dat hu welijk strandde. Haar derde levenspart ner vond zij in de Noorse reder Niels Onsïad, bezitter van een formidabele bankrekening en van de grootste werf in Noorwegen. Hun namen zullen gebeiteld worden in het vele miljoenen kronen kostende geschenk aan beider vaderland, het Sonja-Henie-Niels Onstadmuseum waarin de tweehonderd doeken omvat tende collectie van Sonja Henie per manent zal worden tentoongesteld maar waar ook zalen zijn voor beeld houwwerken, voor hedendaagse kunst, voor „pioniers", voor grafische kunst, voor lezingen en voordrachten. Voorts bevat het complex een bibliotheek, res taurant, bar, grill en kinderspeelplaats. Het openluchttheater, dat bij het mu seum behoort, zal in de zomermaanden gebruikt worden voor jazzconcerten, zanguitvoeringen en folkloristische op voeringen. Sonja Henie de grootste ijsster ter wereld, kan haar vaderland niet vergeten. (Van onze sportcorrespondent) BONN De Olympische Spelen van 1972 worden in München, dat de bij naam draagt „wereldstad met hart" gehouden. De hondsregering heeft het besluit van het Internationale Olym pische Comité toegejuicht en wil m samenwerking met de regering van de deelstaat Beieren en het bestuur van de stad München, de moeilijke finan ciële situatie ten spijt, alles in het werk stellen om de zomerspelen van 1972 te doen slagen. Hoewel nog niet alle plannen tot in de details bekend en uitgerekend zijn, geraamd wordt, dat uitgaande van de huidige stand der bouwkosten, zeker investeringen van 500 miljoen D.M. nodig zullen zijn. Behalve met door de overheid ge fourneerde middelen wil men de Spe len financieren door: verkoop van de toegangsbewijzen, radio- en televisie rechten, herinneringsmedailles en speldjes, giften, onkostenvergoedingen e.d. Men denkt, dat de kosten van de organisatie van de Spelen voor een groot deel uit deze inkomsten kunnen worden gedekt. De overheid zal de aanloop-kosten voorschieten. .Voorts zal voortaan van ieder lotto- en totoformulier een toeslag van 10 pfennig worden geheven. Daarvan zal 5 pfennig dienen als bijdrage in finan ciering van de bouw van Olympische installaties en 5 pfennig voor de Olym piade-loterij. Op deze wijze denkt men tot 1972 ongeveer 220- tot 250 miljoen D.M. bijeen te kunnen brengen. De Duitse minister voor de poste rijen heeft zich bereid verklaard om van 1968 tot en met 1972 vijf speci ale series postzegels met toeslag uit te geven. De zuivere opbrengst van de toeslag van deze Olympiade-zegels die op 30 miljoen D.M. wordt ge raamd, zal eveneens ten goede komen aan de spelen. De bondsregering laat momenteel nagaan of zij ter gelegenheid van de spelen speciale herinneringsmunten zal laten slaan, waarvan de winst even eens zal dienen om de spelen te finan cieren. Of er ook nog een speciale televisie loterij ten behoeve van de spelen zal worden georganiseerd, is nog niet be slist. Illllll Amerika liep storm voor de shows, die met de regelmaat van de klok tien jaar achtereen werden geproduceerd. Filmbazen liepen de deur plat voor een contract en het gelukte Darryl Za- nuk de ijsster te engageren. Hij moest er wel zestigduizend dollars tegenaan gooien. Maar toen had hij ook een vaste greep op de koningin van het ijs, die haar „gereedschap", haar benen voor 375.000 dollars had verzekerd. Wat Mar iene Dietrich was in het theater, was Sonja Henie op de ijsvloer: de vrouw met de duurste benen. Zij trad in tien films op. die haar toch al astronomisch hoog fortuin nog eens met twee miljoen dollars ver grootte. Zij liet zich nooit uit over haar rijkdom maar men was er in Amerika wel achter gekomen dat zij jaarlijks het lieve sommetje van een miljoen dollars De maquette van het museum dat Sonja Henie en haar echtgenoot Niels Onstad aan het vaderland cadeau deden. (Van onze sportredactie) DEN HAAG Voor de Olym pische Spelen in 1948 (Londen), 1952 (Helsinki) en 1956 (Melbour- he), later door het NOC geannu leerd) had het Nederlands Olym pisch Comité geen geld. Al bede lend trok men langs de industrie- hazen om wat Olympisch kapitaal le vangen, postzegel-, en radio acties leverden ook een welkome aanvulling. Toch moest alles heel zuinigjes geschieden. Zwemmers kwamen pas naar de Olympische arena als dat onderdeel op het programma stond. In Londen wer en de atleten na de eerste week spoorslags naar huis gestuurd, het atletiekfestjjn was immers afge- pPcn. Alleen „gouden moeder" ny Blankers-Koen mocht blij en' omdat zij het zo enorm goe-' "ad gedaan. In Helsinki werd dezelfde Olympi sche „bestedingsbeperking" door het NOC nagevolgd. Pas met de Spelen in Rome 1960, met het opklimmen van de welvaart, was er plotseling een stoot geld. Met man en macht mar cheerde een Olympisch legioen naar Rome en bleef 't daar ook tot de laatste opflikkering van de Olympische vlam. In Tokio was er blijkbaar nog meer kapitaal, niet alleen een groeiend le gioen atleten maar ook een aardige verzameling Olympische toeristen (duidelijke „officials") reisden mee naar het land van de rijzende zon. En over een jaar als Mexico City Olympi sche gastvrouwe mag zijn, zal het niet anders zijn. Want ondanks een zekere inzinking van de conjunctuur zit dank zij de toto de Olympische kas nog ro yaal gevuld. Dr. W. van Zijl), directeur van de Ned. Sport Federatie, heeft tot dusver re alle naoorlogse Olympische Spelen bezocht. Hü heeft ook de overgang van de magere naar ue vette Olympische jaren meegemaakt. Niet voor niemen dal wordt bij herhaling gezegd dat de Olympische Spelen in Helsinki (1952) de laatste echte Spelen waren. Daarna door de welvaart, werden de Spelen enorme show Rome gaf in 1960 een goede start, Tokio besteedde nog meer aandacht aan het showelement en Mexico, hoe arm het land dan ook mag zijn, zal in de showconcurrentie beslist niet minder zijn. Het Olympische circus in Mexico City zal over een jaar imponerender gigantischer en flonkerender zijn dan Phineas Taylor Barnum ooit heeft kunnen dromen toen hij zijn „greatest show on earth" creëerde. Dat juist vervult dr. W. van Zijll met zorgen. Medici hebben al uitgemaakt, dat het hoogteverschil lang niet het probleem is, waarmede de Olympische atleten uit de oude wereld zullen worden gecon fronteerd. Daarmede wil de heer Van Zijll zich ook niet bezighouden. Wat hem wel verontrust is de Olympische verveling. Het is een heel anuere zaak, het neeft niets uit te staan met de prestaties, met de medailles. Die Olympische verveling blijft voor de wereld onzichtbaar. Slechts de atleten en de leiders zullen ermee te maken krijgen en volgens de heer Van Zijll niet zo zuinig ook. In Rome in 1960 kwamen onze jongens en meisjes nau welijks een week voor de start van de Spelen, in Tokio was dat al tien da gen, in Mexico wil men de groep drie ad vier weken tevoren laten komen om te acclimatiseren. Er zijn er bij, die slechts op één nummer moeten uit komen, alleen een kort moment onder de Olympische schijnwerpers. Daarna kunnen ze vertrekken naar het Olympische dorp. En wat dan? Dat is een vraag, waaraan volgens dr. Van Zijll nog veel te weinig aan dacht wordt besteed. In Rome moch ten de at van de eerste O tot deslte ten de atleten van de eerste Olympi sche tot de laatste Olympische minuut blijven, ze werden niet naar huis ge stuurd als ze hun werk hadden ge daan. Het was goed dat het Olympi sche dorp slechts op speciale bewijzen mocht worden bezocht. De wereld had anders de verveling kunnen proeven in het dorp. Een lusteloze vervelende laatste week xiiet kribbige atleten, die niets meer om handen hadden en daar- dooi ook gauw aangebrande leiders. Dr. Van Zijll zegt: „In Tokio heb ik gemerkt dat ze iets voor de recreatie van de jongens of meisjes hebben wil len doen. Er waren zalen met televi sietoestellen, een paar pingpongtafels en wat gezellige zitjes. Maar.er was slechts voor een totaal van 500 bezoe kers plaats. Er waren 8000 atleten. In Mexico wordt het volgens dr. Van Zijll nog moeilijker. Men zit ver van huis, een volkomen vreemd land. De Mexicanen kijken graag naar meisjes vooral naar die uit Europa komen. Het wordt dubbel oppassen geblazen. Maar men kan de jongens en meisjes niet aan een ketting binden. Voor de leiding wordt het een enorm karwei de uitgebreide Olympische familie zo'n kleine twee maanden in toom te houden. „Het oude systeem zou heel wat beter zijn geweest. Klaar met je werk dan linea recta naar huis- Geeft minder zorgen en kost ook veel minder" zegt dr. Van Zijll. Maar hij voegt er toch aan toe: „of dat allemaal zo gemakkelijk met Mexico zal gaan? Ik weet het niet. Men zit ver van huis, eigen lijk veel te ver. En dat wordt het grote probleem. Want reken maar dat er ook zullen zijn, die na twee weken al doodziek zijn van de heimwee. LONDEN (AF) Terwijl de Brit se industrie op het ogenblik zwaar te lijden heeft van de economische maatregelen van premier Harold Wilson, gaat het met het Engelse voethal steeds beter. Naar waarne mers meedelen hebben de 22 Engelse eerste divisie clubs zo ongeveer 2 müjoen (20 miljoen gulden) te beste den aan de aankoop van spelers op de voetbalmarkt. Op één dag is er vorige maand voor een bedrag van 250.000 pond (2,5 miljoen gulden) aan spelers verhan deld. Dit is een bizarre situatie in een land waar tengevolge van de econo mische maatregelen van premier Wilson de productie in de Engelse fabrieken is afgenomen en waar het aantal werklozen tot een half miljoen is opgelopen het hoogste aantal ooit bereikt in de maand september in 25 jaar. De voetbalclubs hebben echter zo veel geld dat ze niet weten hoe gauw ze het moeten uitgeven, om het maar niet aan de ontvanger van de belas tingen te hoeven afdragen. Werkloze Britten, die in de rij staan voor de arbeidsbureaus kun nen dit soort vrolijke stukjes in hun kranten lezen: Manchester United, de huidige En gelse kampioenen, hebben vorig jaar een winst geboekt van 100.000 pond (1 miljoen gulden). Op zijn minst twaalf engels» clubs willen zich nieuwe spelers aanschaf fen en kunnen voor de aankoop van nieuwe spelers zeker 100.000 pond (1 miljoen gulden) uittrekken. Wolverhampton Wanderers heeft zijn manager Ronnie Allen opdracht gegeven 200.000 pond (2 miljoen gul den) te besteden om de gelederen van de club te versterken. Drie tweede divisie clubs - Nor wich, Preston en Aston Villa heb ben tezamen in 24 uur 120.000 pond (1.200.000 gulden) uitgegeven. Toch is er niets nieuws onder de zon. Zo gauw Engeland ooit de eco nomische schroeven aandraait, plukt het Engelse voetbal de vruchten. Het grootste aantal toeschouwers bij voetbalwedstrijden werd geteld in de jaren 1949-50, toen het Engelse beleid was gebaseerd op na-oorlogse sober heid. Als de Britten genoeg geld hebben kopen ze auto's en gaan met de weekends de stad uit, of ze blijven thuis om naar de programma's op hun nieuwe dure televisietoestellen te kijken. Als het geld schaars Is, kunnen ze zich deze luxe niet permiteren en dan gaan ze zaterdagsmiddags maar naar de wedstrijd kijken die door de plaatselijke voetbalclub wordt ge speeld. In de eerste maand van het voet balseizoen kwamen 400.000 meel mensen naar de wedstrijden kijken dan vorig jaar, ondanks de verhoog de toegangsprijzen van de meeste stadions, aldus de Engelse bondseif- tallen.

Krantenbank Zeeland

de Stem | 1967 | | pagina 25